Tíminn - 13.11.1955, Side 3

259^>Já$.-

r; ‘i: i y. /
TÍMINN, sunnudaginn 13. nóvember 1955.
Áttræðun Páll Sigurðsson, Skógum
• Páll Sigurðsson, fyrrum
bóndi að Skógum í Reykja-
hverfi átti áttræðisafmæli
föstudaginn 14. okt. Hann
dvelst nú hjá Sigurði syni
TSínum og konu hans að Skóga
hlíð. 1
Dag þennan gekk vetur í
•garð hér um norðurhjara.
Froststormur blés og dimm-
viðris él fóru um sveitir. En
þó kom margt manna í heim
sókn að Skógahlíð að hylla
Pál áttræðan og sátu þar að
góðum fagnaði. -
. Skógar í Reykjahverfi eru
fornt höfuðból. Þar hefir ætt
Páls nú setið í hálfa aðra
öld óslítið. JÖirðinni fylgdi
fornt eyðibýli, sem Dýjakot
nefnist. Jarðabók Árna Magn
ússonar kveður það í eyði
fallið í Svarta-Dauða, og ó-
byggilegt. En á hinum æva-
fornu Dýjakotstóttum byggði
Faðir Páls, Sigurður Árna-
son frá Skógum sér nýjan
bæ 1829, og hélt fornu nöfn-
unum.
Lítil voru efnin, og örðugt
frumbýlingi að.reisa allt að
nýju á auðnarholtum. Ómegð
hlóðst mikil á Sigurð, og átti
hann sjö börn með konu sinni
á árimúm sem hánn bjó á
Dýj akot-i. Síðar varð hann
ekkjumaður með hóp sinn.
Páll sonu,r hans fæddist í
Dýjakoti 14. okt. 1875.
.. Þegar Páll var 9 ára, vorið
1884 fluttist Sigurður faðir
hans með fjölskyldu sína að
Hálsi í Köldukinn. Hann gift
ist aftur og hleðst á hann
fjöldi barna. Alls átti Sigurð
ur Árnason 19 börn.
Elsti sonurinn, sem Uföi,
Árni síðar kaupmaður og
skáld að Gilsbakka á Húsa-
vík, fluttist snemma úr föður
húsum. Páll var næstelstur,
og því ungur grjótpáll fyrir
búi föður síns.
Sá er þetta ritar man glöggt
eftir „Palla á Hálsi“ ungum
og efldum. Hann var tíður
gestur og dvalarmaður á
heimili foreldra minna. Þessi
kynni, meir en 50 ára gömul,
rifjuðum við upp, afmælisdag
inn síðasta.
Páll segir mér að beint á
móti bæjardyrunum á Hálsi
hafi verið þvottasnúra- Það
var siður hans um morgna,
að taka til hlaups úr bæjar-
dyrunum og yfir snúruna.
Smám saman hækkaði hann
strenginn á staurunum, unz
orðin var meira en kollhæð
hans. Á aldamótahátiðmni
árið 1901 sigraði hann bæði
í langstökki og hástökki.
Glímumaður var hann ágæt-
ur.
Fyrstu náin sámskipti Páls
við Ystafellsheimilið voru þau
að föður minn vantaði mann
í „Framgöngur“ á Bárðardals
áfrétt, en það var viku leið-
angur. Það varð að samning-
■um, að Páll færi í göngurnar
og skyldi ferðm greidd með
námsdvöl næsta vetur. Þessar
dvalir Páls urðu hér íleiri og
lengri, bæði við verk og nám.
Páli var jafn sýnt um hvort
tveggja, Hann var ágætur
smiður á tré og járn og lék
hvert verk í hendi.
’■ Eitt sinn spurði ég föður
jninn hvem hann myndi
inestan sláttumann. „Palla á
Hálsi“, svaraði hann hiklaust
Vegína þingsáiyktunartil-
lögu, sem fram hefir komið
á Alþingi viðvíkjandi Vest-
mannaeyjaflugvelli, vil ég
taka fram eftirfarandi.
Það er rangt, sem fram
kemur í nefndri till. að flug
i’.’’autin gæti talizt hættuleg
vegna shtagsins. Enda hejir
flugmálastjóri Agnar Kofoed-
Hansen falið mér að sjá um
viðhald flugbrautarinnar eft
ir bví. sem þurfa þætti. og
vcitt til þess fé eftir þcrfum.
Vestmannaeyjum 3, 11. ’55
Skarphéðinn Vilmundarson
„einkum í þýfi. Það var eins
og hann væri að dansa við orf
ið og ljáinn“,
Ekki var hugarfjörið minna.
Páll var hagmæltur, lék ljóð
á vör, líkt og verk í hendi.
Lítið dæmi skal nefnt.
Eftir aldamótin var boðuð
almenn kláðaböðun á sauð-
fé, kennd við Milkastad hinn
norska. Faðir minn átti að
sjá um íramkvæmdina hér í
sveit. Páll var með honum á
mörgum bæjum. Alls staðar
létu þeh glaðværð og gaman
létta erfitt starf og kalsamt.
Löngum fuku kviðlingar.
Tvær þessar vísur man ég
enn. Faðir minn kvað:
Glettinn er hann Páll með
pjakk.
Pretta slægur skjóni,
í sem glettin ungfrú stakk
ástartítupr j óni.
Páll svaraði um hæl:
Einn ég þekki ýtablakk
ísalands á fróni
á fertugsaldri fljóðið stakk
fyrsta ástarprjóni.
(Þess má geta að faðir
minn staðfesti ekki ráö sitt
fyrr en á fertugsaldri).
Það sem að framan segir,
sýnh nokkuð hvað Páll hafði
að veganesti. Hann var góður
fulltrúi aldamótaæskunnar,
sem kunni án skólavistar að
þroska hæfni sína á ólíkum
sviöum.
Hann gekk út í erfitt ævi-
starf að aldurmorghi, bar
uppi harða sókn í marga ára
tugi, við erfið kjör, án þess
að bresta né bogna.
Bjartsýni þeirrar kynslóðar
lét sér ekki til skammar
verða. Nú getur Páll horft
um öxl eftir unninn sigur, svo
sem margur hans jafnaldri.
Páll giftistum’ aldamótin,
Hólmfríði systur föður míns.
Fyrsta hjúskáþaráYið voru
þau í húsmennsku að Garðs-
horni I Köldukinn. En vorið
1902 fluttust þau að ættar-
bóli Páls, og tóku til ábúðar
hálfa Skóga í Reykjahverfi.
Hófu þau þar búskap, efna-
laus, í slæmum húsakynnum.
Heilsuleysi stríddi á bæð'i
hjónin. Konu sína missti Páll
1918. Þau eignuðust alls sjö
börn. Tvö dóu í æsku en fimm
eru enn á lífi:
1. Þuríður, húsfreyja á Siglu
firði. 2. Sigurveig, starfskona
á Kristnesi. 3. Sigurður, bóndi
Framhald á 10. síðu
Hiii fjölgar
á Akranesi
Aðalfundur Útvegsmannafé
lags Akraness var haldinn hér
á Akranesi miövikud. 9. þ.
m. Á fundinum voru mættir
allir útgerðarmenn á Akra-
nesi. Ennfremur voru mætth
á fundinum framkvæmda-
stjóri Landssambands ísl. út-
vegsmanna, Sigurður H. Egils
son og Hafsteinn Baldvinsson,
erindreki L.Í.Ú.
Fluttu þeir fundinum fróð
lega skýrslu um störf LÍÚ á
þessu ári og ræddu ítarlega
um þau mál, sem nú ber hæst
í starfi samtakanna-
Á eftir skýrsJu þehra urðu
fjörugar umræður um hin
ýmsu vandamál, sem útgerðar
menn eiga nú við að glima.
Þá fór fram stjórnarkjör
fyrir næsta starfstímabil og
hlutu kosningu þeir Júlíus
Þótðarson, formaður, Stúriaug
ur H. Böðvarsson og Þorvald
ur Ellert Ásmundsson.
Á síðustu vertíð voru gerðir
út 21 bátur en verða væntan-
lega fleiri á komandi vertíð.
Hefir fyrirtæki Haraldar Böðv
arssonar & Co. þegar fengið
einn nýjan 60 lesta bát frá
Svíbjóð og annar er væntan-
legur um næstu áramót, smíð
aður á Akranesi.
10 bátar stunda nú rekneta
veiðar og hefir afli verið sæmi
legur, begar gefið hefir á sjó,
en fráfök hafa verið mikil.
Syngur í Hvítahús-
inu í Washington
Er þjóðleikhússtjóri var
vest-ra, hitti hann Gunnar Eyj
ólfsson leikara, Guðmundu
F.líasdóttur söngkonu og
Hönnu Bjarnadóttur, sem er
við söngnám í Hollywood. Guð
rnunda mun syngja í Hvíta
húsmu í Washmg'ton 20. des.
n. k., þegar forsetinn kveikir
á jólatré, en það er hátíðleg
athöfn, sem fer fram ár hvert
og er sjónvarpað um öll Banda
ríkin. Guðmunda hefir aöal-
lega sungið kirkjusöngva í út-
varp. Gunnar Eyjlfsson er
væntanlegur heim næsta
sumar. Hann hefir komið
nokkrum sinnum fram i sjón
varpi og lék enn fremur með
leikílokki í New York í fyrra.
Hanna Bjarnadóttir nýtur
mikils álits kennara sins, sem
telur hana einstaklega gott
efn'i í söngkonu. Hanna kemur
heim næsta vor, en bá liefir
hún lært vestra í þrjú ár.
Ávarp til Islendinga I
Ég vildi ná til hvers þess íslendmgs, sem á hjarta, er
getur fundið til. Ég vhdi ávarpa jafnt forsetahjónin á Bessa-
stöðum, sem skáld alþýðunnar, lárviðarskáldið í Gljúfra-
steini, jafnt ungu stúlkuna á Ströndum vestur, sem aust-
firzka bóndasoninn, jafnt sjómanninn á Halamiðum, sem
skrifstofustjórann í stjórnarráðinu, jafnt stúikuna ungur
sem gaf í gær eða dag piltinum sínum hjartæ sitt að eilífur
sem gráhæröu konuna, sem yljar sér við arinn minning-
anna. -— Já tú allra þehra, er finna, að hjarta, sem slær
í brjósti þeim, er ei hart og kalt. — Viljið þið öll doka viðr
þótt eigi væri nerna andartak. — Viijið þið fylgjast með
ungri konu, er leggur út í hríð og náttmyrkur, frá börnun-
um sínum ungu, í leit að hjálp, þvi að ástvmur hennar er
lagði um hádegisbilið upp í fjallshlíðina, er ókominn heim.
Viljið þið fylgjast með henni á móti storminum og hríðinni;,
og ef þið gerið það, veh ég, að þið skynjið i ykkar eigin
barm. Hve þungt er í spori. Fhmst ykkur eigi sem ykkar
eigið hjartablóð hafi dropið í hvert það spor, er að bakí
liggur- Víljið þið eyða með konunni ungu nóttina löngu, og
viljið.þiö standa við hhð hennar, er þögulir leitarmenn færa
henni ástvin hennar úr gili fjallsins. Hún æðrast eigi, hún.
er ein af hetjum íslands, 10 fögur barnsaugu horfa til hennar
í þögulli spurn. Þau eiga hana mömmu, hún er skjól þeirra
og skjöldur. Hvað hugsar móðirin á meðan hún brosir inn
í barnsaugun 10- Þið finnið það í ykkar eigin barmi. Hvat
er öryggið, er ekki baráttan, sem framundan er, vonlaus?
Gat hún átt þau öli hjá sér áfram börnin sín 5? VUl ekki
öll þjóðin svara þeirri spurningu móðurhjartans. Vill hún
ekki safnast saman sem em fjölskylda og segja: „Það er
skylda okkar, Ester Jósavinsdóttir, við þig, börnin þín og
landið , að veha þér heiðurslaun. Börnin þin eru auður
landsins, þau eru periur þess og framtíðarinnar. Því eiga
þau að njóta móðurástar þinnar, þau eiga að vaxa hjá þér
og dafna. Þú átt aö auka þeim auðinn, er þú átt í hjarta
þér, þá vitum við, að þau verða góðir liðsmenn í sveit vor-
menna íslands. Þannig jil ég svara fyrir þjóðina alla, og
ég veit, að hún bregst ekki skyldu smni við sjálfa sig og
landið, því mun hún veita Ester Josavinsdóttur á Másstöð-
um í Svarfaðardal sín Nóbelsverðlaun, og með því þægja
ógn öryggisleysisins frá dyrum hennar og barnanna henn-
ar, svo sem mannlegur máttur megnar. Ég bið guð að skrá
með eldletri í hjarta ykkar allra, það er ég vildi tjá ykkur
með þessum fátæklegu orðurn — og ég veit hann gerir það,
því munið þið senda ykkar ljós i Másstaði — bað ijós, er
þið getjð kveikt, mun þá eigi guð senda sitt ljós líka?__
SIGURJÓN JÓHANNSSON.
Uppboð
Opinbert uppboð verður haldið í tollskýlinu á
hafnarbakkanum hér í bænum, þrið.iudaginn 15. þ. m.
kl. 1,30 e. h. og verða seldar allar vörubirgðir þrotabús-
ins Vörumarkaðsins h.f. Er þarna um að ræða hvers
konar vefnaðarvörur, skófatnað, hreinlætisvörur og
matvörur. Ennfremur verða seldar vörubirgðir verzlun
arinnar Lúbeck tilheyrandi skuldafrágöngubúi Claus
Levermann. Til dæpiis um vörur þessar má nefna alls
konar rafmagnsvörur og áhöld, skíði, skíðabindingar
og skartgripi.
Þá veröa og seld ails konar húsgögn, útvarpstæki,
bækur, svo og útistandandi skuldir og kiófur nokkurra
dánar- og þrotabúa.
Greiðsla fari fram við hamarshögg.

Merkj asöludagur
Blindrafélagsins
er í elag
Sölufólk — börn og fullorðnir
óskast
□
Vestur-þýzka stjórnin hefir sam
þykkt, a3 20 þús. landamæra-
vðrðúm, sem hafa fen; ið þ.iálf
un í meðferð vopna, skuli heim
ilt að gerast sjálíboðaliðar i
hinum vestur-þýzka her.
Há sölulaun — 50 aura af hverju merki. — Merk-
in verða afgreidd á þessum stöðum: Grundarstig 11,
Laugarnesskóla, Holtsapóteki, Réttarholti við Sogaveg,
Grænuborg, Melaskóla og í dagheimilinu Drafnarborg
við Drafnarsund,
Merkjaafgreiðsla hefst á öllum þessum stöðum kl.
10 árdegis. Blindrafélagið treystir á góða þátttöku við
merkjasöluna og dugnað þeirra, sem að henni starfa.
MerkHitsiil uneí'ndin