Tíminn - 14.04.1957, Blaðsíða 6

6
T í MI N N, sunnudaginn 14. apríl' 1957,
Útgefandi: Framsóknarfiókkurlita
Ritstjórar: Haukur Snorrason,
Þórarinn Þórarinsson (áb).
Skrifstofur í Edduhúsinu við Lindargötu
Símar: 81300, 81301, 81302 (ritstj. og blaðamenn).
Auglýsingar 82523, afgreiðsla 2323.
Prentsmiðjan Edda hf.
«—-----------------------«----------- ».—
Merkasti atbur^ur rtæsfa árs?
Talið er, að 50 milljónir sæki
heimssýninguna í Brussel að ári
51 JíjótJ hefir tilkynnt þátttöku sína í stórkostlegustu sýmingu, sem
til þessa htfir verií haldin v
Greinin í Rauðu stjörnunni
EINS og greint var frá
hér í blaðinu i gær, hefur
Rauða stjarnan, blað rúss-
neska hersins, nýlega birt
grein, þar sem því er hald-
ið fram, að öryggi íslands
verði aðeins tryggt með
brottför bandaríska hersins
af íslandi og úrgöngu ís-
lands úr Atlantshafsbanda-
laginu. Ef til styrjaldar
kæmi milli austur og vest-
urs muni Rússar kappkosta
að eyðileggja stöðvar Banda
ríkjanna hér, þar sem þær
gætu orðið notaðar til árása
gegn Sovétríkjunum.
Ha<ð er vissulega ekkert
nýtt, að því sé haldið fram,
að árásir verði gerðar á her
stöðvar hér á landi, ef til
stríðs kæmi milli austurs og
vesturs. Slík ályktun hefur
líka við full rök að styðjast.
Hernaðarleg staða íslands
er svo mikilvæg, að ekki er
nema rökrétt ályktað, að
árásir verði gerðar á landið
af þeim aðila, sem ekki
hefði hér stöðvar. Mjög lík
legt er einnig, að hér verði
ekki unnt að koma upp þeim
vörnum, er gætu hindrað
slikar árásir. í þeim efnum
er skemmst að minna á þá
yfirlýsingu þrezku stjórnar-
innar sem birt var fyrir fá-
nm dögum, að ekki sé hægt
að verja Bretland fyrir kjarn
orkusprengj uárásum.
HÉR skal af framan-
greindum ástæðum því síð-
ur en svo andmælt þeirri
fullyrðingu hins rússneska
blaðs, að mikil árásarhætta
hvílir yfir íslandi, ef til stór
veldastyrjaldar kemur. Hins
vegar er Tíminn alveg ósam-
mála hinu rússneska blaði
um það, að brottför Banda-
ríkjahers héðan eða úr-
ganga íslands úr Atlants-
hafsbandalaginu dragi nokk
uð úr þessari hættu, nema
síður sé. Lega íslands
er slík, að mjög eftirsókn
arvert er fyrir stríðsaðilja
að hafa þar stöðvar á stríðs
tímum og því myndi það
verða keppikefli hvors stríðs
aðilans um sig, að ná hér
fótfestu í upphafi styrjaldar.
Af því gæti leitt, að bar-
izt yrði um landið af enn
meiri hörku og árásir á það
yrðu enn stórfelldari, ef ekki
væru hér neinar varnir í
stríðsbyrjun.
Fyrir því eru tugir dæma,
að hlutleysið veitir smá-
þjóðum ekki neina vernd á
stríðstímum. Það fengu svo
margar smáþjóðir að reyna
1 báðum heimsstyrjöldun-
úm. Nýasta dæmi þess hve
hlutleysi smáþjóðar er lítils
virt af yfirgangssömu stór-
veldi, fékkst í Ungverjalandi
á síðastl. hausti. Öskum Ung
verja um brottgöngu úr hern
aðarbandalagi og hlutleysi
var mætt með nýrri íhlutun
rússneska hersins. Þess-
vegna hijómar það líka
meira en hjákátlega, þegar
málgagn rússneska hersins
er a.ð hvetja smáþjóðir til
hlutleysis!
ÞAÐ, sem hér hefur ver
ið sagt, er byggt á þeirri full
vissu, að ísland muni verða
mjög grálega leikið, ef til
styrjaldar kemur á Norður-
Atlantshafssvæðinu, hvort
heldur sem landíið verður
óvarið eða varið í striðs-
byrjun. Sennilega yrði þó
eyðilegginginn enn meiri, ef
landið væri varnarlaust og
keppst væri um að hertaka
það í stríðsbyrjun. Meginvon
íslendinga hlýtur því að
verða sú, að ekki komi til
styrjaldar. Af þeirri ástæðu
hljóta íslendingar eindregið
að styðja alla þá viðleitni,
sem miðar að því að draga
úr stríðshættunni. Stærsta
og mesta átakið, sem gert
hefur verið í þeim efnum, er
Atlantshafsbandalagið. Með
hinum sameiginlegu vörn-
um þeirra þjóða, sem standa
að því, hefur hernaðarlegt
jafnvægi verið stóraukið og
þannig dregið úr stríðshætt-
unni. Af þeim ástæðum
hljóta íslendingar að vilja
leggja sinn skerf til þessara
samtáka og stuðla að eflingu
þeirra, svo að þau geti orðið
fær um að afstýra nýrri
styrjöld.
MERKILEGT hlýtur það
að teljast, að Rússar skuli
ekki vera búnir að gera sér
ljóst, að þeir komast ekk-
ert áleiðis með því að vera
með ósannan áróður um
Atlantshafsbandalagið sem
árásarbandalag eða með
ógnunum og hótunum í garö
þátttökuþjóða þess. Þetta
styrkir aðeins samheldni
þessara þjóða, en vafalaust
vakir það ekki fyrir valdhöf
um Sovétrikjanna. Vilji
Rússar einlæglega stuðla að
öruggara friði og betri sam-
búð þjóða í heiminum, verða
þeir að taka upp önnur
vinnubrögð en þeir ástunda
nú. Þá myndu þeir ekki að-
eins prédika vestrænum þjóð
um hlutleysi, heldur myndu
þeir sýna það í verki, að þeim
væri alvara, t. d. með því að
gefa þjóðum eins og Ung-
verjum og Pólverjum tæki-
færi til velja um það í frjáls
um kosningum hvort þær
vildu gerast hlutlausar eða
ekki.
Svar þátttökuþjóða At-
lantshafsbandalagsins við
hinni nýju áróðursókn Rússa
gegn bandalaginu, verður
vafalaust á þá leið, að þær
fylkja sér aðeins fastar um
það. Því betur, sem þær gera
það, því fyrr mun valdhöf-
um Rússa verða ijóst, að
þeir eru á rangri braut. Það
mun sanna þeim, að vilji
þeir stuðla að batnandi sam
búð þjóðanna og öruggara
friði í heiminum, verða þeir
sjálfir að breyta um stefnu
og þá ekki sízt gagnvart
fylgiþjóðunum í Austur-
Evrópu.
Eftir rúmt ár, þann 17.1
apríl 1958, hefst í Brussel í
Belgtu fyrsta heimssýning
atómaldarinnar. Sýningin
verður opin alla daga vikunn-
ar frá morgni til miðnættis
fram til 19. oktcber sama ár
og forráðamenn sýningarinn-
ar gera ráð fyrir því að 50
miíljónir gesta hvaðanæva úr|
heiminum muni skoða þessa'
stórkostlegu sýningu. Ef hún
heppnast vel, telja sumir, að
hún verði skoðuð sem merk-
asti viðburður ársins.
Segja má með sanni, að öll belg-
íska þjóðin, sem telur um 8,5 millj.
manna, hafi tekið þátt í undirbún-
ingi þessa mikla og mikilvæga fyr-
irtækis, en hann hefir gengið að
óskum. Það þarf mikinn tíma til
að undirbúa heimssýningu. Belgíu-
menn hófu undirbúning sinn fyrir
rúmum 9 árum síðan og enn er
hann í fullum gangi, því að mörg
vandamál bíða úrlausnar. Það þarf
mörg hótel til að hýsa alla þá gesti,
sem til Brussel koma. Belgíska
stjórnin hefir látið reisa gríðarstór Tákn heimssýningarinnar í Brussel — turninn Atomium, sem er 210 billj.
hótel skammt frá sýningarsvæðinu, ón sinnuni stærri heldur en krystaleind í járnmóíekúli. en útlitið sama.
en þegar hafa 11 þúsund pantanir ]
borizt. Ekki verður það heldur
með öllu vandræðalaust að ílytja
allan þennan mannfjölda iil lands-
ins.
Flugfélagið Sabena hyggst m.'
a. leysa vandamálið á þann hátt
að flytja gesti í þúsundatali í
helikppter-vélum frá París til
Brussel, þannig að slíkum gestum
gefst kostur á því að dvelja um
nætur í Frakklandi, en fl.júga
daglega með koptum til að skoða
heimssýninguna.
Þetta er aðeins eitt af íáum
vandamálum, en Belgíumenn ætla
með nákvæmum undirbúningi að
tryggja það, að enginn þurfi að
snúa aftur.
ísófópar og óperusöngkonur
Ýmislegt verður að sjá og heyra
í Brussel þessar vikurnar. 51 af
þjóðum veraldar hafa tilkynnt þátt
töku sína, stórar og smáar eins og
San Marino, Rússland og Banda-
ríkin og hafa til sýnis og skemmt-
unar hina furðulegustu hluti allt
frá ísótópum til óperusöngkvenna
og allt verður upplýst með raf-
magni frá kjarnorkurafstöð.
Tákn sýningarinnar verður hinn
nýi Eiffelturn álfunnar og raunar
heimsins, turninn Atommm.
Þegar Eiffel-turninn var reistur
í París í lok síðustu aldar, var
hann táknmynd hins nýja tíma,
upphafs hinnar nýju iðnbyltingar,
er notkun járns og stáls hafði í
för með sér. I
i
Táknmynd atómaidar
Atom-turninm í Brussel á að
vera táknmynd atómaldarinnar,
*>?'* kjjirnorhan verf’rjr notuð í
þágu friðar og framfara á morgni
i hinnar nýju iðnbyltingar, sem
] kjarnorkan Mýtur að hafa í för
I með sér. Ttirn þessi á síðar að
standa áfram sem minnismerki
aldarinnar.
Lyftur eru í turni þescum. sem
1 flytja gesti sýningarinnar á 20 sek.
í efstu kúlu turnsins, cn hún er
bj'ggð úr gleri og þar verður glæsi-
legt veitingahús. Hinar kúlurnar
eru úr stáli, klæddar alúmíni. Turn
inn verður lýstur upp með ljós-
kösturum að kvddlagi, sýningar-
I gestum til ánægju. Allur turninn
er 168 biiljón sinnum stærri en sú
; kristaleind, sem hann er smíðaður
j eftir.
; Byggingarlist t5l sýnis
I Fjölmargar byggingar hafa ver-
I ið reistar á sýningarsvæðinu og
j ennþá fleiri eru í smíðum. Allar
' þjóðir kappkosta að sýna þróun
j byggingarlistarinnar i smíði sýn-
1 ingarhallanna ekki síður en fram-
! leiðsluvörurnar. Eins og nærri má
geta hlýtur slíkt að kosta óhemju
fé. Smáríkið Liechtenstein ver t. d.
15 þús. dollurum til sýningarinnar,
en Rússar láta sig ekki muna um
50 milljónir dollara. Franska sýn-
ingarhöllin er talin stórkostlegt
listaverk í byggingalist, enda tek-
ur hún góðan hluta af þeim 10
milljónum dollara, sem Frakkar
verja til sýningarinnar. Helming
sýninsarsvæðis Frakká vérour var-
ið til ýmiss konar lista, svo sem
málverka og listiðnaðar.
Rússar hafa í smíðum geysistóra
höll. en í henni miðri rís stór
stytta af Lenin. í rússnesku höll-
' inni er m. a. stórt leikhús og veit-
ingahús.
16 þús. fernnetra spagill
Það þykir tíðindum sæta, að þeir
ætla sér að flytja 16 þús. ferm.
af spegilgleri til að setja upp á
sýningunni. Sýningarhöll Banda-
rikjamanna er m. a. byggð úr
krystal og gull.i, þvermálið er 340
fet, en hæðin 95 fet. Verður þetta
ein stærsta bringlaga byggingin í
öllum heiminum. Hún er einnig
búin le'khúsi. Sýningarhallir
Bandaríkjamanna og Rússa standa
hlið 'öð hlið; en næst þeim stend-
ur sýningarkirkja Vatikansins í
I Róm og er það í fyrsta sinn, sem
! Vatikanið sýnir á heimssýningu.
ÍKaþólsk r menn í 47 löndum hafa
jverið beðnir að leggja fé af mörk-
! um til að standa straum af kostn-
aðinum.
Sagt er að Rússar hafi móðgazt,
íFramhald á 8 síðul
Þetta er hin glæsilega sýningarhöll Frakka, sem í byggingarlist er talin standa framar flestum öðrum bygg-
Ingum á heimssýningunni.
É