Tíminn - 12.06.1957, Qupperneq 6

s

Otgefandl: Framtóknarfl*kk»rtH
Ritstjórar: Haukur Snorrasau,
Þórarinn Þórarinasou (áb).
Skrifstofur í Edduhúsinu viö Lindargðtu
Simar: 81300, 81301, 81302 (ritstj. og blaöamaas).
Auglýsingar 82523, afgreiðala ZSZt
PrentsmiSjan Edda hf
—----------------------------------------------->
Búf járræktarlögin nýju
Á NÝLOKNU Alþingi
var samþykkt mikill laga-
bálkur um búfjárrækt. Að
miklu leyti er hann byggð-
ur á sama grundvelli og bú-
fjárræktarlögin frá 1948, en
þau byggðast aftur á búfjár
ræktarlögunum frá 1931. —
Ýmsar breytingar hafa átt
sér stað síðan 1948 og lét því
Búnaðarfélag íslands endur-
skoða lögin með það fyrir
augum. Niðurstaðan varð sú,
að samið var á vegum félags-
ins frumavrp til. nýrra bú-
fjárræktarlaga. Þetta frv. var
lagt fyrir þingið í haust og
náði fram að ganga án veru
legra breytinga.
MEÐ þessum nýju lögum er
aðstoðin til búfjárræktar á
ýmsan hátt bætt. Búnaðar-
samböndum er auðveldað að
ráða sér ráðunauta, en rikið
greiðir þeim helminginn af
launum þeirra. Ýmsir styrkir
til nautgriparæktarfélaga og
sauðfjárræktarfélaga eru
nokkuð hækkaðir. Veitt er
aukin aðstoð til stofnunar og
starfrækslu sæðingarstöðva.
Yfirleitt stefna lögin þannig
í þá átt að treysta aðstöðu
búf j árræktarinnar.
í lögunum er, eins og hin-
um fyrri búfjárræktarlögum,
sérstakur kafli um forða-
gæzlu og fóðurbirgðafélög.
Þar er m.a. sú breyting gerð,
að hreppsnefnd er veitt auk-
ið vald til að tryggja það, að
farið sé eftir fyrirmælum
forðagæzlumanns.
í UMRÆÐUM þeim, er
urðu um lögin á Alþingi,
skýrði Ásgeir Bjarnason,
þingmaður Dalamanna, frá
þeim merkilega árangri, sem
starf búfjárræktarstarf-
seminnar hefði borið til
þessa.
Árið 1903—04 sendu fyrstu
tvö nautgriparæktarfélög
frá sér skýrslur, sem náði
yfir 89 kýr, og var meðal-
nyt þeirra 2242 kg. Árið 1955
var hinsvegar meðalnyt kúa,
sem skýrslur náðu til, 3283
kg. Meðalársnyt hefur þann-
ig aukist um nær þriðjung
síðan um aldamót.
Árið 1935 var meðal kjöt-
framleiðsla eftir vetrarfóðr-
aða kind 10,2 kg., en árið
1956 var hún 15,5 kg.
Þar sem betri árang-
ur hefir náðst, er munurinn
að sjálfsögðu enn meiri
ÞESSAR tölur tala skýru
máli um þann árangur, sem
búfjárræktarstarfsemi hefur
þegar borið. Þær skýra nauð
syn þess, að reynt sé að efla
hana og treysta á allan hátt.
Það er ekki síður nauðsyn-
legt að rækta sjálfan bústofn
inn en að rækta jöröina.
Þess vegna er ástæða til þess
að fagna setningu hinna
nýju búfjárræktarlaga. Með
þeim er áreiðanlega stigið
nýtt spor til styrktar og aukn
ingar landbúnaðinum.
: { '■
Kanada og Reykjavík
ÚRSLIT þingkosning-
anna i Kanada hafa vakið
mikla athygli um allan
heim. Ástæðan er sú, að
því var almennt spáð fyrir-
fram, að Frjálslyndi flokkur
inn myndi halda velli, þótt
hann fengi nokkuð færri
þingsæti en áður. Munurinn
á þingstyrk hans og hinna
flokkanna var svo mikill, að
óeðlilegt þótti, að hann gæti
misst meirihlutann að þessu
sinni. Við það bættist svo
einnig, að velmegun hefur
verið í landinu og framfarir
miklar.
Niðurstaðan varð samt sú,
að flokkurinn missti meiri-
hlutann og beið hinn mesta
ósigur.
VAFALAUST koma hér
ýmsar ástæður til greina, en
ein er þó talin mikilvægari
en allar aðrar til samans.
Hún er sú, að flokkurinn var
búinn að fara með völd í
22 ár samfleytt. Kjósendur
töldu því rétt að breyta til.
Þótt stjórnin hafi á marg-
an hátt gefizt vel, þótti hyggi
legt að gefa nýjum kröftum
tækifæri til að reyna sig og
hreinsa til á þeim stöðum
stjórnarkerfisins, þar sem ó-
eðlileg kyrrstaða eða spilling
gat hafa myndast í skjóli
hinnar löngu valdasetu
Frjálslynda flokksins.
Kanadiskir kjósendur hafa
hér fylgt hefð, sem er sterk
í Bretlandi, og hefur færst
þaðan til hinna brezku sam-
veldislanda.
ÞESSI ÚRSLIT í Kanada
mættu vel beina hugum
Reykvíkinga að stjórn bæjar
félags þeirra. Þar hefur sami
flokkurinn ráðið um miklu
lengra skeið en Frjálslyndi
flokkurinn í Kanada. Stjórn
hans hefur á flestan hátt
reynzt verr en stjórnin í
Kanada. í skjóli hennar þró
ast nú spilling og kyrrstaða
á mörgum sviðum bæjar-
rekstursins, svo að ekki sé
meira sagt. Árlega er seilst
lengra og lengra niður í vasa
skattþegnanna með síhækk-
uðum útsvörum. Svo þungur
baggi eru útsvörin orðin á
atvinnufyrirtækjunum, að
þau lama orðið stórlega at-
vinnulíf bæjarins. Allskonar
skrifstofukostnaður bæjarins
eykst hröðum skrefum, en
það mun reynast afkomu
bæjarins erfið stoð, þegar ver
ið er, með útsvörunum, aö
sliga sjálfa undirstöðuna,
þ.e. atvinnuvegi bæjarins.
Vissulega er því kominn
tími til þess, að Reykvíking-
ar fylgi fordæmi Kanada-
manna og breyti hér til. —
TIMINN, miðvikudaginn 12. júní 1957.
ERLENT YFIRLIT:
Bandalag arabísku konunganna
Miklu skiptir, aí Eisenhowerhjálpin veríi notuí til aí bæta kjör alþýtJunnar
MEÐAL þeirra atburða, sem
vöktu einna mesta athygli í sein-
ustu viku, var heimsókn Sauds
Arabíukonungs til Ammans, höfuð
borgar Jórdaníu. Saud kom þang-
að í boði Husseins konungs og
hlaut hinar glæsilegustu viðtökur.
Skömmu áður hafði Saud heimsótt
Feisal konung íraks.
Fyrir fáum árum síðan hefði
það verið talið til furðulegra tíð-
inda, ef slíkar heimsóknir hefðu
átt sér stað. Ástæðan til þess er sú,
að Ibn Saud, faðir Saud konungs,
hrakti á sínum tíma langafa þeirra
Husseins og Feisals frá Arabíu,
ásamt helztu ættmönnum hans, og
hefur síðan verið mikill fjand-
skapur milli þessara ætta. Fyrir
atbeina Breta hófust ættmenn
þeirra Husseins og Feisels til
valda í írak og Jórdaníu, og hafa
brezk áhrif jafnan verið sterk þar
síðan. Ibn Saud og síðan Saud
sonur hans, hafa hinsvegar fylgt
arabiskri þjóðernisstefnu, óháðri
stórveldunum. Ættarfjandskapur
og ólík utanríkisstefna hefur mynd
að gjá milli þessara konungsætta.
MARGIR samverkandi atburð '
ir, sem gerzt hafa seinustu misser-
in, hafa hjálpað til að brúa þessa
gjá og skapað þá aðstöðu, að nú
er farið að tala um bandalag þess-
ara þriggja Arabakonunga. Þar má
t.d. nefna vaxandi viðgang Nassers
sem forustumanns Araba, en
hvorki forustumenn íraks eða
Saudi-Arabíu kæra sig um áber-
andi forustu Egypta fyrir Aröbum.
Þá má nefna aukna íhlutun Rússa
í löndum Araba, en öllum konung
unum stendur stuggur af kommún
ismanum, enda myndi valdastólum
þeirra vera hætt, ef hann næði
verulegum ítökum í löndum þeirra.
Seinast en ekki sízt, ber svo að
nefna afskipti Bandaríkja-
manna af málum Araba, er mjög
hafa aukizt síðan Súezdeilan kom
til sögunnar, og þó einkum eftir að
Eisenhovertillögurnar um málefni
nálægari Austurlanda komu til
framkvæmda. Framkoma Banda-
ríkjanna virðist hafa verið mjög
hyggileg til þessa, enda borið veru
legan árangur. Hún virðist hafa j
áorkað því, að Saud hefur mjög
færst til samstarfs við þau, þótt
hann fylgi hlutleysisstefnu í orði,
kveðnu sem áður, og einnig hefur ‘
hún áreiðanlega haft mikil áhrif '
á gang mála í Jórdaníu, og stuðlað
að sigri Ilusseins konungs í átök-
unum þar.
UM ÞAÐ leyti, sem Eisenhow-
er birti tillögur sínar um málefni
nálægari Austurlanda rétt eftir j
áramótin í vetur, virtist taflstaðan j
þar vera Rússum hagstæð. írak * 1
var þá eina Arabaríkið, sem var
Saud konungur
hliðhollt vesturveldunum. Egypta-
land og Sýrland voru eindregið
hliðholl Rússum og virtust jafn-
framt hafa öll ráð Jórdaníu í hönd
um sér. Jemen, Saudi-Arabía og
Líbanon virtust einnig ætla að
hallast á sömu sveifina, þótt þau
tvö síðarnefndu gerðu það nauð-
ug.
Eftir för Saud konungs til Wash-
ington, breyttist þetta nokkuð, því
að Eisenhower virðist hafa unnið
tiltrú hans. Síðan hefir þróunin
gengið öll í þessa átt, þótt mest
hafi það verið áberandi í Jórdaníu.
Það bandalag hinna þriggja Araba
konunga, sem virðist vera að rísa
á fót, er óbeinn sigur fyrir Banda-
ríkin. Stjórn Líbanons hefir skip-
að sér eindregið þeim megin og
vinni hún í þingkosningum þeim,
sem nú standa yfir þar í landi,
mun það haldast óbreytt. Aðeins
Sýrland og Egyptaland halda enn
tryggð við Rússa, en stjórn Sýr-
lands er talin ótraust í sessi og
nokkur snurða er talin komin á
þráðinn milli Rússa og Nassers,
því að þeim síðarnefnda þyki að-
stoð þeirra ekki næg. og vilji ekki
heldur sætta sig við þau skilyrði,
er Rússar eru sagðir selja fyrir
henni. Auk þess er Nasser svo ekki
talinn sterkur í sessi.
FRÁ SJÓNARHÆÐ vestur-
veldanna hefir gangur málanna í
Arabalöndunum því gengið þeim
Hussein konungur
í vil seinustu mánuðipa., En of
snemmt er hins vegar að tala um
nokkurn endanlegan sigur. Sá
böggull fylgir t. d. skamnjriía í
sambandi við bandalag þeirra Ar-
abakónga, að þeir hafa allir til-
hneigingu til að halda ástandinu
sem mest óbreyttu í löndum sín-
um, þ. e. að halda í; eigin sér-
réttindi og þeirrar.yfirstéttar, sem
þeir styðjast við. Alþýðan hlýtur
hins vegar að fara að sækja á þar
eins og annars staðpr og heimta
meiri rétt og betri kjör, en óvíða
eru kjör hennar eins-. slærn og í
þessum löndum.
Hættan, sem hér ;-Jmlip -yfir
Bandaríkjunum er þvírsu; að þau
byggi tengslin við þessi lönd á sam
starfi við yfirráðastétt, ;sem fyrr
en síðar er dæmd til þöss að tapa.
Þess vegna er nú fátt meira á-
ríðandi fyrir Bandaríkin en að þau
noti sér þá aðstöðu, sem þau hafa
nú, til að beina þróuninni í rétt-
an farveg í þessum löndum og
láti hjálp þá, sem þau ætla að
veita, ganga til þess að stuðla að
bættum lífskjörum og menntun al-
mennings. Með þeim hætti einum
verður bezt útrýmt þieim jarð-
vegi, sem ella gæti orðið kommún-
ismanum meira til framdráttar en
núv. viðleitni Rússa til að ná ítök-
um meðal Araba með vinfengi við
Nasser og aðra slíka einvalda,:sem
eru meira og minna valtir í sessi.
Þ.Þ.
Nokkurt tap varð á rekstri Eimskipa-
félags Islands á síðastliðnu ári
Aðalfundur Eimskipafélags íslands var haldinn s. 1. laug-
ardag. Fundarstjóri var kjörinn Lárus Jóhannesson. For-
maður félagsstjórnar Einar B. Guðmundsson lagði fram
prentaða skýrslu um starfssemi félagsins á s. 1. ári og gjald-
keri, Birgir Kjaran, lagði fram reikninga þess. Skýrsla for-
manns bar með sér, að rekstrarafkoma félagsins á árinu var
hvergi nærri góð, þótt hún væri skárri en á árinu 1955.
NURI AS-SAID forsætisráðherra,
sem um langt skeið hefir verið hinn
„sterki maður" íraks og ráðið hefir
mestu um hina vestrænu afstöðu
þess. Völd hans byggjast m. a. á því,
að Felsal konungur er enn barn
að aldri eða nýlega orðinn 12 ára.
I Tap er á rekstrinum, sem nemur
1 röskum fimm milljónum króna, en
'þá hafa verið færðar til gjalda fyrn-
ingarafskriftir, sem nema samtals
kr. 8.737.708,60.
100 milljónir í tekjur.
Tekjur skipanna á árinu námu
samtals um 100 milljónum króna,
en gjöldin um 95 milljónum og er
það um 14 milljónum króna hærri
■tekjur en árið áður. Staíar það af
auknum vöruflutningum, er voru
um 25 þús. smálestum meiri en áð-
ur. Tap var enn sem fyrr á leigu-
skipum félagsins, að upphæð 705
þúsundum króna. Þrátt fyrir það,
að gjöld vegna skipa í förum hækk
uðu frá árinu áður um 12,5 millj.
króna, hefir rekstrarafkoma orðið
um 3,5 milljónum króna betri en
1955.
67 þúsundir til hluthafa.
Þeir bræður, Árni G. Eggerts-
son og Grettir Eggertsson, voru
mættir á fundinum sem fulltrúar
vestur-íslenzkra hluthafa. Flutti
Árni félaginu árnaðaróskir V-ís-
lendinga, sem hann kvað jafnan
bera hag félagsins mjög fyrir
brjósti. Þar næst var rætt um út-
hlutun arðs til hluthafa og ákveðið
að hann skyldi nema 4% eins og
áður hefir verið. Nemur sú
greiðsla um 67 þúsundum króna.
Þá var kosin stjórn og voru af
hálfu hluthafa hér á landi kjörnir
j þeir Jón Árnason fyrrv. bankastj.,
Bjarni Benediktsson og Pétur Sig
urðsson, allir endurkjörnir. Af
hálfu V-fslendinga var kjörinn
Árni G. Eggertsson.
Formaður skýrði frá því, að Sig-
urjón Jónsson, fyrrv. útibússtjóri,
sem verið hefir endurskoðandi fé-
lagsins síðan 1938, gæfi ekki leng-
ur kost á sér til endurkjörs og
voru honum þökkuð störf í þágu
félagsins. Sigurbjörn Þorkelsson
var kjörinn endurskoðandi I hans
stað.