Tíminn - 19.01.1955, Blaðsíða 2

2.
TÍMINN, miSvikudaginn 19. janúar 195$.
14. blað.
Talaði upp úr svefni um ýmislegt,
sem henni hefði verið hulið í vöku
í nýútkomnum Morgni er eftirtektarverð frásögn úr riti
Þórhalls biskups Bjarnasonar, Nýju Kirkjublaði, sem nefn-
ist Svefntal Solveigar. Nýtt Kirkjublað var afar vinsæit og
birti m. a. allmargar frásagnir um dulræn efni. Liðnir eru
nær fjórir tugir ára síðan blaðið birti eftirfarandi frásögn,
sem Þórhallur biskup segir sjálfur. Hún gerðist að nokkru á
æ«,kuheimili hans, Laufási við Eyjaf jörð. Morgun hefir fengið
leyfi til að birta nokkrar þessara sagna úr Nýju Kirkjublaði
í framtíðinni.
Þórhallur biskup segir svo í upp-
haíi, að sagan sé af gáfaðri og guð-
rækinni konu, sem var helming
'langrar ævi á heimilum afa hans og
iöður. Sjálfur man hann ekki eftir
henni, nema hvar rúmið hennar
stóð í gömlu baðstofunni á Laufási,
og telur sig líklega muna það fra
láti hennar. Kona þessi hét Solveig
Samsonsdóttir.
Gáfuð og bökvfs.
Um ættir Solveigar er biskuni
ekki kunnugt. Fara fyrst sagnir af
henni um tvítugt hjá séra Ólafi
Þorleifssyni á Kvíabekk í Ólafsfirði.
'Er í húsvitjunarbók látið mikið af
gáfum hennar og bókvísi. Virðist
'nún talin fósturdóttir þeirra hjóna
séra Ólafs og Katrinar dóttur Gunn
irs prests Hallgrímssonar í Laufási.
Fram um þrítugt er Solveig á Kvía-
bekk. Kemst hún þar í ástarraunir
og elur barn. Segir biskup, að hún
muni hafa búið að þeim raunum. í
íkræðu, sem faðir biskups flutti
yfir henni, talaði hann um ástúð
hennar og frábærar gáfur, hve öng
:rödd hennar hafi verið yndislega
skær og hve mikið hún kunni af
ijóðum, og svo er talað um hina
rilfinninganæmu byggingu sálar
hennar og líkama, og lúta þau orð
að því, sem hún átti við sig, fram
yíir flesta aðra menn, og geymít
hefir í sögum.
Solvcig flyzt úr Ólafsfirði.
Biskup telur, að Solveig hafi far
ÚtVClTDÍð
:ío,50
:íi,05
Ultvarpið í dag:
Fastir liðir eins og venjulega.
í!0,30 Erindi: Börnin og tízkan
(Arngrímur Kristjánsson
skólastjóri).
Tónleikar (plötur).
„Já eða nei“. — Sveinn Ás-
geirsson hagfræðingur stjórn
ar þættinum.
:i2,00 Fréttir og veðurfregnir.
22,10 Upplestur: Smásaga (Baldur
Pálmason þýðir og les).
Harmonikan hljómar. — Karl
Jónatansson kynnir harmon-
ikulög.
Dagskrárlok.
:>2,35
i3,10
Útvarpið á morgun :
Fastir liðir eins og venjulega.
.50,30 Kvöldvaka: a) Kjartan Ragn
ars stjórnarráðsfulltrúi flytur
þátt af Hafnarbræðrum. b)
| íslenzk tónlist: Lög eftir Emil
Thoroddsen (plötur). c) Þor-
grímur Einarsson les kvæði
eftir Jóhannes úr Kötlum. d)
Sigurður Jónsson frá Brún
flytur frásögu af hestinum
Þokka.
12,00 Fréttir og veöurfregnir.
12,10 Upplestur.
22,25 Tónleikar (plötur).
>3,10 Dagskrárlok.
Ámað heilla
Fimmtugur
er í dag Hallgrímur Guðmunds-
;on bifreiðastjóri, Bjarkargrund 9,
ákranesi. Hann hefir alið mestan
;inn aldur á Akranesi og er maður
dagfarsprúður.
Trúlofun.
S. 1. laugardag opinberuðu tru-
ofun sína ungfrú Unnur Ásmunds
dóttii', Hólakoti, Hrunamanna-
hreppi í Árnessýslu, og. Einar Valdi-
narsson, Leysingjastöðum, Hvamrns
sveit í Dalasýslu.
ið úr Olafsfirði af ástæðum, sem
áður getur. Fór hún þá til vina-
fólks í Laufási, þótt hún hafi dvaiið
fremur stutt þar þá. Með Halldóri
Björnssyni, afa biskups, flyzt hún
að Skarði í Laufássókn og verður
fóstra föður biskups. Hún fer svo
að Eyjadalsá með séra Halldóri, og
er óslitið á heimi'i hans fast að
þrjátíu ár. En ekki fer hún með
honum noröur að Sauðanesi, og
er hún þá um hríð í Víðikeri í Bárð
ardal hjá Þorkeli bónda Vernharðs
syni, og kenndi hún syni hans að
stafa, séra Jóhanni dómkirkjupresti.
Upp úr því að faðir Þórhalls bisk-
ups fær Laufás og fer að búa þar,
flytur hún til hans. Hjá honum and
ast hún svo vorið 1860 og er hún
þá um sjötugt.
Svefntal.
Sögurnar af Solveigu snúast um
svefntal hennar. Hún talaði við
menn í svefni alllengi í einu með
fullri skynsemd. Það var öllum Ijóst,
að eigi var þar um uppgerð eða
leik að ræða af hennar hálfu. Átti
hún ýmist sjálf upptökin að sam-
talinu eða hún tók undir, þegar á
hana var yrt. Rómurinn var skýr
og seinn, en það kom fram hjá
henni, að hún gat verið dáiítið aí-
undin og háðsk í svefntalinu, sem
aldrei kom fyrir í vöku.
Nálhúsið.
Oft var reynt að ná upp úr henni
í svefntalinu, sem hún annars vildi
ekki segja. Varðist hún sem hún gat
að svara, en henni var angur að
slíku og bað hún stundum vinkonu
sína að setjast á stokkinn hjá sér
og verja sig fyrir spurningunum.
Það var einhvern tíma fyrir sumar
daginn fyrsta, að stúlka á bænum
vildi fá hana til að segja sér, hvaða
sumargjöf hún fengi. Stúlkan vissi,
að Solveigu var það kunnugt. Stúlk
an ól á spurningunum, en Solveig
varðist: „Ég má ekki segja þér það
— — „Þú mátt ekki spyrja mig“ —
-----„Það er ósköp lítið" — — „Ég
get falið það í lófa mínum“, og um
leið kreppti hún hnefann. Meira
fékk stúlkan ekki, en gjöfin var
nálhús.
Einhver var svo ónærgætinn við
Solveigu, að fara að rifja upp raunvr
hennar og spyrja hana um faðerni
að barninu sem hún eignaðist. Hun
komst þá ákaflega við í svefninum
og varð þá sköruleg og einbeitt í
svarinu: „Ég á að standa öðrum
reikningsskap á því en þér“.
Tristansrímur á föstunni.
Eitt var það í háttum Solveigar.
að hún stóð í föstunni af mikilli
alúð og alvöru. Var þrásækilegá
reynt að fleka hana til þess í svefni
að brjóta föstuna, en aldrei mun
hafa tekizt að fá hana til að nefna
kjöt eða flot. Einu sinni var henri
bruggað mjög lævist ráð. Hún söng
og kvað ekki síður í svefni en í
vöku og kunni undrin öll af andleg-
um og veraldlegum ljóðum. Og nn
voru Tristansrímur uppáhaldið
hennar. Það eru siglingavísur í einni
rímunni, þar sem eitt erindið byrj-
ar svo: „Alfons sér hvar flotinn fer“.
Á þessu átti hún að flaqka og nefna
„flot“. Siglingavísurnar á undan er
vel yfirhafandi hjá Sigurði og
gleymdi Solveig sér alveg við kveð-
skapinn. Þá tók við erindið með
„flotinu". „Alfons sér hvar....“ Þá
stóð í henni. Það var veggur fyrir:
„Sér var....“ Svo fór hún að
umla í sveíninum og öll gleöin var
farin yfir Tristransrímum og hún
þagnaði.
Flandrarinn og bókin.
Söguheimildum ber saman um
eftirfarandi: Það mun hafa verið
á Skarði í Dalsmynni vor eða fyrri
hluta sumars. Hart var orðið maima
á milli og engin komin siglingin.
Þá sigldi skip inn Eyjafjörð. Strax
var brugðið við og fariö sjóveg í
kaupstaðinn. Solveig var í bátnum.
Hún fékk sér lúr og fer að and-
varpa í svefninum, og svo kallar hún
upp: „Æ, þetta er þá ólukkans
Flandrari" (ekki kaupskip eins og
menn héldu). Reyndist það' satt.
Hin sagan gerist á Eyjadalsá. Sol
veig las dönsku, og hafði hún spurt
það, að til væri á einhverjum bæ
í dalnum tiltekin dönsk bók, sem
hana langaði mikið til að lesa.
Nokkrum sinnum haföi hún beðið
séra Halldór að nálgast bókina en
það hafði jafnan gleymzt og var
hún hætt að tala um það. Svo kem
ur að því, að Halldór man eftir bók-
inni í einhverri sóknarferðinni og
þegar hann kemur heim í baðstof-
una er Solveig sofandi. Er prestur
heilsar, ókyrrist Solveig og segir
með mikilli gleði í raustinni: „Nei,
ertu þá komin“. Og svo fer hún
aö þylja dönsku upp úr sér. Skilur
séra Halldór að það muni vera eitt
hvað úr bókinni og leitar að kaflan-
um og finnur hann. Stendur það
heima, að hann les kaflann með
sjálfum sér og hún þylur hann upp
úr sér í svefninum og hafði þó a»drei
séð bókina áður.
' CTi'.-scæa*
ftufíijJið í Tmanum
KÁPU-ÚTSALAN
Tökum fraau nýjjar kápur í dag.
Allt injöfí góð cfui.
Ath.: Útsölukápurnar fást sendar í póstkröfu
H. TOFT
Skólavörðustíg 8 — Sími 1035
Nýlegur Deutz
traktor með sláttuvél
lítið notaður, 8 mánaða gamall til sölu hjá Sigurgeir
Jónssyni, aðaldal, Nýbýlavegi, Fossvogi, sími 5906, á-
samt nokkru af varahlutum, alla á hagkvæmu vefði,
GARÐRÆKTENDUR
í Reykjavík
Áburðar- og útsæðispantanir fyrir næsta vor af-
hendast skrifstofu bæjarverkfræðings, Ingólfsstræti
5, fyrir 15. febrúar n. k.
Rækíunarráðunautur
Reykjavíkurbæjar
E.B. MALMQUIST.
Uflllllllllllllllllllllllllf II ||||||||l|||||,|,
Óskil
s c
I Bleikur hestur 8—10 I
§ vetra, ómarkaður, járnað |
[ ur, er í óskilum á Selfossi. i
1 Verður fljótlega seldur ef |
| eigandi gefur sig ekki |
I fram. |
1 Hreppstjóri. =
111 ■ 11 ■ 111111111
11111111111111111111111111.11111111111111111111111
Hafþór Guðmundsson |
dr. jur.
Málflutningur — lögfræði |
leg aðstoð og fyrirgreiðsla. |
I3 Austurstræti 5, II. hæð. |
Simi 82945.
■fiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiniiiniiitiiniiiiiiinniiiniiiliiiiiiu
Ötgerðarmenn
Útvegum eins og áður frá
A/S FREDRIKSSUIYDS SKIRSVÆRFT
og öðrum fyrsta flokks skipasmíðastöðvum í DANMÖRKU
FISKIBÁTA ©g TRÉSKIP
af öllum stærðum og gerðum, byggða eftir íslenzkum eða
dönskum teikningum, eftir ströngustu íslenzkum skipa-
smíðareglum.
VÉLAR
og tæki í báta útvegast eftir óskum kaupanda.
Verð oí/ ejreiðsluskilmálar mjjöfi hatistœðir.
Áratuga reynsla okkar í þessum viðskiptum tryggir yður
hagstæð og örugg viðskipti.
Teiknintfar oi/ allar upplýsinfiar á skrifstofu okkar.
Eggert Kristjánsson & Co. h.f.