Tíminn - 08.02.1957, Síða 6

6
TÍMINN, föstudaginn 8. febróar 1957,
Íili
i
rrr
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn.
Eitstjórar: Haukur Snorrason
Þórarinn Þórarinsson (áb.).
Skrifstofur 1 Edduhúsi við Lindargötu.
Slmar: 81300, 81301, 81302 (ritstj. og blaðamenn),
auglýsingar 82523, afgreiðsla 2323.
Prentsmiðjan Edda h.f.
ERLENT YFIRLiT:
Flokkamir og varaarmálm
í ÚTVARPSUMRÆÐUNUM
á mánudagskvöldið, hrakti
forsætisráðherra mjög ræki
:lega þá fullyrðingu Sjálf-
.stæðismanna, að stjórnar-
flokkarnir hefðu brugðist
stefnu sinni í varnarmálun-
um.
Forsætisráðherra hóf mál
sitt með því að rekja af-
greiðslu þingsályktunarinnar
:frá 28. marz í fyrra. Sjálf-
stæðisflokkurinn hefði greitt
atkvæði gegn tillögunni allri,
en þingmenn Þjóðvarnar og
Sósíalistafl. hefðu haft þann
fyrirvara, að þeir væru and-
vígir þeim þætti hennar, „að
íslendingar ættu samstöðu
:um öryggismálin við ná-
grannaþjóðir sínar, meðal
annars með samstarfi í At-
■lantshafsbandalaginu“. —
Framsóknarmenn og Alþýðu
ílokksmenn hefðu fylgt
henni fyrirvaralaust. í tillög-
unni hefði verið lögð á það
megináherzla, að krafan um
brottför hersins væri gerð
„með hliðsjón af breyttum
viðhorfum síðan varnarsamn
Ingurinn var gerður, og með
tilliti til yfirlýsinga um, að
eigi skuli vera erlendur her
á íslandi á friðartímum".
EFTIR AÐ HAFA rakið
þannig afgreiðslu tillögunn-
ar frá 28. marz, fórust for-
sætisráðherra orð á þessa
leið:
„Af þessu er Ijóst, að þrjár
stejnur komu fram í varnar-
málunum á Alþingi við at-
kvæðagreiðsluna 28. marz
1956.
Ég lýsti þessum stefnum í
útvarpsræðu, er ég flutti rétt
íyrir kosningarnar, þannig:
að stefna Þjóðvarnar- og
Sósíalistaflokksins væri sú,
að hafa hér engar varnir og
láta það ráðast, hver tæki
. landið fyrstur, ef til styrjald-
ar kæmi
að stefna Sjálfstæðisflokks
íns væri sú, að hafa hér var-
anlega hersetu, án tillits til
friðarhorfa, en af annarleg-
um ástæðum;
að Framsóknar- og Alþýðu
Vflokkurinn vildlu hinsvegar
standa við þá yfirlýsingu, er
við íslendingar gáfum 1949,
er við gengum í Atlantshafs-
bandalagið, að leyfa varnar-
her dvöl í landinu á styrjald-
artímum eða ef styrjaldar-
hætta væri mikil, eins og
við gerðum 1951, en ekki á
:friðartímum“.
Alsírmálið rætt á þingi S.Þ.
Líklegast viríist, a$ þmgið geri enga ályktun um þa<5 I
FORSÆTISRAÐHERRA
benti þessu næst á það, að
hinn 28. marz hefðu friðar-
horfur verið betri en um langt
skeið, og nefndi ýmis dæmi
því til sönnunar. íslending-
um var því skylt að hefjast
handa um brottför hersins,
samanber yfirlýsingu þeirra
við inngönguna í Atlantshafs
bandalagið 1949. Með því að
greiða atkvæði gegn þings-
ályktunartillögunni 28. marz,
brást Sj álf stæðisf lokkurinn
þeim yfirlýsingum, sem hann
hafði gefið 1949.
Forsætisráðherra sagði síð
an: „Atburði þá, sem gerð-
ust í Ungverjalandi og við
Súez, þarf ekki að rekja. Þá
sá enginn fyrir 28. marz s.l.
og þeir geta því ekki afsak-
að atkvæðagreiðslu Sjálf-
stæðisflokksins á Alþingi
þann dag.
Þá sagði forsætisráðherra:
„Atburði þá, sem gerð-
ust, lá fyrir sú staðreynd, að
ófriðarhættan var sízt minni
en 1951, er við gerðum varn-
arsamninginn og leyfðum
bandarískum her að koma
hingað, og því var það í alla
staði eðlilegt og í samræmi
við ályktunina 28. marz, að
fresta samningum, er viðtöl
hófust við Bandaríkin, enda
töldu meira að segja sósíal-
istar, að tíminn væri óhent-
ugur til þess að gera kröfu
um brottför hersins, — þótt
þeir væru ekki samþykkir
þeim rökum, sem borin voru
fram fyrir frestuninni.
Það, sem gerzt hefur, er
þvl ekki það, að stefna
stjórnarflokkanna hafi
breytzt eða þeir hafi frá
henni kvikað i einu eða
neinu, heldur hitt, að lieims
ástandið hefir með óvœnt-
um hœtti gerbreytzt, og til
þeirra staðreynda varð ríkis
stjórnin að taka tillit, i sam
ræmi við fyrri yfirlýsingar.
Að stjórnarflokkarnir hafi
brugðizt fyrirheiti sínu, er
því hrein fjarstœða. En það
hefir Sjálfstæðisflokkurinn
gert með því að bregðast
þeirri stefnu, sem mörkuð
var árið 1949“.
Þessi rök forsætisráðherr-
ans eru svo ljós, að ekki þarf
neinu við þau að bæta. En
vissulega sýna þau, að Sjálf-
stæðisflokkurinn hittir sjálf
an sig fyrst og fremst, þegar
hann er aö tala um svik í
varnarmálunum.
A MANUDAGINN var, liófust um-
ræður í stjórnmálanefnd allsherj-
arþings S. Þ. um Alsírmálið svo-
nefnda. Fyrsti ræðumaðurinn var
Pineau utanríkisráðherra Frakka.
Eins og margir munu minnast,
var Alsírmálið tekið á dagskrá
þings S. þ. í fyrra gegn öflug-
ustu mótmælum Fralcka. Frönsku
fulltrúarnir gengu af þingfundi,
þegar samþykkt hafði verið að
taka málið á dagskrá, og mættu
ekki aftur fyrr en í þinglok, þeg-
ar samþykkt hafði verið að taka ;|
málið af dagskrá. Tillagan um að
taka málið af dagskrá var borin ;
fram af Krishna Menon eftir að
hann hafði átt langar og strangar]
viðræður við fulltrúa Arabaríkj-
anna og fengið þá til að fallast á
þessi málalok. Indverska stjórnin
leit svo á, að afskipti S. Þ. af Al-
sírmálinu á þessu stigi, myndi
ekki greiða neitt fyrir lausn þess,
eins og þá var ástatt. Margt bend-
ir til, að þetta sé ennþá skoðun
indversku stjórnarinnar, þar sem
Indverjar eru t. d. ekki meðflutn-
ingsmenn, að þeirri tillögu, er' Þessari
átján Asíu- og Afríkuríki hafa lagt
fyrir stjórnmálanefndina um Al-
sírmálið.
PINEAU
afstöðu, var ákveðið að
taka málið á dagskrá, og því síð-
an vísað til stjórnmálanefndar-
innar.
RÖK FRAKKA fyrir því á þingi
S. Þ. í fyrra, að Alsírmálið yrði
ekki tekið til umræðu, voru fyrst
og fremst þau, að það væri franskt
innanríkismál, þar sem Alsír væri
hluti Frakklands. Öðru máli hefði
verið að gegna um Marokko og
Túnis, — en allsherjarþingið
hafði fjallað um mál þeirra áður,
— þar sem þau lönd hefðu aðeins
verið verndarsvæði Frakka sam-
kvæmt samningum við þjóðhöfð-
ingjana þar.
Máli sínu til sönnunar, vitnuðu
Frakkar m. a. til 7. greinar sátt-
mála S. Þ., þar sem segir, að „ekk-
ert ákvæði þessa sáttmála heimili
hinum Sameinuðu þjóðum að
skipta sér af málum, sem koma í
aðalatriðum undir eigin lögsögu
ríkisins". Allmörg ríki litu svo á,
að þetta væri rétt iögskýring hjá
Frökkum og væri því ekki rétt að
taka málið á dagskrá, en með
þeirri afgreiðslu væri vitanlega
ekki lögð nein velþóknun á fram-
ferði Frakka í Alsír. Meðal þeirra
þjóða, sem tóku þessa afstöðu,
voru Danir, Norðmenn og Svíar.
íslendingar sátu hjá við atkvæða-
greiðsluna.
Sum ríki liöfðu þá afstöðu, að
ekkert mælti á móti því, að málið
væri rætt, en vafasamara væri,
hvort heimilt væri að gera sérstaka
ályktun um það.
Fyrir þingi S. Þ. í haust, lá fyr-
ir krafa um það frá allmörgum
Arabaríkjum, að Alsírmálið yrði
tekið á dagskrá. Frakkar tóku þá
afstöðu nú, að þeir myndu ekki
beita sér harðlega gegn því, að
málið yrði tekið til umræðu, enda
gæfist þcim þá kostur á að gera
fulla grein fyrir afstöðu sinni.
Hins vegar héldu þeir því fast
fram, að öll frekari afskipti S. Þ.
af málinu væri óheimil. Eftir að
Frakkar höfðu gert grein fyrir
EINS OG AÐUR segir, hófust um-
ræður um Alsírmálið í stjórnmála-
nefndinni á mánudaginn var, og
talaði fyrstur Pineau, er flutti
langa ræðu. Hann lýsti yfir því
sem stefnu frönsku stjórnarinnar,
að hún vildi tryggja Alsírmönnum
fullt jafnrétti við Frakka og væri
reiðubúin til viðræðna við for-
svarsmenn þeirra um þau mál. Til
þess að slíkar umræður gætu haf-
ist, þyrfti að komast á vopnahlé
og almennar kosningar að fara
fram, en þær myndu leiða í Ijós,
hverjir væru réttir samningsaðil-
ar fyrir Alsírbúa. Ekki væri hægt
að taka forvígismenn uppreisnar-
manna sem fullgilda samningsað-
1 ila, nema kosningar leiddu þá i
Ijós, að þeir hefðu svo mikið fylgi
að baki sér. Nú stæðu að upp-
reisninni margir smáskæruflokk-
ar, sem væru ósammála innbyrðis
og væri erfitt að taka einn fram
yfir annan. Þó taldi Pineau, að
samkomulag myndi þegar hata
náðst um vopnahlé við þessa smá-
skæruflokka, ef áróður utan frá
hefði ekki hindrað það.
í ræðu sinni, gerði Pineau
grein fyrir ýmsum umbótum, verk-
legum og félagslegum, er Frakkar
hefðu á prjónunum í Alsír. Stefnt
væri að því að auka áhrif Alsír-
búa á sem flestum sviðum. Þá
j gerði hann ítarlega grein fyrir því,
! sem hann taldi erlenda íhlutun í
1 Alsír, en með því átti hann við á-
róður meðal uppreisnarmanna og
j aðstoð við þá, ekki sízt herg'agna-
! útvegun. Alveg sérstaklega á-
kærði Pineau kommúnista fyrir
slíkan undirróður.
i
|AF HÁLFU fulltrúa Arabaríkj-
! anna hefir Pineau verið harðlega
! mótmælt, en þó einkum lögð á-
herzla á að fordæma framferði
Frakka í Alsír.
Þá hafa átján Asíu- og Afríku-
bióðir lagt fram tillögu til álvkt-
unar. þar sem skorað eij á Frakka
| að taka velviljaða afstöðú til óska
: bjóðernissinna og síðan skorað
bæði á Frakka og þjóðernissinna
að hefja viðræður um vopnahlé.
Loks er Hammarskjöld falið að
vinna að samningum milli þessara
aðila.
Athyglisvert er, að aðeins 18
Asíu- og Afríkuríki standa að þess-
ari tillögu. Meðal þeirra ríkja, sem
ekki standa að flutningi hennar,
eru Indland, Laos, Kambodia,
Thailand, Filippseyjar, Etiopia og
Tyrkland.
Þá er athyglisvert, að ekkert
Suður-Ameríkuríkin stendur að tii-
lögunni, en án stuðnings megin-
þorra Suður-Ameríkuríkjanna, get
ur tillagan vart fengið þá % hluta
greiddra atkvæða, sem hún þarf
að fá til að hljóta samþykki.
I
SÍAMKVÆMT útvarps: og blaða-
fregnum, er hingað hafa' borizt,
hafa Kanada, Ítalía bg Perú unnið
að því á bak við tjöldin, að reynt
yrði að afgreiða málið nú með
svipuðum hætti og í fyrra, þ. e. að
taka málið af dagskrá, i án nokk-
urrar samþykktar um efni þess.
Bandaríkin munu sennilega
styðja þetta, þar sem Dulles hef-
ir lýst yfir á blaðamannafundi, að
hann telji heppilegt, að engin á-
lyktun verði gerð um málið að
þessu sinni.
Hér skal ekki fullyrt um það,
hver niðurstaðan verður, en sterk-
ar líkur benda til þess, að ekki fá-
ist tilskildur meirihluti fyrir
neinni ályktun. Næstum öll Vest-
(Framhald á 8. síðub
Varnarmálastjórn Bjarna
I UTVARPSRÆÐU sinni
vék forsætisráðherra einnig
nokkuð að fortíð Sjálfstæðis
ílokksins í varnarmálunum.
Honum fórust þannig orð:
„Nú á, samkvæmt tillögu-
Sjálfstæðisfl., að stofna til
kosningá vegna þess, að
stjórnarflokkarnir hafi á ein
hverjum mestu hættutímum
síðan styrjöldinni lauk, frest
að samningum um brottför
hersins. Af þessum ástæðum
ætti þjóðin að fela Sjálf-
stæðisfl. forustuna í þessum
málum. Flokknum, sem vill
hafa her í landinu varanlega.
Flokknum, sem beitti sér gegn
því, að radarstöðvunum úti
um land væri lokað. Flokkn-
um, sem stóð fyrir því, að
erlendum verkamönnum og
hermönnum á Keflavíkur-
velli væri heimilað að dvelja
utan flugvallarins, hvar sem
þeir óskuðu, fram á nætur.
Flokknum, sem leið það ó-
fremdarástand án mótmæla,
að herbílar söfnuðu ungling
um saman á tilteknum stöð-
um í bænum til þess að flytja
þá á skemmtanir suður á
Keflavíkurflugvöll og annað
eftir því. Flokknum, sem gaf
út sérstakt saurblað á Kefla-
víkurflugvelli til þess að
rægja fyrrverandi utanríkis-
ráðherra, dr. Kristinn Guð-
mundsson fyrir það, að hann
kom á breytingum til bóta á
þessu ástandi, sem var orðið
okkur til stórkostlegrar
minnkunar".
Ólíklegt er, að þeir kjósend
ur séu margir, er vilji aftur
fá svipaö vandræðaástand í
varnarmálunum og ríkti í
utanríkisráðherratíð Bjarna
Benediktssonar.
Hútmæðrakennaraskólinn.
HÚSMÆÐRAkennaraskólinn starf
ar ekki í vetur. Ilann er húsnæð-
islaus. Undanfarin ár hefir skól-
inn haft inni í háskólanum, en
nú hefir háskólinn tekið það
húsnæði til sinna þarfa. Útkom-
an er sú, að starfsemi skólans
fellur niður því að ekki liefir
tekizt að fá hæfilegt húsnæði i
staðinn. Það fer ekki hjá því, að
þessi niðurstaða verði til þess að
rifja upp þá ákvörðun Alþingis
fyrir einum 3 árum, að hafna til-
boði Akureyringa um að láta í té
hið veglega hús húsmæðraskóla
Akureyrar fyrir kennaraskóla.
Þetta varð nokkurt hitamál á
þinginu. En það sjónarmið varð
ofan á, að halda í skólann hér í
Reykjavík og stefna að því að
koma upp eigin húsi yfir hann.
Síðan hefir víst fátt gerzt í þeim
húsnæðismálum og nú er skól-
inn bókstaflega á götunni.
Málið endurvakið.
NÚ HAFA ÞINGMENN Akureyr-
arkaupstaðar enn leitt athygli að
þessu máli með því að flytja frv.
um heimild til að flytja skólann
út fyrir Reykjavík. Ef sú heiinild
yrði lögfest, væri á valdi ráð-
herra að ákveða, hvort ganga
skuli til samninga við Akureyr-
inga um afr.ot skólahúss þeirra.
Virðist einsætt að hverfa nð því
ráði. Eins og á stendur liefir
ríkið i svo mörg horn að iíta í
sambandi við skólabyggingar, atJ
fyrirsjáanlegt má kaila, að hæfi-
legt hús fyrir þennan kennara-
skóla verður ekki reist fyrst um
sinn. En húsið á Akureyri gæti
orðið mjög hentugt skólahús með
litlum breytingum. Það er byggt
og innréttað sem húsmæðraskólj,
er búið öllum nýtízku tækjum og
ágætum húsbúnaði, stendur á á-
gætum stað þar sem landrými er
nóg og umhverfi fallegt. Á Akur-
eyri er aðstaða fyrir slíkan skóla
líka ágæt. Þar eru margir aðrir
skólar og góðir kennslukraftar.
f nágrenni kaupstaðarins bæði 1
austri og vestri eru húsmæðra-
skólar. í bænum eru margar
fyrsta flokks verksmiðjur, t. d,
fullkomnasta ullarverksmiðja
landsins og ein bezta mjólkuriðn-
aðarstöð. Húsmæðrakennaraskóli
væri vel settur í bænum.
Jafnvægið.
ÞAÐ ER SJALDAN, sem tækifærl
gefst til þess að flytja stofnanir
úr höfuðstaðnum út á land.
Straumurinn hefir yfirleitt legið
til höfuðstaðarins. En þegar slík
tækifæri bjóðast, ætti sá þing-
meirihluti, sem hefir einsett sér
að efla jafnvægi í byggð lands-
ins og jafna aðstöðu til að lifa
í landinu, ekki að hugsa sig um
tvisvar. Með frv. Akureyrarþing-
manna um húsmæðrakennaraskól
ann, er slíkt tækifæri veitt.
— FrosM,