Tíminn - 02.03.1955, Side 2

*
TÍMINN, miffvikudaginn 2. marz 1955.
50. blað.

Tóbakið var í fyrstu iæknislyf, en
hefir verið og er nú fatið bölvaldur
í upphafi, segir í indverskri þjóðsögn, hafðz mannfólkið
(fkki aðra fæðu en kjöt af villtum dýrum. En dag nokkurn
voru tveir veiðimenn að steikja hjört, sem þeir höfðu drepið,
og er þeir ætluðu að éta kjötið, kom ein af brem dætrum
,ja>ðargyðjunnar og settist nálægt þeim. „Ef til vill er þetta
andi“, sagði annar maðurinn. „Fórnum henni einhverju“.
<Og þeir fórnuðu henni því bezta af dýrinu. Stúlkan gladdist
yfir fórninni og sagði: „Komið aftur á þennan stað eftir
jbrettán mánuði og vinsemd ykkar verður launuð“.
KoEsholt I.
VILLINGAHOLTSHREPPI í FLÓA, er laut til ábúðar
í næstkomandi fardögum. Á jörðinni er gott íbúðar-
hús, nýlegt fjós fyrir 32 nautgripi, fjárhug fyrir 70
kindur, 1000—1200 hesta þurrheyshlöður og votheys-
hlöður fyrir 250—300 hesta. Túnið er 14 ha. og gott
áveituland 79 ha.
Upplýsingar gefa Skúli Gunnlaugsson, oddviti,
Bræðratungu og Þórarinn Sigurðsson, ábúandi jarðar-
mnar.

óskast til starfa á opinberri skrifstofu eig isíðar en 1.
april. Laun samkvæmt launalögum. Umsóknir ásamt
meðmælum og upplýsingum um fyrri störf og vinnu-
staði, sendist Tímanum eigi síðar en 10. þ. m. merktar
„Vön vélritunarstúlka".
INNILEGA ÞAKKA ég öllum þeim, er sýndu mér
vinsemd á 70 ára afmæli mínu 24. febrúar, með gjöf*
um, skeytum og hlýjum kveðjum.
Lifið heil.
INGIGERÐUR JÓNSDÓTTIR
> Stóru-Hildisey.
VWWVW.ViW/AW.’VWAW.VJW^^WWftWWÍ
Móðir okkar, tengdamóðir og amma
andaðist 28. þ. m.
ÖGN LEVI,
Ósum, Vatnsnesi,
Börn, tengdabörn og barnabörn.
Veiðimennirnir gerðu eins og hún
nagði og sáu, þar sem hægri hendi
stúlkunnar hafði snert jörðina. maís
vaxinn úr grasi, en þar sem sú
vinstri hafði hvílt, óx baunatré. Þar
sem hún hafði setið, óx tóbak. Þann
5g hljóðar hin indverska þjóðsögn.
iHráki spámannsins.
í múhameðskri ævintýrasögn seg
ir frá því, að snemma morguns hafi
spámaðurinn gengið um garð sinn
og fundið slöngu, sem lá stíf af
kulda í grasinu. Hann tók hana
upp og vermdi hana við brjóst sér,
en strax og hún vaknaði til lífsins
'oeit hún hann í höndina. „Hvers
vegna sýnir þú slíkt vanþakklæti"
<en spámenn kunna að tala við
slöngur), spurði spámaðurinn. „Ef
ég hlífði þér“, sagði slangan,
,,mundi annar af þinni ætt drepa
mig“. En spámaðurinn saug eitrið
úr sárinu og spýtti því á jörðina.
Og sjá, upp spratt jurt, sem geymir
í sér góðleik spámannsins og vonzku
slöngunnar, og fólkið kallar þessa
jurt tóbak.
ÍLæknar höfuðverk.
Sá er fyrstur fluttí tóbak til Evr-
ópu er talinn hafa verið hermaður,
on enginn veit nánari deili á honum.
iryrstur til að hafa nafn sitt bendl-
að við tóbak er líflæknir Filips II.,
Hernandes de Toledo. Ráðieggur
■bann tóbak við ýmsum kvillum árið
1559. Segir hann, að tóbak eyði
jpreytu og sé gott við svefnleysi. Það
.siær á þrautir og iæknar hófuðverk.
Það kemur út svita, styrkir magann
■Cg léttir andardráttinn, en ofnotkun
’ialdi hann að sýkti lifrina og ylli
óðrum vondum sjúkdómum.
'Vafn sendiherrans.
En það var annar en Toledo, sem
átti eftir að gefa tóbakinu nafn og
gera sitt nafn ódauðlegt um leið.
Franski sendiherrann í Portúgal,
Jean Nicot, hafði með sér heim
til Parísar nokkrar tóbaksplöntur,
;;em hann ræktaði síðan. Læknaði
bann fólk með tóbaki í frítímum
«ínum og það er á þessum árum,
.jem tóbak er í fyrsta sinn nefnt i
oambandi við krabbamein. Einn af
tiyrstu sjúklingum Nicots var ung-
ur maður með krabbasár við miðs-
:aesið. Hann var læknaður á tíu
dögum með tóbakslegi. Nicot lækn-
aði syfilis í dreng og höfuðverk í
Cartharine de Medici drottningu
IÞetta síðasta afrek hans gerði tóbak
:.ð bæði frægt og vinsælt. Notkun
.óbaks jókst nú hröðum skrefum
og jafnframt fékk jurtin fræðiheitið
Nicotiana.
IUinnir á vítisgufur.
Á átjándu öld fer þegar að bera
n deildum meiningum um hollustu
vóbaks. Norskur læknir segir um
]pær mundir, að tóbakið sé lífsins
i^alsam. Honum var brátt svarað af
JEAN NICOT
kóngurinn vildi gefa í pípu
óþægilegar fyrir nefið, skaðsamleg-
ar fyrir heilann, eyðileggjandi fyrir
lungun og hreint út sagt að reyk-
ingar með sínum svörtu reykskýj-
um minntu á vítisgufur. Þessi
hávaði í kónginum varð síðar að
stórstríði gegn tóbakinu. Trúarhreyf
ingar og heil ríki bönnuðu reyking-
ar með öllu. En þrátt fyrir þetta
sigraði tóbakið að lokum. í miðri
baráttunni féllu kóngar í freistni
og tóku ; nefið og hirðmeyjar reyktu
pípur á laun. Það var mikið um
skandala á þessum tímum í sam-
bandi við tóbak og almúrinn tók
það upp eftir höfðingjunum að
brjóta boðorðin. Tóbaksnautn
komst brátt í algleyming, unz á ár
inu 1953, að vísindamenn fór að
gruna, að krabbamein gæti orsak-
azt af neyzlu tóbaks. Þetta varð
engu síður en yfirlýsing Jakobs
kóngs til þess, að mikið dró úr reyk
ingum og gerir enn.
Fyrirlestrar um
listir í Myndlista-
skólanum
Björn Th. Björnsson, list-
fræðingur, byrjar í kvöld kl.
8,15 flutning á erindum í
Myndlistarskólanum og sýnir
jafnframt skuggamyndir til
skýringar. Erindin verða sex
og verða á hverjum miðviku
degi. Fyrir áramót flutti
Björn erindaflokk um hinar
ýmsu listastefnur og upphafs
menn þeirra. Varð þessi ný-
breytni í starfsemi skólans
mjög vinsæl og má búast við
að svo verði einnig nú.
Skyrtngerð
(Framhald af 1. síðu.)
því að koma fyrir vélum og
búa verkstæði til starfrækslu.
Þarna verður skyrtugerðin
sett af stað með smávígslu-
athöfn og fyrirtækinu gefið
nafn.
Vel búið verkstæði.
Húsakynnin, sem skyrtu-
gerðin hefir þarna, eru ákaf
lega vistleg. Húsnæðið fal-
lega máiað og sólríkt, glugg-
ar til þriggja átta. Fyrst
munu starfa þarna 15 stúlk-
ur, en hægt er að auka fram-
leiðsiuna svo að þar starfi 60
stúlkur og gera framleiðsluna
fjölbreyttari.
Samkoma.
f kvöld gengst starfsfólk
KÞ fyrir samkomu í"sam-
komusal á efstu hæð verzlun
arhússins og munu sitja það
boð um 100 manns. Með þess
ari nýju iðngrein SÍS í Húsa
vík er farig út á þá braut að
staðsetja einstakar iðngrein
ar hjá kaupfélögum’ úti um
land. Skapar þetta töluverða
vinnu á staðnum, enda fagna
Húsvíkingar þessari ráðstöf-
un.
Nytjajiíríir
(Framhald af 1. síðu.)
unnt með því að senda um-
sókn um fræ til allsherjar fræ
miðstöðvar Ráðstjórnarríkj-
anna.
— En hvað um frostkartöfl
una?
— Mikið hcfir verzð rætt
um, að rússneskir vísinda-
menn hafi framkallað kart-
öfluafbrigöi, sem þyldi allt
að fjögurra gráðu frost, en
það hefir verið erfiðleikum
bundið að fá það til reynslu.
Á landbúnaðarsýningunni
var þetta kartöfluafbrigði
sýnt og einnig þær kynbóta
aðferðir, sem notaðar höfðu
verið við framleiðslu þess.
Var það talið í upphafi mynd
að úr kynblöndu afbrigðis-
ins Granat við hina villtu
kartöflu, Solanum demissum
sem er talsvert harðgerð
jurt, en blendingarnir því
næst víxlaðir hvor af öðrum
við hið uppskerumikla Gran
atafbrigðz.
Þannig var að lokum mynd-
að nýtt kartöfluafbrigði, sem
kallað var Moskovskí. á íand
búnaðarsýningunni var af-
brigði þetta að vísu ekki talið
þola nema tveggja gráðu frost
en það var það einnig talið
vera ónæmt fyrir myglu.
Af öðru grænmeti, sem var
á sýningunni, og gæti komið
að notum hér á landi, mætti
ncfna haustafbrigði sumra
algengra grænmetistegunda,
svo sem rauðrófna, hvítkáls
o. fl. Er sáð til þessara jurta
að haustinu, eiga þær að lifa
yfir veturinn og þroskast á
næsta sumri allt að tuttugu
dögum fyrr en önnur af-
brigði.
— Hvenær bað atvinnu-
deildin Rússa um fræ?
— í síðastliðnum septem
bermánuði sendi atvinnudcild
háskólans bréf þessu viðvíkj-
andi til rússneska landbúnaö-
arráðuneytisins, þar sem ósk
að var eftir, að hingað væru
sendar tilteknar frætegundir
í tilraunaskyni. Annaðist rúss
neska sendiráðið og M.Í.R.
milligöngu í þessu máli. Svar
við bréfi atvinnudeildarinnar
barst hinn 24. febrúar og með
því fylgdu 18 sýnishorn mis-
munandi grænmetis-, korn-
og grastegunda.
Nokkrar hinna mest róm-
uðu grænmetistegunda, og hið
frostþolna kartöfluafbrigði
fylgdu þó ekki sendingu þess
ari, þar sem ekki var talið
áhættulaust að flytja það
vegna frosta, en gefið var í
skyn, að þetta mundi væntan
lega verða sent í aprilmánuði
næst komandi.
Myndi gera kartöfluræktina
öruggari.
Eftir því sem af er látið, er
hér merkilegt safn nytja-
jurta. Verða vitanlega sér-
stakar vonir bundnar við hið
frostþolna kartöfluafbrigðzV
þar sem kartöflurækt okkar
er oft stórlega takmörkuð af
vægum ágústfrostum, sem
þó eru nægjanleg til þess a<*
fella kartöflugrös og stöðva
með því vöxt kartaflanna.
Kveður svo rammt að þessn
norðan lands, eins og mönn
um er kunnugt, að þar er á
takmörkum í sumum sveit-
um, að kartöflur séu ræktan
legar.
Jurtir þær, sem nú hafa bor
izt frá Rússlandi, hafa verið'
ræktaðar við önnur skilyrði en
hér eru, og sá árangur, sem
fengizt hefir af ræktun þeirra
miðaður við þær aðstæður, en
engu að slður verðuT fróðlegt
að sjá, hvernig þessum Jurt-
um vegnar hér á landi, en úr
því verður vonandi unnt a$
skera á næstu árum.
ÍVAR HLÚJÁRN. Saga eftir Walter Scott. Myndir eftir Peter Jackson. 149
<3ðrum lækni, sem hélt því fram,
að tóbakið eitraði líkamann og eycldi
:nótstöðukrafti, ylli svima og öð\-
um leiðum kvillum. Strangasti and
,'itöðumaður tóbaksins var án efa
.fakob fyrsti, Englandskonungur.
Hann lýsti því vfir, þrátt fyrir að-
',’aranir hirðmanna sinna, að ef
’iann fengi einhverju sinni fjand-
nnn í heimsókn, þá myndi hann
::yrst af öllu bjóða honum að reykja
jpípu. Hann krafðist þess af borg-
'ijrunum, að þeir hættu reykingum
Hótaði hann guðs reiði, heilsuleysi
ng npplausn ef þessu héldi áfram.
íiagði hann, að reykingar væru
því rúði mínu nð láta aí
þessnri heimsku? Hvað
skeður, cf það kemur ú
daginn, að Rikharður
konuntím* cr dauður,
hcldur aðeins fangi? Þú
ert ckki einu sinni viss um
það, þar sem Valdemar
, Orrason er ekki kominn.
„I»uð er cngin hœtta ú því. Ég sendi
Valdemnr í þeim erindum að ryðja
Ríkharði úr vcgi, cn ekki tii að laka
hann höndum. Ííg bið þess nú aðeins
að frétta af erindislokum og síðan
verður ætlunarverk mitt fullkomn-
að“.
uftur".