Tíminn - 16.01.1955, Síða 8

8
TÍMINN, sunnudaginn 16. janúar 1955.
12. bla&
-i
Hjónin á Löngumýri
Eftirþankar eftir 1. desember
Á Löngumýri í Skagafirði
lézt bóndinn og mannkosta-
maðurinn Jóhann Sigurðsson
hinn 21. ágúst sl., 78 ára að
aldri.
Hann fæddist á Marbæli í
Seyluhreppi hinn 10. apríl
1876. Foreldrar hans voru
Guðbjörg Björnsdóttir og
Sigurður Jónsson bóndi og
oddviti á Litlu-Seylu (nú
Brautarholt) í Skagafirði.
Þegar í æsku kom fram
sterk þrá hjá Jóhanni eftir
miklum þroska og auknu
manngildi. Þessi þrá fylgdi
honum alla ævi. Þess vegna
nam hann í æsku við gagn-
fræðaskólann á Möðruvöll-
um og bændaskólann á
Hólum og lauk prófi frá báð
um. Hann greiddi sjálfur
námskostnaðinn af því fé,
sem hann vann sér inn. Þetta
var þrekvirki á þeim tíma,
enda fór þar enginn aukvisi
sem hann var, heldur maður
vel á sig kominn bæði and-
lega og líkamlega. Sterkur
vilji, brennandi áhugi, góðir
vitsmunir, heilsteypt skap-
gerð, sem náði snemma mikl
um þroska. Til líkamans var
hann hraustrrienni, meðal-
hár en rekinn saman, þó vel
vaxinn og fríður sýnum. Að
loknu námi kenndi hann
börnum nokkra vetur og
vann að jarðabótum á sumr
in.
Áríð 1903 kvæntist Jóhann
Sigurlaugu Ólafsdóttur frá
Húst-y, .se>n þá var taþr í
fremstu röð ungra kvenna í
Skagafirði. Vorið eftir fóru
þau að búa á Löngumýri og
bjuggu þar rausnarbúi á
fimmta áratug. Þau flúttust
ekki þaöan fyrr en þau lögðu
upp í síðustu ferðina.
Árið 1913 er þinglesið kaup
samningi um kaup Jóhanns
á jörðinr.i Löngumýri og
Krossanesi báðum í Vall-
hólmi. Um skeið nytjaði
hann báðar jarðirnar og
lengi hafði hann nokkur af-
not af Krossanesi, enda bjó
hann stórbúi og var lengi
talinn með ríkari bændum í
Skagafirði.
Hjónin voru bæði afburða
dugleg, áhugasöm og hyggin,
mun Jóhann oft hafa skilað
tveggja manna verki á með-
an þrekið var óbilað. Hann
byggði upp öll hús á T.öngu-
mýri og gerði miklar jarða-
bætur á báðum jörðunum.
Þótt skólaganga Jóhanns
7, j ði ekki lergri en fyrr seg-
ir, þá lagði hann ekki árar
í bát i þroskaleit sinni, held-
ur sótti sífellt á. Hann var
alla ævi vakandi og leitandi
sál, en dulur og hlédrægur
og forðaðist alltaf að halda
sjálfum sér fram. Þess vegna
var minna tekið eftir hon-
uin en ástæða var til. Þó
kcmst hann ekki hjá því að
taka þátt í opinberum störf
um, enda var hann prýði-
legur starfsmaður að hverju
• sem hann gekk, sökum góðra
hæíileika og mikilla mann-
kosta. Hugsun han.s va-r skýr
og framsetning skipuleg,
hann gat t. d. flutt ágætar
reðður á mannfundum alveg
óviðbúinn, en gerði þó mjög
lítið að því. Hann hafði ein-
lægan áhuga á framfaramál
um samtíðarinnar og varð
stundum §,ð fara þar í far-
arbroddi. Hann var t. d.
lengi í stjórn Kaupfélags
Skagfirðinga auk nokkurra
opinberra starfa innan sveit
arinnar. Öli þessi störf leysti
lrann vel af hendi eins og
Sigurlaug Ólafsdóttir
annað, sem hann tókst á
hendur.
Um og eítir miðjan aldur
fer Jóhann að fá æ meiri
áhuga á andlegum málum, á
andlegum þroska einstak-
lingsins og heildarinnar.
Hann talai, að enginn grund
völlur væri öruggari, undir
miklum og varanlegum and-
legum þroska einstaklings
og þjóða og sannri siðmenn-
ingu, en lifandi kristindóm-
ur og vakandi trú. En til þess
oð öðlast þetta, yrði að
kristna æskuna, og meira en
í orði. Leiðin til þess væri,
meðal annars, kristileg æsku
lýðsfélög undir leiðsögn dug
legra og áhugasamra presta
(Sbr. grein eftir Jóhann í
Kirkjuritinu fyrir nokkru).
Á síðast liðnu sumri var
gerð tilraun með stuttan
sumarskóla á Löngumýri, er
ætlaður var ungum stúlkum
og sém rekinn var á kristi-
legum grundvelli. Tiiraun
þessi tó^st mjög vel. Jóhann
fylgdist með þessari tilráun
af einlægum áhuga og varð
hún honum mikill gleðigjafi,
eins og raunar allt skóla-
slarfið á Löngumýri. Þetra
sýnir glöggt að andinn var
enn hinn sami, vakandi á-
'nugi til síðustu stundar á
öllu, er til mannbóta horfði
og sem var líklegt til að efla
andlegan þroska, trú og sið-
gæði. Enda hélt hann sér
vel andlega, eftirtekt glögg,
minni skýrt og frásögn ljós,
þegar hann gerði grein fyr-
ir því, sem fyrir hann bar.
Hann hélt mjög vel sjón og
heyrn til síðasta dags, þrátt
fyrir lamaða líkamskrafta,
einkum starfsemi hjartans.
Sumurin 1927 og 1928 var
ég, sem skrifa þessar línur,
kaupamaður hjá Jóhanni á
Löngumýri. Heimilið var gott,
þar var samvalið gæðafólk
og hjónin ágætir húsbændur.
Dagfar Jóhanns var frábært,
alltaf jafnhlýtt og vingjarn-
legt, það bar glöggt vitni
göfugum manni. Við urðum
þá góðir vinir og síðan hefir
sá þráður á milli okkar alar
ci slitnað. Eg er mjög þakk-
látur fyrir það, að ég fékk
náin kynni af þessum prúða,
hjartahlýja og bjartsýna
drengskaparmanni. Það var
alitaf bjart og lilýtt í návist
hans. Það er ein mesta gæfa
hverjum manni að mæta
góðu fólki á lífsleiðinni. Það
var mannbætandi að kynn-
ast Jóhanni á Lcngumýri.
Saga Jóhanns á Löngumýri
verður vart sögð nema til
hálfs, sé lífsförunautar hons,
frú Sigurlaugu Ólafsdóttur,
hvergi getið. Hún fæddist 26.
maí 1882 í Hamarsgerði i
Skagafirði, en fluttist síðan
að Húsey í Vallhólmi með
foreldrum sínum. Móðir henn
Jóhann Sigurðsson
ar var Ingibjörg Einarsdóct-
ir, hraðgáfuð kona, en íaðir
Ólafur Guðmundsson bóndi
og trésmiður, mikill íþrótta-
og hestamaður og vel hag-
mæltur. Sigurlaug virðist
hafa hlotið kosti beggja for
eldra sinna í vöggugjöf,
skarpar og öruggar gáfur
móðurinnar og glæsimennsku
föðurins. Hún bar gott skyn
á skáldskap og var vel hag-
mælt, en fór dult með. Hún
kunni tök á að ná því bezta
úr hverjum hesti og sat þá
ágætlega. í sjón var hún fríð
og fyrirmannleg, í framkomu
hæglát og prúð. í viðræðum
var hún glaðleg og skemmti
leg svo af bar. Hún var tígu-
legur fulltrúi íslenzkrar glæsi
mennsku innan húsmæðra-
stéttarmnar. Sigurlaug var
mikil búkona og dugleg. Hún
var trúuð, vel hugsandi og
góðgjörn. Hún andaðist hinn
14. ágúst 1947, 65 ára að
aldri.
Löngumýrarhjónin Sigur-
laug ög Jóhann, láta eítir
'sig þrjár dætur. Fröken Ing:
bjórgu, sem stofnaði ágæú-
an húsmæðraskóla á Löngu-
mýri fvrir eigið fé og fram-
tak og stjórnar honum sið-
an lyiir þetta afrek er hún
or'ún landskunn. Frú Ólöfu,
giíta Sigurði Óskarssyni
bónda í Krossanesi og frú
Steinunni, gifta Hauki Vig-
fússyni, bónda á Löngumýri.
Þeir, sem höfðu náin kynni
af Löngumýrarhjónunum,
munu alltaf minnast þeirra
með r iröingu og vinarhug.
Guð bltssi þau og afi.com-
endur þeirra.
Á gamlaársdag.
Jon Sigtrygg.-.icn.
Skrifað og skrafað
(Framhald af 6. slðu.)
mun missa af henni. Fyrir vik
ið býr þjóðin hins vegar við
lélegri og óhagkvæmari fisk-
sölu en ella.
Það er kominn tími til að
þessir einokunarmúrar séu
rifnir niður. En það verður
hins vegar ekki gert meðan
Sjálfstæðisflokkurinn fær að-
stöðu til þess að hindra það.
Sýnir það vissulega vel, hví
líkur einokunar- og hafta-
flokkur hann er, þrátt fyrir
allt skrumið um ást hans á
frelsi og framtaki einstaklings
ins.

I amP€P ** |
1 Raflagnir — Viðgerðir I
Rafteikningar
Þingholtsstræti 21
I Sími 8 1556 1
uiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiaiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiMiiiiiiint
(Framhald af 5. síðu).
væntu brúðgumans. Þær
vissu, að hann mundi leiða
þær inn til gleðilegs lífs og
mikils fagnaðar. Þær dreymdi
sennilega drauma um það,
sem þær ættu allar í vænd-
um. En þær gleymdu hinni
líðandi stund. Hefðu þær ver
ið nógu hyggnar til að hugsa
íyrst og fremst um verkefni
líðandi stundar, að útvega
olíu. á lampana, hefði úrslita
stundin orðið þeim allt ann-
að en varð. Þær hirtu ekki
um tækifærið, meðan þær
höfðu það.
Þessir ræðumenn, sem ég
gat um, að hefðu rætt um
nauðsyn kristilegrar menn-
ingar, eru að ég hygg, í meira
samræmi við hugsun almenn
ings, en vér skyldum ætla, ef
vér miðum við það eitt, sem
á yfirborðinu sést. Veilan í
andlegu lífi þjóðar vorrar er
ekki fyrst og fremst í því
fólgm, að menn afneiti kristi
legri hugsjón, heldur í hinu,
sem einkenndi fávísu meyj-
arnar, — að gleyma tækifæri
hinnar líðandi stundar til að
ganga þeirri hugsjón á hönd
í verki.
Vér lesum i blöðunum, að
um eða yfir hundrað ungir
stúdentar komu til dæmis að
taka með þá tillögu að gera
einmitt þýðingu kirkju og
kristindóms að aðalræðuefni
fyrsta desember. Ég efast
ekki um, að í hjarta sínu eru
það ekki aðeins hundrað,
heldur þúsundir af fólki á
öllum aldri, sem af fullri ein
lægni óska þess, að málstað-
ur kristindómsins sigri hel-
stefnuna í heiminum. En
flest þetta fólk gleymir því,
að það sem mestu varðar fyr
ir heiminn, er ekki það, hvern
ig það dreymir um úrslitin,
heldur hitt, að það muni eft
ir því tækifæri, sem það hef-
ir sjálft, á þessari stundu og
þessu.m degi til að skipa sér
um merki Krists og kirkju
hans. —
Ég efast um, að á mínum
skólaárum hefði verið hægt
að fá hundrað stúdenta til að
greiða atkvæði með því að
helga kirkjunni þjóð-hátiðar-
daginn. Flestir ungir mennta-
menn mundu í þá daga hafa
talið annað nauðsynlegra. Og
ég efast hreinlega um það, að
allur þorri manna hafi þá
haft eins mikinn skilning á
gildi kristinnar menningar
fyrir sjálfstæði landsins og
menn virðast hafa nú. Að
þessu leyti hefur orðið fram-
för. En jafnvel þótt það sé
mikils virði út af fyrir sig,
að ræður séu haldnar á há-
tíðisdögum, er hitt meira
virði fyrir kristni landsins, að
þótt ekki væri nema hundrað
stúdentar tækju sig saman
um að rækja kirkjuna, ekki
aðeins við viss tækifæri, held-
ur á venjulegum sunnudög-
um.
Svo svo margir af mennta-
mönnum þjóðarinnar eru nú
orðið farnir að láta vinsam-
leg orð falla um kristna trú,
þegar þeir tala og rita við
ýms tækifæri. Sjálfsagt er
meistarinn frá Nazaret þakk-
látur þeim fyrir það. Hann átti
því ekki að venjast, að fræði-
menn hans eigin lands sýndu
honum mikla lotningu. En ég
get ekki að því gert, að ég
sakna þeirrar venju frá Ame
ríku, að þar gátu prófessorar,
frægir læknar, rithöfundar,
lögfræðingar og þingmenn
verið þektir fyrir að láta sjá
sig á hverjum sunnudegi í
kirkju með oss hinum, og
virtust jafnvel eiga þangað
eitthvað að sækja. — Ég
hugsa stundum um það, hve
mikið gagn einmitt þessir
menn gætu gert söfnuði sín-
um, ef þeir vildu tileinka sér
hugsunarhátt hyggnu meyj -
anna, að nota það tækifæri,
sem þeim gefst, sem mennt-
uðum áhrifamönnum, til þess
að ljá góðum málstað lið, —<
á meðan þeir hafa það tæki-
færi.
Aðeins eitt dæmi enn. —
Þegar íslenzkir stjórnmála-
flokkar gefa út stefnuskrár,
sjáum vér stundum dálitla
klausu, oftastnær lítið áber-
andi, þess efnis, að flokkur-
inn lýsi hollustu sinni við
þjóðkirkju íslands. — Ég er
ekki að segja, að þetta sé al-
veg út í bláinn. Kristur verð-
ur að vera lítilþægur, þegar
hin pólitisku átrúnaðargoð
eru keppinautar hans. — En
ég hefi stundum látið mér
detta í hug, að það gæti hafti
töluverða þýðingu fyrir þetta
land, ef allir þeir, sem greiddu
atkvæði með þessum smá-at-
riðum hinnar pólitísku stefnu-
skrár, greiddu kristindómin-
um einnig atkvæði á öðrum
vettvangi, þar sem þörf er
fyrir þá í kristnum söfnuði,
og notuðu þar þau tækifæri,
sem gefast. Og loks, — kristn-
ir bræður og systur — vér
sem viljum og vonum, að
kristin trú og kærleikur komi
í veg fyrir heimsstyrjöld,
hvernig notum vér sjálf þau
tækifæri, sem vér höfum á
liðandi stund, til að stilla til
friðar meðal mannanna, með
því að vera sjálfir fúsir til
sátta og fyrirgefningar. Einn
af ræðumönnum fyrsta des-
ember vítti stjórnmálablöð-
in fyrir að viðhafa ofstækis-
fulla málfærslu. Var það á-
reiðanlega orð í tíma talað.
En af hverju falla blaðamenn-
irnir fyrir þeirri freistingu,
nema af því að þeir finna,
að þannig þóknast þeir les-
endum sínum og floklcs-
mönnum. Og í þeirra hópi
erum vér einríig. — Þegár
þeir finna, að vér lesendurnir
viljum ræða málin af um-
burðarlyndi, víðsýni og kær-
leika hver til annars, — þá
munu þeir ekki lengur láta
sinn verri mann vera við
völdin.
Hér kem ég því enn að því
sama. Það erum vér ein-
staklingarnir, og þá fyrst og
fremst hinir kristilega hugs-
andi rnenn,, sem hér verða
að ganga á undan. Og einnig
vér verðum spurðir, hvernig
tækifærin hafi verið notuð.
Vinir mínir. Enginn af oss
veit, hvenær heimsendir
kemur eða lifsendir þessarar
jarðar á sér stað. Enginn af
oss veit heldur, hvenær kem-
ur að endalokum eigin lifs.
En eitt vitum vér þó fyrir
víst: að þá er lokið tækifær-
um þeim, sem jarðlífið gefur
oss til þess að kveikja á lömp-
unum, Kristi til dýrðar. Ég
er ekki þar með að segja, að
ekki gefist önnur tækifæri
á öðru sviði tilverunnar. —
En þegar vér erum þangað
komin og lítum til baka til
hinnar jarðnesku tilveru, er
þá ekki hætt við að það fari
fyrir oss eins og sumum full-
orðnum mönnum, sem líta til
baka til æskuára sinna, og
virða fyrir sér, hvernig þeir
fóru með þau tækifæri sem
þeir höfðu þá — tækifærin,
sem ekki voru notuð? Munu
(Framhald & X0. giðu). (