Tíminn - 16.01.1955, Blaðsíða 3

TÍMINN, sunnudaginn 16. janúar 1955.

12. bláff.
3.
Land
ir 250—1000 kg/mjölvinnslu-
1 klst. samtals 15 stk. auk
hluta í verksmiðjur.
Soðkjarnatæki.
Stálgrinaahús af ýmsum
stærðum.
Vatns- og gufukatlar.
LoftWásarar.
Dælur.
Hitarar.
Vatnsafls- og dieselraf-
stöðvar.
Bílavogir.
Skjalaskápahurðir o. m. íl.
Reynt hefir verið eftir
föngum, að rninnka hlutfall
ið milli kostnaðar og fram-
leiðslu með því að draga úr
óarðbærri vinnu með aukinni
framleiðslu, sem brúar bilið
milli óreglulégra viðgerðar-
vinnukafla. Jafnframt hefir
verið reynt aö halda kostn-
aði í skefjum. Þannig er áí-
ið 1953, kostnaður, fyrning
og tekjuafgangur á rekstrar
reikningi 15,4% af fram-
leiðslu, en var mest 33% af
framleiðslu. Þetta, ásamt
bættum vinnuaðferðum og
auknum afköstum starfs-
manna, hefir gert Lands-’
smiðjunni kleift að lækka,
verðlag á ýmsum framleiðslu
vörum og verkum og þannig
gert hana samkeppnishæfari.
Framtíðarhorfur.
Um framtíðarhorfur er
þetta helzt að segja:
Verkefni járniðnaðarins hér
á landi fer ört vaxandi vegna,
mikilla framkvæmda, auk-
innar vélanotkunar og vax-
ándi skipastóls landsmanna,
Framkvæmdirnar sjálfar,
svo og viðhald og endurnýj-
anir þessara tækja hafa í.
för með sér aukin verkefní.
fyrir smiðjur þessa lands. —
Landssmiðjan þarfnast nt.
aukins landrýmis. Lóð smiðj
unnar er nú fullnýtt. Liggur
þar ekki annað fyrir en að
endurnýja nökkur gömul húti
en vinnusvæðið stækkar ekk>
við það. Á undanförnum miss'
erum hefir Landssmiöjar..
gert undirbúning að smið..
báta og skipa úr stáli auk,
þeirrar tréskipasmíði, sem nti
er rekin þar, en þetta er nauð
Fra.mli. á 11. síðuA
mynd um vöxt smiðjunnar,
þar sem tímakaup járnsmiða
hefir á sama tíma hækkað
úr kr. 1,60 í kr. 18,09 á klst.,
þ .e. rúml. 11 faldast og eín-
isverð hefir einnig hækkað
mikið.
Verkefmn.
Verkefni Landssmiðjunnar
eru: Viðgerðir og viðhald
skipa, véla og tækja á sjó og
landi, svo og ýmis konar
smíði. Af nýsmíði má nefna
nokkur stærri verkefni svo
sem járnbrýr, lýsis- og olíu-
geyma víða um land, breyt-
ingar og endurnýjanir á
nokkrum skipum t. d. Súð-
inni, Þyrli, Ægi o. fl. leik-
sviðsútbúnaður Þj óðleikhúss-
ins, fiskibáta úr tré, vetnis
geymir (12000 rúmmetra) og
stálgrindur fyrir áburðar-
verksmiðjuna, nótabáta úr
stáli.
Smám saman, einkum síð-
an í stríðslok hefir aukist
framleiðsla Landssmiðjunn-
I-andssmiðjan hefzr smíðað allmikið af stórnm dráttarvögn ar á ýmsum tækjum og vél-
Um til að flytja á þunga og stóra hlnti. My?zdm sýnir einn um t. d.:
slíkan vagn. | Fiskimjölsverksmiðjur fyr’
Starfsemi hennar hefir aukizt m|@g ineð
árunum ©g margar nýjar greinar bætzt við

|S|gM§c§g
Á morgun eru 25 ár liðin
síðan Landssmiðj an tók til
starfa, 17. jan. 1930. Um
stofnun Landssmiðjnnnar
urðu allmikil átök á alþingi
og beitti Framsóknarflokk-
Mrinn sér mjög fyrir stofn-
un hennar og bjargaði mál
, ina hvað eftir annað', er
íhaldsflokknrinn hugðzst
eyðileggja það. Tilgangur-
inn með stofnun og rekstri
smiðjunnar var sá að ríkis
fyrirtæki og stofrianir ættn
þar aðgang að viðgerðum
og smíði en einnig ynni hún
fyrir eznstaklinga og önnur
fyrirtæki eftir því sem
þurfa þætti.
Frá stofnun hafa forstjór-
ar Landssmiðjunnar verið 3,
Ásgeir Sigurðsson frá upp-
hafi til ársloka 1946, Ólafur
Sigurðsson til ársloka 1951
og núverandi forstjóri er Jó
hannes Zoéga. Skrifstofustj.
er Pétur Pétursson. Yfirverk-
fræðingar eru Guðmundur
Björnsson og Andrés Andrés
son.
Fréttamenn ræddu við for
stjórann í gær um starf Lands
smiðjunnar, og fara upplýs-
ingar hans hér á eftir:
Starfssvið smiðjunnar er
ákveðið í lögum nr. 102, 23.
júní 1936. Þar segir svo m. a.:
1. gr. Ríkisstjórnin lætur
starfrækja smiðju, er fæst
við viðgerðir skipa, smíði
mótora og annarra véla, og
aðra smíði, og nefnist hún
Landssmiðja.
2. gr. Landssmiðjan ann-
azt alls konar smíði fyrir ein
staklinga og félög, er þess
kunna að óska, og auk þess
annazt hún alla smíði, sem
hún getur tekið að sér, fyrir
þá starfrækslu, er ríkið hefir
með höndum, og þær stofn-
anir, sem eru ríkiseign, svo
sem skipaútgerð, skóla, sjúkra
hús, vita- og hafnamál, vega
málaskrifstofur, landssíma
og ríkisútvarp, enda séu
vinnubrögð og verðlag, að
dómi ríkisstjórnarinnar, ekki
óhagstæðari en annars stað-
Jóhannes Zoéga
forstjóri Landssmiðjunnar
ar innanlands.
Landssmiðjan greiði tekju
skatt til ríkisins eins og einka
fyrirtæki til ársins 1945, en
síðan eins og um hlutafélag
væri að ræða. Útsvar greiðir
hún samkvæmt lögum um
aukaútsvar rík-isstofnanna.
Forgangsréttur Landssmiðj
unnar á vinnu fyrir ríkið og
ríkisfyrirtæki heíir ával'lt ver
ið þyrnir í augum samkeppn
isfyrirtækja, en hins vegar
hefir forráðamönnum Lands
smiðjunnar löngum þótt mik
ið á skorta, að þessu ákvæði
væri fylgt, svo sem skýrslur
og bréf- um þessi mál frá
fyrstu tíð sýna. Smám sam-
an hefir þó Landssmiðjan
farið méir og me-ir inn á þá
braut að keppa við aðrar
smiðjur um smíði og viðgerð
ir á frjálsum markaði og er
nú svo komið, að hlutur ríkis
fyrirtækja og fíkisstyrktra
fyrirtækja (í viðskiptum við
Landssmiðjur.a) nemur að-
eins ca. 30% af heildarvið-
skiptum smiðjunnar á s. 1.
ári, en var mest 71% árið
1944.
húsakynnum vegamálastjórn
arinnar við Skúlagötu og
hafði þá til umráða um 150
fermetra gólfflöt. Nú er gólf
flötur smiðjunnar um 4000
fermetrar, þegar allir skúrar
og krókar eru meðtaldir, en
þó hefir lítið bætzt við hús-
rými síöustu 10 til 12 árin,
enda er lóð smiðjunnar löngu
orðin of lítil fyrir sfarfræks)
una.
í byrjun greindist starfsem
in í eldsmíði, plötusmíði, vél
virkjun og rennismíði. Síð-
ar hófst einnig skipa- og tré
smíði. Enn síðar hefir bætzt
við málmsteypa, módelsmíði
og rafvirkjun. Starfsmenn
smiðjunnar voru á fyrsta ári
að meðaltali 28. Nú vinna að
staðaldri um 190 menn í
smiðjunni auk verkfræðings
og skrifstofufólks.
Á þessum 25 árum hefir
framleiðslan vaxið úr kr. 190
þús. i kr. 25 millj., launa-
greiðslur úr kr. 75 þús. í kr.
10,5 millj. Þessar tölur gefa
þó auðvitað ekki rétta hug-
ísMtííiv- '• '
Á síðustu árum hefir Landssmiðjan allmikið snúið sér að
bátasmíði og sést hér einn fiskibátur í smíðum hjá hemii„
Nú ráðgerir hún að hefja smíði fiskibáta úr stáli.
Aukið húsnæði.
Smiðián tók
til starfa í
Landssmiðjan hefir íriða sett upp stóra geyma fyrir olíu eða lýsi. Eitt mesta verkefni henn
av á þeim vettvangi var að setja upp geymu fyrir Áburðarverksmiðjuua í Gufunesi fyr-
ir cfni þau, sem hún framleiðir og er myndin af því verki.