Tíminn - 26.07.1956, Side 5

'T ÍM'IiN íí, fimmtudaginn 26. júlí 1956.
Vítaverö framkoma Hollendinp á fyrri
tíegi lantískeppninnar í frjálsíþróttum
Dómarar og starfsmenn viíi keppnina voru h!ut-
drægir — og ni<Surrö<Sun keppnisgreina Islandi mjög
í óhag. — Hollendingur fyrsur í kringlukasti meÖ
ógildu kasti
Rotterdam, 22. júlí.
Landskeppni Hollands og íslands hófst í dag kl. tvö í
Vlaardingen, sem er smábær rétt við Rotterdam. Samtímis
var einnig háð kvennalandskeþpni milli Hollands og Frakk-
lands, sem lauk með sigri Hollands. Veður var afar gott, er
keppnin hófst, hiti um 15—18 stig, en nokkur gola, svo að
hitinn kom vart að sök hvað árangur snerti. Áhorfendur voru
milli fjögur til fimm þúsund. Völlurinn, þar sem keppnin var
háð, er nokkuð góður, en framkvæmd mótsins 1 heild mjög
léleg. Niðurröðun keppnisgreina var okkur rnjög í óhag, svo
greinilegt er, að Hollendingar ætla með öllum ráðum að
sigra, eins og síðar kom bezt fram í kringlukastinu.
s
Heisluhæli N. L. F. í. í Hveragerði:
Grettistak til gagns og gððs
fyrir aldna og óborna
Brautryðjandastarf Jónasar
Kristjánssoear, íæknis
Fyrir 19 árum eða hinn 5. júlí 1937 var hið fyrsta Náttúru-
lækningafélag stofnað hér á landi á Sauðárkróki. Fyrstu hug-
myndina munu þeir hafa átt Björn Kristjánssön, heildsali í
Reykjavík, sonur Kristjáns Gíslasonar fyrrum kaupmanns á
Sauðárkróki, og hinn þjóðkunni læknir Jónas Kristjánsson,
þá héraðslæknir á Sauðárkróki, sem öllum öðrum fremur
hefir borið þetta mál fram til sigurs hér á landi.
Fararstjórar ísl. flokksins mót-
'mæltu þegar er þeir komu til IIol-
lands, að 400 m og 800 m hlaup
Vóru ákveðin fyrri keppnisdaginn,
en Þórir Þorsteinsson keppti í
báðum greinunum, en Hollending-
ar höfðu þar 4 menn. Þórir varð
að leggja hart að sér til að sigra
í 400 m, og var því langt frá því
að vera óþreyttur, er keppnin í
800 m hófst. Varð það til þess að
hann varð aðeins þriðji í hlaup-
inu, en hefði áreiðanlega sigrað
annará.
~í kringlukastinu kom greini-
lega fram, að dómararnir voru
ekki starf-i sínu vaxnir og þar að
auki hlutdrægir. í 2. umferð
náði Koeh nokkuð góðu kasti,
en steig greinilega framyfir
kasthringinn og var kastið þvi
ógilt. Dómararnir voru hins veg-
ar svo uppteknir að sjá livar
kringlan kæmi niður, að þeir
tóku ekki eftir þessu, og dæmdu
það gilt. Friðrik Guðmundsson
benti þeim þegar á mistökin, en
án árangurs. Hallgrímur kastaði
á eftir Koch og náði þá lengsta
kastinu í keppninni, rúma 40 m,
en þrátt fyrir, að kast lians væri
fullkomléga löglegt — það sáum
við blaðamennirnir greinilega,
því við sátum- rétt hjá kast
hringnum — og Friðrik og fleiri
fullyrtu það einnig, var það þó
dæmt ógilt. Er svo var komið
náðu Hallgrímur og Friðrik í
fararstjórann Brynjólf Inglófs-
son. Hann mótmælti þessuin að-
förum og kærði til yfirdómnefnd
arinnar, en mótmælin voru ekki
tekin til greina.
Köstin í kringlunni voru ekki
mæld fyrr en að hverri umferð
lokinni, og spaugilegt atvik kom
þar fyrir. Stúlka sú, sem merkti
köstin, hafði stungið kastmerki í
grasvöllinn, og nú komst hún allt
Norska sjávarútvegsmálaráðu-
neytið hefur birt tilskipun um
mjög hert fiskmat á öllum sviðum.
Skal nú allt metið, hvaða verkun,
sem viðhöfð er, allt frá því fisk-
urinn kemur upp úr skipi. í blöð-
um kemur fram, að ekki hafi ver
ið gripið til þessara ráðstafana
fyrr en nauðsyn krafði. En tregða
fiskimanna, útvegsmanna og fisk-
vinnslustöðva að vanda vöruna sem
mest hafi valdið því, að ekki var
til setunnar boðið. Aldrei hafi v.er
ið nauðsynlegra fyrir Norðmenn
en einmitt nú að varðveita orðstír
norskrar gæðavöru erlendis vegna
harðnandi samkeppni á fiskmark-
aðinum. Þess vegna megi aldrei
þola, að slakað sé neitt á kröfunni
um vöruvöndun. í skrifum um
þetta mál kemur í ljós, að norsk
ur saltfiskur hefur að undanförnu
sætt nokkurri gagnrýni, m. a. munu
heilbrigðisyfirvöld á ítalíu hafa
stöðvað sölu á nokkrum birgðum
af norskum saltfiski fyrir nokkru.
Það sem einkum er nýtt í nýju
reglugerðinni er, að allur nýr fisk
í einu að þeirri „niðurstöðu“ að
Koch ætti þetta kastmerki. Var nú
hlaupið til að mæla og þegar til-
kynnt, að um nýtt hollenzk met
væri að ræða, þar sem kastmerkið
var um 54 metra frá hringnum.
fsl. keppendunum þótti þetta grun
samlegt, þar sem þeir hó'fðu ekki
merkt neitt svo langt kast hjá
Koch. Athuguðu þeir það nánar og
kom þá í ljós, að ekkert far eftir
kringluna var við spjaldið, og hún
því alls ekki fallið þar. Hollend-
ingar urðú súrir í bragði, en urðu
þó að viciurkenna, að stúlkunni
hefðu orðið á „rnistök", en hins
vegar máttLvel greina, að hún ætl-
aði að tryggja hinn illa fengna sig
ur betur, því köst Hallgríms og
Koch voru afar jöfn. Skammarlegt
yrði fyrir Hollendinga, ef þeir sigr
uðu í landskeppninni á þeim stig-
um, sem þeir kræktu sér í í þessari
grein. ,
Landskeppnin hefst.
Setningarathöfn landskeppninn-
ar var látlaus, en fór þó virðulega
fram. Liðin gengu inn á -völlinn,
fyrst þrír fánaberar, hollenzkur
maður, frönsk stúlka og Jóel Sig-
urðsson. Síðan voru þjóðsöngvam-
ir leiknir og liðin hrópuðu hvatning
arhróp.
Fyrsta keppnisgreinin.
Fyrsta keppnisgreinin var 400
m hlaup, og þar kom Daníel Hall-
dórsson í staðinn fyrir Hörð Har-
aldsson, en Daníel sýndi fádæma
hörku í boðhlaupinu í Kaupmanna
höfn, og sprengdi Gunnar Nielsen,
þótt dönsku blöðin héldu öðru fram
í reiði sinni yfir ósigrinum. Til
merkis um það, að Gunnar Nielsen
var heill allt hlaupið má geta þess
að millitími hans í boðhlaupinu var
gefinn upp 47,7 sek. — sem er um
sek. betri timi en hann hafði
ur fer undir mat, hvernig sem verk-
un hans á að vera liáttað, og síð-
an fer útflutningsvaran, fullverk-
uð, einnig undir mat. Stjórnin til-
kynnir að reglur þessar komi til
framkvæmda eins fljótt og unnt
reynist um land allt og verði
hvergi slakað á kröfunum.
Norðmenn leggja mikið kapp
á að tryggja sér skrciðarmarkað
inn í Nígeríu þar sem þeir eiga
í harðri samkeppni við fslend
inga. Nýjasta skrcfið til þess að
efla tengsl við þetta fjarlæga
land er, að norska utanríkisráðu
neytið og norska útflutningsráð-
ið buðu heim 7 blaðamönnum frá
Nígeríu til þess að kynna þeim
fiskframleiðslu Norðmanna, eink
um skreiðarframleiðslu. Þessi för
er nú farin að bera ávöxt. Sam-
kvæmt frásögn norskra blaða
birtast nú greinar og myndir um
norska skreiðarfrainleiðslu í blöð
um landsins og vekur ferð blaða
mannanna mikla athygli heima
fyrir.
nokkru sinni náð áður, og hann
gat því ekki meir, þó hann kenndi
tognun um, að hann hefði ekki
stungið Daníel af.
Brautarskipting í 400 m var
þannig, að Þórir var á 2. og Daníel
á 4 braut, en betri Hollendingur-
inn, de Kroon, á 1. braut. Það sást
strax í hlaupinu að Þórir hljóp að
eins upp á sigur — með 800 m
hlaupið í huga, og fór rólega af
stað. De Kroon hljóp ágætlegá og
varð Þórir því að taka á öllu í lok
in til að sigra, en það var ekki fyrr
en 20 m voru eftir að marki, að
hann komst framhjá. Margir hafa
komið á óvart í keppninni hingað
til, en Daníel þó ef til vill mest.
Eins og áður einkenndi keppnis-
gleðin og harkan allt hlaup hans
og honum tókst að tryggja annað
sætið — og til þess varð hann að
bæta sinn bezta árangur um tvær
sekúndur. Slíkt er óvenjulegt. —-
Þetta fyrsta hlaup gerði okkur
bjartsýna, en flestir höfðu reikn-
að þar með 1. og 4. sæti. Fyrir
greinina hlaut íslands 7 stig og
Holland 4.
Hilmar bregst ekki.
í annarri greininni, 100 m hlaupi
sýndi Hilmar Þorbjörnsson hve frá
bær hlaupari hann er orðinn og
sigraði hina heimsfrægu hlaupara
með yfirburðum, en ekki leið okk-
ur löndunúm vel á meðan á hlaup-
inu stóð. Hlaupararnir voru í
fyrstu kallaðir til baka eftir þjóf-
start hjá Höskuldi, en þegar þeir
komust af stað í annan skipti, mis-
heppnaðist viðbragðið hjá Hilmari
svo hann var nokkuð á eftir í fyrstu
fljótlega fór hann þó að síga á, og
um mit hlaupið hafið hann komizt
á hlið við hina þrjá, sem voru mjög
jafnir, ert Höskuldur stóð sig á-
gætlega fyrri hluta hlaupsins. Hilm
ar og Hollendingarnir geistust á-
fram, og fyrst eftir rúma 80 m
tókst Hilmari, að rífa sig frá þeim
og sigra örugglega, en átökin voru
stórkostleg. Tími Hilmars var 10,8
sek, og má það mjög góður árang
ur heita, þegar þess er gætt að
hann náði slæmu viðbragði og gol-
an var á móti. Hollendingarnir,
Saat og Templeaar, hlupu á 10,9
sck. og Höskuldur á 11,1 sek. —
Stig: ísland 6, Holland 5.
110 m grindahlaup.
í þessu hlaupi voru Hollending-
ar í algerum sérflokki, og skipuðu
tvö fyrstu sætin, þótt tímamunur
væri óeðlilega mikill. Pétur hélt
aðeins í við þá yfir fyrstu grind-
urnar, en var síðan að sleppa. —
Fyrstur varð Kamerbeek á 15,0
annar Parlevliet á 15,5, Pétur á
15.6 og Björgvin Hólm á 16,0 sek.
Stig: ísland 3, Holland 8.
íslenzk sýningargrein.
í næstu grein, stangarstökkinu,
jöfnuðust stigin frá grindinni og
stangarstökkið var ísl. sýningar-
grein. Valbjörn Þorláksson vakti
áreiðanlega langmesta eftirtekt af
öllum keppendum, og hinn fagri
stíll hans í greininni, og hæðirnar
sem hann reyndi við, vöktu gífur-
lega aðdáun, sem heyra mátti í
hvert skipti, sem hann stökk. Hol-
lendingar eiga lélega stangar-
stökkvara, og eru óvanir því að
ráin sé sett yfir 4 metra. Þegar
Valbjörn reyndi, að stökkva 4,36
m voru starfsmennirnir í miklum
erfiðleikum við nákvæmar mæling
ar og urðu að lokum að ná í stiga
til að allt yrði rétt gert. Valbjörn
komst ekki yfir þessa hæð, en hann
hafði næst áður stokkið 4 m. Heið
ar átti í nokkrum erfiðleikum og
stökk ekki hærra en 3,80 m, þótt
tilraunir hans við 4 m væru nokk-
uð góðar. Hollendingar stukku
3.60 m og 3.40 m. Stig: ísland 8,
Holland 3.
Hollenzkar greinar.
5000 m. hlaup og hástökk urðu
„hollenzkar greinar“ og þeir unnu
tvöfaldan sigur í báðum. Sigurður
Guðnason og Stefán Árnason hlupu
(Framhald á l. s£0u.)
Síðan hafa verið stofnuð mörg
slík félög hér á landi og munu
nú vera 15 starfandi, með á þriðja
þúsund félagsmenn. Þessi félög
hafa myndað samband sín á milli
sem heitir „Náttúrulækningafélag
íslands" (N.L.F.Í.), og er Jónas
Kristjánsson forseti sambandsins.
Stofnun og stefna
Heilsuhælisins
Þetta samband, N. L. F. í„ stofn
aði sjóð með skipulagsskrá, er
samþykkt var á aðalfundi N.L.F.
f. liinn 19. marz 1944. Sjóðurinn
heitir ■ „Heilsuhælissj óður Náttúru
lækningafélags íslands“. Hann er
eign Heilsuhælisins sem er sjálfs-
eignarstofnun.
Heilsuhæli Náttúrulækningafé-
lags íslands hóf starfsemi sína hinn
24. júlí 1955 í nýjum og glæsileg-
um húsakynnum í Hveragerði eða
aðeiris sunnan við kauptúnið.
Þessi nyja stofnun hefur þann
tilgang að vera einskonar skóli, er
kenni fólki að varðveita. heilsuna,
er kenni því að lifa heilbrigðu og
regiusömu lífi, er kenni því að
temja sér ákveðna hollustuhætti,
er kenni því að þekkja hin ein-
földUStu lög náttúrunnar, sem
gilda í hirium nánustu samskiptum
rrianna við haná"óJg sém lcénni því,
að háskalegt er að halda ékki þessi
einföldu allsherjarlög.
En jafnframt starfar Heilsuhæl
ið sem sjúkrahús, er tekur vissa
sjúklinga til lækninga, s. s. alls
konar gigtarsjúklinga o. fl.
Húsakynni
Húsakynni Heilsuhælisins eru
um 650 ferm., en þau eru aðeins
helmingur þess, sem þeim er ætl-
að að verða. Húsið er ein hæð og
ris, sem notað er til geymslu. Það
rúmar 28 dvalargesti, auk læknis
og annars starfsfólks. Tveir gestir
búa í hverju herbergi. Húsið er
rúmgott, bjart og sérlega vistlegt,
og umhirða öll í bezta lagi. Þá
skortir ekki hita. Hveravatn er
leitt í húsið frá Hveragerði og
er bæði notað til upphitunar og
sem baðvatn. Gestir geta fengið
heit og köld vatnsböð bæði ker-
laugar og steypiböð. Þar fást einn-
ig heit hveraleirböð inni í húsi.
Aðbúð og eldi
Læknir Heilsuhælisins, hin hálf-
níræða hetja, Jónas Kiústjánsson,
innir þarna af hendi öll hin dag-
legu læknisstörf. Sjúklingar hafa
notið þarna margs konar læknis-
aðgerða annarra en baðanna.
Aðhlynning öll við gestina er
í bezta lagi, bæði frá hendi lækn-
is, forstöðukonu og starfsstúlkna.
Fæðan þarna er eingöngu úr
jurtaríkinu, svo og mjólk og mjólk
urafurðir. Egg eru einnig notuð í
mat.
Margir þurfa nokkra daga til
að venjast fæðinu, en flestum féll
það vel, þegar frá leið. Það er
ákaflega fjölbreytt, mjög vel mat-
búið og glæsilega framreitt. Fólk,
sem ekki dvelur í Heilsuhælinu,
kemur oft margt til að fá eina og
eina máltíð. Um helgar skiptir það
stundum mörgum tugum, og oft
sama fólkið aftur og aftur. Það
bendir til þcss, að því falli fæðið.
Árangur
Ég, sem skrifa þessar línur, var
gigtarsjúklingur í Heilsuhælinu í
vor mánaðartíma. Mér leið mjög
illa, þegar ég kom þangað og
hafði þjáðst af gigt í nokkra mán-
uði og farið stöðugt versnandi. Effi
ir hálfan mánuð var líðan mín
miklu betri, og þegar ég fór það-
an, eftir 32 daga dvöl, var ég
| næstum laus við gigtina. Ég fói*
þá strax að vinna, en þrátt fyrii’
það hélt batinn áfrám eftir að ég
fór frá Heilsuhælinu’ ög gigtin vac
horfin mánuði síðar."
Heilsuhælið var fúllsetáð þann
tíma, sem ég dvaldi, I þar. Þeir
sjúklingar, sem höfðu ./Jyalið þar
hálfan til heilan mánuð.e.ða lengur,
virtust flestir hafa ferigíð nokk-
urn bata og nokkrir lriikirin. Þarna
voru sjúklingar, serii h’ofðu mætfc
mjög erfiðum sjúkdórriúiri, einnig
þeir virtust vera á batavegi eftit*
nokkurra vikna dvöl þar.
Kynning og bending
Ég rita þessar línur einkum til
þess að fólk, sem lííii ‘éða engin
kynni hefir af þessari sérstæðu
nýjung, fái tækifæri'tíl' að kynn-
ast því, sem þarna er áð gerast
og að þeir, sem þurfa á :sams kon-
ar hjálp að halda og þeirri, sem
þarna er veitt, þurfi ekki vegna
ókunnugleika að vcra án hennar.
Ég minni á þessa athyglisverðu
stofnun meðfram vegna þess, að
hún stendur í fjárhagslegri sveltu.
Alþingi hefir að vísu veitt stofn-
uninni 100 þúsund'’króliá bygg-
ingarstyrk, hvort hinna tveggja
síðustu ára, eða 200 þús. kr. sam-
tals. Þetta dregur skammt. Styrk-
inn þarf að hækka, svo að stofn-
unin geti bráðlega byggt liinar
nauðsynlegustu byggingar, eins og
t. d. baðdeildina, sem eítir teikn-
ingu að dæma, gæti orðið á heims-
mælikvarða. En þá fyrst færi
stofnunin að njóta sín til fulls.
Þeir, sem hafa meira handbærfc
fé en þeir hafa þörf fyrir, og sem
vilja verða góðu og gagnlegu máli
að liði, hafa þarna gullvægt tæki-
færi að rétta hjálparhönd ,og lána
Heilsuhælinu sem svarar verði
einnar íbúðar eða 300 þús: til hálfa
milljón króna í nokkur ár, gegu
öruggri tryggingu og með sann-
gjörnum vöxtum. Þá væri Heilsu-
hælinu borgið fjárhagslega og því
yrði unnt að starfa samkyæmt ætl-
un sinni.
Grettistak
Það er undravert, að.ftiaður, sem
er hálfníræður, skuli geta lyffc
slíku Grettistaki sem því að koma
þessari stofnun á fót og reka hana
sjálfur. Viljinn er brennandi og
kjarkurinn ódrepandi. Auk þeso
að gefa stofnuninni 150 þús. lcr.,
vinnur hann þar kauplaust allan
ársins hring. En því -má ekki
gleyma, að fleiri liafa sýnt þarna
drengileg handtök, enda þótfc
Jónas læknir eigi þarna lang-
stærsta átakið. T. d. hafa nokkrk*
gefið henni myndarlegar gjafir eða
lánað henni fé. Aðrir'. hafa unniö
margvísleg störf í hennar þágu
I ókeypis. ......
Framkvæmdastjóri N-L-E.í., Sig
urjón Danívalsson, hefir verici
stofnuninni ómetanleg stoð með
dugnaði sínum, elju og framsýni.
Þá skiptir það eklci litlu, hvernig
hin daglegu störf innan húss £
stofnuninni eru innt af hendi.
Þeim stjórnar forstöðukonan, ung-
frú Ilrönn Hilmarsdóttir, með ár-
vekni og miklum myndarskap.
Heilsuhælið er öllum þeim til
sóma, er við það vinna.
Þeir, sem kynnzt hafa Heilsu-
hælinu, telja margir', að þarna
hafi verið lyft Grettistaki til gagns
og góðs fyrir aldna og óborna.
Jón Sigtryggsson. _i
Norðmenn skerpa fiskmat - Blaðamenn frá
Nígeríu boðnir tiS Noregs