Tíminn - 08.02.1957, Blaðsíða 5

TÍMIJN'N, fostudagitMi 8. febrúár' 1957.
Pilnik
í essirnt sínu
RITSTJORI: FRIÐRIK OLAFSSON
Góðkunningi okkar íslenzkra
skákmanna, Pilnik, er nú kominn
til íslands einu sinni enn og
hyggst dveljast hér um stundar-
sakir. Hann tekur þátt í Reykja-
víkurmótinu, sem jafnframt er til-
einkað okkar trausta skjaldarbera j
Pggerti Gilfer, í tilefni 65 ára af-j
mælis hans.
Á síðustu mánuðum hefir Pil-
nik tekið þátt í fjölda skákmóta,
svo sem Kandidata-mótinu í Hol-
landi, stórmóti í Prag, jólaskák-i
móti í París og hinu árlega Bew-^
ervijk-móti í Hollandi.
Jólaskákmótið í París vann hann, ■
fyrir ofan Chilemanninn Letelier,
ísraelsmÁnninn Persitz og Frakk-
ann ScHéfbakóv (landflótta Rússi).
Ég hitíi Éilnik að máli nú á dög-|
unum og lét hann mér þá í té eft-
irfarandi skák, sem hann telur
eina þá beztu, sem hann hefir!
lengi teflt. Ög satt er það, skákin;
er snaggaralega tefld og einkenn-
andi fyrir Pilnik, þegar hann er í
essinu sínu.
En hér kemur svo skákin, og ég
vona að þ>ð séuð á sama máli, les-
endur góðir.
Hv.: H. Pilnik.
Sv,: Jauregui, Chile
Teflt í jóláskákmótinu í París 1956
I
1. d4—d5. 2. Rf3 (Pilnik teflir
byrjunina rólega að vanda). 1
2. —KfG. 3. c4—dxc (Þegið,
drottningarbragð). ,
4. e3—g6, (Hugmyndin að baki
þessa leiks er tiltölulega ný og ^
upphaflega komin frá Smyslov. i
Hann leiðir byrjunina inn í af-j
brigði af Griinfelds-vörn, sem er
að mörgiu leýti erfitt viðureignar
fyrir hvítan, eins og reynslan hef-
ir þegar sýnt. Pilnik hefir sínar
eigin skoðanir um afbrigði þetta
og það er fróðlegt að sjá, hvernig:
hann bregzt við því).
4. Bxc4—Bg7. 5. 0 -0—0-0. 6.
h3(!) (Hér byriar Pilnik að fara
sínar eigin leiðir. Síðasti leikur
hans er að sjálfsögðu leikinn í því
augnamiði að hindra B—g4, það
sjá allir. En hví er svo þýðingar-
mikið að hindra B—g4, spyrjum j
við; látum svartan bara leika því, I
við svörum með h2—h3 og svart-!
ur verður- að hörfa með biskup
sinn eða láta hann í skiptum fvrir
riddarann- á f3? Nei, svo einfaltI
er málið ekki, lesendur góðir, vi.ð
verðum að skyggnast dýpra í stöð-'
una. Athugum hið venjulega áfram
hald í stað 6. h3: 6. Rc3—Rfd7
(Þetta er hinn typiski Smvslov-
leikur. Hann eykur áhrifavald bísk1
upsins á g7 og lætur kóngsriddar-j
ann koma kollega sínum á drottn-'
ingarvængi'itd] hiáloar). 7. De2—
Rb6. 8. *Bb3—Rc6. 9. Hdl—a5. 10.
a3—a4. 11. Ba2—Bd7 og hvítur á
erfitt um vik, t. d. 12. e4—Bg4 og
d4-peðið verður hvítum stöðugt á-
hyggjuefni. Nú verður tilgarsur
Pilniks með h3-leiknum augljós,
hann vill hindra B—g4 í eitt skipti
fyrir öll til að geta síðan snúið sér
áhyggjulaus að eigin áætlunum).
6. —Rfd7. 7. De2—e-5 (Svartur
gefst upp á því að halda R—b8-
kerfinu til streitu, Pilnik hafði
líka skemmtilega leið í huga, hefði
andsíæðingur hans farið út í þá
sálmá: 7. —Rb6. Bb3—Re6. 9.
Bd2— (Til að hindra R—a5). 9.
—a5r 10. Ra3. Hann kemur mönn-
um 'sínum á framfæri sem skjót-
ast, en hugsar lítt um að leika e3
—e4^ sem annars er eitt aðalmark-
mið ihvíts í þessari byrjun. Þó er
örðuj*t að sjá, hvort staða hans er
nokkjuð að ráði betri eftir 10. —a4.
11. Bc2—Rd5).
8. dxe (Að öllum líkindum bezt.
T. d. 9. Hdl er einfaldlega svarað
með—exd. 10. Rxd4—c6 og svarta
staðan er traust. Svartur undirbýr
D—e7 og R—e5).
8. —Rxe5. 9. RxR—BxR. 10.
Rd2. (Hyggst koma riddaranum
til f3 með leikvinningi. Sóknartil-
raunir með f4 og síðan e4 væri
fullgalgopalegt svo snemma á stigi
málsins). I
10. —Bg7 (Svartur hugsar senr
svo: „Þessum leik verð ég að leika
fyrr eða síðar, hví ekki að leika
honum strax?“ „Já, því ekki?“) j
11. Rf3—c5 (11. —c3 hefði ver-
ið öllu varlegra. Nú fær hvítur1
hins vegar sterka aðstöðu á d5-.
reitnum).
12. e4—Rc6. 13. Hdl—Dc7 (d4-
reiturinn er ekki eins aðgengileg-j
ur fyrir svarta riddarann eins og;
í fyrstu mætti virðast. 13. —Rd4. j
14. RxR—cxR. 15. e5 og d4-peðiði
svarta varla lengi. Jafnframt er,
13. —De7 svarað með 14. Bg5 og!
svarta drottningin neyðist til aði
fara til c7).
14. Be3—g6. 15. Iíd2— (Við sjá-
um að hvítur hefir orðið heldur!
fyrri til að koma mönnum sínum
á framfæri og velja þeim hentuga
reiti. Næst reynir hann því að
færa sér hina opnu d-línu í nyt,
enda þótt gróðinn af því virðist
fremur lítill við fyrstu sýn. En við
skulum sjá, hverju fram vindur).
15. —Bb7(?) (Þessi leikur er
ekki tímabær hér. Hvíti biskup-
inn á c4 er alltof hættulegur mað-
ur til að vera látinn óáreittur á
sínum stað. Aðkallandi var 15.
—Ra5! 16. Bd5—Bb7, og staðan
er um það bil jöfn. Nú fer hins
vegar að halla undan fæti fyrir-
svörtum, enda gefur Pilnik engin
grið, heldur notar hvert tækifæri,
sem gefst).
16. Hadl—HadS (Bezt úr því,1
sem komið var. Það merkilega er
aftur á móti, að þessi staða hróks-
ins á d8 er einmitt kjarninn í leik-
fléttu hvíts).
17. Bd5— (hafi svartur nú hald-
ið sig geta boðið biskupakaup með
17. —Rb4, þá varð honum hrapa-
lega af von sinni. Svarið er 18.
Bxf7f—Kxf7. 19. Dc4f—Ke7. 20.
Rg5 og hvítur vinnur. Eftir 17.
—Ra5 fær hvítur hins vegar sterkt
frípeð, 18. Rg5!—BxB. 19. exB—
Rb7. 20. d6!—Dc6 (20. —Hxd6. 21.
HxH—RxH. 22. Bf4—Hd8. 23.
HxR—HxH. 24. De8f—Bf8. 25.
BxdG—Dxd6. 27. Dxf7t og mátar í
næsta leik. 21. d7 og svartur er
illa beygður).
17. —Hd7 (Ráðgerlr —Rb4 í
næsta leik, en nú er það bara of
seint. 17. —hö til að bægja frá
hinni óþægilegu hótun —Rg5 kom
einnig sterklega til greina).
18. a3 (einfalt!)
18. —Hfd8(?) (Þessi hrókur
verður sömu sökinni seldur og
kollega hans var áður. Mér virðist
aftur á móti, að 18. —Re5 komi
sterklega til greina. Hvítyr heldur
þó frumkvæðinu með 19. Bf4).
19. b4! (Allt í einu verður hin
kyrrláta staða vettvangur æsilegra
viðburða. Svartur er tilneyddur að
þiggja peðsfórnina að sinni, ella
verður peðaborg hans tortímingu
ofurseld).
wm.
m mKM
Gráar gærar eru verSmætari en
aðrar - ábending til bænda
19. —cxb. 20. Dc4! (Ein fellur
sprengjan annarri stærri. Með 20.
—bxa stendur leikflétta Pilniks
eða fellur og við skulum sjá, hver
niðurstaðan verður. 20. —bxa. 21.
Rg5! (Kjarni leikfléttunnar). 21.
—Re5. 22. Bxf7f—Rxf7. 23. DxD
—HxD. 24. HxH—RxH. 25. HxR?
—Bf8. 26. Hxf8f—Kxf8. 27. Re6f
—Ke7. 28. Rxc7—a2. 29. Bd4 og
hvítur ætti að vinna. Getið þið,
lesendur góðir, komið auga á ein-
hverja leið til björgunar fyrir
svartan eftir 21. Rg5. Ef svo væri,
þætti mér vænt um að fá að vita
það, því að enn sem komið er, hef-
ir okkur Pilnik ekki teklzt að
komast að neinni niðurstöðu).
20. —Hc8. 21. axb—Re5. (Svart-
ur leggur hér út í fallega leik-
fléttu, sem því miður er eilítið
gölluð. 21. —Rd8 hefði gefið betri
raun).
22. ÐxЗHcxD (Ef 22. — RxRf
23. gxf3—HcxD. 24. BxB—HxH.
25. HxH—HxB. 26. Hd8f—Bf8. 27.
Bh6 og mátar).
23. Bf4—RxRf (Ef 23. —He7 þá
24. BxB—HxB. 25. Hd8f ásamt
Bh6. Eða 23. —BxB þá 24. Rxe5
og hvítur vinnur skiptamun).
24. gxf3—Bc3! (Á þessum fal-
lega leik byggði svartur vörn sína.
Nú gengur ekki 25. Bxe7 vegna
—Bxd2. 26. Bxb7—Hxc7! og 25.
Hc2 er svarað með —-Be5! Allt
saman mjög snoturt. Gallinn er
bara sá, að Pilnik hefir séð ein-
um lengra).
25. F,xf7v!—Hxf7. 26. Hd8f—
Kg7. 27. Bxc7—Bxb4. (Eftir 27.
—Hxc7. 28. Hd7f kemur hvítur út
með skiptamun yfir).
28. Be5fKh8.
9. Hd8 d7 og svartur gafst
upp. — Fr. ÓI.
í síðasta hefti Félagstíðinda
KEA er greinarkorn eftir slátur-
liússtjóra kaupfélagsins, Hauk P.
Ólafsson, þar sem rætt er um
gráar gærur og bent á, að þær
eru verðmætar. Greinin er á
þessa leið:
í sláturtíðinni s. 1. haust voru
teknar um 525 gærur, sem gæru-
matsmaður taldi gráar að Iit, og
verða af þeirri ástæðu reiknaðar
mun hærra verði til bænda en
aðrar gærur.
Eftir sláturtíð kom hingað hr.
Stille frá Svíþjóð, sem undanfar-
in ár hefir verið kaupandi að
meirihluta af gráum gærum frá
SÍS, För hans til íslands var gerð
til þess að leiðbeina sláturhúsum
um, hvernig gráu gærurnar verða
að vera til þess að hægt sé að fá
fyrir þær þetta háa verð.
Meðan hr. Stille dvaldi hér
skoðaði hann hluta af hinum gráu
gærum okkar og gaf gærumats-
manni og sláturhússtjóra mjög góð
ar leiðbeiningar um gærurnar,
enda kom í ljós, að af þeim 525
gærum, sem inn voru teknar, voru
ekki nema 360, se«i uppfylltu kröf
ur kaupandans.
Einnig kom í ljós, að gærur,
sem gráar voru að utan, reynd-
ust hafa svartan og mórauðan lit
inni við skinnið. Sömuleiðis bar
töluvert á hvítri ull inn við skinn-
ið. En allar verða gærurnar að
vera gráar eingöngu inn við skinn.
— Ennfremur er ekki markaður
fyrir g'ærur af fullorðnu, ef þær
eru mjög þykkar og þungar.
Við viljum enn einu sinni biðja
bændur að gæta þess, að nota
ekki málningu á fé sitt, sem, því
miður, kemur of oft fyrir, og af
þeirri ástæðu falla gærurnar um
helming í verði.
!
Hormónalyf gefin
til eldis
Frá því er skýrt í landbúnaðar*
skýrslum í Bandaríkjunum, að
náðst hafi merkur árangur með
því að sprauta hormónalyfum
„stilbestrol“ í nautkálfa, sem ald-
ir eru til slátrunar. Kroppþungi
kálfanna jókst um 31% eftir að
í þá hafði verið sprautað 36 milli-
grömmum af lyfi þessu, í saman-
burði við kálfa, sem hlutu sama
eldi, en fengu ekki sprautu. Til-
raun þessi var gerð í Éldistilrauna
stöð Wyomingfylkis. Innsprautun
í veturgömul naut hafði ekki sömu
áhrif, jók að vísu þungann, en
ekki nálægt því eins mikið.
í tilraun þessari fengu 91 naut-
kálfur og 72 vetrungar 11,3 kg. a£
grængresi og 3,2 kg. af fóðurbæti
á dag. Hópnum var skipt í 5
smærri hópa, og fengu hóparnir
mismunandi inngjafir af hormóna-
lyfinu. Útkoman varð sem fvrr seg-
ir að 24—36 milligramma inngjöf
hafði veruleg áhrif á kálfa á 1. ári.
Iðimemnm fjölgaSi xm 24Ö á sl. ári -
Eru alls 1776 á öllu landinu, — samkvæmt
skýrslu I^nfræíslurátJs
Iðnfræðsluráð hefur gefið út
skýrslu um tolu iðnnema og skipt
ingu þeirra í milli iðngreina. Sam
kvæmt henni eru iðnnemar í
Reykjavík í árslok 1956 eins og
hér segir:
Iðngreinar: Alls
1. Bakarar ................... 2
2. Bifvélavirkjar .......... 85
3. Bifreiðasmiðir ......... 22
4. Blikksmiðir ............. 10
5. Bókbindarar .............. 3
6. Flugvirkjar ............. 11
7. Framreiðslumenn .......... 9
8. Glerslípun ............... 1
9. Gullsmiðir ............... 6
10. Hárgreiðslukonur ....... 38
11. Hárskerar .............. 11
12. Hljóðfærasm.iðir ........ 1
13. Ilúsasmiðir ........... 150
14. Húsgagnabólstrara ...... 15
15. Húsgagnasmiðir ......... 40
16. Kjólasaumakonur ......... 4
17. Kjötiðnaðarmenn ......... 3
18. Klæðskerar .............. 3
19. Kvenhattarar ............ 2
20. Ljósmyndarar ............ 9
21. Ljósprentarar ........... 8
j 22. Matreiðslumenn ......... 6
23. Málarar .............. 36
24. Málmsteypumenn .......... 3
i 25. Mjólkurfræðingar ....... 3
126. Mótasmiðir ............ 1
27, Múrarar ................ 64
,28. Pípulagningamenn ...... 59
! 29. Plötu og ketilsmiðir .... 47
30. Prentarar .............. 25
31. Prentsetjarar .......... 11
32. Prentmyndasmiðir ........ 3
33. Rafvirkjar ............ 103
34. Rafvélavirkjar .......... 23
35. Rennismiðir ............ 8
36. Skipasmiðir ............. 8
37. Skriftvélavirkjar ....... 5
38. Úrsmiðir . ............ 5
39. Útvarpsvirkjar. 12
40. Veggfóðrarar ............. 6
j 41. Vélvirkjar ........... 156
IÐNNEMAR UTAN
REYKJAVÍKUR:
Kaupstaðir og sýslur: Alls
Gullbr.- og kjósars. m/Keflav. 93
Víðtækur undirbúningur hafinn að
stofnun kjamorkustofnunar Evrópu
Washington. — Þrír háttsettir
opinberir starfsmenn frá Evrópu
löndunum hófu nýlega 5 daga
viðræður við opinbera starfs-
menn í Bandaríkjunum um fyr-
irhugaða stofnun kjarnorkustofn
unar Evrópu.
Þeir eru Þjóðverjinn Franz
Etzel, sem er varaforseti fram-
kvæmdastjómar kola og stáliðn-
aðarsambands Evrópu, Frakkinn
Louis Armand sem er forstjóri
frönsku ríkisjárnbrautanna, og
ítalinn Francisco Giordani sem
er prófessor í efnafræði og sér-
fræðingur í kjarnorkurannsókn-
um. Sátu þeir fyrst fund með
-Z&tiHk ■ .**"•**•
Hafnarfjörður ................ 75
Mýra og Borgarfj.s. m/Akran. 83
Barðastrandarsýsla ............ 4
ísafjarðarsýslur ............. 10
ísafjörður ................... 24
Húnavatnssýslur ............... 7
Skagafj.s. m/Sauðárkróki .... 20
Siglufjörður • • ■ • ,........ 16
Eyjafjarðars. m/Ólafsfirði . . 5
Akureyri .................... 100
Þingeyjarsýslur m/Húsavík .. 13
Seyðisfjörður ................. 8
Múlasýslur m/Neskaupstað . . 14
Skaftafellssýslur.............. 4
Rangárvallasýsla .............. 7
Vestmannaeyjar ............... 45
Árnessýsla ................... 75
VERULEG FJÖLGUN.
Samkvæmt þessu eru í Reykjavík
í árslok 1956, 1078 nemendur á
námssamningi í 41 iðngrein, móti
! 973 um fyrri áramót, en 825 í árs-
lok 1954. — Annarsstaðar á land-
, inu eru iðnnemar 618, en voru við
j árslok 1955, 483 og 386 árið
j áður. — Heildartala iðnnema, sem
fengið hafa staðfestan námssamn
ing er nú 1696 á öllu landinu, en
var 1456 árið áður. Hefur iðnnem-
um því fjölgað um 240 á árinu, en
samkvæmt fenginni reynslu má
gera ráð fyrir að 50—80 námssamn
ingar við nemendur sem hófu nám
síðast á árinu, hafi verið ókomnir
til staðfestingar um áramótin. Má
því telja að iðnnemar á öllu land-
inu séu nú sem næst 1776.
utanríkisráðherra Bandaríkjanna
John Foster Dulles.
Utanríkisráðherra Belgíu, Henri
Spaak, mun taka þátt í viðræð-
um þessara þriggja sérfræðinga
fyrirhugaðrar kjarnorkustofnun-
ar og opinberra starfsmanna
Bandaríkjanna. Spaak er formað
ur , ráðherranefndar þeirrar, er
fjallar um stofnun sameiginlegs "
markaðs' Evrópulandanna og
Ivjarnorkustofnunar Evrópu.
Hagnýting kjarnorkunnar
nauðsynleg.
Etzel skýrði svo frá, að það
væri bráðnauðsynlegt að hagnýta
kjarnorkuna til þess að auka vel
megun Evrópulandanna, kvað
hann Bandaríkin þegar hafa öðl-
ast reynslu í sambandi við hag-
nýtingu kjarnorkunnar á þessu
sviði, sem þjóðir Evrópu vonuð-
ust til að geta fært sér í nyt.
Hann bætti því við, að nefnd- *
armeðlimir væru sannfærðir um?
að vænta mætti mikilla vísinda-
legra framfara í sambandi við haát j
nýtingu kjarnorkunnár, sem orkÚ ;
gjafa og myndu Evróþulönd geta
veitt Bandaríkjunum mikilsverðarc’
upplýsingar á þessu sviði enda :
þótt Bandaríkin stæðu þeim núj9
framar. '1
Komið upp innan
þriggja mánaða.
Nefndarmenn fullyrða að koja
og stáliðnaðarsamband Evrópu,
sem komið var á fót' fyrir fimm
árum hefði verið fyrsta skrefið
í þessa átt, og með stofnun sam-
eiginlegs Evrópumarkaðs og kjarn
orkustofnunar Evrópu miðaði enu
áfram í sömu átt.
Þær sex þ.jóðir, sem standa að
stofnun kjarnorkustofnunar Evr-
ópu eru: Frakkland, Sambandslýð
veldi Þýzkalands, ítalia, Belgía
Lúxemburg og Holland.
Talið er líklegt að stofnunin
verði komin upp innan þriggja
mánaða.
AuqlýsiV i TtMAVUm