Tíminn - 15.12.1953, Qupperneq 5

285. folaS.
TÍMINN, liriðjudaginn 15. desember 1953.
S
i! Utt
i/ci n g. u r
ϗkunncir
Útgejandi stjórn S. V. F.
Ritstjórar:
Sveinn Skorri Höskuldsson,
Skúli Benediktsson.
•IIIIIIIIMIMI
MmiiMinii.i
ii*'<i«iiiiiitiii»iiiiMi>iH»iiiiwuiM»«i rt.MMMiimiMMmMWMa*mmuumuMMMiUMMM«ii«»nMi»niiiiii»iiiiiiiiiin»miiiiiiiunn
ismálin
samt verið venja frá því hið
fyrsta, að stúdentar láti þau
mál mikið til sín taka og ekki
þótt athugavert, þegar þær
umræður hafa farið fram á
drengilegan hátt.
Þetta er nauðsynlegt að
taka fram, þar sem sumir
reyna nú að kenna hinni nýju
stjórn stúdentaráðs eða þeim,
sem hana styðja um „áfengis-
samþykkt stúdenta“. Núver-
nokkru leyti er eðlilegt, þá meðal stúdenta bæði í háskól andi meirihluti stúdentaráðs
Það hefir ekki verið ætlun kann a5 líta svo út eftir a'o
mín að taka til meðferðar hér „áfengisályktun stúdenta" er
í „Vettvangnum" mál, er komin í almæli, að stúdentar
snerta stúdenta. Stúdentar hafi litið annað til þjóðfélags
hafa sjálfir sinn blaðakost, málanna aö leggja og sé hér
þar sem þeir ræða áhugamál- um ,að ræða aðaláhugamál
in, ýrinst hagsmunamál sín þeirra. Er þvi ekki hægt ann-
eða* pólitísk deilumál. En nú að, þótt .seínt 'é, en leiðrétta
heffr svo til tekizt, sem reynd- allan þann misskilning, sem
ar oftar, að mál stúdenta hafa um þetta rikir.
verið tékin til meöferðar á En ekki er hægt að neita
öörum vettvangi. Eins og að því, að til eru hópar manna
hefir í engu látið áfengismál
til sín taka. Ekki vegna þess
endilega, að stúdentar séu
yfirleitt ánægðir með það á-
stand, sem nú ríkir í áfengis-
málum og þá hlægilegu áfeng
vilja þali mál blándast, er aö- anum og utan hans, sem virð
ilar, sem ekkert þekkja til ast hafa allmikinn áhuga á
stúdentásamtaka og starf- áfengismálum. Það vakti t. d.
senii þ.eírra taka að f jalla um mikla athygli á aðalfundi
þau í ræSu og riti. Hef ég að Stúdentafélags Reykjavíkur í
þessu sinni tekið mér penna í vetur, að formaður félagsins
hönd 1i! bess að leiðrétta all- tók allt í einu að lesa upp
mikinn misskilning, sem varð langloku mikla í tillögu-
ar „álýttún stúdénta“ um á- formi. Fjallar hún um á-
fengismái og rædd hefir verið fengismál og tók lestur henn-
hér í blaðinu og víðar. ar um stundarfjórðung. Ekki
• . hafoi verið boðað til fundar-
Eilefu á fundlj- ins. til þess að ræða eða taka
sjö samþvkkta. ’afstöðu um slíkt efni. Þá bar
Hin rnargumtalaða „afeng- e;nn - fundarmanna fram
issamþv'rckt stúdenta' var SfUffa frávísunartillögu, sem
samþykkt á j,undi i Stúdenta- var samþykkt með miklum
Husk.óiaSls. Þerta félag meirihluta atkvæða. Formað-
hefii þao eiít veikéfni að sjá ur stúdentafélags Reykjavík-
um , .h.ic ^ sv05.allaða „russa- ur> ritstjóri æskulýðssiðu nefnd á nafn.
f . V ’ Þvi 1 Morgunblaðsins og pólitískir, helzt eins og að nefna snöru
fyista lagi at.s ekV.i verið gerð sálufélagar þeirra urðu í í hengds manns húsi. Svo
Stefán. M. Giinnarsson:
Starfsemi samvinnufélaga
Úídrátínr úr rifoðu á síjórmmilisiíáHiskriði
F. 1. F. í Reykjavík
Hin islenzku kaupfélög hafa með níðgreinum í blöðum og
myndað með sér samband,
Samband íslenzkra samvinnu
félaga. Það samband er nú
stærsti iðnrekandi landsins.
Það á stórar vörugeymslur og
skrifstofuhús, frystihús, véla-
verkstæði, það rekur verzlun
arútibú erlendis, það á 5 skip,
það hefir komið á fót trygg-
ingafélagi, það er hluthafi í
stærsta olíufélagi landsins,
það á Samvinnuskólann, rek-
ur hann og einnig bréfaskóla,
það á bókaútgáfuna Norðra,
félagsheimilið Bifröst og þar
að auki heldur það uppi margs
konar annarri félags- og
fræðslustarfsemi. Á vegum
kaupfélaganna flestra að
minnsta kosti eru rekin slátur
hús, mjólkurbú, frystihús,
vélaverkstæði o. fl.
Við getum varla trúað þvi,
að kaupfélagið, sem stofnað
islöggjöf, sem þjóðin á nú við (var einn vetrardag norður í
að búa, heldur vegna þess að, Þingeyjarsýslu, að það sé upp
þeir hafa önnur og brýnni haf þessarar stórkostlegu sam
áhugamál, þar á meðal
stjálfstæðis- og þjóðernis-
mál. En eins og ég hef sýnt
vinnuf yrirtækj a.
Það hefir heyrzt frá and
stæðingum samvinnufélaga,
íram á þá eru það aðrir sem aö þau væru aSeins fy°rir’
eiga afengismálm að helzta bændur_ Þetta-er hrein ,og
hugamáli, en það eru hinir
svonefndu „Sjálf-stæðis“-
menn. „Sjálfstæðis“-menn
á öðrum vettvangi, án þess
að þeim sé svarað.
Oft heyrist einnig sagt, að
það sé ekkert betra að verzla
við kaupfélögin en kaup-
manninn. Það sé alls ekkert
ódýrari vörur kaupfélagsins
en kaupmannsins, en þessir
menn-hafa ekki athugað, að
það eru kaupfélögin, sem
halda söluverðinu í skefjum,
því kaupmennirnir hafa
neyðst til að selja á líku
verði og kaupfélögin, svo að
verzlun þeirra haldizt gang-
andi og það er staðreynd, að
þótt kaupmenn hafi farið að
selja einhverja vöru á lægra
verði, þá er það aðeins stund
arfyrirbrigði, í auglýsinga-
skyni, í því skyni að tæla og
blekkja þá vantrúuðu. Það
vill einnig oft gleymast, að
ein meginregla samvinnufé-
laga er, að hafa vöruna sem
bezta, að selja ávallt ósvikna
vöru. Nei, við vitum það öll,
að það er annar snákur bet-
ur alinn, en samvinnufélögin
og að sá snákur er að mikl-
um mun hættulegri þjóðfé-
lagi okkar heldur en sam-
vinnuhreyfingin, en þessi
hættulegi snákur er andi
tilliheigingu hafa tii að koma
óocði á--síúdeiita, láta
bein firra, þó að samvinnu-
félögin hafi átt uppruna sinn
mega hins vegar ekki heyra í sJelt"n'T'; Þ4 ! fffkarans’
sjálfstæðismál bjóðarinnár I1 hvaða f vmnurekstri *» ■ . .
Slíkt virðist er‘ Þau eisa alls staöar Vlð Vlð vitum það emmg, að
ö sem hagsmunafélög, því eins þessar árásir eru sprottnar
og samvinnufélögin eru | af því, að stuðningsmenn
gsstarfsemi einstakl-
eru farnir að skilja, að
ur útgerðarinnar og iðnað- þetta fræ, sem sáð var að
af aímermum funtíi Háskóla- minnihiuta. Tillaga þeirra um’mega áfengismálin heldur styrkur sveitanna í þeirraifjárpló]
stuaent.i, eins o% sainir. sem áfengis- og menningarmál ekki falla í skugga fyrir öðr- naálefnum, eins eru þau styrkjinga, e.
arms.
Sumir andstæöingar sam-
Yztafelli. veturinn 1882, er
enn aö vaxa, að það hefir
var felld. Tök það þá félaga að um, að þeirra dómi ómerkari
_ . . , , s5lina 1_ sjálfsögðu mjög sárt að sjá málum.
unduiinn í Studentafcl. ST0 fara um sii;t stærsta á-: . . ,
Hask-.-tvar- -eoðaöer-eíttr, ha- hno’amál Asakamr i garð studenta
dégi á laugardag, en haldinn ° ’* jeru úr lausu lofti gripnar.
fyrir hádsgi‘dágirin eftir. Hér Af hveiju stafar'ailur j Ég býst við að þessi skrif
vái því um als.érlega óvejiju- þessi áhngi? jmín vaipi nokkuð öðru 1jósi!visf aðeins forustumennina,' menn, verðum þá að muna,
lega aðferð að ræða af íund- En nú mundu sjálfsagt en sumum þykir æskilegtj þeir yiija haiia g. j. s. auð' því meiri, sem árásarnar
arboðentíum tii þess a3 hafa margir vilja fá einhverjar.á afstöðu stúdenta til þeirra hring> sem sé hæ'ttule»a1 eru. því nauösynlegra er, að
fundinn i hehdi. sér. Þarna skýringar, ef til væru, á öll- ’ mála, er þjóð okkar skiptir ’ 1
mættu lieldúr ekki nema 11 urn þessum áfengisáhuga, mestu máli. Ég tel, að stúdent
manns. Á fund.inúm bar svo „Sjálfstæðis“-manna í höpi ar hafi orðið fyrir ásökunum,
ritstjóri æskuLýðSsíðu Morg- stúdenta. Mér er ljúft að geta !sem hafa við ekkert að styðj-
unfolaðsins, sem er við nám-í gefiö þær. En svo er nefnilega 'ast> ýmist af misskilningi eða
tógtoeM, fram tillögu þá um mál með vexti, að Bjarni Bene ,Þa hirðuleysi sumra um hvað g^a^uðjötoTs^Terí
áfengiumal, sem fræg er orð- diktsson heíir lagt áfengis-; rett er í hverju mali. Auðvit- * nririn?i pn -v„lln Bno.
ín og yaf hún samlykkt með lagafrumvarp fyrir alþingi.! að var það kærkomið tæki e , A
7 atkvseSum fff'S'n 3. 'Rlnn snt. ' ffpri hpirra.. spm lít.íi nhvrn ;
vinnustefnunnar virðast á- j safnað undir lim sitt æ fleiri
iíta, að kaupfélögin og S. í. S. °g fleiri íslendingum, en við,
séu aðeins fyrir nokkra menn, sem viljum vera samvinnu-
alinn snákur við brjóst þjóð-Uið stöndum saman sem einn
félagsins. Eftir þessu að maður, að við erum, hver og
dæma, vilja þeir kalla bænd-
ur, verkamenn, iðnaöarfólk
og alla aðra meðlimi kaupfé-
7 atkvæðum gegn 3. Einn sat Virðist þetta frumvarp j færi þeirra, sem líta óhýru
hjá, og cr þá’gérð grein fyrir, menntamálaráðherrans eigájauga afstöðu stúdenta og bað
afstöðu allra fundarmanha,' hálf erfitt uppdráttar á þingi. j frjálslyndi, sem þeir hafa
sem bindindispostular vilja En Bjarni á Sína vini í stffid- i sýnt í 1. des. hátíðahöldum
láta líta út sem túiki fyllilega entahöpi, sem vilja veita hon- 'sínum í ár, að fá í hendurnar
stéfnu allra stúdenta í áfeng- j úm siðferðilegan stuðning í ályktanir eins og þá, sem gerð
ísmálúm* “ '
Farið aftan að stúden.tum.
Eins og framanskráð ber
méð sér, hafa þejr menn, sem
að foíHögmœi':-stóðu, notað ó
baráttu hans í áfengis og hefir verið að umræðuefni
menningarmá 1 um. Aðallega, hér. Þótt miklu hafi verið til
eru þaS lögfræðingar eða lög- , kostað að koma óorði á stúd-
fræðistúdentár, sem veita ,enta yfirleitt í þessm málum,
Bjarna fulltingj, enda finnst vona ég að þessi skrif mín
venjuiegar aoferðir til þess að feif a3fekél sé tl1 litils áð : verði til þess að sýna hið rétta
kóma §l<öðufiifM síhum um á-ihafa vmfensh Þess manns, er i malmu.
féngismál á framfæri. ekki iveitir embætti monnura, sem | Enheldur mun hlutur
sehi síBtipi. ’ príyat" skoðun- ígæta laga og rettar 1 landinu.: þeirra, sem vegið hafa aftan
uih, hcfríur’slm átiti allra stúd 1 !að stúdentum með téðri sam-
eí&a Þar ‘viv1r b*ti«t «3 Stúdentar hafa önnur j þykkt, þykja óglæsilegur, svo
rifstjóri æskulýðssíðu MÓrá-iáhugai^1' ’og þeirra bindindispostula, er
uúblaðsins, sem lrosinn' var Nýverið hafa þau miklu tíð hlaupið hafa eftir allri vit-
!"J: A leysunni. Sk. B.
foVmaður félagsins á fundin-
um, og sálufélagár hans óðu
mpð þessa gersemi sína á rit-
st|.skrifátofiir 'ðagblaðanna
ogjjlétuþau birta hana athuga
semdaláust, svo að hún yrði
álitin túika skoðanir og vilia
allra stúderitá í þessúm mál-
um.
indi gerzt, að „Sjálfstæðis"-
menn hafa misst meirihluta
í stúdentarðði Háskólans. Hef
ir sú breyting orðið til þess,
að hætt er að taka fullnaðar
ákvarðanir niðri á skrifstofu
Sjálfstæðisflokksins um ræðu
menn í hátíðahöldum stúd-
,enta 1. desember og menn til
einn, nauðsynlegur hlekkur í
keðjunni.
Sameinaðir stöndum vér,
sundraðir föllum vér.
Það var þetta, sem þing-
eysku bændurnir vissu og
En ætli sannleikurinn sé Það er Þetta> sem allir sann-
ekki sá, aö það sé einhver jir samvinnumenn, fyrr og síð
annar snákur hættulegri þjóð j ar> hafa vitað og þeir hafa
félaginu en andi samvinn- starfað í anda þessara orða
unnar. Og svo kemur þaðimeð glæsilegum árangri.
allra merkilegasta í málefna| Islenzkir menn, við hljót-
flutningi þessara manna, að.um allir að verða samvinnu-
þeir heimta að samvinnufé-! menn> er vér minnumst þess,
lögin séu hlutlaus 1 stjórn-j hvernig . samvinnufélögin
málum, að þau losi sig sem hata bjargað almenningi
fyrst úr faðmlögum ein- ’ Seonum kreppur og aðra ó-
stakra pólitískra flokka, eins aran> hvernig þau hafa rétt
og þeir orða það, — sem sagt
þeir geta ekki þolað að sam-
.vinnúfélögin hafi möguleika
á því, að eiga fulltrúa á fund
um og þingum, þeir áhta
úr bognum bökum fátækra
og arðrændra neytenda, þeg-
ar við minnumst þess, að
markmið samvinnustefnunn-
ar er, frjáls þjóð, er verndi
sjálfsagt að þeir geti veitzt mérmingarieg sérkenni og
að
samvinnuhreyfingunni
Aðalfundur F.U.F. í Árnessýslu
(að s.krifa í 1. desemberblað
„Aðal áhngamálið." (þeirra. í hátíðahöldum stúd-
Hem eðlilegt er. hefir bessi enta 1. des. í vetur voru sjálf-
álýktun vakið.. mikla athygli stæðis og bjöðernismál mjög
bgLekki sízt fyrir, að ýmsir tekin til umræðu. Þá vildi svo
háfa þótzt fá góðan bita til til, að þeir, sem fylgja „Sjálf-
amsjn^atl^ J.^amsem ályktun|stæðis“-flpkknum að málum
þésél er, an'þass að beir hiroi
liið minnsta að kynna sér.
hvernig hún er tilkomiii. Það
máttu alls ekki heyrá sjálf-
stæðismál nefnd í sambandi
við hátíðahöldin. Hefir það
Nýlega var haldinn aðal-
fundur F. U. F. í Árnessýslu.
Fráfarandi formaður, Jón B.
Kristinsson, sétti fundinn.
Þar fluttu ræður m. a. Bjarni
Bjarnason, skólastjóri, Jör-
undur Brynjólfsson, alþm.
og Páll Þorsteinsson alþm.
í stjórn voru kjörnir: Gunn
ár Halldórsson, Skeggjastöð-
um, Hjalti Þórðarson, Sel-
fossi, Árni Einarsson, Sel-
fossi, Helgi Guðbrandsson,
Súluholti og Hafliði Krist-
björnsson, Birnustöðum. —
Varamenn voru kjörnir: Sig-
prður Þorsteinsson, Vatns-
leysu, Sigurður Guðjónsson,
Selfossi og Gunnar Krist-
mundsson, Kaldaðarnesi. Um
ræður urðu fjörugar og mik-
tryggan efnahag, sem geri
þjóðinni fært að lifa menn-
ingarlífi.
Ef við, sem nú erum a3
leggja út í lífsbaráttuna, eig
um því láni að fagna, að fá
að starfa í anda samvinnu-
stefnunnar, þá minnumst
þess, að við erum að taka við
hörðu starfi forfeðra okkar,
sem þeir unnu með þraut-
seigri baráttu óþreytandi
handa, minnumst orða Jóns
Sigurðssonar: „Hafið sam-
tök,“ að þau erd „eldurinn í
ofninum, sem sífellt heldur
járninu heitu til nýrra
ill einhugur og baráttuviiji
fyrir málefnum Framsóknar i smíða.“
flokksins. | Stefán M. Gunnarsson.