Tíminn - 17.05.1956, Blaðsíða 6

6
T í IVII N N, fimmtudaguriun 17. maí 1956,
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn.
Ritstjórar: Haukur Snorrason
. Þórarinn Þórarinsson (áb.).
Skrifstofur í Edduhúsi viS Lindargötu.
Símar: 81300, 81301, 81302 (ritstj. og blaSamenn),
auglýsingar 82523, afgreiðsla 2323.
Prentsmiðjan Edda'h.f.
[ Málgagn hershöf ðing jana
' TI|EIRIHLUTI Alþingis
■^"hefir markað stefnu
jjóðarinnar í varnarmálinu og
ákveðið, að fram skuli fara end-
uirskoðun á varnarsamningnum
:með það fyrir augum að herinn
hverfi á brott. Breytt útlit í
» heimsmálunum og batnandi frið-
arhorfur eru undirstaða þessar-
ar ályktunar. ísland gekk í Atl-
antshafsbandalagið 1949 með
þeirri forsendu, að hér skyldi
ekki vera her á friðartíma, en
aðstaða mundi látin í té ef til
ófriðar drægi. Vegna uppvæn-
legs útlits, 1951, eftir að komm-
únistar höfðu hrundið Kóreu-
stríðinu af stað var horfið frá
þessari stefnu um sinn og her-
varnasamningurinn gerður við
Bandaríkin. Ákvæði samnings-
íns — m. a. skammur uppsagnar-
frestur — minna á þá staðreynd,
að aldrei var til ætlast að þessi
herseta hér yrði nema til bráða
ibirgða. íslendingar hafa sjálfir
ákvörðunarrétt í því máli. Það
eru skýlaus samningsákvæði.
Þjóðinni er í sjálfsvald sett, að
iláta herin fara þegar hún metur
ástandið þannig, að hans sé
ekki lengur þörf.
MEIRIHLUTI Alþingis og
meirihluti þjóðarinnar stendur
á bak við þá stefnu, sem nú hef
ur verið mörkuð. Minnihlutinn
Sjálfstæðisflokkurinn —
virðist ekki vilja sætta sig við
þessi úrslit. Allt síðan Alþingi
tók þessa mikilvægu ákvörðun,
Ihafa foringjar þessa minnihluta
pings og þjóðar markvisst stefnt
að því að torvelda framkvæmd
jpá, sem meirihlutinn ákvað.
Morgunblaðið — og ýmsir
þingmenn flokksins — hafa
haldið því fram opinberlega,
að Alþingi sé að brjóta samn-
inga á erlendum þjóðum. Þetta
er hin herfilegasta blekking.
En málflutningur af þessu
iagi — í blaði forsætisráðherr-
ans — er vissulega til þess
fallinn að veikja málstað ís-
lands út á við og skapa tor-
íryggni um mikilvægt mál.
Þessir sömu aðilar hafa
laumað þeim fregnum inn í’
erlend blöð að ákvörðun Al-
þingis sé kosningabrella. Einn-
::g þetta miðar að því að veikja
málstað íslendinga og auka
tortryggni í kring um hin mik-
ilvægustu mál. Síðasta afrekið
er svo að halda fram málslað
hershöfðingjanna, og segja að
íslenzku þjóðinni beri í þessu
máli að haga sér að vilja er-
lendra hershöfðingja og -lát-a
þá dæmá, hv^r staða landsins
sé í samfélagi þjóðanna, og
hvenær létt skuli hersetunni.
MENN SJÁ BEZT hvers
konar málsmeðferð hér er á
ferð, er þeir setja upp í huga
sér hliðstætt dæmi. Ýmsir
hershöfðingjar Atlantshafs-
bandalagsins lögðu á það mikla
áherzlu um langt skeið, að
bandalagið fengi herstöðvar í
Noregi og Danmörk. í ræðum
þeirra og í blaðaummælum má
finna þess mörg dæmi, að þeir
hafi talið það mjög óráðlegt af
forvígismönnum Norðurlanda-
þjóðanna að leyfa ekki erlendar
herstöðvar. Ef þessar þjóðir
hefðu átt sitt Morgunblað, hefði
það rokið upp með áróður um
að þeim bæri að taka meira
tillit til skoðana hershöfðingj-
anna, en minna tillit til eigin
stjórnmálaforingja og meirihl.
þjóðanna. Þá hefði „stærsta
blað landsins“ birt stórar fyr-
irságnir um að það væri skað-
legt að stofna til ósamkomulags
innan NATO og því bæri að láta
strax undan kröfunum. Og for-
ingjar „stærsta stjórnmála-
flokksins“ hefði haldið um það
hörkuræður, að taka bæri meira
tillit til erlendra skoðana en
sj álf sákvörðunarréttarins.
En á Norðurlöndum er ekk-
ert blað sem jafnast á við Morg-
unblaðið, og engar spilltar auð-
mannaklíkur ráða þar yfir heil-
um stjórnmálaflokkum. Sú
stefna, sem mörkuð var af
helztu stjórnmálamönnum í sam
ræmi við vilja meirihlutans, var
því framkvæmd árekstrarlaust,
herstöðvunum var neitað og
hvorki Danir né Norðmenn eru
neitt ósælli fyrir.
ÞESSI SAMANBURÐUR er
lærdómsríkur þessa dagana þeg-
ar Morgunblaðið eru engu lík
ara en að vera málpípa erlendra
hershöfðingja. Ef menn skyggn
ast ofurlítið dýpra, sannfærast
þeir um, að það er satt og rétt,
að gróðafíknin á sér ekkert föð-
urland.
Bændur og bandalagið
AF HÁLFU Sjálfstæðis-
aaanha er nú írtjög reynt að
láalda því fram í sveitum lands-
urs, að Framsóknarflokknum
:aumi ekki auðnast að halda jafn
;el á málunum fyrir landbún-
aðinn í samstarfi við Alþýðu-
lokkinn og í samstarfi við
Sjálfstæðisflokkinn.
Reynslan segir annað.
FRAMsóknarmenn hafa tví
vegis staðið að stjórn með Al-
býðuflokknum, á árunum 1927—
31 og á árunum 1934—39. Bæði
pessi stjórnartímabil mörkuð-
ust af stórhuga framkvæmdum
:! þágu sveitanna.
Á árunum 1927—31 voru sett
lögin um landnáms- og bygging-
arsjóð. Á þessum árum var
Búnaðarbankinn stofnaður. Sam
eiginlega gerbreytti þetta
aðstöðu landbúnaðarins. Áður
hafði lánstofnunum þjóðarinnar
verið lokað fyrir honum. Með
framangreindum aðgerðum
rfékk hann sívaxandi fjármagn
til umráða.
Á árunum 1934-38 voru afurð
asölulögin sett. Þau björguðu
sveitunum frá algeru hruni.
Öllum kemur nú saman um, að
þau séu merkusta löggjöfin, er
sett hefur verið í þágu land-
búnaðarins.
Sjálfstæðisflokkurinn barðist
hatramlega gegn bæði bygging-
ar- og landnámssjóði og afurða-
sölulöggjöfinni.
Sú reynsla, sem hér er skír-
slcotað til, sýnir vissulega, að
Framsóknarmönnum hefur tek-
izt vel að tryggja hlut sveitanna
í samstarfi við Alþýðuflokkinn.
ÞAÐ ER RÉTT, að mikið
hefur verið gert fyrir landbún-
aðinn á undanförnum árum af
hálfu þess opinbera. En það
hefur ekki verið Sjálfstæðis-
flokknum neitt að þakka. Hann
hefur ekki fremur nú síðari ár-
in en áður fyrr borið mál land-
búnaðarins fyrir brjósti. Afstaða
hans til landbúnaðarins má bezt
marka á árunum 1924—27, þeg-
ar hann fór einn með stjórnina,
ERLENT YFIRLIT:
Nýtt stjómarfar í Sovétríkjunum?
Ný tillaga frá Winston ChurchiH um aðild Rússa atS samstarfi þjóoanna, sem
eru í Atlantshafsbandalaginu
WINSTON CHURCHILL hefur
löngum verið vanur því að koma
mönnum á óvart með því að sjá
lengra fram í tímann en "estir
menn aðrir. Margt bendir til að
þessi hæfileiki hafi ekki brugðist
honum, þótt hann sé nú kominn
á níræðisaldur.
í seinustu viku, var Churshill
sýndur sérstakur heiður, er borgar-
stjórnin í Aachen í Vestur-Þýzka-
landi afhenti honum hin svonefndu
Karlamagnúsar-verðulaun, en þau
eru árlega veitt manni, sem talinn
er hafa unnið mikilvæg störf í
þágu sameiningar Evrópu. Veiting
þessara verðlauna var tekin upp
eftir stríðið og er Churchill sjötti
maðurinn, er hlýtur þau.. Aachen
var á sínum tíma höfuðstaður
Karlamagnúsar, er réði yfir mest
allri Evrópu.
Churchill
ræ.tt ítarlega um þessi mál í við-
tali við ameríska vikuritið ,.U.S.
News and World Report“. Niður-
staða hans er í stuttu máli þess:
I Frá mínu .sjónarmiði 'táknar það,
sem er að gerast í Sovétríkjunum,
að bylting fólksins gegn komm-
únismanum er að hefjast. Með
þessu á Khokhloff ekki við, að lík-
ur séu fyrir uppreisn í Sovétríkj-
unum eða að valdhafarnir þar
séu valtir í sessi, heldur hitt. að
það séu áhrif frá fólkinu, er knýji
þá til undanlátssemi.
j HINN ÞESSARA manna er
(Tokajeff hershöfðingi, sem áður
var háttsettur í flughernum rússn-
eska, en dvelur nú í Svisslandi. Við
tal við hann um þessi mál birtist
í enska blaðinu „The Sunnday
Times“ 8. f.m. Niðurstöður hans
voru í höfuðatriðum þessar:
CHURCHILL flutti við þetta
tækifæri ræðu, sem vakið hefir
mikla athygli.. Efnislega fjallaði
sá kafli ræðunnar, er mesta at-
hygli vakti, á þessa leið:
— Nýtt viðhorf hefur skapast
við það, að valdhafar Sovétríkjanna
hafa steypt Stalín af stalli. Ef sú
stefnubreyting er raunveruleg, sé
ég ekki neina annmarka á því,
að Rússar verði teknir inn í
samstarf þjóðanna, er nú standa
að Atlantshafsbandalaginu. Við
verður að gera okkur ljóst, hve
djúpstæð er tortryggni Rússa og
ótti þeirra við erlenda innrás. í
sameinaðri Evrópu hafa Rússar
hlutverki að genga. Ég er ánægð-
ur yfir því, að hafa veitt því at-
hygli, að áhrif hinna nýju atburða
í Moskvu hafa þegar náð til Pól-
lands. Fleira getur fylgt á eftir.
Tékkóslóvakía getur öðlazt frelsi
sitt að nýju. Framar öllu verður
þó Þýzkaland að sameinast.
Takmarkið á að vera, sagði
Churchill ennfremur, að Evrópa
sameinist í nánum téngslum bæði
við Bandaríkin og Sovétríkin. Það
á að vera markmið Atlantshafs-
þjóðanna að unna sér ekki hvíldar
fyrr en þessu stóra bandalagi hef-
ir verið komið á. Ég árétta, að
stefnan verður að vera sú að úti-
loka ekki Sovétríkin eða Austur-
Evrópuríkin. Ef slíkt samstarf næð
ist, yrði miklu auðveldara að leysa
hin erfiðu vandamál, eins og sam-
einingu Þýzkalands, en ef þessi
ríki halda áfram að skiptast í tvær
andstæðar blakkir. —
að Stalín var steypt af stóli. Ef j
svipast, er um vestan hafs, kemur
það í ljós, að sá maður, sem þarj
er talinn sérfróðastur um málefni:
Sovétríkjanna, George F. Kennan,
fyrrv. ..sendiherra í Moskvu, hefir
látið uppi svipaða skoðun. Það
var Kennan, sem réði mestu um
það, hvernig stefnu Stalíns var
mætt af hálfu Bandaríkjanna í
stjórnartíð Trumans forseta.
Kennan hefur að undanförnu
ferðast allmikið um Bandaríkin og
flutt fyrirlestra um utanríkismál.
í fyrirlestrum sínum hefur hann
mjög rætt um breytingar þær, sem
! orðið hafa að undanförnu í Sovét-
ríkjunum og um seinasta flokks-
1. Stórfelldar breytingar eru að
verða á stjórnarháttum Sovétríkj-
anna, hvort sem menn vilja kalla
-þæi* byltingu eða einhverju öðru
nafni.
2. Þróunin stefnir í áttina til
meira frjálsræðis og er ekki sízt
knúin fram af hinni uppvaxandi
kynslóð.
3. Valdhafarnir óttast ekki að-
; eins heimstyrjöld, er allt getur
lagt í rústir, heldur einnig smá-
j styrjaldir, er geta leitt til heims-
styrjaldar. Þess vegna munu þeir
1 sýna varkárni í þessum málum.
4. Valdhafarnir gera sér ljóst, að
þeir verða að fullnægja óskum
fjöldans um bætt lífskjör og meira
svigrúm.
„ . . . og aö lokum, félagar, höfum við fveggja mínútna þögn til að minn<
ast þeirra, er gagnrýndu Stalin meðan liann liföi".
(Vichy í „Daily Mirror“ í London).
CHURCHILL er vissulega
ekki einn um þá skoðun að gera
sér miklar vonir um stefnubreyt-
ingu þá, er mörkuð var á 20. flokks-
þingi rússneskra kommúnista í vet
ur og fyrst og fremst felst í því,
og 1944—46, þegar hann hafði
landbúnaðarráðherrann í ný-
sköpunarstjórninni. Aldrei hef-
ur verið búið ver að landbúnaö-
inum seinustu 30 árin en á þess
um tímabilum.
ÞAÐ ER verk Framsóknar-
flokksins, hvernig haldið hefur
verið á málum sveitanna undan-
farið. Hann hefur knúið Sjálf-
stæðisflokkinn til að fallast á
þessar aðgerðir. Ein megin-
ástæða fyrir slitum stjórnarsam-
starfsins, er sú, að honum er
ljóst, að framförum i þágu land-
búnaðarins verður ekki haldið
áfram, nema breytt verði um
efnahagsstefnu. Annars stöðvast
þær eins og annað. Eftir slíku
vildu Framsóknarmenn ekki
bíða, heldur gera tilraun til að
koma í veg fyrir það í tæka tíð.
Stjórnarþáttaka Framsóknar-
flokksins er bezta trygging
bænda fyrir því, að vel verði
unnið að málum þeiiTa af hálfu
ríkisvaldsins. Þetta tryggja þeir
nú með því að efla bandalag
umbótaflokkanna. Sigur banda-
lagsins er sigur bænda og ann-
ars vinnandi fólks.
þing kommúnista þar. Niðurstaða
hans er í fáum orðum sú. að flest
bendi til þess, að um raunverulega
stefnubreytingu sé hér að’ræSa.
Kennan segir, að hér sé að ræða
um upphafið á því, að bylting
kommúnista sé að hjaðna og ástand
ið að færast friðsamlegra og frjáls
legra horf. Það sama sé nú að ger-
ast í Rússlandi og eítir allar öfg-
fullar og ofbeldissinnaðar bylting-
ar, þegar áhrif þeirra séu að
byrja að lægja. Kennan spáir því,
að frjálsræði almennings verði
smátt og smátt aukið og kjör hans
bætt. Hann telur og líklegt, að
það muni leiða af þessu, að frið-
samlegra samstarf takist með
Rúsum og vestrænum þjóðum og
þó einkum milli Rússa og Banda-
ríkjanna.
Kennan heldur því hinsvegar
fram, að enn geti liðið alllangur
tími þangað tii slík þróun komi
til sögunnar í Kína og því verði
í náinni framtíð miklu erfiðara
að skipta við Kínverja en Rússa.
ÞÁ ER að víkja að því, hvern-
ig fióttamenn frá Sovétríkjunum
líta á breytingar þessar. Að sjálf-
sögðu eru þeir ósammála. Tveir
þeirra, sem báðir eru vel þekktir,
hafa nýlega látið uppi álit sitt
um þessi mál.
Annar þessara manna er Nikolai
E. Khokhloff, sem um skeið var
háttsettur í rússnesku leyniþjón-
ustunni, en dvelur nú landflótta
vestan hafs. Hann hefur nýlega
5. Stjórnin er enn traust í sessi,
en ómögulegt er hinsvegar að segja,
hve lengi hún verður það. Þegar
skriðan er cinu sinni komin af
stað og fólkið finnur getu sína
til að krefjast meira og meira,
getur enginn sagt það fyrir hvaf
hún endar.
AÐ SINNI verða ekki rifjuð
upp fleiri ummæli merkra manna
um þessi mál. Að sjálfsögðu er
svo einnig hægt að finna ummæli
manna, er halda hinu gagnstæða
fi-am, og teija engar raunverulegar
breytingar hafa átt sér stað. ■ Því
verður hinsvegar ekki neitað; að
staðreyndirnar tala yfirleitt .gegn
þessum mönnum. Með rökum verð
ur því ekki neitað, að verulegar
breytingar hafa orðið á ýmsum
sviðum og yfirleitt stefna þær í
rétta átt frá sjónarhæð vestrænna
lýðræðissinna, þótt en vanti mikið
á, að kjör almennings og réttindi
nálgist það, er viðgengst í hinum
vestrænu lýðræðislöndum.
Mjög er um það rætt í þéssu
sambandi, hvaða áhrif þessar breyt
ingar kunna að liafa í leppríkjum
Rússa. Yfirleitt er því spáð„ að
þær muni verða til þess, að þau
fái meira athafnarými og frjáls-
ræði verði aukið hjá þeim. Þess
hafa þegar sést ýms merki, eink-
um þó í Póllandi.
Það kemur svo flestum saman
um, að samkeppninni milli lýðræð-
is og kommúnismanns sé hvergi
(Framhald á 4. síöu.)