Tíminn - 30.03.1957, Page 6

6
TÍMINN, laugardaginn 30. marr 1957-
Útgefandi: Framsóknarflokkurtnn
Ritstjórar: Haukur Snorrason,
Þórarinn Þórarinsson (áb).
Skrifstofur í Edduhúsinu við Lindargötu
Símar: 81300, 81301, 81302 (ritstj. og blaðamenn).
Auglýsingar 82523, afgreiðsla 2323.
Prentsmiðjan Edda hf.
Sjávarútvegsstjórn Ólafs Thors
ÞAÐ ER sagt, að eftir
að menn skipti um tilveru,
sjái þeir- hlutina í allt öðru
ljósi en áður. En þetta getur
einnig gilt í lifandi lífi.
Breytingar á afstöðu manna
hafa oft í för með sér, að
þeir fá eins og nýja sýn.
Þetta sannast ekki sízt á
forkólfum Sjálfstæðisflokks-
ins um þessar mundir. Þeir
keppast nú daglega við að
flytja tillögur eða aö láta í
ljós skoðanir, sem eru alveg
öfugar við það, sem þeir
héldu fram meðan þeir voru
í stjórnaraðstöðu.
ÞETTA hefur ekki sízt
komið frain í afstöðu þeirra
til sjávarútvegsmála. Meðan
Ólafur Thors fór með yf-
irstjórn þeirra mála á árinu
1950—56, fannst þeim allt
vera þar í stakasta lagi.
Nú er þetta alveg ger-
breytt. Nú keppast þeir við
að flytja tillögur, sem eru
raunar ekkert annað en yf-
lýsingar um það að illa hafi
verið búið að sjávarútveg-
inum í stjórnartíð Ólafs.
Þeir flytja t. d. frumvarp
um eflingu Fiskiveiðasjóðs,
sem í raun og veru felur í
sér vanþóknun á því, hve
illa hafi verið búið að sjóðn-
um af Ólafi.
Þeir flytja tillögur um stór
felld skattahlunnindi sjó-
manna, og gefa þannig til
kynna vanrækslu Ólafs á því
sviði.
Þeir flytja tillögur um
kaup á 20 nýjum togurum,
en öll þau sjö ár, sem Ólafur
var sjávarútvegsmálaráð-
herra, var ekkert gert af
hálfu hans til að auka eða
endurnýja togaraflotann.
Og svona mætti áfram
telja. Rétt er að geta þess,
að sumt af vanrækslum Ól-
afs, uppgötvuðu Sjálfstæð-
ismenn ekki fyrr en eftir að
núv. ríkisstjórn hafði haf-
ist handa um að bæta úr
þeim. Þetta gildir t.d. um efl-
ingu togaraflotans og skatt-
hlunnindi sjómanna.
ÞAÐ LJÓS virðist nú
vera að renna upp fyrir Sjálf
stæðismönnum, að þeir geri
Ólafi vafasaman greiða með
umræddum tillöguflutningi
sínum. Mbl. er því byrjað að
reyna að halda því fram, að
Ólafur hafi þó alltaf staðið
sig vel á vissum sviðum.
Þessu til sönnunar bendir
Mbl. einkum á kaupskipastól
inn, sem hafi aukizt verulega
meðan hann var sjávarút-
vegsmálaráðherra.
Þess getur Mbl. hins veg-
ar ekki, að langmest af þess-
ari aukningu er að þakka
framtaki Sambands ísl. sam
vinnufélaga og að langoftast
kostaði það viss hrossakaup
við Sjálfstæðisflokkinn að fá
leyfi fyrir skipum þess. Kaup
in á olíuskipinu tafði Sjálf-
stæðisflokkurinn í mörg ár.
Ólafur Thors verður því
aldrei gerður stór af því, sem
hann hefur lagt til aukning-
ar á kaupskipaflotanum.
MENN hafa oftast gott
af því að sjá hlutina í nýju
ljósi. Það er vissulega ánægju
legt, að Sjálfsttæðismenn
skuli nú hafa uppgötvað það,
að sjávarútvegsmálastjórn
Ólafs Thors var hvergi nærri
eins góð og þeir höfðu haldið,
og auglýsa nú þær uppgötv-
anir með tillöguflutningi á
Alþingi. Það er gott að þeir
auglýsi t. d. þannig, að í öll
þau ár, sem Ólafur Thors var
sj ávarútvegsmálaráðherra,
var ekkert gert til að endur-
nýja togaraflotann og að
fiárhagur Fiskveiðasjóðs og
skattamál sjómanna voru í
mesta ólestri, þegar hann
skildi við.
Stærsta og þyngsta sök
Ólafs sem sjávarútvegsmála-
ráðherra er þó ótalin. Undir
forustu hans sem sjávarút-
vegsmálaráðherra var sú
stefna hafin að greiða halla
rekstur útvegsins með vax-
andi uppbótum í stað þess
að tryggja honum heilbrigð-
ari rekstrargrundfvöll. Það
var auðveldar að innleiða
þann sið, en það mun reyn-
ast að afnema hann aftur.
Með því að innleiða þessa
stefnu, hefur Ólafur Thors
tvímælalaust gerzt mesti ó-
happamaður íslenzks sjávar-
útvegs.
! Afkvæmi Ingólfs og Ólafs
MORGUNBLAÐIÐ er nú
öðru hvoru að reyna að
kenna þeim Eysteini Jóns-
syni og Steingrími Steinþórs
syni um öngþveiti efnahags-
málanna.
Vitanlega veit Mbl. vel, að
hvorugur þeirra Eysteins eða
Steingríms höfðu frumkvæði
að þeirri óheillastefnu, sem
tekin var upp með afnámi
fjárfestingareftirlitsins 1953
og er frumorsök þess, hvern-
ig nú er komið. Sú stefnu-
breyting var knúin fram af
Sjálfstæðisflokknum, enda
kepptust blöð hans við að
lýsa henni sem hinu mesta
fagnaðarefni og kvörtuðu
undan að Tíminn væri þög-
ull um hana eins og gröfin!
Við þá stefnubreytingu urðu
Framsóknarmenn hins veg-
ar að sætta sig, þar sem ekki
var þá kostur á öðru stjórn-
arsamstarfi.
Nú vill Mbl. hinsvegar ekki
lengur kannast við „fagnað-
arefnið“ og færir þetta af-
kvæmi Ólafs Thors og Ingólfs
Jónssonar ranglega á reikn-
ing Eysteins og Steingríms.
Menn munu þó geta áttað sig
á því rétta, enda er Mbl.
vant því að eigna öðrum það
kappsamlegast, sem foringj-
ar Sjálfstæðisfl. eru valdir
að.
ERLENT YFIRLIT:
Staða Frakka versnar í Alsír
Her þeirra sætir vaxandi gagitrýjii fyrir hryðjuverk og réttarbrot
HINUM almennu stjórnmála-
umræðum í franska þinginu, er
hafa staðið yfir á aðra viku, lauk
í fyrradag og var síðan gengið lil
atkvæða um traustsyfirlýsingu
ríkisstjórninni til handa. Úrslitin
urðu þau, að traustsyfirlýsingin
var samþykkt með nokkrum at-
kvæðamun, en mjög margir þing-
menn tóku þann kost að vera
fjarverandi. Liklegt er lalið, að
flestir þeirra séu andvígir stjórn-
inni, en vilji þó ekki bera ábyrgð
á« falli hennar að sinni. Sé það
rétt, hangir líf stjórnarinnar orðið
á veikum þræði.
Það, sem einna mest hefur geng
ið gegn stjórninni undanfarið, er .
framvinda Alsirmálsins. Það virð-1
ist fara vaxandi, að menn efist
um, að stjórnin fylgi þar réttri :
stefnu. Þessu til viðbótar hefur |
svo komið fram vaxandi gagnrýni i
á framkomu franska hersins í
Alsír. Því er haldið fram meira
og meira, að hann beiti lögleysum
og ofbeldi í skiptum sínum við
Araba í Alsír og gefi uppreisnar
mönnum þannig byr í seglinn.
Stjórnin er ásökuð um að hafa í
ekki gripið hér í taumana, en ýms |
ir afsaka það með getuleysi henn-
FYRSTA alvarlega ákæran
um þetta birtist fyrir skömmu, þeg
ar vinstrisinnaður katólskur höf-
undur, Pierre-Henri Simon, sendi
frá sér bók um Alsírmálið, er
fjallaði um pyntingar og of-
beldisverk, sem hann taldi
franska herm. hafa gerzt seka um í
Alsír. Máli sínu til sönnunar til-
greindi hann ýmis dæmi. Bók þessi
vakti strax athygli og hlaut Simon
þegar stuðning ýmsra mætra
manna, m. a. Nobelsverðlauna-
skáldsins Francois Mauriac. Litlu
síðar birtu allir katólskir kardinál
ar og biskupar í Frakklandi yfir-
lýsingu, þar sem þeir hvöttu stjórn
arvöldin til að gæta þess vel, að
mannréttindum yrði haldið í heiðri
og forðast allt ofbeldi, er bryti
gegn lögum Guðs og manna. Aug-
ljóst var, að yfirlýsing þessi var
birt í tilefni af bók Simons.
Bók Simons er nú ekki lengur
fáanleg í bókabúðum. Deilt er um
það, hvort hún hafi verið svona
mikið keypt af almenningi eða
hvort herinn hafi látið kaupa hana
upp.
Servan-Schreiber
er fyrirskipað að hafa upp á þeim
seku. Sökudólgarnir fara hins veg
ar huldu höfði og hermennirnir:
vita oftast ekki, hvort þeir hafa
vinum eða óvinum að mæta. Þeir j
þurfa alltaf að vera á verði og
neyðast ti! að tortryggja alla. f
alltof mörgum tilfellum bitna því j
aðgerðir þeirra á saklausu fólki.!
Það leiðir svo af sér vaxandi i
gremju almennings í garð þeirra. J
Tilgangur Servan-Schreibers með
því að tilgreina ýmis dæmi þessu
til sönnunar, er fyrst og fremst
sá að gera það Ijóst, að það sé
bæði rangt verk og vonlaust að
halda styrjöldinni áfram og því
verði að reyna að fara samninga-
leiðina með ejnhverjum hætti.
Annað leiði til stórfelldari upp-
gjafar síðar. jafnframt því, sem á-
framhaldandi styrjöld setji blett á
heiður Frakka, því að hún verði
ekki framkvæmd með öðrum
hætti.
Franska hermálastjórnin hefir
brugðist þannig við skrifum Ser-
van-Schreibers, að hún hefir látið
höfða mál gegn honum fyrir óhróð
ur um franska herinn. Servan-
Schreiber segir, að rúmlega 100
franskir hermenn hafi lofað að
j vitna fyrir réttinum um sannleiks-
! gildi greina hans. Búist er því við
| sögulegum réttarhöldum í þessu
! máli.
OFAN Á þá athvgli, sem bók
Simons og greinar Servan-Schreih-
ers hafa vakið, hefir það nú bætzt
að þekktur lögfræðingur í Alsír,
Ali Boumendjel, fyrirfór sér í
fangelsi í Alsír á laugardaginn var.
Hann var talinn einn af hófsöm-
ustu leiðtogum uppreisnarmanna.
Þremur vikum áður hafði annar
leiðtogi uppreisnarmanna, Ben
Mehidi Larbi, fyrirfarið sér í fang-
elsi hjá Frökkum. Jafnframt hefir
svo komist á kreik orðrómur um
fleiri slík sjálfsmorð. Þetta hefir
orðið til þess, að frönsku blöðin
hafa mjög tekið að gagnrýna rétt-
arfar Frakka í Alsír > og hafa
margir þekktir menn tekið undir
þá gagnrýni, eins og t. d. Rene
Capitant, sem var menntamálaráð-
herra í stjórn de GauJle, og Mau-
rice Garcon, sem er einn þekktasti
málaflutningsmaður Frakka og á
sæti í frönsku akademíunni. Gagn-
rýnin virðist m.a. leiða í Ijós, að
merin sitji lengi í haldi, án þess að
mál þeirra séu tekin fyrir, og að
pyntingum sé mjög beitt við yfir-
heyrslur. Margir saklausir menn
hafi því verið grálega leiknir.
SVO VIRÐIST, sem sú gagnrýni,
sem hér hefir verið rakin, hafi sí-
vaxandi áhrif á viðhorf almenn-
ings í Frakklandi til Alsírstyrjald-
arinnar. Við það bætist svo líka,
að engar horfur eru nú taldar á
því, að uppreisnarhreyfingin verði
kveðin niður að sinni, heldur bend
ir alveg eins margt til þess, að
hún muni eiga eftir að magnast.
Þá berast þær fregnir frá Alsír,
að tvær stefnur berjist þar um'
yfirráðin meðal uppreisnarmanna.
Önnur stefnan er sú, að rétt sé að
leita samninga við Frakka, ef þeir
bjóða einhver sæmileg kjör, og er
sagt að þessi stefna sé studd af
ráðamönnum Túnis og Marokkós.
(Framhald á 8. síðu).
'&AÐsromN
ÞAÐ VAKTI þó enn meiri
athygli, þegar málgagn Mendes-
France, L’ Express, byrjaði að
birta greinarflokk um þetta efni
eftir hinn unga og gáfaða ritstjóra
sinn, Jean-Jacques Servan-Schreib
er. Greinar hans vöktu enn meiri
athygli en ella vegna þess, að
hann hefur nýlega lokið hálfs árs
herþjónustu í Alsír, en þar starf-
aði hann sem undirforingi og var
sæmdur heiðursmerki fyrir hreysti
lega framgöngu.
Þótt Servan-Schreiber sé ekki
nema 32 ára að aldri, hefur hann
oft áður vakið á sér athygli. Hann
strauk úr landi á stríðsárunum og
barðist i her de Gaulle sem orustu-
flugmaður. Eftir nokkra dvöl í
Brazilíu, gerðist hann blaðamaður
við Le Monde og 1953 stofnaði
hann sitt eigið blað, L’ Express,
sem lengstum hefir komið út sem
vikublað og verið hefur ákveðn
asta stuðningsblað Mendes-France.
Haustið 1955 veittist Servan-
Schreiber svo hart að Edgar
Faure, þáv. forsætisráðherra, að
Faure taldi sig nauðbeygðan til
að skora hann á hólm. Af ein-
víginu varð þó ekki vegna milli-
göngu vina beggja.
í GREINUM þeim, sem Servan
Schreiber hefir undanfarið birt
um Alsírmálið, hefir hann reynt
að sanna að hún leiði óhjákvæmi
lega til hryðjuverka og réttar-
brota af hálfu franskra hermanna.
Hann ber fyrir sig vitnisburð
margra hermanna. Þeir eru áhorf-
endur að hvers konar ofbeldis-
verkum uppreisnarmanna og þeim
Skemmtilegt útvarpserindi.
ÚTVARPSHLUSTANDI skrifar
blaðinu á þessa leið: „Eg get ekki
orða bundist, eftir að hafa hlýtt
á hið bráðskemmtilega og stór-
fróðlega erindi Þorsteins Sigurðs
sonar í Vatnsleysu á kvöldvöku
bænda í útvarpinu á fimmtudags-
kvöldið. Margt er maður búinn
að heyra og lesa frá Rússlandi
að undanförnu. Oftast hefir
mánni virzt þar vera öfgar á aðra
hvora hlið. En frásögn Þorsteins
var svo skýr og iifandi og svo vel
studd töium og áþreifanlegum
upplýsingum. að auðheyrt var að
þarna hafði skýr og glöggur mað
ur horft á hlutina og gert sér
far um að meta þá hlutdrægnis-
laust og öfgalaust. Og fer þá æ-
tíð svo, að áhrifin verða sterk,
miklu sterkari en ef flutt hefði
verið einhver áróðursræða."
Hlýtur a8 vekja umHugsun.
ENN SEGIR útvarpshlustandi:
„Þorsteinn hélt sig einkum við
búskapinn á samvrkiubúunum og
brá upp stórfróðlegri mynd.
Skyldi margur íslenzkur bóndi
vilja skipta á kjörum við þetta
rússneska fólk. þrátt fvrir erfið-
leikana hér. Gaman væri að sjá
framan í bónda, sem það viidi
gera. Skemmtilegt þótti
mér að heyra lýsinguna á því,
hvernig Rússar fara að því að
halda fjósunum hreinum, og
hvernig þeir halda hjörðunum að
skildum í haganum. Eitt sinn fór
einn sanntrúaður í austurveg.
Hann kom aftur himinsæll, og
sagði, að fjósin í Rússlandi væru
svo fín, að þar fyndist ckki einu
sinni fjósalykt. Þorsteinn í Vatns
leysu kom með skýringu á þessu
fyrirbæri. Rússar hafa fjósakon-
ur starfandi allan sólarhringinn.
Þær halda þar til, og hreinsa
hverja klessu, jafnótt og hún dett
ur. Yfir þessu er vakað. Þannig
vinna þeir, sem nógan eiga mann
aflann, og prísa hann eins og
þarna er lýst. Úti um hagann
höfðu Rússar hjarðir af ýmsum
kúakynjum. Þær eru ekki að-
skildar með girðingum, eins og
tíðkast mundi hér á landi, nei,
umhverfis hvern hóp var fólk á
ferli og gætti þess, að hjarðirnar
rynnu ekki saman. Ekki upplýsti
Þorsteinn, hvert kaup fólk hefði
við þennan starfa, en af öðrum
upplýsingum mátti ætla eitthvað
á það. Þarna hafði maður mynd
af því, hvers virði einstaklingur-
in er í raun og veru í ríkisvél-
inni."
Dýrt er það.
AÐ LOKUM segir í bréfinu:
„Undir lokin drap Þorsteinn á
verðlagið. Virtist manni miðlungs
maðurinn ve'ra á annan mánuð
að vinna sér fyrir alfatnaði, og
honum lélegum. Verðið á fiski og
smjöri t. d. var svo óskaplegt, að
jafnvel íslendingum blöskrar.
Enginn mundi vilja skipta á lífs-
kjörum hér og þar í raun og
veru, hvernig sem menn láta á
prenti í áróðursskyni. Að lokum
hinu ágæta erindi Þorsteins mun
margur maðurinn hafa beðið góð
ar vættir að forða okkur frá
slíku skipulagi, frá hinni dauðu
hönd ríkisbáknsins, sem virðir
einstaklinginn ekki meira en
flugu og fórnar honum miskunn-
arlaust og heimskulega á altari
kerfis, sem er andstætt einstak-
lingnum sem sjálfstæðri og hugs-
andi veru. Þökk fyrir myndina
Þorsteinn bóndi!" Lýkur þar með
bréfi útvarpshlustanda og bað-
stofuspjallinu í dag. —Finnur.