Tíminn - 21.03.1954, Qupperneq 7

67. blað.
TÍMINN, sunnudaginn 21. marz 1954.
Sunnud. 21. mavs
Tryggingamál
sjómanna
Steingrímur Steinþórsson
félagsmálaráðherra lagði
fram á Alþingi í fyrradag
frumvarp um breytingar á lög
um um almannatryggingar.
Breytingar þœr, sem frv. gerir
ráð fyrir, miða að því að auka
stórlega bætur fyrir dauða-
slys sjómanna.
Samkvæmt frv. verða
greiddar viðbótarbætur, ef
slys ber að höndum. Viðbótar-
greiðslur þessar ná fyrst og
fremst til ekkna eða ekkils,
uppkomins barns eða systkin-
is, sem er á framfæri hins
látna, og til foreldra. Viðbót-
arstyrkur þess nemur til
ekkju eða ekkils 14 þús. kr.,
en við þá upphæð bætist svo
vísitöluuppbót, svo að raun-
verulega nemur þessi viðbót-
arstyrkur. 22 þús. kr. miðað við
núgildandi vísitölu. Viðbótar-
styrkur til uppkomins barns,
systkinis eða foreldra nemur
frá 2000—6000 kr., en við þá
upphæð bætist svo vísitölu-
uppbót.
Ef hinn látni lætur ekki
eftir sig neina þá aðstandend
ur, sem að framan eru taldir,
skál bæta slysið með upphæð
640Ö kr., sem skiptist milli
barna hins látría, ef einhver
eru, en rennur ella til dánar-
bús hans. Hér er einnig um
alvég nýjar bætur að ræða.
Reynslan sýnir, að samkvæmt
núgildandi lögum, er allt að
fjórðungi dauðaslysa ekki
bætt, en yrði framangreint
ákvæði að lögum, myndu öll
slys verða baátt.
Samkvæmt útreikingum
Tryggingastofnunar ríkisins
mun frumvarp þetta, ef að
lögúm verður, hafa um 900
þús. kr. útgjaldaaukningu í
för með sér.
Hér er vissulega um mál að
ræða, sem stefnir í rétta átt.
Áhætta sjómanna er svo mik-
11, að eðlilegt og sjálfsagt er,
að þeir njóti sérstakya trygg-
inga að þessu leyti. En jafn-
framt ber svo að gæta þess,
að sjómenn búa við aðra á-
hættu en þá, sem talizt getur
lífshættuleg, og því er eðli-
legt að athugað sé, hvort ekki
beri einnig að fleira leyti að
taka tryggingamál þeirra sér
stökum tökum.
Það er kunnugra en frá
þurfi að segja, að sjómanns-
störfin stunda menn ekki,
nema híeðan þeir eru vel
heilsuhraustir. Strax og
menn fara að eldast eða
heilsan eitthvað að bila, hent
ar sjómennskan þeim ekki
lengur. Þá verða þeir að
hætta að vera á sjónum og
liafa Cift og tíðum ekki að
öðru að hverfa en stopulli at
vinnu í landi. Aðstaða slíkra
manna er allt önriur en t.d.
þeirra, sem hafa lært ein-
hverja ákveðna iðn í æsku
sinni og geta síðan stundað
hana alla ævi.
Petta á nú kannske einn
mesta þáttinn í því, að ungir
menn kjósa heldur að
leggja fyrir sig ýms iðnstörf,
sem veita atvinnuöryggi til
langframa, en að gerast sjó-
merín. Þennan aðstöðumun
verður að reyna að jafna, ef
gera á sjómennskuna jafn eft
irsóknarverða og vinnuna í
landi.
„ Hugsahlegt er að ná þessu
Fréttabréf frá Alþingi
20.3, 1954. |
Aukinn skriður hefir komizt á
ýms mál í þinginu í þessari viku.
Þá hefir verið tilkynnt af hálfu
stjórnarinnar að tillögur hennar
um skattamálin verði lagðar fyrir
þingið eftir helgina. Tillagna henn-
ar um raforkumálin ætti einnig
að mega vænta mjög bráðlega. Sú
áætlun ætti því að geta staðizt, að
þinginu verði lokið fyrir páska,
eins og ráðgert hefir verið.
Litlar umræður hafa verið á
þingfundum í þessari viku og eng-
ar merkilegar. Helzta athygli hefir
vakið málþóf Bjarna Benediktsson-
ar í sambandi við frv. um veðdeild
Búnaðarbankans. Unnið hefir verið
að allmörgum málum í nefndum
og nokkrum nefndarálitum verið
lokið. Mesta athygli hefir vakið
nefndarálit allsherjarnefndar neðri
deildar um áfengislagafrumvarpið.
Verður nokkuð vikið að því hér á
eftir.
Vöntun frumbýlalána.
Porsaga þeirrar deilu, sem staðið
hefir yfir um veðdeild Búnaðarbank ^
ans, er í meginatriðum þessi:
Snemma á þingi fluttu f jórir þing ,
menn Framsóknarflokksins í n. d.
frumvarp um aukin fjárráð veð-;
deildar Búnaðarbankans. Samkv.
frumvarpinu skyldi Landsbankinn
kaupa verðbréf af veðdeildinni fyrir
10 millj. kr. 5 næstu árin, og einn-
ig skyldu opinber tryggingafélög og
sjóðir verja ákveðnum hluta af fé
sínu til kaupa á slíkum bréfum.
Þá skyldi ríkið leggja deildinni til
4 millj. kr. árið 1954 og síðan 2
millj. kr. á ári næstu 10 árin. Frarn
lag ríkisins skyldi lagt í sérstakan
sjóð, er veitti frumbýlingum sér-
stök lán, svo og þeim bændum, er
yrðu fyrir óvenjulegu tjóni af nátt
úrunnar völdum. Lán þessi skyldu
vera til 10 ára og vextir af þeim
ekki yfir 4%. .[
Um líkt leyti og þeir fjórmenn- .
ingar lögðu fram frv. sitt, fluttu
tveir Sjálfstæðismenn í n. d. frum
varp um stofnlánadeild landbúnað- :
arins. Samkvæmt þvi skyldi stofna
| sérstaka deild við Búnaöarbank-
ann, er bæri það nafn. Tilgangur
hennar væri að veita frumbýling-
j um lán. Ríkissjóður skyldi láta
henni í té 5 millj. kr. stofnfé, en
auk þess skyldi henni aflað fjár
með sölu skattfrjálsra verðbréfa, er
gæfu af sér 3 !4 % vexti.
j Bæði þessi frv. voru sprottin af
þeirri rót, aö kostur á sæmilega
hagkvæmu lánsfé stendur nú frum
býlingum mjög fyrir þrifum og
raunar hindrar það oft og tíðum,
að rnenn geti byrjað búskap í sveit.
Fi’amsóknarmenn hafa þvi lengi
barizt fyrir því að hafizt yrði handa
um sérstök frumbýlingalán.
Þáttur Bjarna Ben.
Bæði þau frumvörp, sem greinir
hér að framan, voru tekin til með-
ferðar í landbúnaðarnefnd n. d.
Niðurstaðan varð sú, að nefndin
lagði fram sérstakt frumvarp um
veðdeild Búnaðarbankans. Sam-
kvæmt því, skal ríkisstjórnin með
samningum við Landsbanka ís-
lands og aðrar peningastofnanir
tryggja affallalausa sölu á verðbréf
um deildarinnar fyrir a. m. k. 800
þús. kr. á ári. Fé það, sem deildin
fengi þannig, skyldi hún eingöngu
lána til jarðakaupa.
Um þetta frv. varð fullt samkomu
lag í neðri deild og sætti það eng-
ekki aðeins að koma f 'veg fyrir,
f að landbúnaðurinn fái aukið láns-
fé, með því að fella niður úr frv.
vaxtabréfakaup Landsbankans.
Asgeir Bjarnason
hefir beitt sér manna mest
Hækkun kaffi-
verðsins
Kaffi hefir hækkað hér um
röskar 3 kr. kílóiö, og er það
ekki nema brot af þeirri
Hann er” eínníg að réynaTð'eyði- I hækkun’ sem orðið hefir ann-
letgja sparifjárdeild Búnaðarbank-! frs staðar' Sú hePPnt mun
ans með því að setja henni þau hata fylgt okkui, aö kaup-
starfsskiiyrði, að sparifjáreigendur sýslumenn okkar keyptu veru
munu heldur kjósa að ávaxta fé le®t kaffimagn áður en aðal-
sitt annars staðar. Sparifjárstarf- j hækkunin kom fram, en ekki
semi Búnaðarbankans hætti þá að munum Við þó orna Okkur Við
koma honum og landbúnaðinum t>ann th eilifðar. Spáð er
teint og óbeint að notum eins og hau kaffiverði um næstu ár.
hún gerir nú. Hver og einn getur BrasiLumenn kenna náttúr-
svo sagt sér það sjáifur, hvort það unnt um hækkun kaffiverðs-
sparifé, sem Búnaðarbankinn. á- tns’ en. ýmsir hafa dregið þau
vaxtar nú, myndi koma landbún- ruh þeirra í efa. Þar á meðal
aðinum og dreifbýlinu að meira ameiusk blöð, sem hafa hvert
gagni, ef það væri ávaxtað í öðrum at öðiu sent blaðamenn sína
peningastofnunum. jtn Brasilíu til þess að kanna
Vegna mikils málþófs Bjarna astanöið. I Bandaríkjunum
um þessi mál, er 3. umræðunni í hafa allar stéttir rekið upp
efri deild enn ekki lokið. Fróðlegt ramakvein vegna hækkunar
fyrir því að hafist yrði handa verður að sjá_ hvernig atkvæði falia kaffiverðsins, einkum þó kven
um lán til frumbýlinga. j um hana | þjóðin, og meðal rannsóknar-
i Til aukins fróðleiks má svo veta neíodanna, sem komið hafa
um mótmælum þar. Þao sætti ekki þesSj að tillaga Bjarna mun að ein- tn Brasilíu, hefir mjög borið
heldur neinum mótmælum við 1. hverju leyti sprottin af því, að a fulltrúum kvenfélagasam-
umr. í efri deild. Allsherjarnefnd einstaka Reykvikingar, sem klíka handa. — í amerísku blaði var
deildarinnar mælti eindregið með Sjálfstæðismanna hefir af ýmsum nýle£a grein eftir einn rann-
frumvarpinu, en lagði jafnframt til ástæðum neitað um lán í hinum SÓknarann, rituð í Soa Paulo,
að tryggð yrði með framangreind- bönkunum, hafa stundum fengið eða a Staðnum, og verður hér
um hætti sala verðbréfa fyrir a. m.1 nokkra úrlausn f Búnaðarbankan- á eftir endursagt meginefni
k. 1,2 millj. króna. Þessi tillaga um. Þessa vill Bjarni nú hefna með hennar. Gefur þar að líta
hennar 'var samþykkt við 2. umr. því að eyðneggja sparifjárdeild Bún nokkurt mat á sanngjörnu
í efri deild og virðist málið í því aðarbankans og treysta líka á þann kaffiverði:
formi eiga vísan framgang. veg einveldi sjálfstæðisflokksins í Hækkun kaffiverðsins, sem
Það átti hins vegar eftir að koma bankámálunum.
í ljós, að lítið er að marka þau
ummæli Jóns á Reynistað, að sé Áfengislagafrumvarpið
hefir komið af stað háværum
kveinstöfum í Bandaríkjun-
um, hefir líka haft óþægileg-
bæhdadeild Sjálfstæðisfl. samihála
um landbúnaðarmál, standi ,
ahti sinu um áfengislagafrumvarp , , , . ...
ekki a oðrum forraðamonnum Sjalf lð jns áð j Nefndln hef- erlendra hlaðamanna þyrpst
stæðisflokksins að samþykkja bað. ir m-ðið lÍa u^ að get ýms- til landsins' Erindi Þeirra er
V«5 3. umræðu frumvarpsins í efri ar þr tin . ó frumvarpinu og að kanna, hvort allt sé með
ganga þær flestar í sömu átt og
óskir bindindissamtakanna;
mun skemmra. Helztu breytingarn-
deild reis upp aðalforingi Sjálfstæð
isflokksins þar, Bjarni Benedikts-
son, og taldi frumvarp þetta óþarft
í alla staði. Sparisjóðsdeild Búnað-
Allsherjarnefnd n. d. hefir skilað f afleiðingar 1 Brasilíu. I
fyrsta lagi hefir heill hópur
felldu, eöa hvort kaffiverðið
en þó sé hara tilbúið gróðabrall.
Brasilíumenn eru ekkert
arbankans hefði yfir nógu fjár-
ar eru þessar:
1. Ekki verði heimilað að fram-
hrifnir af þessari innrás. Þó
fellur þeim verst, er Banda-
magni að ráða til þessarar lána- Jeiða áfe t öl> nema handa hern. rikjamenn og aðrar vinveitt-
starfseini, en lanaði það til Reyk- — 1------
víkinga. í samræmi við þessa kenrí"
ingu sína, lagði hann til, að Bún-
aðarbankinn fengi ekki neitt aukið
starfsfé í þessu skyni, heldur yrði
skyldaður að veita veðdeildinni um-
rætt fé af sparifé því, sem hann
hefir til vörzlu.
Tilgangur Bjarna.
í raun réttri er þessi tillaga
Bjarna ekki annað en tilraun til
að hindra umrædda lánastarfsemi.
Þótt Búnaðarbankinn taki á móti
um eða til útflutnings. i ar Wóðir’ kenna Þeim beinlín-
2. Heldur eru’ þrengd ákvæðin is um kíifíiskoi'tinn og verð-
um það, hvaða veitingahús skuli fá hækkun þá, sem honum
vínveitingaleyfi.
3. Heldur eru þrengd ákvæði 20.
greinar, sem fjallar um heimild
lögreglustjóra til að leyfa félög-
um áfengissölu á skemmtistöðum.
fyigdi.
Enginn vafi leikur á því, að
fyrir Brasilíumenn er ekki
gróði af ástandinu. Nær því
65% af útflutningstekjunum
4. Skipað verði sérstakt áfengis- er kaffisala. Til marks um það
varnaráð til að hafa með höndum er’ að a síðustu 10 mánuðum
yfirstjórn áfengisvarna.
i hefir kaffiverð tvöfaldazt í
Því er ekki að neita, að þrátt smásöluverzlunum í landinu
sjálfu. Eg sá á einum stað
hvar kaffi var stillt út í búð-
fyrir þessar breytingar, verður frv.
. samt gallað. Lítt skiljanlegt er t. d.
sparifé til vörzlu og hafi notið það ákvæði að leyfa framleiðslu á- arSluSga með gimsteinum Og
vaxandi tiltrúar sparif járeigenda, er
honum vitanlega ókleift að lána
það fé aftur til langs tíma og með
miklu lægri vöxtum en innlánsvext-
irnir eru. Bankinn þarf vitanlega
fengs öls vegna hersins og einhverra rándýi um Úrum.
vona um útflutning. Er það Meginástæða kaffiskortsins
nokkuð annað en viðleitni til er trost> sem herjaði landið í
að smeygja inn litla fingrinum, svo júlímáríuði sl. Þetta er versta
að hægt sé að koma inn allri hend veður- sem komið heíir Þar 1
að vera við því búinn að standa skil inni á eftir? Þá er dómsmálaráð- landi síðan 1918. Það var
á sparifénu hvenær sem er, og því herra veitt alltof mikið sjálfsvald einkum Paranahéraöið, sem
er óforsvaranlegt fyrir hann að um það, hvaða skilyrðum þau veit- varð hart Úti. Ef maður ferð-
binda það að miklu leyti til langs1 ingahús, sem fá vínveitingaleyfi, ast 1 fiugvél yfir landið nú,
tíma. Afleiðing þess myndi verða1 eiga að fullnægja. Því tekur Al- má síá »hvar trén standa ber
sú, að sparifjáreigendur hættu að þingi sjálft t. d. ekki af skarið um eins °B eftir skógarel, og er
trúa honum fyrir fé sínu og legðu það, hvort leyfið skuli bundið við svæðið fleiri hundruð fermíl-
það heldur-inn annars staðar, þar létt vín eða hvort dans skuli leyfð- ur að stærð- Þetta hérað mun
sem ekki hvíldi svipuð binding á ur á veitingahúsunum. Tuttugasta ehhi Seta ræktað kaffi að
sparifénu. Slikt " myndi verða * greinin er líka alltof rúm enn og neinu ráði næstu fimm á.r og
starfsemi hans mikill hnekkir,1 veitir lögreglustjórum alltof mikið Það var eitt mesta fram-
því að starfsemi sparifjárdeild-1 svigrúm til að leyfa vínsölu á loiðsluhéraðÍð áður. Þó var
arinnar nú gerir honum mögu-! skemmtistöðum. Um slík atriði, eins trostið ekki sú meginógæfa,
legt að afla fjár til að standa 0g þetta, á Alþingi að setja skýr og sem stundum er sagt. Það
undir kostnaði við annan rekstur J! aídráttarlaus ákvæði, en ekki að eyðiiagði þó ekki alla upp-
hans og jafnvel að safna nokkru leggja ákvörðunarvaldið í hendur skeruna, heldur um það bil
fé, sem kemur landbúnaðinum aðjmisjafnra embættismanna. | 20% af henni. En þetta tjón.
Þetta ætti enn að vera hægt að keniur ekki eingöngu í ljós á
notum.
Með tillögu sinni er Bjarni því
marki á tvennan hátt. Önnur
leiðin er t. d. sú, að menn,
sem hafa stundað sjómennsku
tiltekið árabil, njóti fyrr elli-
launa en aðrir og einnig hærri
ellilauna. Hin leiðin er sú, að
slíkum rríönnum verði tryggð
ur forgangsréttur að ýmsum
störfuríföí landi, t. d. hjá ríki
og bæjárfélögunum, þegar
þelr hætta að vera á sjónum.
Islendingum er það höfuð-
nauðsyn að eiga dugandi sjó-
mannastétt. Slíks er hins veg
ar ekki að vænta, nema sjó-
menn búi við jafn góð kjör
og jafn mikið atvinnuöryggi
og þeir, sem í landi eru. Þá
laga í meðferð þingsins.
Tollalækkun vegna iðn-
aðarins.
árinu 1954, heldur á næstu ár-
um. Verðlag á kaffi verður því
mjög hátt um sinn.
Barnalegt væri að halda, að
Eins og áður hefir verið rakið brask kæmi hvergi nálægti
hér í blaðinu, hefir fjármálaráð- þessari mynd. Kaffi er, eins
herra lagt fram frumvarp um tolia og aðrar vörutegundir, háð
lækkanir vegan iðnaðarins. í frv. lögmálum framboðs Og eftir-
er gert ráð fyrir að lækka verulega spurnar. En það er venjulega
tolla á hráefnum, sem iðnaðurinn gild ástæða fyrir því, hvenær
aðstöðu verður að tryggja notar. Samánlagt mun þessi tolla- menn selja Og hvernig.
þeim og því þarf m. a. að í-
huga vel þau úrræði, sem hér
hefir verið minnzt á.
lækkun nema um 5 millj. króna1 Þegar frostið kom, sáu Út-
á ári. Frv. var undirbúið af sér- flytj endur þegar, að skortur á
(Framhald á 10. síðu). | Framh. á 10. SÍðU.