Tíminn - 01.05.1956, Blaðsíða 6

6
T í M I N N, þriðjudaginn 1. maí 1956.
tii®
Útgefandi: Framaóknarflokkurinn.
Eitstjórar: Haukur Snorrason
Þórarinn Þórarinsson (áb.).
Skrlfstofur I Edduhúsi við Lindargötu.
Símar: 81300, 81301, 81302 (ritstj. og blaðamenn),
auglýsingar 82523, afgreiðsla 2323.
Préntsmiðjan Edda h.f.
ERLENT YFIRLIT.
Hátíðisdagur verkalýðsins
D
kAGURlNN í dag er
haldinn hátíðlegur
h' verkamönnum víða um heim.
í dag minnast þeir sigranna,
sem samtök þeirra hafa náð, og
markmiðanna, sem stefnt verð-
ur að í framtíðinni.
Verkaiýðssamtökin geta vissu
lega minnzt stórra sigra í þeim
föndumj þar sem þau hafa náð
mestum viðgangi og áhrifum.
eins og á Norðurlöndum, í
Bandaríkjunum, í Bretlandi og
fleiri löndum brezka samveld-
isins. Hvergi er afkoma vorka-
manna betri eða réttindi þeirra
meiri en í þessum löndum.
Hér á landi geta verkalýðs-
samtökin einnig minnzt mikilla
sigra. Afkoma íslenzkra verka-
manna er líka mjög góð, þegar
miðað er við hag verkamanna
annars staðar og aðrar aðstæð-
ur hér og þar.
ÞÓTT verkalýðssamtökin
Tiafi unnið mikla sigra á undan-
förnum áratugum, eiga þau
víða mikið óunnið. Víða í heim-
inurn eru samtök þeirra enn
veikburða og annars staðar búa
þau við yfirstjórn ríkisins.
Þannig eru verkalýðssamtökin
enn vanmegna víðast í nýlend-
unum. í þeim ríkjum, þar sem
'kommúnistar ráða, búa þau við
ófrelsi og yfirstjórn rikisins.
Þar eru verkföll bönnuð og
verkamenn verða að sætta sig
við þau kjör, sem ríkið skammt
ar þeim. Ef þeir bera fram kröf
ur sínar og grípa til verkfalls-
vopnsins, er friðsömum hóp-
göngum þeirra mætt með skrið-
drekum og kúlnahríð. Svipað
er ástatt í öðrum einræðisríkj-
um, t. d. á Spáni og víða í S.-
.Ameríku.
Staðreyndin er jafnframt sú,
að þar sem verkalýðssamtökin
eru vanmegna eða ófrjáls, eru
kjör verkamanna lélegust eins
og t. d. í kommúnistaríkjunum
og nýlendunum.
í húgum þeirra verkamanna
hér og erlendis, sem búa við
frelsi og mannsæmandi kjör,
hlýtur sú ósk áð vera efst í
huga á hátíðisdegi verkalýðs-
ins, að verkalýðnum í þess-
um löndum takist að heimta
frelsi sitt úr liöndum hinna
ranglátu yfirdrottnara og
bæta kjör sín á þeim grund-
veili, eins og verkalýðurinn í
hinum vestrænu lýðræðisríkj-
um hefir þegar gert.
ÞAR SEM verkalýðssamtök
in eru orðin öflug, eins og hér
á landi, á Norðurlöndum, og i
Bretlandi, er það ekki aðeins
skylda þeirra að vaka yfir hag
og réttindum verkamanna, held
ur að taka réttmætt tillit til
heildarinnar. Verkalýðssamtök-
in eiga að eiga hlut sinn í því
að byggja upp réttlátt og lieil-
brigt þjóðfélag fyrir alla. Þetta
er það hlutverk, sem þeim er
líka ætlað í stefnuskrá þeirri,
sem flokkar liins vinnandi
fólks, Alþýðuflokkurinn og
Framsóknarflokkurinn, hafa
komið sér saman um og ætla að
bera fram til sigurs á næsta
kjörtímabili. Þess vegna er það
hagur verkalýðsins, að þessi
samfylking hljóti sem mest
fylgi í kosningunum, og geti
sem bezt framfylgt þessu sjón-
armiði. Dagurinn í dag er valið
tækifæri fyrir verkamenn til
þess að strengja þess heit að
gera sigur þessara samtaka sem
mestan.
S jónleysi og heyrnarleysi Mbl.manna
Mc
[ORGUNBLAÐIÐ spyr
eins og álfur út úr
hól: Hvað hefir gerzt síðan 1951
jsem réttlætir það, að undirbún-
jngur sé hafinn að brottför hers
,’ns?
Þessu er fljótsvarað:
ÁRIÐ 1951 stað Kóreustyrj
óldin sem hæst: Nú er henni
Jokið. Þá stóð líka yfir styrjöld
i Indó-Kína. Nú er henni hætt.
Báðar þessar styrjaldir gátu
.arðið upphaf heimstyrjaldar,
aví að stórveldin stóðu á bak
/ið þær báðar.
Árið 1951 var mönnum enn
rekki eins Ijós og nú sú ógn, sem
•stafar af vetnissprengjunni, en
• jennilega dregur hún meira úr
stríðshættunni en nokkuð ahn-
,að. Árið 1951 var Atlantshafs-
randalagið . enn veikburða og
jafnvægið í vígbúnaðarmálum
niiklu minna en það er nú.
Árið 1951 var Stalin enn á
lífi og Sovétríkin fylgdu þá
augljósri stríðsstefnu, en nú
hefir að dómi óvilhallra manna
orðið sú breyting á stefnu Sovét
ríkjanna, að þau hyggja ber-
sýnilega orðið miklu meira á
pólitíska og efnahagslega land-
vinninga en hernaðarléga.
EKKERT AF ÞESSU, sem.
hefir stórbreytt viðhorfum í
heiminum, þykist Mbl. sjá. Svo
langt verða ritstjórar Mbl. að
ganga til að geta afsakað þau
svik Sjálfstæðisflokksins, að
vilja hafa her í landinu á frið-
artímum, að þeir verða að láta
eins og þeir hafi verið heyrnar-
lausir og sjónlausir undanfarin
fimm ár.
Siimarbóningur, sem ekki fer vel
T> RÁÐ ABIRGÐAÚR-
,*-*-'RÆÐIN“ og niður-
greiðsla dýrtíðar með skatt-
beningi úr ríkissjóði er hin yf-
rlýsta stelna Sjálfstæðisflokks-
‘ns í efnahágsmálum. Til stuðn-
ings þessum aðgerðum kallaði
Jandsfundurinn á „hæfileg út-
lán fjármálastofnana." Ekki cr
aú valdsmannlega hóað. Fastar
7ar að orði kveðið um þetta í
stjórnmálayfirlýsingu umbóta-
flokkanna. Þar var þess krafizt,
að komið yrði í veg fyrir póli-
tíska misnotkun bankanna. En
landsfundurinn hefir vafalaust
ta!>ð, að bankastjórar og banka
ráðsmenn mundu þekkja „hús-
bóndans traust“ þóti talað væri
á lægri nótunum. Sjálistæðis-
fiokkurinn hefir komið sér upp
rneirihlutavaldi í aðalbönkum
landsins. Sterkar líkur eru fyr-
ir því, að bankastjórar og banka
ráðsmenn hafi einmitt orðað á-
lyktunina um hófsamlég úllán.
Að minnsta kosti er fullvíst, að
með samþykktinni voru Sjáíf-
stæðismenn ekki að tala við
neina hema sjálfa sig.
SUMIR FUGLAR fljúga upp
með vængjablaki þegar inaður
nálgast hreiður þeirra og
reyna að leiða á villigötur. Aðr
ir skipta um lit eftir umhverfi
og árstíðum. Samþykkt Sjálf-
stæðismanna um „hófleg útlán“
kemur eins og nokkurs konar
appendix við höfuðályktun
Bretlandsför valdhafa Rússa
Þótt ekki næíist mikill beinn árangur af viÖræ<$um þeirra og brezkra stjónt
málamanna, eru þær taldar hafa lagt grundvöll aí meiri árangri sííar
Krustsjcff
— viðræðurnar í London bentu
eindregið til þess að hann væri
valdameiri en Bulganín.
AÐ UNDANFORNU hafa
heimsblöðin um fátt meira rætt
en heimsókn þeirra Bulganins og
Krustjeffs til Bretlands og við- j
ræður þeirra við brezka stjórn-j
málamenn. Þessari heimsókn er nú
lökið og er því hægt að mynda
sér nokkurt yfirlit um niðurstöður j
hennar og dóma heimsblaðanna
um þær.
Það virðist nokkurn veginn sam-
eiginlegt álit blaðanna, að heim-
sóknin hafi verið til verulegra bóta.
Sum þeirra benda að vísu á það,
að beinn árangur viðræðnanna hafi
ekki orðið mikill. Flest taka það
líka jafnframt fram, að við því
háfi ekki heldur verið a'ð búast.
Það, sem hafi gerst á Genfarfundi
æðstu manna stórveldanna í fyrra,
hafi í raun og veru ekki verið
annað en það, að stórveldin hefðu
orðið ásátt um, að heimssstyrjöld
yrði til tjóns fyrir alla. Hinsvegar
hafi engin af meiriháttar ágrein-
ingsmálum þeirra verið jöfnuð þar.
Þau séu líka þannig vaxinn, að það
hljóti að taka verulegan tíma að
ná samkomulagi um þau. Tor-
tryggnin þurfi að minnka áður.
Við því hafi ekki mátt búast, að
slíkt samkomulag næðist á viðræðu-
fundinum í London. Flest bendi
hinsvegar til þess, að þar hafi mið-
að í rétta átt.
BLÖÐIN telja það mikilvæg-
ast árangur viðræðnanna, að þær
hafi aukið þekkingu og skilning
á báða bóga. Hvor aðilinn um sig
viti nú betur, hvar hinn raunveru-
lega standi. Þetta sé ekki sízt mikil-1
vægt fyrir leiðtoga Sovétríkjanna, |
er hingað til hafa orðið að fá vitn-
eskju um aðstöðu erlendra ríkja eft,
ir sögusögnum annarra. Ef til vill j
hefði Stalín aldrei horfið að ein-
angrunarstefnuninni, ef hann hefði
haft betri og réttari þekkingu á
öðrum þjóðum. Ferðalög valdhafa
Sovétríkjanna séu því bæði gagn
leg fyrir þá og aðra.
Ameríska stórblaðið „The New
York Times“ leggur áherzlu á það,
að Bulganin og Krustseff komi
heim ríkari að reynslu eftir en leSri stjórnarhætti heima fyrir.
áður. Þeim muni nú vera ljóst, að
bros eða hótanir dugi ekki. Éftir
Asíuför þeirra á siðastliðnu hausti,
hefðu þeir vel mátt halda, að bros-
ið og elskulegheitin gætu nægt.
Brezkur almenningur hefði hins-
vegar ekki látið glepjást af þéssu
Anthony Eden
— viðræðuniar í London eru
taldar persónnlegnr sigur fyrir
liann, en sjálfur telur hann, að
þær hafi styrkt friðai'horfurnar.
ÞA BENDA blöðin á það, að
Bulganin og Krustseff hafi komist
að raun um, að ögranir og hótanir
séu ekki vænlegar til árangurs.
í ræðu, sem Krustsefí flutti í
Birmingham, lagðí hann áherzlu á,
og brezka stjórnin’hefði t’úíkað' að Bússar ættu vetnissprengjur, er
málin með festu og hreinskdni. | væri að varpa úr flugvélum,
Bulganin og Krustseff hljóti því að ; °S þeir myndu brátt ráða yfir
gera sér þess orðið grein, að þeir j fiugskeytum, er hægt væri að
verði að gera meira en að brosa ogJ senda umhverfis hnöttinn. Eullur
tala blítt, ef þeir ætla að vinna'j trúnaður var ekki lagður á þetta,
hinni nýju stefnii sinni fullt tráust. j en Þ'ó var það ekki talið aðalatriðið,
Þeir verði að fýlkja henni fram í, heldur hitt, að Krustseff hefði
verki. Þeir verði að sýna hana æBað að ögra með þessu. Það mælt-
meira í verkum en orðum, ef vest- isl ilia fyrir bæði í blöðuhum og
'ráenu þjóðirnar eigi að sannfærast.. hjá almenningi.
í þessu sambandi leggja mörg1 Yms blöðin telja, að veizlan hjá
vestræn blöð áherzlu á það, að þingflokki jafnaðarmanna hafi orð-
Rússar verði að sanna stefnu sína' id einna lærdómsríkust fyrir þá
í verki með því að lina tökin á Bulganin og Krusteff. Þar hafi
leppríkjunum og taka upp frjáls-! l>eir hoinist bezt að raun um, að
brosið og blíðmælin nægja ekki.
Valdhafar Rússa hafa að undan-
förnu gert sér mjög dátt við jafn-
áðarmannaleiðtogana erlendis og
hoðið leiðtogum þeirra heim ein-
um af öðrum. Jafnframt hafa þeir
talað um naúðsyn aukinnar sam-
vinnu millí kommúnísta og sósíal-
ista. Forvígismenn enskra jafnaðar-
manna undir forustu þeirra Gait-
skells ógJBevans notuðú tækifærið,
sem veizlan bauð þeim, til að
ppófa þaö, hve alvarlega umrædd
vinmæli væru meint. Þeir báru því
þá ósk fram við þá Bulganin og
Krustseff, að þeir létu leysa ur
haldi jafnaðarmenn, er væru í fang
elsum í Sovétrikjunum og leppríkj-
unum vegna skoðana sinna. Krust-
seff tók þessu mjög illa, en Bulg-
anin sagði ekkert. Víst má telja,
að þeir félagar hafi lært það á
þessú, að verk þeirra þurfa að vera
í samræmi við vinmæiin, ef þau
eiga a'ð takast alvarlega.
Nokkra athygli hefur það vakið,
flokksins í efnahagsmálum,
vafalaust af tiiefni þeirrar skor
inorðu stefnuskrár, sem um
bótaflokkarnir voru biinir að
birta. • Sámþykkf lánclslúndar-
ins á að leiða athygli frá hreið:-
inu. Og foringjar flokksins ætl
ast til að hún dugi þeim sem
sumarbúnírigur og ■ sánni,'. áð
þeir séu. iíka haldnir áhuga fyr
ir að koma í vég fyrir riiisnotk-
un bankanna.
En þótt meðal foringjanfta
séu miklir leikarar tekst peim
'hér ekki til jafns við rjúpuna.
Litaskiptin eru henni eðliieg
En áhugi fyrir umbótum í
bankamálum er sannarlega ó-
eðlilegur í fari þeirra, seni bera
ábyrgð á útlánastefnunni og
lifa eftir kenningu flókksfor-
mannsins: Fyrst við, svo flokk-
urinn, síðast þjóðin.
að fáum dögum eftir þessi orða-
skipti, var nokkrum leiðtogum jafn-
aðar/nanna í Austur-Þýzkalandi
sleppt úr haldi.
í ÝMSUM blöðum er athvgli
vakin á því, hvernig rússnesk blöð
og útvarpsstöðvar hafi rætt um
Breta og Bretland meðan á heim-
sókninni stóð og eftir hana. Með
bessu hefur verið vandlega fylgst.j
því að það þykir yfirleitt meirl
vísbending um hver er rauverúlega
..lína“ rússnesku valdhafanna, hvað
þeir láta segja heima fyrir. en bað,
sem þeir láta segja út á við. Niður-
staða þessarra athugana er sú. að
rússnesk blöð og útvarpsstöðvar
hafi aldrei flutt réttari og sann-
gjarnari frásagnir um Bretland og
Breta en á þessum tíma. Tónnimi
er yfirleitt friðsamlegur og vin-
samlegur. Þá er gert mikið úr því,
að viðræðurnar í London hafi ver-
ið hinar gagnlegustu.
Þetta er almennt talin sönmm
þess, að rússnesku valdhafarnir
ætli að halda óbreyttri stefnu á-
fram en hverfa ekki að nýju til
stríðsstefnunnar. Ef ætlunin væri
að taka upp einangrunar- og stríðs-
ste/nu Stalíns að nýju, myndi áróð-
urinn í garð Breta vei’a með allt
öðrum og óvinsamlegri hætti.
- 1
f LOK viðræðanna milli þeirra
Bulganins og Krustseffs annarsveg-
ar og Edens og Selwyn Lloyds hins-
vegar, var birt um þær aílrækileg
greinargerð. f þeirri greinargerð
kemur það fram. að enginn beinn
árangur hefur náðst í viðræðunum
um Þýzkalandsmálin eða afvopn-
unarmálin, en umræðurnar um
þessi mál eru hinsvegar taldar hin-
ar gagnlegustu fyrir framtíðina. f
greinargerðinni er ekkert minnst
á Kína eða Indo-Kína, en málefni
þessara landa hafa þó vafalaust
verið rædd. Þetta þykir benda til,
að ekki hafi heidur náðst neitt
samkomulag um þau.
Það, sem blöðin telja einkum já-
kvætt í greinargerðinni, er sú yfir
lýsing, að bæði löndin muni styðja
sáttumleitanir S. Þ. í deilum Gyð-
inga og Araba. Þessi yfirlýsing þyk
ir mikilsverð. Hin nálægari Austur-
lönd eru nú talin mesta hættusvæð-
ið og getur það haft megin þýðingu,
að Rússar og vesturveldin styðji
sameiginlegar aðgerðir þar. Síðan
þessi yfirlýsing var birt, hafa sura
arabísku blöðin verið óvinveittari
í garð Rússa eftir en áður.
Þá telja blöðin það atriði í grein
argerðinni mjög mikilvægt, að því
er heitið af báðum að greiða fyrir
auknum menningarlegum viðskipt-
um og gagnkvæmum upplýsingum.
Þetta þykir benda til, að Rússar
ætli að leyfa innflutning á brezkum
blöðum og bókum og hætta að
trufla brezkt útvarp. Það eru tal-
in mikil og friðvænleg tíðindi, e£
úr slíku yrði.
Þá segir í greinargerðinni, að
Rússar hafi boðist til að kaupa
vörur af Bretum fimm næstu áriri
fyrir 800—1000 millj. sterlings-
punda og fram hafi þeir lagt
lista yfir þær vörur, sem þeir viljá
kaupa. Þetta er þó bundíð því skil-
yrði, að Bretar kaupi rússneskar
vörur fyrir sömu upphæð og banni
ekki útflutning á vissum vörum tij.
Sovétríkjanna, eins og. nú á sér
stað með vissar hernaðarvörur.
Bretar hafa lofað að taka þetta
tilböð til athugúnar.
HÉR SKAL AÐ lokum sagt
frá ummælum nokkurra blaða um
] viðræðurnar:
Times: Viðræður hafa verið til
; gagns. Bretar hafa haldið fast á
! sjónarmiðum sínum og Rússar eru
kunnari afstöðu þeirra en áður.
Þótt mikil beinn árangur næðist
ekki nú, veita umræðurnar fyrir.
heit um meiri árangur síðar. Við-
ræðurnar benda yfirleitt til þess,
(Framhald á 7. síðu.)