Tíminn - 01.12.1954, Blaðsíða 7

272. blaff.
TÍMINN, miðvikudaginn 1, desembcr 1954.
I
,4
Miðvikud, 1. des.
Fyrsti desember
1. desember er í dag. í dag
eru liðin 36 ár frá þeim degi,
er íslenzki fáninn var dreg-
inn að húni i fyrsta sinn
sem fáni írjálsrar og full-
valda þjóðar. Eftir meira en
650 ára ófrelsi, kúgun og
harörétti rann sól frelsisins
upp yíir ísland í skammdegi
hins íslenzka vetrar, og
vermdi hjarta hvers íslend-
ings, og vakti í brjóstum þjóð
arinnar nýjar vonir, nýjan
metnað og vorhug i skamm-
degismyrkri desemberdags-
ins. Þjóðin fagnaði frelsinu
á sinn hljóðláta hátt án
ærsla en strengdi landinu
heit sín, hver maður á sínum
stað.
1. desember 1918 grúfði
skuggi hinnar miklu drep-
sóttar, spönsku veikinnar, yf
ir Reykjavík og landinu öllu.
Þrátt fýrir það fór staðfest-
ing sambandslaganna fram
með nokkrum hátíðabrag.
Fáni hins fullvalda íslenzka
ríkis var dreginn að húni við
hátíðlega athöfn og forustu-
menn hins unga ríkis ávörp-
uðu þegnana.
Meðal ræðumanna þennan
dag var þáv. fjármálaráöhr.
Sig. Eggerz.
í ræðu sinni komst hann
m. a. svo að orði:
„Það eru ekki aðeins stjórn
málamennirnir, er miklu
ráða um mál þjóðarinnar,
sem skapa hina nýju sögu,
nei, það eru allir. Bóndinn,
sem stendur við orfið og
ræktar jörð sína, hann á
hhítc’,eild í þeirri sögu, dag-
launamaðurinn, sem veltir
steininum úr götunni, hann
á hlutdeild í þeirri sögu,
sjómaðurinn, sem situr við
árahlunninn, hann á þar
lilutdeild. Allir, sem inna
lífsstarf sitt af hendi með
alúð og samvizkusemi, auka
veg hins íslenzka ríkis.
Og sú er skylda vor allra.“
Þannig fórust hinum
reynda stj órnmálamanni og
mikla skáldi orð.
Þau ár, sem siðan eru liðin
hafa undirstrikað þessi orð
hans.
íslenzka þjóöin hefir unn-
ið stórvirki að uppbyggingu
landsins. Margt, sem þá var
aðeins draumsýn og ósk er
nú oröið að veruleika.
Aukin ræktun, bættur húsa
kostur og vaxandi tækni við
störfin til sjávar og sveita
eru þa.u atriði, sem fanga
huga þess, er virðir fyrir sér
íslenzkt þjóðfélag í dag. Starf
bóndans, verkamannsins og
sj ómannsins skapar mestan
hlut þeirrar nýju sögu, sem
gerst hefir síðan 1918.
Framtíð íslenzkw þjóðar-
innar byggist á því, að þjóð
in verði framvegis fús til að
taka á sig erfiði og áhyggj-
ur brautryðjandans, þess
manns, sem skapar landi
sínu og þjóð nýja sögíí.
Saga íslenzku þjóðarinnar
frá 1918 er saga um marga
sigra, en enginn sigur fæst
án baráttu. Baráttan hefir
verið hörð og oft hefir útlit-
ið verið slæmt.
En gæfan hefir haldið
hlífiskildi yfir þjóðinni og
ilún horfir x dag fram til
ERLENT YFIRLIT:
Finnar í vanda staddir
Spnrnfiig livort þcir þekkjast lioð Elíassa
uui þátttökíi í öryggisráðstefiia Evrófiuþj.
Tiltaoði Rússa fra 13. nóv. s. 1.
til 23 Evrópurikja um þátttöku í
alþjóða öryggisráðptefnu, sem .mð-
ar að því að koma, á sameinuðu ör-
yggiskerfi í Evrópu, verður tæplega
tekið af þeim ^íkjum, sem standa
utan við valdífhring Rússlands.
Meðal þeiri'a..ríkja, sem boðin
hafa verið tíí^ráðstefnunnar er
Pinnland, og hmir boðið haft í för
meö sér erfiöa'aðstöðu fyrir Pinna.
Pinland er samkvæmt friðarsátt-
málanum 1947^1utlaust og afvopn
að, og hefir þaf .af leiðandi engar
ástæður til að. blanda sér f barátt-
una milli austurs pg vesturs, enda
eru flestir Pinnar því mótfallnir,
og kjósa ekkert fremur en að fá
að vera í friði. Að minnsta kosti
hefir það viðhorf komið fram 1
finnskum blöðum.
Blaðið Ilelsingin Sanomat heldur
því til dæmis fram, að hið rúss-
neska boð rnuni þvinga þau riki,
sem ekki teijgst til stórveldanna, til
að svara tilboðinu af eða á, og slíkt
er tæplega-'gskilegt eins og heims-
málunum er nú háttað. Slík spurn
ing til smáríkjanna. um afstöðu
að ef Danmörk og Noregur stað-
festi Parísarsáttmálann, verði nauð
synlegt að „ráðgast" nánar við
Finna, og óneitanlega hljómar það
sem dulbúin ógnun. Stjórnin í Hels
inki hefir setið á fundum og rætt
svar Finna við tilboði Rússa. í höf
uðborg Pinnlands eru menn helzt
á þeirri skoðun að svarið verði að
fela í sér málamiðlun, að Finnar
geti ekki neitað tilboöinu, og held
ur ekki tekið því beinlínis. Það er
álitið öruggt, að Finnar muni skír
skota til fyrri samninga, og hinn-
ar hlutlausu stcðu sinnar í bar-
áttunni milli austurs og vesturs, og
að Finnar muni e. t. v. einungis
senda'‘ sTcl|iarfuIltrúa til Moskvu,
eða Parísar, ef ráðstefnan verður
haldin þar.
Þegar Kekkoncn, forsætisráð-
herra var spurður um það í utan-
ríkisnefndinni, hver væri afstaða
stjórnarinnar, neitaöi hann að
svara á þeim forsendum að stjórn
in hefði enn ekki fullrætt það mál.
En strax og niðurstaða er fengin,
KEKKONEN
og svarið hefir verið sent til
Moskvu, mun utanríkisnefndin fá.
fulla vitneskju um málið.
Pinnar hafa síðan friður var sam
inn, uppfyllt skyldur sínar við hina
rússnesku sigurvegara mjög ná-
kvæmlega. Og Rússar hafa einnig
gefið Finnum meira eftir en við
var búizt í fyrstu. E. t. v. munu þeir
einnig verða eftirgefanlegir í þessu
máli, og kannske er það einmitt
fyrirboði þess að svo muni verða,
að sériegur sendifulltrúi afhenti
Paasikivi forseta Lenin-orðuna þ.
18. nóv. s. 1.
Lögregluþjónar kenna börnum
umferðarreglur í skólunum
í haust hafa einkennisklæddir lögregluþjónar heimsótt
barnaskólana og átt kennslustundir með börnunum til að
Jeiðbeina þeim um hætturnar sem þeim mæta í umferðinni
þeirra felui' einungis í sér áróður,
segir hið finnska blað. Það slær því
einnig föstu, að réttur Pinna til
þess að halda sér utan við stórvelda
pólitíkina sé skýlaus, eins og komi
fram í samningum, og ótrúlegt sé,
að nokkur þjóð viiji ganga á þenn-
an rétt þeirra með skírskotun til
stríðshættu.
Blaðið Ilta Sanomat lætur svip-
aðar skoðanir f ljós, og segir, að hið
rússneska tilboð hafi aðeins þýð-
ingu fyrir örfá riki. En hin ríkin
komist aftur aðeins í óþægilega að-
stöðu við að vera neydd til að taka
afstöðu til stórpólitískra málefn.i,
sem þeim í rauninni komi ekkert
við.
Það cr ekkert vafamál, að leppriki
Rússa í Austur-Evrópu muni taka
þessu tilboði, enda hafa rússnask
blöð þegar getið um 'það, að bæði
Rúmenía og Búlgaría hafi þekkzt
boðið. Og hin fylgja væntanlega í
fótspor þeirra. En hvað Finnland
snertir, er viðhorfið annað. Það hef
ir slíka sérstöðu, að ef Finnar
myndu taka boöinu, væri það mikill
ávinningur fyrir Rússa, og myndi
einnig gefa í skyn möguleika Rússa
til áhrifa í Finnlandi. Eins og
ástandið er nú, gæti það haft mikla
þýðingu.
Sænska blaðið Dagens Nyheter
skýrir svo frá að við finnsk-rúss-
nesku samningana s. 1. sumar um
fimm ára verzlun ríkjanna, hafi
einnig komið fram pólitísk yfirlýs-
ing um„að halda áfram ráðstöfun
um, sem miða að því að minnka þá
spennu, sem ríkjandi er í alþjóða-
málum“. Einnig höfðu komið frá
Rússum óskir um beina samúðar-
yfirlýsingu fyrir þann skerf, sem
Sovótríkin hafa lagt fram til ör-
yggismála Evrópu, en þeim óskum
höfnuðu Finnar. Nú hafa Finnar
aftur neyðst til að taka afstöðu til
utanríkisstjórnmála Rússlands.
Þetta minnir óneitanlega á
spurningu þá, sem Hitl-
er sendi nokkrum ríkjum fyrir síð-
asta stríð, um það „hvort þeim fynd
ist Þýzkaland vera ógnandi veldi"
bjartari framtíðar, aukinna
möguleika og betri lífskjara.
Eftir 1944 hefir 1. desem-
ber að nokkru horfið í skugga
17. júní eins og eðlilegt er. En
íslenzk æska, háskólastúdent
ar og skólafólk annarra
á götunum.
Er þetta framtak lögregl-
unnar ágætur þáttur og þýð
ingarmikill í skólastarfinu og
eitt af því raunhæfasta, sem
gert er f slysavörnum. Er þessi
starfsemi öll í sambandi við
Jón Oddgeir slysavarnafull-
trúa Slysavarnafélags íslands
En Ólafur Jónsson fulltrúi
hefir stjórnað þessum málum
fyrir lögregluna.
Lögregluþjónarnir sex, sem
annazt hafa kennslu þessa,
eru nú í þann veginn að
ljúka annarri umferö sinni
um skólana. Hafa þeir eign
azt marga vini meðal yngstu
borgaranna, sem staðráðnir
eru í því að hjálpa þeim til
að koma meiri umferðarmenn
ingu á í höfuðstaönum.
Það eru þeir Ólafur Guð-
mundsson og Sigurður Ágústs
son lögregluþjónar sem lengst
hafa sinnt þessu samstajrfi
við kennarana og börnin.
Þeir mæta í lögreglubún-
ingi í skólanum og hafa 20
mínútna kennslustund með
börnunum. Gefa þeir þeim
lítinn fjórblöðung með mynd
um, þar sem vakin er athygli
á helztu umferðarhættunum.
Meðal annars því, að ekki
megi renna sér á sleðum eftir
götunum, hanga aftan í bíl
um, eða ríða ljóslausu hjóli
í myrkri.
Tilgangurinn með þessari
heimsókn og kennslu er ekki
einungis sá að fræða börnin
um umferðarhætturnar, held
ur einnig að fá foreldra og
kennara til samstarfs og um
hugsunar um þessi miklu
vandamál hins nýja tíma í
þéttbýlinu.
f vor er svo ráðgert að
skóla hefir tekið daginn á
sína arma, sem sinn sérstaka
dag, og vissulega er engum
skyldara en æskunni að minn
ast þessa dags og þeirrar sól
aruppkomu frelsisins, sem
varð þann dag.
halda þessu samstarfi áfram
og efna þá meðal annars til
verklegrar samvinnu barn-
anna og lögreglunnar á göt-
um úti.
Aðalfundur K.S.Í.
8. ársþing Knattspyrnusare
bands íslands var haldið i
Tjarnarkaffi s. 1. laugardag
27. nóv. Þingið sóttu 27 full-
trúar með 35 atkvæði, auk
gesta, er voru: Forseti í. S, í.
framkvæmdastjóri og gjald-
keri í. S. í., fulltrúi þrótta-
bandalags Reykjavíkur, lands
liösnefndar og landsdómara-
nefndar.
Formaöur Knattspyrnusam
bandsins, Sigurjón Jónsson,
flutti ýtárlega skýrslu um
störf stjórnarinnar á liðnu
starfsári. Á árinu voru leikn
ir tveir landsleikir, annar við
Norðmenn hér heima, sem ís
lendingar unnu með 1:0, en
hinn í Kalmar er Svíar unnu
3:2.
Karl Guðmundsson, íþrótta
kennari ferðaöist á vegum K.
S. í. um landið og hélt nám-
skeiö og æfingar fyrir knatt
spyrnumenn og forustumenn
þeirra á ýmsum stöðum á land
inu. Tveir aðrir sendikennar
ar ferðuðust og um og kenndu
knattspyrnu. Var þessari ný
breytni tekið mjög vel af sam
bandsaðilum, enda áhugi
mjög mikill fyrir knattspyrn-
unni.
Á næsta árj er ákveðinn
landsleikur við Dani hér
heima hinn 3. júlí, en ekki er
enn ákveöið, hvort íslenzka
landsliðið keppir erlendis
næsta sumar. Auk danska
landsliðsins munu koma hing
að minnst 4 erlendir knatt-
spyrnuflokkar næsta sumar,
þar á meðal drengir frá Dan
mörku og Þýzkalandi.
Sigurjón Jónsson, sem verið
Framh. á 9. síðu.
í Moskvu hefir það komið fram,
Tékkar ganga
að kjörhorði
Fyrir nokkrw bárust þær
fréttir að eyrum íslenzkra
útvarpshlustenda, að tékk-
neska þjóðin væri í þann veg
inn að ganga til kosninga.
Jafnframt var skýrt nokkru
nánar frá þeim aðferðum,
sem viðhafðar eru þar eystra
um kosningar. Þar í landi
eru kosnir rúml. 360 þing-
menn og fara kosningar fram
með þeim hætti, að einn
frambjóðandi er í kjöri f
hverju kjördæmi.
Verður sá að vera meðlim-
ur stjórnarflokksins eða a.
m. k. viðurkenndur af hon-
um.
Kjósendur eru skyldir að
greiða atkvæði og þar sem að
eins er einn maður í kjöri
eiga þeir ekki annars kost en
að greiða honum atkvæði
eða gera seðilinn ógildan.
En til þess að gera kosn-
ingaathöfnina auðveldari
hafa valdamenn þar eystra
tekið upp þann sið að láta
fólk alls ekki merkja á at-
kvæðaseðilinn, ef það vill
kjósa frambjóðandann og
það þykir mjög grunsamlegt,
ef menn eru að fáta eitthvað
við skriffæri til þess að ó-
gilda seðilinn.
Er slíkt illa liðið og þykir
hið mesta hættuspil.
Af því sem fyrr er sagt, er
auðskilið mál, að kjörsókn
og fylgi frambjóðencla hlýtur
að vera geysimikið, enda mun
fylgi frambjóðenda Ieika frá
99,0% til 99,9% og dæmi
munu til um 100% fylgi
frambjóðenda.
Er þetta mikil eining enda
kenna margir þeirra flokka,
sem slíkar starfsaðferðir
hafa innleitt í löndum sín-
um, sig mjög til einingar.
Hér á okkar kalda landi er
starfandi flokkur, sem berst
fyrir því, að slíkar kosninga
aðferðir verði teknar upp
hér á landi.
Sá flokkur fetar í fótspor
frænda sinna og kennir sig
til einingar og ekki aðeins
einingar helckir sameining-
ar — sameiningarflokkur al-
þýðu. —
Fylgismenn hans hafa lýst
því yfir, að þeir telji þá kosn
ingaaðferð, sem hér hefir
verið iýst, hið eina sanna lýð
ræði og muni standa við þá
skoðun, þótt andmælendur
hennar hristi blessaða koll-
ana sína yfir slíkum fullyrð-
ingum.
Skoðanir manna eru skipt
ar um marga hluti, en þó
munu flestir íslendingar
þeirrar skoðunar, að það sé
því aðeins hægt að tala um
lýðræði, að kjósendur hafi
rétt til þess að velja á milli
flokka og manna eftir mál-
efnum í kosningum til trún-
aðarstarfa. Þessi skoðun á
ekki upp á pallborðið hjá
„einingarmönnunum“ í Sós-
íalistaflokknum.
Eftir þeirra kenningu á yf‘
irstjórn flokksins eða ríkis-
stjórnin að ákveða stefnuna
og mennina, sem valdir eru
til þings eða annarra starfa,
en fólkið síðan að sýna ein-
ingu með því að greiða þess-
um mönnum atkvæði. Að öðr
um kosti er það að sýna and-
stöðu gegn stjórninni, slíkt
kallast afbrot gegn ríkinu og
er þeim er það fremja harð-
lega refsað.
íslendingar hafa löngum
fengið orð fyrir að vera sjálf
stæðir í skoðunum og vilja
Framh. á 10. slðu.
t