Tíminn - 04.04.1957, Qupperneq 6

6
T í M I N N, fimmtudaginn 4. apríl 1957.
Útgefandi: Framsóknarflokkurlnn
Ritstjórar: Haukur Snorrason,
Þórarinn Þórarinsson (áb).
Skrifstofur í Edduhúsinu við Lindargötu
Símar: 81300, 81301, 81302 (ritstj. og blaðamenn).
Auglýsingar 82523, afgreiðsla 2323.
Prentsmiðjan Edda hf.
Kalda stríðið í milli Júgóslafa og
Rússa hefir harðnað á ný
Rpssar hafa sviluS fyrirheit um efnahagslega
aftstoð, og Júgóslavar hafa glaíað voninni
um „frfösamlegar samvistir“
undirrita samkomulagið, sem áður
var' frágengið í orði.
! Það er sáEin, sem þeir vilja fá
Sambúð Rússa og Júgóslava hefir verið heldur óstöðug allt Júgóslövum virðist það því vera
« . . 1 1 i.jk , ni .. *. síðan Ungverjalandsmálin komust í algleyming í haust er leið. orðið,deginum Ijósara að tilgang-
Spansjðoshneyksho a Skolavorðustlg stefna UI mem hlýviðra á landamærunum, eftir “rfy™”,r aðe°"””ᙓíf "S
j tangan og strangan vetur, sem hófst þegar Stalín setti Tító í slava aftur í hóp leppríkjanna.
bann. En nú þykir útlendum áhorfendum orðið augljóst, að Það kom þegar í ljós í fyrra, þeg-
aftur sé tekið að kólna verulega og lokið sé því tímabili hlý- ar Þeir vildu að Júgóslavar viður-
indanna. sem hófst þegar þeir Khruschev og Bulganin birtust í SaSÍ ríkja. ^ l£T tS™
Belgrad 1 mai 19o4. Júgóslavar sendu fulltrúa á ráð-
FA MAL hafa um langt
skeið vakið öllu meiri furðu
manna og andúð en sú ráða
breytni stjórnar Sparisjóðs
Reykjavíkur og nágrennis að
veita einum manni 24 lán af
þeim 49, sem hún hefur veitt
til íbúðabygginga samkvæmt
veðlánakerfinu frá 1955.
Slíkt hefði ef til vill verið
afsakanlegt, ef sparisjóður-
inn hefði verið með fullar
hendur fjár og engin eftir-
spurn verið eftir því og hann
því í vandræðum með að á-
vaxta það. Ástandið er hins-
vegar þveröfugt. Lánsfé hef
ur verið af skornasta
skammti og hundruð manna
hafa orðið að hætta við í-
búðabyggingar í miðjum
klíðum vegna lánsfjárskorts.
Sannarlega hefði verið rétt-
látara að hjálpa 24 af þess-
um mönnum til að eignast
eigin íbúða en að hjálpa ein-
um gróðamanni til að eign-
ast 24 íbúðir.
BJARNI Benediktsson,
sem er aðalráðamaður Spari
sjóðs Reykjavíkur, finnur
það líka, að málið er ekki
gott. Hann reynir því að af-
saka það þannig í Mbl., að
þetta sé gert af umhyggju
vi5 þá, sem hafi ekki önnur
úrræði en að vera leigjendur.
Þessi tilbúningur Bjarna
íellur þó strax um sjálfan
síg, ef nokkuð er við honum
hróflað. Sparisjóðurinn hef-
ur ekki sett nein þau skil-
yrði fyrir lánunum, að Þor-
leifur H. leigi þeim, sem
helzt hafa þörf fyrir leigu-
húsnæði eða að leigan sé hag
kvæm. Sparisjóðurinn hefur
ekki heldur neina tryggingu
fyrir því, að Þorleifur H.
selji ekki íbúðirnar, þegar
hann telur það gróðavæn-
legt og hann er búinn að
eiga þær nógu lengi til þess
að losna við sérstaka skatta
af sölunni.
Það er því ekki með nein-
um rökum hægt að halda því
fram, að sparisjóðurinn hafi
hér látið stjórnast af um-
hyggj u fyrir leigjendum.
Þessar lánveitingar sýna ein
göngu umhyggju fyrir Þor-
leifi H., háttsettum manni í
fjáröflunarráði Sjálfstæðis-
flokksins. Hann skal fá lán
og gerður rikari meðan
hundruð manna eru í alger
um vandræðum við að koma
sér upp eigin íbúð.
EN ÞETTA er ekki eina
dæmið þess, hvernig kyn-
leg sjónarmið stjórna ráða-
mönnum Sparisjóðs Reykja-
víkur. Bjarni Benediktsson
hefur um hríð unnið að því
að selja lélega húseign á
Skólavörðustíg, sem hann er
eigandi að, ásamt fleirum.
Á frjálsum markaði hefur
Bjarni ekki fengið það verð,
sem hann hefur viljaö fá.
Þau tíðindi gerast þá, að
Sparisjóður Reykjavíkur,
þar sem Bjarni er aðalmað-
ur, kaupir eignina fyrir 2%
millj. kr., sem er vafalaust
a. m. k. einni millj. króna
ofan við það, sem fást myndi
fyrir þessa eign á frjálsum
markaði. Sparisjóðurinn,
sem hefur enga þörf fyrir
eign á þessum stað, er hér
ekki látin iauma lítilli fúlgu
i vasa Bjarna og aðstand-
enda hans.
FULLYRÐA má, að hefði
það gerzt í Bretlandi, að
stjórnmálamaður hefði verið
tvöfaldur aðili að fjármála-
braski, líkt og Bjarni í fram-
angreindu tilfelli, hefði hann
verið neyddur til þess af
flokki sínum að draga sig í
hlé. íhaldsflokkurinn hefði
ekki verið neitt kröfuminni í
þeim efnum en Verkamanna
flokkurinn. Það er því ekki
ófróðlegt að sjá, hvernig við
brögð Sjálfstæðisflokksins
verða við þessu fjármála-
hneyksli Bjarna.
Ef að líkum lætur, mun
Sjálfstæðisflokkurinn leggja
blessun sína yfir það. Bæði
með lánveitingunum til Þor-
leifs H. og kaupunum á Skóla
vörðustígseigninni, hefur
sparisjóðurinn hagað sér ná
kvæmllega í samræmi við
sjónarmið forkólfa Sjálfstæð
isflokksins. Fáir gæðingar
eiga að sitja fyrir lánsfénu
og eignir sömu aðila skulu
keyptar með okurkjörum, ef
þeir vilja losna við þær. Eft-
ir þessum reglum myndu
öllum lánsstofnunum þjóð-
arinnar stjórnað, ef Sjálf-
stæðisflokkurinn fengi einn
að ráða. Almenningur ætti
að geta gert sér ljóst af
þessu, hvort ekki er orðið
tímabært að draga úr áhrif
um og völdum slíks flokks.
fimm ára áætlun Sovétstjórnarinn
‘! ar, en það mundi vera 1960.
Svo var ráð fyrir gert, að auk
Sýndarírumvarp Jónanna
Og af orðaskiptum í blöðum og
útvarpi í milli Júgóslava annars
vegar og Rússa og leppríkjanna |
hins vegar, virðist óðfluga stefnt I
til ástands, sem jafna má til þess
er ríkti eftir að sleit samvinnu Tí-
tós og Kominform árið 1948.
Ræða Popovics
j Upphaf þessara orðaskipta er
<ræða sú, er Popovic utanrikisráð-
I herra flutti í þjóðþinginu í Bel-
i grad 26. febrúar s. 1. Þar sakaði
| hann Rússa opinskátt um að reyna
að einangra Júgóslavíu og rægja
stjórn landsins í augum annarra
„sósíalískra“ landa. Stalínisminn
hefir gert sósíalismanum meira
tjón, sagði Popovic, en öll „sam-
særi heimsvaldasinna“ til samans. | popovic
Hann drap á bréf Bulganins til|
Adenauers kanzlara Þjóðverja, og' „ , , _ . , .... ,
minnti á, að þar hefðu Rússar ™lara efnahagsaðstoð er atti að-
stungið upp á, að tekin yrðu upp %ga að ganga 1,1 a8Joma UPP
sem skjótast rínsamleg samskipti,: alummiunivmnslu i Montnegro.
þrátt fyrir þau mismunandi sjón-:*egar lau* verzlunarsamningum
armið, sem uppi eru í milli stjórn- Russa og Jugó!lava’ ^em nylega
’ . «. voru gerðir 1 Moskvu, tilkynntu
anna, Popovic sagði siðan, að Jugo | R. * g , - y t .
slavar mundu hafa það til marks hus.sar’ ao ian Pa?’ sem um var tal
, r ____• I að í fyrra, gæti ekki orðið að veru
• .' . j leika fyrr en lokið væri núverandi
að tala við þa i svipaðri tóntegund -----
og þessa fyrirverandi fjandmenn í;
styrjöldinni. En það væri deginumi
ljósara, sagði Popovic, að Rússarj rú.ssneska ]áns mundi JÚ2Ó.
ættu í erfiðleikum með að finnaln!.ns ^11, Jans’ mundl. Jug0
“, . , . . , , „ .* slovum berast aðstoð fra Austur-
meðalveginn i sk.ptum sinum v.ð
Júgóslava. Annað hvort væri yfir-’ J
„iL ,,ir.átin\7firi\Vc'?Tipar verksmiðjunum. En þegar sendi-
menn Jugoslava voru í Berlin fyr-
ir skemmstu að ræða viðskiptamál,
var það allt í einu sett sem skil-
yrði fyrir frekari lánum og við-
skiptum, að júgóslafneska stjórnin
viðurkenndi austurþýzku stjórn-
ina. Þeirri kröfu neituðu Júgóslav-
ar, og þá neitaði austurþýzka verzl
ins, „Borba“ hefir sakað Rússa um ; unarráðið, sem var að semja v'S
að hafa falsað staðreyndir, segir júgóslavneska verzlunarráðið, að
þá „blinda gagnvart augljósum
hlutum“, og hér á dögunúm lýsti
annað blað, „Politika“ í Belgrad,
afstöðu Júgóslava á þessa leið:
„...Ef hver sá, sem ekki er á
sama máli og valdamennirnir í
Moskvu, á á hættu að vera sak-
aður um að „svíkja sósíalism-
ann“, þá er þar nægileg sönnun i
fyrir því, að stalinisminn lifir
enn góðu lífi og hótar að skapa
alls konar hindranir á vegi eðli-
legra samskipta, rétt eins og var
meðan Stalin lifði. Skilyrði þau,
sem Rússar setja fyrir góðri sam-
búð, er beinlínis skilyrðislaus upp
gjöf Júgóslava, bæði á pólitísku
og hugsjónalegu sviði ..
Með þessu er beinlínis viður-
kennt, að Júgóslavar hafa gefið
upp alla von um að Rússar ætli í 1
raun og veru að viðurkenna aðrar |
leiðir til framkvæmdar sósíalisma |
en þeirra eigin sérleið, og ennfrem j
ur um að hægt sé að halda uppi!
vinsamlegu stjórnmálasambandi |
við þá, meðan ríkir grundvallará-;
greiningur um stefnuna í rnilli j
kommúnistaflokks Júgóslavíu og j
rússneskra forustumanna.
máta miklar vináttuyfirlýsingar
eða beinlínis fjandsamleg afstaða.
$
Blöðin harðorð
Blöðin í Júgóslavíu tóku svo upp
þennan þráð, og voru öllu harð-
skeyttari en Popovic. Aðalmálgagn
júgóslavneska kommúnistaflokks-
SJÁLFstæðismenn kepp-
&st nú við að unga út sýnd-
arfrumvörpum á Alþingi.
Þannig hafa Jón á Reyn-
isstað og Jón á Akri nýlega
lagt fram frumvarp um efl
ingu veðdeildar Búnaðar-
bankans, án þess að gera
nokkra raunhæfa tillögu um,
hvernig þess fjár skuli afla,
aðra en að ríkissjóður greiði
það. En til þess að ríkið
geti gert þetta, þarf það að
sjálfsögðu nýja tekjustofna.
Frumvarp þeirra Jónanna
gerði því engum gagn, þótt
samþykkt yrði. Það, sem hér
skiptir máli, er að leita að
raunhæfum leiðum til að
afla fjár fyrir veðdeildina.
Ríkisstjórnin er nú að vinna
að því máli, sagði landbúnað
arráðherra á Alþingi í fyrra
dag. Það starf var hafið áð-
ur en sýndarfrumv. Jónanna
var flutt.
Það er mikil þörf fyrir efl
ingu veðdeildar Búnaðar-
stefnu í Prag, þar sem ræða átti
nýja „sameiningu“ undir rúss-
1 neskri forustu. Það er sálin, sem
þeir vilja fá. Fyrir hana bjóða þeir
gjarnan „öll ríki veraldar“.
Gamlar StaSinsaðferðir
Þegar það er líka orðið Ijóst, að
Júgóslavar ætla ekki að láta beygja
sig með þessum hætti, taka Rúss-
ar til gamalla meðala, sem Júgó-
slavar þekkja allvel frá t.ímum
Stalíns. Leppur Rússa í Albaníu,
Enver Hodja, er notaður til að á-
reita þá, saka þá um árásarfyrir-
ætlanir og fjandskap í garð „sós-
íalismans“ í Aibaníu, sem er ekk-
ert nema nakið einræði. Ásakanir
af þessu tagi eru jafnan undanfari
landamæraskæra. Á meðan þessu
fer fram, eru stjórnarvöldin í Bel-
grad enn á ný að reyna að tengja
bönd í vesturátt, en sum þau bönd
slitnuðu eða slöknuðu í fyrra,
meðan blíðuhótin voru mest áber-
andi í Belgrad og á Krím.
Vafalítið er talið, að sú stefna
sé miklu vinsælli meðal almenn-
ings í landinu en endurteknar til-
raunir til að komast að einhverj-
um hálfgerðum nauðungarsamn-
ingum við Rússa. .
Lífskjör í Júgóslafíu eru enn
bágborin. Það hefur gengið hægt
þar, eins og í öðrum kommúnista
ríkjum, að feta slóðina til fram-
fara. Fólkið hefur fórnað frels
inu fyrir það sem átti að vera
efnahagslegt öryggi, en uppgötvar
eftir margra ára strit, að lífskjör
in standa í stað, enjla væri frels
inu ekki fórnandi fyrir það, sem í
rauninni er ekkert nema matar
öryggi fangaklefans.
Rússar bregðasf fyrirheiti
Og um þetta síðast talda liggur
nú fyrir áþreifanleg sönnun. Rúss- j
ar hafa sem sé neitað að standa við!
fyrirheit það, er þeir gáfu Júgó-
slövum í hlýviðrinu s. 1. sumar, um
að veita þeim sem svarar 175 millj.
Svona var það____
HÉR KOM í baðstofuna fyrir
nokkrum dögum Runólfur Ste-
fánsson frá Holti og spjallaði um
Vigfús, kaffið og þá góðu gömlu
daga. Það var einhvern tíman
rétt eftir aldamótin, sagði Runólf-
ur, sem ég komst upp á það lag
að panta mér kaffi frá líio de
Janeiro, fékk það sent í pósti. Þá
voru ekki gjaldeyrisneíndirnar
eða höftin, og maður mátti liafa
það eins og manni sýndist. Kaffið
kom yfir Noreg og var þetta in-
dælis Sao Paulo kaffi, og miklu
betra en það kaffi, sem flutzt hef
ir hingað á seinni árum. Ég skal
segja ykkur það, drengir, sagði
Runólfur, að ég man ennþá eft-
ir þessu kaffi. Eftir ÖH þessi ár
er bragðið enn í munninum á
m’nni. Það var kaffisopi sem
kveður að.
Þetta rifjaðist upp fyrir mér
þegar ég las pistilinn hans Vig-
fúsar Guðmundssonar í Tímanum
um daginn, sagði Runólfur. Svona
vizku sinni að þeir hafi rétt fyrir
sér, og kunni einir að velja handa
okkur kaffið. Ég sá í Alþýðublað-
inu á dögunum, að einn innflytj-
andinn upplýsti það, að Vigfús og
aðrir kaffikallar, sem hafa vakið
máls á einhæfum kaffiinnflutn-
ingi, tali af fákunnáttu, þetta sé
allt í himna lagi eins og það er.
En gallinn er bara sá, að þeir,
sem víða hafa farið eins og Vig-
fús, og hafa drukkið kaffi í mörg
um löndum, vita, að til eru marg-
ar kaffitegundir og misjafniega
góðar, en hér fæst aðeins ein alla
tíð. Og þótt mismunandi merki sé
á pokunum frá íslenzku brennsl-
unum, eru þær allar að brenna
sama kaffið, enda kostar það hið
sama ails staðar. Leikmönnum
finnst því, að vel megi hafa meiri
fjölbreytni í þessu, og gefa fólki
kost á að kaupa fleiri tegundir
ef það vill, þótt það kosti meira.
Fólki er þá í sjálfsvald sett, hvort
það kaupir þessa tegundina eða
hina.
gat maður haft það í gamla daga.
Nú er það víst ekki hægt lengur.Sú góða, nirah tíð.

bankans. Það mál hefur lent
um of útundan hjá fyrrv.
ríkisstjórnum. Það væri mik
ilsvert, ef núv. stjórn tæk-
ist betur í þeim efnum.
Það er ekki allt framför hér hjá
okkur í 50 ár.
. og svona er það.
OG NOKKUÐ MUN hæft í því.
Ekki er allt framför. Þótt efnin
séu meiri og þægindin, er frelsið
að sumu leyti minna. Nú verða
menn t. d. að drekka það kaffi,
sem innflytjendur skammta þeim,
og ekkert annað. Og ef ymprað
er á því, að það gæti verið betra,
eru þeir fijótir að sanna það af
JA, HUN ER LIÐIN tíðin þegar
maður gat setzt niður með stór-
an verðlista fyrir framan sig, og
pantað þetta eða hitt utan úr
heimi og fengið það sent í pósti
og afhent þar möglunarlaust,
gegn vægilegri tollgreiðslu. Hver
skyldi svo trúa því, eftir öll frels-
isskrifin í Morgunblaðinu, að
það hafi verið íhaldsráðherra,
sem skaut loku fyrir þessa frels-
isleið á sinni tíð?
—-Flnnur.