Tíminn - 17.05.1956, Page 8

6

TÍMIN N, fimmtudagurinh 17.maí 1956.
:□ □ O □ D □ O □ □ □ □ □ □ □ O □ □ □ □ a □ □ □ cO □ □ □ Q □ Q □ O □ O □ □ □ Oo □ a □ □ □ □ □
o □
□
g
6 i c i nnm i nrrm mzxiTTi r □
!□
: ’i □
□
D0oaaDaDCDaDoaan noDoDaDaaoaaDaDn
ísiendingajpætúr
□
□
o
□
□
□
Minningarorð: Björn Benjamínsson
.........iiiiiiiiiiiiiiiiiii.........
| SKRIFSTOFA |
| Happdrættis HúsbyggingarsjótSs Framsóknarmanna í Edduhúsinu vitS Lind- |
| argötu vertiur framvegis opin kl. 8—10 e. h, alla virka daga, nema Iaug- 1
í Hinn 21. apríl s. 1. lézt í Osló aldr-
Hinn 21. apríl síðastliSinn lézt í
Osló aldraður íslendingur, Björn
Benjamínsson frá Ingveldarstöðum
í Hjaltadal. Hann var einn hinna
hljóðlátu manna, sem ekki eru mik
ið gefnir fyrir að láta á sér bera,
en þeir, sem áttu þess kost að kynn
ast honum vel, munu ekki gleyma
honum.
Björn Benjamínsson var fæddur
á Ingveldarstöðum hinn 17. júlí
1881, sonur hjónanna Elínar Guð-
mundsdóttur, og Benjamíns Frið-
finnssonar bónda. Eru þær ættir
kunnar og vinsælar í Skagafirði.
Björn lærði ungur trésmíði, fór til
Bíoregs nokkru eftir aldamótin —
1906 að mig minnir — og átti þar
heima æ síðan. Hann var alla ævi
ókvæntur.
Þegar ég kom til Oslóar sem ung
tir stúdent haustið 1928, var þar
Jslendingafélag, sem starfaði af
miklu fjöri, þótt félagar væru ekki
margir, eitthvað 20—30. Björn átti
sæti í stjórn þess félags, oftast
sem gjaldkeri, og rækti það starf
af þeirri samvizkusemi, sem honum
var eiginleg. Ég veitti þessum
manni áthygli þegar í stað. Hann
hafði þá dvalizt erlendis í meira en
tvo áratugi en í öllu fasi og hátt-
um var hann íslenzkur bóndi.
Bann var hlédrægur og virtist við
fyrstu kynni frekar ómannblend-
inn, en hýr i bragði og hlýlegur,
pegar á hann var yrt. Síðar kynnt-
ist ég Birni vel og hitti hann næst
um daglega árum saman. Hann
var vel greindur maður, fróðleiks-
fús og minnugur, las mikið og var
sífellt að velta fyrir sér ráðgátum
tilverunnar. Hann var trúhneigður
maður og tók þátt í ýmis konar
trúmálastarfsemi í Osló, en því
starfi hans var ég annars lítt kunn
ungur. Löngum var þó Björn með
hugann heima, ekki sízt í átthög-
unum í Skagafirði. Þegar talið
Samvinnuskólinn
(Framhald af 5. síðu.)
qm stað, þótt jafnvel að félagið
leystist upp. Því, að í samþykkt-
um um samvinnufélög er sagt, að
hætti félag störfum, skal fjár-
magni þess skilað í hendur sveita
eða bæjarstjórnar til geymslu, en
ekki skipt upp, heldur notað er
stofna skal nýtt félag.
Fræðslustarfsemi, er éitt af verk
efnum margra samvinnufélaga
Athyglisvert er, að okkar sam-
vinnusamband var búið að starfa
í þrettán ár, áður en það fór að
verzla, en þá var lögð svo mikil á-
herzla á fræðslu um samvinnustefn
una. Eins og samvinnuhreyfing-
unni er nauðsynlegt að mennta
það fólk sem starfar í þágu henn-
ar, er hitt einnig nauðsynlegt að
fræða aðra meðlimi hennar. Sam-
vinnusamtökin hafa nú lokið nýrri
sókn í fræðslumálum sínum, með
breyttri og bættri aðstöðu í skóla
sínum, og er nú svo komið, að vafa
samt er, að fyrirfinnist skóli á ís-
landi, sem veitir nemendum sín-
um svo góða aðstöðu til náms,
enda ekkert til sparað að búa sem
bezt að öllu og gera allt sem full-
komnast. Ilíðan úr Bifröst skal
samvinnuæska þessa Iands koma
út í fylkinguna með varanlegt vega
nesti, og vil ég taka undir með
skólabróður mínum er hann segir
í kvæði sínu „Bifröst":
Og heill sé öllum, sem hingað
sækja,
er hafa skyldu þá sömu að rækja,
er vilja af einlægni styrkja starfið
og stríðið vinna við okkar hlið.
Ef samstarf ríkir á fjöldans
ferðum
mun framtíð byggja á sterkum
herðum
bvo landið blómgast, en ljósið
hækkar
og lífið þróast í ást og frið.
I
l__.. .. Halldór K. Halldórsson.
barst að æskuárum hans í Hjalta-
dal ljómaði andlitið, og þessi hlé-
drægi og duli maður gat orðið
mælskur og leikið við hvern sinn
fingur. Hann var ljóðelskur, eins
og títt er um Skagfirðinga, kunni
ógrynni af lausavísum og er mér
ekki grunlaust um, að einhverjar
gamlar skagfirzkar ferskeytlur
hafi farið í gröfina með honum.
Ég fékk fljótlega mætur á Birni
og komst að raun um, að þar fór
óvenjulega góðviljaður maðúr og
vandaður til orðs og æðis. En það
var þó ekki fyrr en á árunum 1931
—1933, —- kreppuárunum miklu,
— að mér varð tii hlítar ljóst, hver
ágætismaður hann var. Margir ís-
lenzkir námsmcnn, sem dvöldust
erlendis á þessum árum, komust
í hin mestu vandræði, vegna þess,
hve seint og erfiðlega gekk að fá
gjaldeyri yfirfærðan. Sumir okkar
íslendinganna í Osló komumst í
hann krappan, fengum oft enga
peninga, svo mörgum mánuðum
skipti, lifðum á lélegum skrínu-
kosti og vorum hálfsveltandi vik-
um og mánuðum saman. Björn
Benjamínsson komst fljótlega að
raun um þessa erfiðleika okkar, og
þá sýndi hann hvern mann hann
hafði að geyma. Hann fór þá að
bjóða okkur upp á mat, svona rétt
eins og af tilviljun, stundum þrisv
ar og fjórum sinnum í viku. Við
vorum annars svo stoltir í okkur,
þrátt fyrir alla eymdina, að ekkert
var okkur fjær skapi, en að þiggja
beiningar. En hér var boðið oft af
slíkri nærfærni og skilningi, að við
fundum ekki til þess. Birni gekk
ekki annað til en hjartagæzka og
góðvild, því að þakklæti vildi hann
aldrei heyra nefnt. En ég og fleiri
íslenzkir námsmenn, sem þá voru
í Osló, munum aldrei gleyma
drengskap hans og hjálpfýsi á þess
um árum, drengskap, sem við því
miður höfum aldrei getað endur-
goldið.
Stundum hvarfláði þéirri liugs-
un að mér, að Björn væri á rangri
hillu í lífinu, hann hefði átt að
verða bóndi norður í Skagafirði,
en ekki eyða ævi sinni í umhveríi,
sem að sumu leyti var honum æ-
tíð framandi. En., ef til. vill hefir
þetta verið misskiíiiingur. Þó að
Björn væri í sumum skilningi allt-
af íslendingur og aðkomumaður í
Osló, var honum farið að þykja
vænt um borgina, þessa undarlegu
borg, sem skilur ekki svo við
neinn, að hann beri hennar ekki
alltaf einhver merki, eins og Ham-
sun segir. Á efri árum .sínum
hugsa ég, að Björn hefði ekki get-
að hugsað sér að dveljast annars
staðar en í Osló. Og þó var hann
ávallt öðrum þræði hafrekið sprek
á annarlegri strönd.
Við gömlu íslendingarnir frá
Osló, sem þekktum Björn Benja-
mínsson bezt, munum alltaf minn-
ast þessa hægláta ágætis- og dreng
skaparmanns með djúpri virðingu
og innilegu þakklæti.
Ólafúr Hansson.
Sambandsþing S U F
(Framhald af 5. síðu.)
í baráttunni fyrir málstaðnum.
Þingfulltrúar mætið að Bifröst
á föstudag.
Að framan er rætt um allan und-
irbúning. Þing hefst kl. 8,30 e. h.
að Bifröst föstudaginn 25. þ. m.
Formaður sambandsins Þráinn
Valdimarsson setur þing með ræðu
og síðan verða kjörnir starfsmenn
þingsins og fastanefndir. Á laug-
ardag halda fundir áfram. Kvöld-
vaka verður á laugardágskvöld og
verður til hénnar vandað eftir
föngum og er öllúm heimilt að
sækja hana. Þingi verður fram-
haldið á sunnudag og síðari liluta
sunnudags fara fram kosningar í
sambandsstjórn og fleira. Heimilt
er gestum að sitja þingið.
| ardaga. |
Komið og gerið skil á seldum miðum!
| HAPPDRÆTTISNEFNDIN |
tiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiil
Vitnisburður hjartalagsins geymist
þótt fyrnist yfir bóklega kunnáttu
Skólaslitaræða eftir Knút Þorsteinsson,
Höfn í Hornafirði
ÞAÐ ER VISSULEGA bæði
gaman og gagnlegt að taka góð
próf í skóla sínum og vera þar
framarlega í flokki. — Á tímum
þeim, sem við nú lifum á, er kraf-
izt lærdóms og menntunar tii
flestra hluta og þeir, sem bezta
hafa sýnt frammistöðu á þeim
sviðum eiga oft greiðari leið að
komast áfram, sem kallað er, en
hinir, er lakari árangri hafa náð.
En þótt lærdómur og sæmileg
menntun sé hverjum manni í nú-
tíma þjóðfélagi nauðsynleg, skyldi
þó engum sjást yfir það, að hvor-
ugt það er einhlítt til að skapa
gildi mannsins 1 lífinu, hvorki fyrir
sjálfan hann né samborgara
hans.
FRÆGASTI ÍSLENDINGUR,
sem nú er uppi, Nóbelsverðlauna-
skáldið Halldór Kiljan Laxness,
kemst svo að orði á einum stað:
„Enginn skyldi halda að hann
vissi nú alla hluti, þótt hann hafi
lesið slangur af bókum, því sann-
leikann er ekki að finna í bókum,
ekki einu sinni í góðum bókum,
heldur í mönnum, sem hafa gott
hjártalag.“
Þessi orð, — þessi spöku lífs-
sannindi hins fræga skálds vildi
ég biðja ykkur börnin góð, að
leggja ykkur vel á minnið, nú í
dag og alla daga, betur en nokk-
uð annað, sem ykkur hefir verið
sagt hér í skólanum í vetur og
fullyrði ég þó, að enginn af okk-
ur, kennurum ykkar, hefir sagt
ykkur neitt það, sem ykkur mætti
til ógagns verða að festa ykkur í
huga.
En í þessum gullvægu orðum,
hins djúphuga skálds og skyggna
sjáanda, felast einmitt þau rök lífs
ins, sem flestum okkar svo oft —
alltof oft hættir svo til, því miður,
að sjást yfir.
Okkur hættir svo til að virða
hvern annan eftir ýmsum annar-
legum sjónarmiðum, auði, mstorð-
um, lærdómi eða gáfum og mið-
um lífsbaráttu okkar og hamingju-
vonir svo mjög við slík sjónar-
mið.
Árás á fangelsi
(Framhald af 7. síðu.)
telja saman, kom í ljós, að fjórar
vélar höfðu farizt, en myndirnar
sýndu að árásin hafði heppnast sér
staklega vel. Þremur klukkustund
um eftir að vélarnar lentu, barst
skeyti frá Frakklandi í gegnum
London. Þar stóð að nær hundrað
föðurlandsvinum hefði tekizt að
flýja úr fangelsinu.
Undirbúið þingið sem bezt.
Sambandsstjórnin beinir þeim til
mælum til formanna sambandsfé-
laganna að þeir undirbúi þingið
þegar og vísast í því efni til bréfs,
sem sambandsstjórnin hefir sent
félögunum og formenn hafa þeg-
ar fengið. Gerum sambandsþingið
að Bifröst hið glæsilegasta í sögu
samtakanna.
En ÞÓTT ÞAÐ sé áreiðanlega
rétt, sem ég sagði áðan, að mennt-
un og góð próf séu bæði napðsyn
leg og ánægjuleg og þótt allir
menn séu víst sammála um það,
að góðar námsgáfur séu ein af náo
argjöfum lífsins, ,þá getur ekkert
af því nægt til að skapa okkur
fullkomið gildi, nema hugarfarið,
sem því fylgir, sé fagurt og rétt.
„Sjálft hugvitið, þekkingin hjaðnar
sem blekking,
sé hjartað ei gott, sem undir slær“,
segir annað íslenzkt stórskáld, Ein-
ar Benediktsson.
Ofar öllum lærdómi, öllum próf-
um, öllum námshæfileikum er
manngildið sjálft, göfgi hugarfars-
ins, réttlæti hjartans og fágun og
drengskapur framkomunnar í öll-
um samskiptum við samfélaga okk-
ar.
Það er hinn mikli sannleikur lífs
ins, sannleikurinn, sem gerir hvern
mann stóran, hver sem staða hans
í þjóðfélaginu er.
ÞAÐ VÆRI HÆGT að segja
ykkur margar raunasögur þess efn
is, þar sem gáfur og lærdómur
hafa að engu liði komið, vegna
þess að þeir, sem slíkum hæfi-
leikum voru þó búnir, áttu ekki
það manngildi, að öðru leyti, sem
til þess þurfti að leiða skynsemi
þeirra og þekkingu hinar réttu
leiðir. Þeir höfðu aldrei öðlazt
þann skilning á lífinu, sem skáld-
ið Laxness talar um, að sannleik-
ann er fyrst og fremst að finna í
því góða hjartalagi er gildi og
gæfu mannanna skapar. Þegar tal
að er um gáfur eins eða annars,
er það tíðast að menn meini þær
gáfur, sem miðast við það, hversu
mönnum gangi að tileinka sér og
nema bókleg fræði og kenningar.
En athugið það ávallt börn, að
það er fleira gáfur en það eitt.
Það eru gáfur og áreiðanlega þýð-
ingarmestu gáfurnar, sem hverjum
og einum eru gefnar, að þroska
með sér það hjartalag, að vilja
hvarvetna koma fram til góðs í
samskiptum sínum við menn og
málefni, að finna í öllu þær skýld
ur er lífið leggur okkur á herðar
og að vilja vera vaxandi og batn-
andi menn alla daga.
Það eru þær gáfur, sem fyrst
og fremst skapa gildi mannsins,
| sem búa okkur þá hamingju, er
jvið öll þráum að finna. Og það er
jþeim gáfum, sem lífið á allt sitt
bezta og fegursta að þakka. Þar er
hinn mikli sannleikur tilverunnar
hér á jörð falinn og þangað er
hags að leita.
UM EINN af fyrstu biskupum
landsins, — og um hann hafið þið
lært í íslandssögunni ykkar, —.
Jón Ögmundsson, hinn helga á
Hólum, segir svo í Biskupasögum,
að göfgi hans og hjartagæzka hafi
verið slík, að hann hafi svo aldrei
nálægt neinu eða neinum komið,
að ekki hafi það af því fengið „ein
hverja lagfæran". Slíkur hefir um
margar aldir geymzt vitnisburður
um þennan fræga og helga mann.
Og slíkur mun á öllum tímum
geymast vitnisburður um hvern
þann mann og hverja þá konu,
hvar í stöðu eða stétt sem er, sem
ræktar og þroskar með sér hjarta-
lag réttlætis og dyggða. Sá vitn-
isburður geymist, þótt fyrnist yfir
bóklega kunnáttu og tölur á próf-
skírteinum máist.
Ég vildi að lokum óska þess,
börnin góð, að ykkur mætti á ófar
inni leið fullorðinsáranna takast
að þroska með ykkur það hjarta-
lag, er aflaði ykkur hins sama
vitnisburðar og Jóni biskupi helga,
að öllum ykkar störfum, hver svo
sem þau verða, allri ykkar fram-
komu og öllum ykkar afskiptum
af mönnum og málefnum fylgdi
lagfæring á sem flestan hátt.
ÞÁ ÖÐLIST ÞIÐ sannleikann
— og þá verður sannleikann í ykk-
ur að finna. Og ef sú fræðsla, sem
við höfum hér í vetur reynt að
veita ykkur, mætti verða ykkur
leiðarvísir á þeirri braut, getum
bæði við kennarar ykkar og þið
öll verið ánægð með vetrarstarfið,
hvernig svo sem prófeinkunnirnar
eru.
iiiiiiiiiiiiiiii!iiiiiiiiiiiii(iiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiin*niiiiiiiiiiiiiiiia
VERKAMENN
Nokkrir menn geta fengið atvinnu 1 glerverksmiðj-
unni. — Umsóknareyðublöð fást í skrifstofu verksmiðj-
unnar að Hverfisgötu 50.
GIERGERÐIN
MiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitrniiiiiivHiiiiiiiiuainmiTniiiiiisiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
umftam aUt