Tíminn - 10.05.1956, Blaðsíða 5

1' í M I N N, fimmtudaginn 10. maí 1958.
5
Svelsin Sæmundsson
vinna ötullesa að framförum
(Framhald af 4. síöu.)
hana og er djarfur a‘ð smjúga á
milli mannanna við strenginn.
Hin veiðiaðferðin, ílóðveiði, er
minna stuneuð. Þá er farið um |
fjöru og spýta rékin niður í sand- j
inn. Á henni er liringur, sem onúra
er dregin í cg strengd þvert ýfir j
ósinn. Selanótin er síðan dregir.
yfir á línunni. Ég hefi heyrt um
þí ð talað að einu sinni veiddust
72 seiir á dag. Sjálfur man ég ofí
ir því að veiddust 45 í ferð. Það
var mikil veiði og góð búbót á
útmánuðunum.
Sauf&aeigh a<5 minnka
Fyrir nokkrum árum var sauoa-1
eign landsmanna mikil og sá
þótti ekki inaður með mönnum í
bændastétt, sem ekki átti nokkra'
slíka. Með breyttum búnaðarliátl-
um heíir ssuðaeign að mestu lagz't
niður. Þeir Hnappavallabændur
halda '.ó enn tryggð vio þenn-
an gamla sið og samtals eiga þeir
a annað lumdrað sauði. Hverjum
saiið þarf ekki að ætla nema einn
bagga af heyi en hverri á þrjá.
Sauðirnir eru mest uppi á Breiða-
merkuríjalli á sumrum og halda
hópinn. Gur.nar sagði, að erfitt
væri ,að smala ám og lömbum þar
á fjaliinu, en með sauðina ætti
ar.nað við. Þeir væru íélagslyndir
og oiíast inargir saman. Ýmislegt
Kirkjtín a hori i \j. oe,
sveinoiarnsson.
Líklega eru Öræfin með lengri
sveitum landsins, fuljiir 43 km.
að lengd. Hún liggur i boga og
þcgar maður virðir fyrir sér landa
kort af Öræfunum og dregur
bcina iinu .nilli austasta og vest-
asta bæjarins í sveitinni, verður
hnúkur Ör'æfajakuls einnig með í
línunni. Hoí liggur um miðbik
sveitarinnar, onda er það kirkju-
staður og bar er samkomuhúsið
staðsett. Á Hofi búa sex bændur
og eir.s og í cðrum hverfum hafa
bændur hér samvinnu um margt.
Þrir bændanija á Ilofi oru bræður.
fi.eira sagði Gunnar. Meðal ann-
ars frá heyskap á ílæðiengjum, þar
cem sle.gið er í langa múga og
vólaraflið notað iil aö koma hey-
inu á þurrt. En húsfrevjan kemur
nú með rjúkandi kaffi og heitar
pönnukökur og satr.talið snýst að
dægurmálum og framtíðarhorfum
til. sjávar og sveita.
smíSum
Eergur Þorsteinsson er eir.n
þfcirra. Hann býr ásamt fjölskyldn
sinni í nýju húsi með öllum þæg-
indurn. í vor verður hafizt handa
um byggingu annars íbúðarhúss
hér í hverfinu, segir Bergur, og
nú standa eínisflutningarnir yfir.
Kaupfélagsbílarnir oka austur yfir
Sksiðarársand með efnið :nyrkr-
anna á milli og bráðum verður
byrjað að grafa íyrir grunninum.
Bóndinn sem byggir í vor heitir
Gunnar Harhson. En þar sem sam
komuhúsið er hér við vúngarðinn
cr ekki úr vegi að apyrja Berg
um fílagslífiö í sveitinni að fornu
;or nýjx
,.Stunduin ern danslcikir
um liverja heigi“
! — Þetta er mynúariegasta sam-
komuhús, sem þið e'.gið hérna. Eru
ísanikoir.ur cg skemmtanir fjölsóít-
ííi'
— Eg er nú hættur að stunda
dansleiki. Nær væri að spyrja
hann Sigurgeir um það (Sigurgeir
Jónsson frá Fagurhólsmýri, sem
einnig er stáddur á Hofi). Hann
er harmóníkuspilari sveitarinnar
og tekur einnig þátt í leikstarf-
seminni. Skemmtanir eru oft og
margar fjölsóttar. Síðastliðinn vet-
ur var sjónleikurinn ,.Lási trúlof-
ast“ sýndur hér við ágætar undir-
tektir. Annars hófst leikstarfsemi j
hér um það levti, sem Ungmenna- j
félagið- var endurreist. Páll Þor >
steinsson núverandi alþingismaður j
var formaður þess í mörg ár. Það j
var á árunum milli 1930 og 19401
rótt yfir upptök Jökulsár og það
sparaði langan krók upp á sjálfan
jökulinn. Þetta var kallað að „fara
á undirvarpi". Síðasta haustið, sem
fé var rekið til slátrunar var farið
með það til Víkur. Það var árið
1927. Áður hafði verið rekið þang-
að 1914 og 1921. Þá viðraðí svo
illa að rekstrarmenn urðu að bíða
í Skaptafelli í viku vegna rigninga.
Við vorum átta daga á leiðinni,
haustið 1927 og vorum heppnir
með \*eður. Aldrei rigning að ráði.
Fórum yfir Skeiðará á jökli. Fyrsta
daginn komumst við að Sigurðar-
fit og áðum þar. Við sundsettum
hópinn í Núpsvötnum. Gýgjukvísl
var þá engin farartálmi, en aðeins
nokkrir smálækir hér og þar. Þenn
an dag náðum við í Fljótshverfi.
Næsti áfangi var á Brunasanda,
þaðan að Hólmi og frá Hólmi. í
Skaftártunguna. Daginn þar á eftir
rákum við fjárhópinn alla leið að
Skiphelli fyrir austan Vík. Við
vissum af Síðumönnum á eftir okk
ur og vildum verða á undan til Vílc
ur.
og þá var- l.eilcj(5,. ji ,hveriu ári.
Fyrsta leíkritið Var „Haþpið'1. Það
þótti takast afburða yel. og cnn er l
vitnað í þá leiksýningu, þegar tal- ;
að er um leiklist. Eintí slnni var
líka sýndur sjónleikur eftir Helgu f
Sigurðardóttur í Malarási. Það er !;
eina leikritið, sem ég vcit til að i
Öræfingur hafi samið. En um böll i i
in veit ég lítið nú orðið. Samt
voru haldnir dansleikir hcr þrjár
helgar í röð í fyrrasumar. Mér
finnst sjálísagt" að unga fólkið
skemmti sér.
„Vi<S vissum af Sí^u-
mönnum á eftir okkur“
Slátrun sauðfjár hófst hér í Ör-
, æfum árið 1928. Áður var fé rek- j
j ið til Víkur í Mýrdal eða Hafnar j
jí Hornafirði. Hvort tveggja leiðin
j var löng og erfið. Þegar rekið var
til Hafnar var farið yf.ir J.ökulsá
á Breiðamérkursand.i. uppi á jökl-
inum. StundUm var hægt að íara
Helgi Árnason á Fagurhólsmýri
hefir setí upp flestar rafstöövarnar.
Fagur'íiólsmýri, samgöngustöð Öræfinga
Brúin á Kvíá

II
> m 111 tr
mi - ?i u | %
wSm
Frá Fagurhólsmýri
Síðan flugsamgöngur hófust aust
ur í Öræfi, er einangrun s.veitar-
innar aðeins til í annálum. Flug-
vullurinn á Fagurhólsmýri og ílug
vólar Fhigfélags íslands. íengja
hana við iimheiminn og ferð til
Reykjavíkur, .sem áður tók allt að
þrem vikum, várir nú' aðeins tæp-
an klukkutíma. Á Fagurhólsmýri
er útibíi Kaupfélags .Skaftfeliinga
og Landssíminn er búinn að setja
þar upp tæki svipuð þeim sem nú
tengja Vestmannaeyjar talsam-
bandi við Iahd. Tveir bæir eru á
Fagurhólsmýri og býr Sigurður
Arason og Haíldóra Jónsdóttir á
öðrum en á hinum býr Jón Jónsson
og kona hans, Guöný Aradóttir
ásamt börnum þeirra. Sigurður
Arason er oddviti sveitarinnar og
mikill sæmdarmaður. Helgi Ara-
son, bróðir Sigurðar er afgreiðslu-
maður fyrir Flugfélagið og sér um
tæki Landssímans aulc þess sem
hann annast veðurathuganir fyr-
ir veðurstofuna.
Helgi er mikill hagleiksmaður og
hefir m. a. sett upp flestar raf-
stöðvar í Öræfum. Meðan Öræfing
ar fluttu vörur sjóleiðis var Helgi
lengi formaður á uppskipunarbát-
um. Það voru erfiðar ferðir og
slarksamt að skipa upp með þessu
móti. Seinna var farið að nota
lokað dufl til uppskipunar, og
báta þegar veður var gott. Helgi á
Mýri, eins og hann er kallaður í
Öræfum, hefir gott við á mynda-
vélum.
— Hefir þú fengizt eitthvað við
myndasmíði?
— Lítið er það nú. Tók dálítið af
myndum um tíma og framkallaði
sjálfur. Eg bjó mér til stækkunar
vél og notaði belg úr gamalli liar-
móníku fyrir útdragið. Eg merkti
myndirnar og nú er þetla eins og
gömul daghók.
Árin eftir 1930 fóru ferðamenn
að leggja leið sína hingað á sumr-
in. Það var áður en bílarnir komu
hingað. Stundum voru hóparnir
stórir og þeir fóru um sveitina og
gengu á Öræfajökul. Það voru
margar ferðasögur í blöðunum og
margir skrifuðu hrós. Það var í
tízku að hrósa Öræfingum um
þetta leyti. Mér fannst þetta allt-
af hálfgert skjall. Kannske hafa
ferðamenn búist við að fyrirhitta
ur að heilar fjölskyldur flytja.
Fólkinu hefir fækkað í Öræfum
upp á síðkastið. Ekki er það vegna
þess að unga fólkið fari burt, held
ur að heilar jölfskyldur fyltja.
— Hvert sækja Öræfingar prests
þjónustu og læknishjálp?
— Séra Sváfnir Sveinbjarnarson
cr okkar prestur' Hann býr á Kálfa-
fellsstað í Suðursveit. Ungur maður
og duglegur og lætur sér ferðalög
ekki fyrir brjósti brenna. Messar
hór venjulega einu sinni í mán-
uði. Um læknishjálp er það að
segja, að þeir eru tveir sem við
getum leitað til. Kjartan Árnason
er héraðslæknir og býr í Horna-
friði. Svo er Úlfur Ragnarsson.
læknir á Kirkjubæjarklaustri næst
ur að vestanverðunni.
Kaupféíagsútibúií og
flugvöllurinn
Á hinum bænum á Fagurhóls-
mýri búa Jón og Guðný, sem fyrr
segir, ásamt börnum sínum. Ari
sonur þeirra er útibússtjóri Kaup-
félags Skaftfellinga, sem hefir
þarna myndarlegt útibú, sölubúð
og vörugeymslu. Þarna er mikið
um að vera, einkanlega á haustin
þegar afurðirnar eru sendar á mark
að. Undanfarin haust hafa flug-
vélar Flugfélags íslands flutt kjöt-
ið beint til Reykjavíkur. Flugvöll-
urinn er rétt neðan við hús
Kaupfélagsins. Á vetrum kem-
ur flugvélin einu sinni í viku, en á
sumrin tvisvar. Og svo eiga Öræf-
ingar sína jeppa, sem þeir aka á
(Framhald á 8. síðu).