Tíminn - 05.05.1956, Blaðsíða 8

T í MIN N, laugardaginn 5. maí 1956,
8
:□
o
o
□
I
^ ___I
IslendingajDættir
□
^□□□□□□□□□□□□□Q
□ °D
□□□□□□□□□□□
□
Minning: Jón Gíslason, Ey
í dag verður til moldar borinn
að Akurey í Vestur-Landeyjum,
Jón Gísiason, bóndi og oddviti, frá
Ey í sömv' sveit. Með honum er
gengim c inn af elstu og um margt
jnerkust sonum Rangárþings.
Jón G slason var fæddur að Siglu
vík í Landeyjum 5. október árið
1871. Áai hann því 84y2 ár sér
að baki að leiðarlokum.
í báðar ættir var Jón af traustu
bændafólki kominn. Foreldrar hans
voru þau hjón Gísii Eyjólfsson
og Guérún Ólafsdóttir Ijósmóð-
ir, sem lcngi bjuggu í Sigluvík
við allgóða afkomu á þeirrar tíðar
mælikvarða. En jörðin var erfið
til aðdrátta og torsótt flest þau
gæði, sem henni heyrðu til. Á
þessum stað ólst Jón upp í hóp
5 systkina og lærði ungur að beita
hug og hönd við hverskonar störf.
Þegar í bernsku tengdist hann
sveit sinni þeim böndum, sem ekki
urðu slitin nema á einn veg. Vann
hann öll æskuárin heimili foreldr-
anna og stundaði jafnframt sjó-
mennsku að vetrarlagi í verstöðv-
um hér syðra. Var hann ungur
gildur maður til allra verka bæði
á sjó og landi. Nutu þess í rík-
um mæli foreldrar hans og aðrir.
» líinn 5. okt. 1896 gekk Jón að
eiga eftirlifandi konu sína, Þór-
unni Jónsdóttur, ljósmóður, frá
Álfhólum í Vestur-Landeyjum.
Eeistu þau þá þegar bú að Sleif
í sömu sveit. Ráku þau þar bú
samfellt í 28 ár, eða til vorsins
1924. Næstu 2 árin voru þau án
búrekstrar, en þó innan sveitarinn
ar. Vorið 1926 tóku þau svo ábúð
á jörðinni Ey í sömu sveit. Attu
þau þar ábúð og dvöl saman síðustu
30 árin. Reistu þau þar öll hús
að nýju og unnu land til ræktunar
í stórum stíl.
Jón, oddviti, í Ey — en svo var
hann einatt nefndur — var maður
óvenjulega vinsæll og vel látinn.
Lágu að því margvísleg rök og á-
stæður. Hann var farsælum gáf
um gæddur og gegn í öllu starfi.
Og þótt hann væri ekki baráttu-
maður í þrengri merkingu orðs-
ins, vannst honum betur en öðrum.
Það er sjaldnast að hávaðinn og
fyrirferðin ein komi mestu til leið
ar. Jón oddviti sýndi það með
festu sinni, glöggskygni og vak-
andi viðleitni, að aðrar leiðir eru
vænlegri til árangurs og sigurs.
Sveitin hans átti hann allan og
óskiptan frá vöggu til grafar.
Henni lét hann í té allt, sem hann
mátti og kunni. Þess vegna voru
honum falin flest þau trúnaðar-
störf, sem sveitin átti í að skipa.
Hann var oddviti sveitarinnar í
rúmlega 42 ár. í sýslunefnd Rang-
seinga sat hann um 23 ár. Um
áratugi átti hann og sæti í skóla-
nefnd og skattanefnd hreppsins.
Saga sveitarinnar á þessari öld
er því meiri saga hans en jafnvel
nokkurs annars mans. — Auk
fyrr grtindra trúnaðarstarfa hafði
Jón og margt annað á hendi um
lengri tíma. Hann var um áratugi
endurskoðandi sýslureikninga Rang
árvalasýsiu, stjórnarnefndarmaður
Kaupféiags Rangæinga að Hvols-
velli, úeildarstjóri Sláturfélags
Suðurlands, einn af þremur í yfir
kjörstjoin Rangárþings o. fl. Sýnir
allt þeita bezt ítökin, sem hann
átti í hugum sveitunga sinna og
annarra. Var hann og árið 1952
sæmdur heiðursmerki Fálkaorðunn
ar. Munu ýmsir, er fengið hafa, sízt
hetur £.ð þeirri viðurkenningu
komnir.
r stundir með samferðamönnunum
bæði í gleði þeirra og sorg.
Jón Gíslason var gæfumaður á
flestan hátt í þessu lífi. Mesta
gæfan hans var þó vafalítið konan,
sem hann átti. Þórunn var ung
Jóni gefin, eins og Bergþóra Njáli
forðum. Og hún stóð ástrík, örugg
og traust við hlið hans fram á
síðustu stund. Til þeirra áttu svo
margir að sækja, hans, sem odd-
vita, hennar, sem ljósmóður. Þang-
að voru sótt ráð upplýsingar og
fyrirgreiðslur ýmiskonar. Og allt
slíkt var látið í té af fúsum og
íeinlægum vilja, ásamt gestrisni,
sem lítt sást fyrir. Að heimili
þeirra hjóna, sem var í þjóðbraut,
lágu því gagnvegir fjöldans, bæði
sveitunga þeirra og annarra. Með
þeim þótti mönnum gott að vera.
Það vantaði alltaf mikið, þar sem
menn komu saman, ef þau voru
ekki mætt.
Þótt Jón Gíslason væri ekki sókn
arbarn mitt nema tvö ár, minnist
ég með þakklæti margra mjög
ánægjulegra stunda frá samvistum
við hann og heimili hans. í návist
hans vantaði aldrei umræðuefni.
Athygli hans og samvizkusemi
setti og að jafnaði sinn svip á þau
störf, sem með honum voru unn-
in. Oð þótt við værum eigi ávallt
sammála, í löngu og margvíslegu
samstarfi, sást mér ekki yfir það,
sem hann átti til brunns að bera.
Enda slitnuðu og aldrei þau bönd,
sem milli okkar tengdust þegar
við fyrstu kynni. Það er því með
hlýjum minningum og björtum
hug, að ég horfi til hans í leiðar-
lokin.
Af 12 börnum þeirra hjóna eru
10 á lífi, atorkufólk og myndar-
menn, búsett ýmist hér í borg eða
Rangárþingi. Það er því mikill
jog mannvænn hópur, sem fylgir
j föður til grafar að Akurey í dag.
| Og ásamt þeim hóp á sveitin öll,
héraðið í heild, og ýmsir fleiri,
svo margs að minnast og margt
að þakka.
Það er gott að minnast mikil-
hæfra manna og góðra drengja, sem
lengi hafa lifað, víða komið við
og miklu dagsverki skilað. En það
er ef til vill engu síður ánægju-
legt að fylgja þeim í anda á leið
héðan, Því. . . .
„Hvað vannstu drottins veröld
til þarfa,
þess verðurðu spurður um sól-
arlag.
Jón Skagan.
3
d
Minning: Elín í Næfurholti
Eitt a" ríkustu einkennum í fari
Jón$ Gisiasonar var sérstök söng-
hæfni og ást á söng. Hánn var ára-
tugum suman forsöngvari í sóknar
kirkju sinni — að Sigluvík og Ak
urey — við almennar vinsældir
og viðrrkenningu. Hann var ein-
lægtir trúmaður á gamla vísu, lengi
safnaðaríulltrúi, og traustur vinur
kirkju og kristindóms alla tíð. Fyrir
2>ví átíi hann svo margar áhrifarík-
f dag verður til moldar borin að
Skarði á Landi ein hinna hljóðlátu
merkiskvenna þessa lands, Elin
Guðbrandsdóttir, húsfreyja í Næf-
urholti á Rangárvöllum. Hún and-
aðist á heimili sínu þriðjudaginn
24. apríl eftir skamma legu. Bana-
meinið var heilablóðfall.
Elín heitin var fædd að Ölvis-
holti í Holtum 8. apríl 1881 og var
því fullra 75 ára, er hún lézt. For-
eldrar hennar voru Guðbrandur
Sæmundsson og Margrét Hinriks-
dóttir, kona hans. Árið 1882, þegar
Elín var ársgömul, fluttist hún
með foreldrum sínum að Tjörva-
stöðum á Landi og ólst þar upp
síðan fram um fermingaraldur, en
þá missti hún föður sinn. Eftir það
átti hún heima að Svinhaga og Sel-
sundi á Rangárvöllum, en hinn 21.
október 1910 giftist hún Ófeigi
bónda Ófeigssyni í Næfurholti. Þar
bjó hún síðan til dauðadags. Árið
1924 missti Elin bónda sinn frá
börnunum ungum. Eftir það bjó
hún með ráðsmanni, Haraldi Run-
ólfssyni, annáluðum atorkumanni,
er síðar varð tengdasonur hennar
og býr nú á næsta bæ við Næfur-
holt, nýbýlinu Hólum..
Næfurholt er efsti bær á Rangár
völlum uppi undir Heklu, mikil
jörð. Bærinn hefir tvisvar verið
fluttur, svo að kunnugt sé, hið
fyrra sinnið 1845, er glóandi hraun
féll heim að túninu og tók af bæj-
arlækinn, en í síðara skiptið árið
1912, í tíð þeirra Ófeigs og Elínar.
Þá féll bærinn til grunna í hörðum
jarðskálfta. Nú standa húsin á
gróinni hraunbrún og horfa móti
suðvestri. Ekki verður þar víðsýnt
kallað, en friðsælt og hlýlegt, eink
um á sumardag. Hér í nábýli við
hið mikla eldfjall vann Elín Guð-
brandsdóttjr ævistarf sitt að mest-
um hluta. Hér ól hún börn sín. Hér
missti hún mann sinn, og hér and-
aðist hún að loknu löngu dagsverki.
Flestir þeirra, er til Heklu fara,
koma við í Næfurholti, og hefir svo
lengi verið. Annars er þar fremur
fáferðugt að jafnaði. En þegar
Hekla gaus síðast, varð þar um-
ferð næsta mikil og mannös um
langa hríð, svo að kalla mátti, að
einn kæmi inn þegar annar fór út.
Ekki brá Elínu neitt við það, held-
ur reyndi hún að verða að liði
hverjum þeim, er að garði bar, og
veita honum beina. Við, sem mest
stunduðum Hekluferðir, áttum að
kalla annað heimili í Næfurholti,
meðan á eldgosinu stóð. Kynntist
ég þá Elínu húsfreyju. Hún var þá
fötluð orðin af gigt og sat í löngum
stól sínum, en aldrei kvartaði hún
um kjör sín, heldur var hún ætíð
ánægð, enda naut hún ástar og virð
ingar góðra barna. Hitt verður mér
jafnan minnisstætt, hvílík samúð og
hlýja streymdi frá þessari konu.
Hún fann til með öllu, sem þjáist,
færði allt til betri vegar. Hún var
fríðleikskona og virðuleg í allri um
gengni, en það bar þó af, hve aug-
un og brosið lýstu mikilli mann-
gæ’zku og mildi. Verksvið hennar
var ekki orðið stórt hin síðari árin,
því að kalla mátti, að hún væri orð
in farlama, en hjartað hafði ekk-
ert afhroð goldið. Það var auðugt
og gott.
Pálmi Hannesson.
Frá þkgi EvrópurátSsins
(Framhald af 7. síðu.)
stofum til þess að sjá um að fé
lagsmálaskráin yrði framkvæmd.
Margir eru mjög mótfallnir þeirri
stofnun og hefir sérstaklega borið
á andstöðu Norðurlandafulltrú-
anna. Menn eru heldur ekki á
einu máli um það, hversu langt
eigi að ganga í því að fyrirskipa
ríkisstjórnum, um það hvernig
| hvert ríki hagi félagsmála- og heil
brigðislöggjöf sinni o. s. frv., enda
þótt flestir séu sammála um, að
hverju beri að stefna um almenn
félagsleg réttindi. Málinu var enn
á ný vísað aftur til nefnda til at-
hugunar.
Hér hefir aðeins lítillega verið
drepið á sumt af því, sem fram
kom og þá eingöngu það, sem
rætt var í þinginu sjálfu en ekki
á neitt af því, sem nefndir vinna
að, né þau mál, sem liggja fyrir,
en ekki voru á dagskrá þessa
þings.
Það er greinilegt, að komin er
meiri festa í störf Evrópuráðsins
en áður var. Hitt er líka víst, að
hvert atriði þarf að athugast af
mörgum aðilum, áður en það verð
ur að samþykkt, sem gildi heima
í þátttökuríkjunum. Þeir, sem
trúa á samkomulag og samvinnu,
,,Evrópu-hugsjónina“, treysta því,
að smátt og smátt muni árangur
starfsins koma í Ijós.
Bandalag íslenzkra listamanna
mótmælir úthlutun listamannaf jár
Stjórn Bandalags íslenzkra lista-
manna samþykkti nýlega svohljóð-
andi ályktun:
„Stjórnarfundur Bandalags ísl.
listamanna mótmælir einróma
þeirri kerfisbundnu úthlutun lista-
mannalauna ríkisins, er nýlega hef
ir átt sér stað, og lýsir undrun
sinni yfir því skeytingarleysi um
þróun íslenzkra lista, sem úthlut-
unin ber vott um.
Fundurinn leyfir sér einkum að
láta í ljós óánægju sína yfir því,
að í úthlutunarnefnd skulu kjörn-
ir menn, sem ekki virðast hafa
verulega þekkingu á öðrum listum
en bókmenntum og virðast ekki
heldur leitast við að kynna sér aðr
ar listgreinir, en hafa hins vegar
auðsjáanlega að mestu leyti endur-
skráð athugunarlaust sömu til-
gangslitlu launaveitingarnar ár frá
ári, enda þótt margsinnis hafi ver-
ið bent á hve gagnslitlar þær
væru.
Fundurinn leyfir sér að benda á
þær hættur fyrir íslenzka listþró-
un, sem fellst í þessu ástandi og
leyfir sér "að fára þess á leit að
ríkisstjórnnr; skipi án tillits til
stjórnmálafiökká nefnd listfróðra
og réttsyhna manna til að ganga
frá tillögum varðandi nýtt kerfi til
aðhlynningar íslenzkum listamönn-
um, til éndurbóta á launaveiting-
um til þeirrá, útbreiðslu listaverka
skattgreiðslum listamanna og öðru
þar að lútandi.“
iJilllllllllllllllllllllllIlllllIlllllllllllllllllimillilIlllllilllllllrmilllllllllllllllllllllIlillllllllllllllMllllllllllllllllllllllilIP
1 &
Úr og klukkur
Trausr og var?n merki
Gull — dýrír steiuar
Hringar og skartgripir
BORÐSILFUR
Fjölbreyttar gerðir
Um áratugi höfum við setið fyrir við-
skiptum ferðamanna og annarra utan-
bæjarmanna — og gerum svo enn.
Ferðamenn, lítið inn í verzlun vora
og við munum veita yður örugga og fag-
lega þjónustu.
Við afgreiðum gegn póstkröfu.
%
Skartpripaverzlun
Laugavegi 8. j§
nliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiinl
= KRR
KSÍ =
I REYKJAVÍKURMOTIÐi
| heldur áfram í dag kl. 2 á íþróttavellinum. Þá ieika p
1 K. R. og Valur (
i Dómari: Halldór Sigurðsson. 5
i Á morgun, sunnudag kl. 8 e. h. heldur mótið áfram. 1
| Þá leika: =
Fram og Víkingur |
I Dómari: Guðm. Sigurðsson. i
| MÓTANEFNDIN.
[miiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiFi
i UPPBOÐ |
= Opinbert uppboð verður haidið að Fríkirkjuvegi 11 ^
| hér í bænum mánudaginn 7. maí n. k. kl. 1,30 e. h.
1 Seldir verða ýmsir óskilamunir, svo sem reiðhjól, §
1 fatnaður, töskur, úr, lindarpennar, ennfremur borðlamp- |
1 ar, skermar 0. fl. tilheyrandi dánarbúi Claus Levermann. |
| Greiðsla fari fram við hamarshögg, i
Borgarfógetinn í Reykjavík.
..........................
W.VAVV.VV.V.V.VV.V/.V.V.V.V/AV.V.V.V.V.V.VAV
í ■:
Hjartkærar þakkir færi ég vandamönnum minum og
vinum, sem heiðruðu mig með heimsóknum, gjöfum og I;
■I skeytum á áttræðisafmæli mínu 28. apríl. :■
S í
;. Sigmundur Guðmundsson
V Frá Fíflholtum, I;
v Ásabraut 5, Kefiavík.
WAV\V/AV.VV.V.VV^V.VV.VV.VV"V.V.V.V.\V\V.Wi