Tíminn - 17.05.1956, Blaðsíða 4
4
F^ra' sýningu Skemmtiteiags Alatoss a OrrusTunni a Haiogalandi aö Hlé-
garði í fyrrakvöld.
Skemmtifélagiö á Álafossi:
Orrustan á Hálogalandi
Gamanleikur í 3 þáttum — Leikstjóri Ragn-
kildur Steingrímsdóttir
T í MIN N, fimmtudagurinn 17. maí 1956.
Ljósmóðurstörf í Eyjafirði að saklaust fólk var í fangabúS-
Þjóðvörn var yfirleitt skjót unum. Fregnirnar af miðalda-
að tilkynna framboð í þeim myrkrinu í réttarfarsmálum
kjördæmum, sem Sjálfstæðis- kommúnistaríkjanna hljóta að
menn voru taldir valtir í, svo vekja allt sæmilega skynsamt
sem í Barðastrandarsýslu, Ak- fólk til meðvitundar um að það i
ureyri, Árnessýslu og víðar. En hefir verið herfilega blekkt.
dráttur varð á framboðinu í Heiðarlegt fólk á ekki annars
Eyjafirði. Þar er Sjálfstæðis- úrkosta en segja skilið vi3 kúg-
flokkurinn í mikilli hættu, og unarstefnu kommúnista. Hún
sennilegast, að hann tapi þar hefir valdið því herfilegum von
þingsæti. Urðu ýmsir erfiðleik- brigðum.
ar á vegi Þjóðvarnarframboðs-
ins í Eyjafirði, enda ýmsir, sem Forherðing kommúnisfa
áður fylgdu flokknum, orðnir Óbreyttir liðsmenn sjá, hvern
honum fráhverfir. Gekk í miklu
þófi að setja saman framboðs-
lista og stóð svo, er fram-
kvæmdastjóri Sjálfstæðisflokks-
ig þeir hafa verið blekktir á
alla lund, en foringjarnir láta
sem ekkert sé. Forherðingin ei
svo stórkostleg, að rithöfundar 1
ins, Magnús Jónsson frá Mel, þjóðviljans leggja nú út í bá ó- I
kom norður til að hyggja að færu að reyna aS teIja fólki trú |
kjörfylgi sínu. Varð það hans um að hinir stórfelldu rétt-1
fyrsta verk í héraðinu að vinna argiæpir gtalíns og leppa hans I
að því að linna fæðingarhríðir séu engu verri en atburgir a|
Þjóðvarnarlistans. Eftir dag- yesturlöndum! í þeim tilgangi :l
langa yfirsetu gat Magnús hrós rifjar Þjóðviljinn upp mál Ros-1
að sigri. Listinn var barinn sam enberg-hjónanna í Bandaríkjun-1
an og þótti honum þá sín ferð uln; sem voru dæmd til lífláts
góðorðin. Brátt spurðist um fyrir njóSnir, eftir langvinn |
héraðið, hver hefði unnið ljós- réttarhöld fyrir opnum tjöld- 1
móðurstörfin. Þótti þá hafa ulri) og segir: „Þessi ömurlegu I
sannast að „blessaðir glókoll-
arnir“ væri réttnefni.
Hva?ia þrælabúðir?
mál (þ. e. réttarglæpir) hafa
nú verið tekin til endurskoðun-
ar í Austurevrópulöndum, en
ráðamenn á Vesturlöndum
Kommúnistablaðið birtir stór halda enn fast við afbrot sín
ar fregnir af því að nú eigi að Þetta er ljótur leikur. Þarna ||
leggja niður þrælabúðirnar í Sí er verið að reyna að draga f jöð-1
beríu, og veita pólitískum föng ur yfir einhverja ægilegustu |
| um, sem þar hafa verið í nauð- glæpi seinni tíma, réttarinorðin |
| ungarvinnu, frelsi. En sanntrú- og fangelsanir saklausra manna I
I aðir lesendur Þjóðviljans í tugþúsunda tali, með því að I
i spyrja: Hvaða þrælabúðir? Þeir halda því fram að ástandið á ||
| vita ekki betur, eftir að hafa Vesturlöndum hafi ekki verið |
| Iesið Þjóðviljann undanfarin betra. Og sé nú orðið verra, |
1 ár, en að allt tal um þrælabúð-
1 ir sé herfilegasta „auðvalds-
lýgi“. Ifver var að tala um póli-
tíska fanga? Voru þeir ekki all
þar. sem kommúnistar hafi ját-1
að glæpi sína en „ráðamenn á
Vesturlöndum halda eiia fast ||
við afbrot sín.“ Hvílíkt hyldýpi
ir njósnarar erlendra ríkja, spillingar og undirlægjuháttar! ,
skemmdarverkamenn, andbylt- Dómsniðurstaða opinbers réttar "
ingarsinnar og glæpamenn? Ef í Bandaríkjunum í máli tveggja
þeir eru saklausir — sem nú manneskja á að vega til jafns |||
er raunar játað — þá kemur við líf liðsforingjanna 5000, sem |
það hvergi heim við fréttir þær, Stalín lét drepa, líf milijóna úr
sem Þjóðviljinn hefir birt síð- baltnesku löndunum, sem flutt- ||
ustu árin. Og enn síður kemur ar voru til Síberiu, líf og hain-
það heim við útlendu skýring- ingja alls þess mikla mann-
argreinarnar, sem fylgt hafa fjölda í Rússlandi og leppríkj-
fréttunum. Hverju eiga svo unum, sem dæmdur var sak-
kommúnistarnir að trúa? Eiga laus, líf stjórnmálamannanna, |
þeir að fyllast - hrifningu yfir sem voru pyntaðir og síðan j|
góðsemi og réttlæti þeirra for- hengdir saklausir. Þessi saman |
ingja, sem nú segjast vera að burður kommúnistablaðsins gef
slcppa saklausu fólki úr háldi? ur sýn inn í myrkviði sálarlífs |
Erfitt hlýtur það að vera. Þess- réttlínukommúnistans. Og það |
ir sömu foringjar vissu alla tíð, setur hroll að venjulegu fólki. “
Kvenréttindafélag íslands heitir
á flokkana aS hafa konur í framboði
Orrustan á Hálogalandi, gaman-
leikur í 3 þáttum eftir Riemann
og Schwarts var frumsýndur í Hlé-
garði í Mosfellssveit síðast liðinn
sunnudag. Það var skemmtifélag
Álafoss, sem leikinn sýndi. Leik-
stjóri var Ragnheiður Steingrims-
: dóttlr leikkona.
'■ SKEMMTIFELAG Álafoss, ér
. starfsmannafélag klæðaverksmiðj-
unnar á Álafossi og hefir það með-
aí annars á stefnuskrá sinni, að
fá sem flest af starfsfólkinu til að
nota frístundir sínar til að fást
við eitthvað til gagns og skemmt-
unar, og leiða það þar með til
meiri félagslegs þroska.
Ég veit ekki með vissu; hve
lengi félagið hefir starfað, en oft-
ast nær hefir það haldið eina
skemmtun á ári, fyrir sveitunga
sína og aðra, sem sækja vilja. Og
að þessu sinni er það „Orrustan
á Hálogalandi", sem það býður
sveitungum sínum að sjá.
Flest af því fólki, sem lék þarna
mun alls óvant, og var undur, hve
vel það lék, og hve vel leikstjór-
anum tókst að láta það vera ör-
uggt, eins og það væri alvant á
leiksviði.
Þótt efni leiksins sé ekki mikið,
aðallega ádeila á konuríkið og
. heimskulega tilraun eiginmann-
anna til að lifa „sínu lífi“, er það
. í léttum tón og allt fer vel að
lokum.
HERMANN HERMANZ sultu
• gerOrrmann, aðalpersónu leiksins,
' Jeikur' Viggó Valdimarsson. Var
■ leikur hans látlaus og stígandi, og
• forðaðist hann það, sem mörgum
yerður á í svona hlutverkum, að
gera persónuna að meira skrípi
en efni standa til. Var þetta vanda
samt hlutverk og tel ég hann hafa
leýzt það mj.g vel af hendi.
Heklu Hermanz, konu hans, leik
ur Arndís Jakobsdóttir. Var það
mikið-hlutverk og oft „Heklugos“,
eins og maður kennar sagði. Var
Arndís örugg í hlutverkinu og
leysti það vel af hendi og rögg-
samlega. Bar svipur hennar og lát
bragð það með sér, að hún var
húsmóðir á sínu heimili.
Hermann yngri, son þeirra
hjóna, lék Ásta Jónasdóttir. Var
auðséð, að hún kunni ekki meira
én svo við sig í karlmannsgerfi.
Var hún ofurlítið óframfærin íram
an af, en batnaði þegar á leið,
en talaði heldur lágt.
Þóru, dótturina lék Heiður Helga
dóttir. -Var hún fasmikil og örugg
I hlutverkinu, enda var það stúlka,
sem vfssi, hvað hún vildi. Tókst
Heiði vel áð sýna þessa skapmiklu
og ákvéðnu stúlku.
Vilmund Sveinsson, vin Her-
mans og trúnaðarmann, lék Pétur
Sturluson. Heldur fannst mér
harm daufur framan af, en batn-
aði þegar á leið. Var hann tæp-
lega nógu heimsmannslegur til að
leggja öll þau ráð á, sem hann
gerði, og þyrfti að bera sig betur.
Zakharias Torfason skrifstofu-
mann í stjórnarráðinu lék Ólafur
Jóhannesson. Er’hér áreiðanlega
urn góðan leikara að ræða, og
kæmi mér ekki á óvárt, þótt hann
ætt-i eftir að vekja athýgli. Gerfið
var ágætt, enda sýndi hann hinn
„óháða“ eiginmann af hreinustu
list. Svipur hans og látbragð bar
vott um næman skilning á hlut-
verki hins undirokaða, sem gerði
þó misheppnaða tilraun til að
losna úr prísundinni.
Arngerði Torfason, konu hans
og harðstjóra lék Klara Bergþórs-
dóttir. Sýndi hún kvenskassið vel
og var ekki blíð á svipinn. Þó var
hún bezt í síðasta þætti.
Önnu Lísu Hansen, danska flótta
konu, lék María Ilálfdanardóttir.
Var leikur hennar ágætur og létt-
leiki yfir honum, enda mjög ör-
ugg á sviði. Talaði hún dönskuna
eins og innfæddur Dani.
Sollu vinnustúlku lék Vilborg
Guðmundsdóttir. Hlutverkið er
lítið og gefur ekki mikið tækifæri.
En hún mætti vera heldur líflegri.
Hermann Hermanns glímu-1
kappa lék Reynir Guðjónsson. Þótt
Reynir sé enginn beljaki að sjá,
var hann hvikur og snar í snún-
ingum og fór vel mcð hlutverkið
og var öruggur á sviðinu.
ÁHORFENDUR VORU svo
margir sem húsrúm leyfði og voru
leikarar og leikstjóri margklapp-
aðir upp og hylltir af áhorfend-
um. Voru allir á einu máli um,
að leikurinn og leikstjórn, hefði
tckizt Ijómandi vel.
Hefir Ragnheiður Steingríms-
dóttir úreiðanlega lagt mikla alúð
við að sviðsetja leikinn, sem bar
vott um smekkvísi og kunnáttu.
Veit ég, að ég mæli fyrir munn
áhorfenda, þegar ég þakka
Skemmtifélagi Álafoss fyrir ágæta
skemmtun.
Ég veit ekki hvað oft leikur-
inn verður sýndur, en ég vil hvetja
menn til að sjá hann og fá sér
hressandi hlátur eina kvöldstund.
G. N.
Eftirfarandi bréf sendi stjórn
Kvenréttindafélágs íslands mið-
stjórnúiri'1 allra stjórnmálaflokk-
anna, 9. apríl s. 1.:
„Eins óg kunnugt er, voru ísl.
alþingismenn svo frjálslyndir árið
1915, að veita konum á íslandi
kosningarétt og kjörgengi. Fögn-
uðu konur þessu að vonum, og
hafa jafnan haldið 19. júní hátíð-
legan til minningar um þessa rétt-
arbót. Gerðu þær sér vonir um,
að nú myndu þær eiga fulla aðild
að stjórn landsins og sitja á Al-
þingi .ekki síður en karlmenn.
Raunin hefir orðið önnur.
Árið 1916 var Bríet Bjarnhéð-
insdóttir í kjöri vig landskjör, en
náði ekki kosningu,
Við kosningar 1922 settu konur
upp kvennalista, þegar sýnt þótti,
að engin kona myndi verða kjörin
af listum stjórnmálaflokkanna, og
var Ingibjörg H. Bjarnason kjörin.
Nú fyrirbyggja kosningalögin
m. a. að þessi leið sé íarin, enda
ann. Væri ákveðið, að þar yrði
rannsóknarstofa fyrir skólann og
fyrst um sinn einnig kælitækni-
kennslustofa. Eftir skólaslit komu
saman nýútskrifaðir vélstjórar og
stofnuðu skólasjóð vélskólans með
100 kr. framlagi frá hverjum. Fé
sjóðsins á að verja til kaupa á
kennslutækjum og öðru, sem skól
inn helzt þarfnast.
eru konur nú flokksbundnar eigi
síður en karlar.
Næsta kona, er sæti átti á Al-
þingi, var Guðrún Lárusdóttir, sem
kjörin var á landslista 1930 og end
urkjörin 1934.
Nú líða 8 ár svo, að engin kona
á síeti á Alþingi, en 1946 er Katrín
Thoroddsen kjörin í uppbótarsæti.
Árið 1949 hlutu þær; Kristín L.
Sigurðardóttir og Rannyeig Þor-
steinsdóttir héraðsdómslögmaður
kosningu, en síðasta kjörtímabil
hefir engin kona átt sæti á Al-
þingi.
Kvenréttindafélag íslands telur
þessa þróun algjörlega óviðunandi
og heitir á stjórnmálaflokkana að
skipa konur, eina eða fleiri, í trygg
framboðssæti vig kosningarnar í
sumar.
Virðingarfyllst,
f. h. Kvenréttindafélags íslands
Sigríður J. Magnússon,
formáður.“
Erlent yfirlit
(Framhald af 6. sfðu.)
nærri lokið, þótt stjórnarhættir
kommúnistaríkjanna færist í frið-
samlegra og frjálslegra horf. Þessi
samkeppni mun hinsvegar færast
í annað form en áður. Miklu skipt-
ir fyrir formælendur lýðræðis-
stefnuna, að þeir átti sig á hinu
breytta viðhorfi í tíma.
Þ. Þ.
j Enn um Tívolí.
-BORGARBÚI kvcöuE. sér hljóðs
um Tívoligarðinn hér í Reykja-
vík og. kemst.m.a. svo að orði:
„Það var orð í tíma talað, sem
þið sögðuð um Tívolí i blaðinu
hér á dögunum. Ég brá mér líka
þangað um helgina síðustu. Mér
ofbauð margt það, sem fyrir augu
bar. Einkpm þó tvennt: Dýrtíð
og hirðuleysisleg umgengni, hvar
sem litið var. Lítið virðist hafa
verið gert til að setja þánn blæ
á garðinn, að ailt væri prýtt og
fágað fyrir sumarstarfsemina.
Það var engu' líkara en garður-
inn væri rétt kominn undan snjó.
Allt um það er skemmtúnin sem
börnunum er boðin allt of dýr.
Þarna eyða börn mörgum tugum
króna á skammri stund. Ekki er
hollt að venja sig á slíka með-
ferð fjármuna, og ofviðá er það
pyngju flestra foreidra ér til
lengdar lætur. Barnaskemmtun
af þessu tagi getur verið ágæt,
en verð þarf að verá i hófi. Hvaða
vit er t. d. í því .að greiða 5 krón-
ur fyrir að sitja í rafmagnsbíl í
3 mínútur? Sum börn keyptu
marga miða og sátu kannske fyrir
15 kr. í se'nn. En syona er allt
orðið hjá okkur. Óskaplegt verð á
hverri smáyægífegri þjónustu.“
Því ekki allt undir sama hatti?
„ÞAÐ ER MIKIL spurning, hvort
skipta á leikvöllum borganna í
tvær gerðir eins og hér er gert.
Annars vegar almennir leikvellir
barna, sem samfélagið sér um og
rekur og kostar miklu til. Hins
vegar skemmtileikvöllur eins og
Tívolí, sem er rekinn sem gróða-
fyrirtæki einstaklinga eða hópa.
Væri ekki skynsamlegra að hafa
hér allt undir einum liatti og láta
eitt styðja annað? Svo mun mörg-
um sýnast. Skemmtigarðinn í Tí-
volí ætti samfélagið að starf-
rækja, gera garðinn myndarleg-
an og aðlaðandi, taka eitthvert
gjald fyrir af börnunum, cn hóf-
legt, og útiloka gróðasjónar-
miðin“.
SVO MÆLIR BORGARI. — Ég
hygg að margir muni telja hann
hafa rétt fyrir sér. Engin rök
virðast mæla með því, að sá leik-
völlurinn, sem getur gefið af sér
fé, sé í höndum einkaframtaks,
en aðrir leikvellir kostaðir af
samfélaginu. Þarna ætti allt að
lúta einni stjórn og stefna að
sama marki. Borgarbúi hefir
hreyft athyglisverðu máli.
— Frosti.
Vélskólanum sagt upp
á laugardaginn
Vélskólanum var sagt upp laugardaginn 12. þ. m. við at-
höfn, er fór fram í hátíðasal skólans. Gunnar Bjarnason,
skólastjóri, ávarpaði gestí, kennara og nemendur eldri og
yngri og afhéiiti prófskírteini. Gunnar Bjarnason kvað skóla-
starfið hafa verið með líku sniði og áður.
f rafvirkjadeild voru starfandi
2 bekkjadeildir og voru skráðir
nemendur 19. Ellefu gengu undir
lokapróf og luku 5 með ágætis-
einkunn. Hæátur var Hreinn Jónas-
son með 7,76 (hsést var gefið 8).
í vélstjóradeild voru skráðir
samtals 86 nemendur. Undir vél-
stjórapróf gengu 26 nemendur og
stóðust það 23. Undir lokapróf í
rafmagnsdeild gengu 32 vélstjórar
og stóðust það allir.
f skólasliíaræðunni fór skóla-
stjóri nokkrum orðuni um það,
hve nauðsynlegu og þýðingarmiklu
hlutverki fagskóli sem Vélskólinn
gengdi í þjóðfélaginu og fyrir alla
lífsafkomu þjóðarinnar.
Skólanum færðar gjafir.
Skólastjórinn minntist gjafa er
skólanum hefðu verið færðar. Olíu
félagið hefði gefið kennslukvik-
mynd og forstjóri Alliance, Ólaf
ur Jónsson, hefði gefið skólanum
eimketil og eimvél.
Af nýmælum, sem á döfinni væru
hjá skólanum, kvaðst skólastjóri
vilja nefna vistarveru, sem verið
væri að útbúa til afnota fyrir skól