Tíminn - 06.11.1957, Blaðsíða 4

4
TÍMINN, miðvikudaginn 6. nóvember 1951’j
Bersöglissögur um leikarana í Holly-
wood leiða til sögulegustu málaferla
Heíir Erroíl FSynn sóa$ 8 milljónum dollara í
drykkjuskap, kvennaíar og misheppnaí brask?
Fyrir nokkru síðan hófust í ast me'ð því, sem gerðist þar, án ___________ * , „ „ ______....... ..........
Hollyvvood réttarhöld, sem Vafa- þess, að þeir, sem þar voru, vissu miúi Suðurháfseyja. Þessi atvinna og álitu þeir að sérhverjum manni eldi'sTns og þáTt bernskuáranna'í
1 1. _ ■ „ f t :_ ... 'Y n w, ílrl rv ' n f 1\t*i TJ rvwK Atrrti rt 110 10 n a 1 h11 vntl i T p i x t t »í r- 1 -- r\ WI w\ i n ‘N11 yt niwrr n f ~ . . _ _. ,u
af til Ástralíu og gerðist þar sjó-
maður. Með aðstoð góðra kunn-
ingja sinna tókst honum að ná
eignarhaldi á smáskipi, gerðist
skipstjóri á þvd, og hóf flutninga
Heilbrig'ÍSismál
Heíir uppeldið
Forlög koma ofan að,
örlög kringum sVeima,
álögin úr ýmsum stað,
en ólög fæðast heima.
Ezra Pétursson
eití urslitafjýðingu?
FORLAGATRUIN er ævaforn
og var kölluð Moira hjá grikkjum,
lífismenn, hedonistar, sem eru á*
berandi að fjöldanum til í okkar
þjóðfélagi. Þeir eru einstaklings
hyggju menn og hugsa um það eitt
að skemmta sjálfum sér, án tillits
til annarra.
Kenningin um áhrifavald
upp
laust eiga eftir að vekja mikla ; af því. Herbergi þetta lánaði Flynn féll honum veí og gaf honum i væri skammtaður sinn skerfur af
athvgli. Undanfarin ár hefir tíma-J svo kunningjum sínum og vinkon- sæmj|egar tekjur. Hann iðkaði j góðu og illu. Seinna meir kom
rit, er nefnist Confidential, fluttjum þeirra. lýmsar íþróttir á þessum árum, en fram sú skoðun hjá þeim, að mað
ýmsar bersöglar lýsingar á ásta-! Greinargerðinni um Flynn lýkur þó aganega hnefaleika. Á því sviði: urinn gæti aukið skerf sinn af
málum og ævintýrum leikaranna í | með því, að útgefendur Confid- n;igi ;hann þeim árangri að vera hinu 'síðarnefnda með glópsku
Hollyvvood. Á síðastliðnu sumri j entials hafi vitni að öllum þessum kjörinn í sveit hnefaleikara, sem sinni.
ákærum sínum og muni leiða þau Ástralía sendi á Ólympíuleikana. j Moirai voru þrjár nornir, dætur
var svo komið, að ýmsir leikar-
anna töldu sig ekki geta unað
þessu lengur og ákváðu að hefja
mál gegn útgefendum ritsins og
krefjast mikilla skaðabóta fyrir á-
litshnekki. Fremstur í þessum
flokki var Errol Flynn, sem
heimtaði hvorki meira né minna
fram á sínum tíma.
Clotho,
Hann vann þrjá leiki þar og var
því á góðri leið að komast í úr-
Oheppni Flynns Islit, þegar hann lenti á Amerílíana,
Það er því ekki að ástæðulausu! sem sigraði ’hann í fyrstu lotu.
að búizt er við sögulegum réttar- j Það áíiti ekki íyrir Flynn að
höldum, ef Flynn heldur kæru liggja að stunda lengi siglingar j trúar.
sinni til streitu. Flynn segist hik-|milli Suðurhafseyja. Þangað komu Ennþá eldri var trúin á giftu
næturinnar og nefndust
Lachesis og Atropos.
Örlagatrúin forn norræna átti
einnig rætur sínar að rekja til
frumstæðrar hjátrúar og náttúru
en eina milljón dollara í skaða- laust muni gera það, en ekki hefir kvikmyndamenn, sem réðu Flynn og ógiftu manna og ættarfylgjurn-
bætur. |það bætt aðstöðu hans, að hannltil fiutninga fyrir sig. Af tilviljun ■ ar.
Réttarhöldin í máli hessu hóf- j var nýlega íekinn fastur af lög- sást Flynn á nokkrum stöðum á j
ust fyrir nokkru síðan, en var
síðan frestað um skeið. Þetta upp-
reglunni í drykkjukrá, þar sem þeim myndum,
honum hafði orðið á að kyssa tóku, og leizt
haf þeirra benti til þess, að þau gifta konu, en eiginmaðurinn tek- um í London svo vel á hann, að
sem þessir menn j ORLAGANORNIRNAR þrjár
kvikmyndastjóran-; UrSur, Verðandi og Skuld í Völu
■
:-A
Svona leit Errol Fiynn út þegar hann kom til HoJI-ywood áriö 1934 (t.v.) tii aö leika í spennandi myndum
eins og Robin Hood (í miði), en þá kom hann fótunum undir sig fiárhagslega. En sem leikari fékk hann fyrst
viðurkenningu fyrir Englendinginn í skáidsögu Hemingways „The sun aiso rises7/ (t.h.).
myndu verða mjög söguleg, ef j ið það óstinnt upp, svo að lögregl- hann fékk Flynn til að koma
þangað og lék hann þar i nokkr-
um myndum.
haidið verður áfram með þau. Út- an varð að skerast í leikinn. Enda
gefendur „Confidential11 ætla 1 lokin urðu þau, að Flynn var lok-
nefnilega ekki að láta dæma sig
þegjandi og hljóðalaust, heldur
haía brugðizt við á karlmannleg-
asta hátt. Þeir hafa nefnilega lýst
yfir því, að þeir muni leiða fram
vitni, er staðfesti allar frásagnir
þeirra um leikarana og raunar
meira iil.
Ófögur greinargerð
um Errol Flynn
Til staðfestingar því, að hér
verði ekki látið lenda við orðin
ein, hafa útgefendur Confidential
nýlega birt alllanga greinargerð,
þar 'sem svarað er ákærum Errol
aður inni á lögreglustöö í nokkr-
ar klukkustundir.
Prófessorssonur, skipstjóri
og hnefaleikari
í tilefni af þessu öllu saman,
skrifa amerísku blöðin nú mikið
um Flvnn og rekja sögu hans. Blöð
í Evrópu eru einnig farin að gera
þetta, enda á Flynn víða mikinn
aðdáendafjölda, ekki sízt í hópi
lcvenþjóðarinnar.
í stuttu máli er æviferill Flynns
á þessa leið:
Flynn er írskur að uppruna.
Hefir leikið í 50
kvikmyndum
Frægð Flynns sem kvikmynda-
leikara byrjaði þó ekki fyrr en
eftir 1934, þegar ameríska kvik-
myndafyrirtækiö Warner Broth-
ers réði hann í þjónustu sína og
gerði hann að einskonar eftir-
manni Rudolfs Valentinos.
| Síðan Flynn kom til Ameríku.
hefir hann alls leikið í um 50
i kvikmyndum. Undantekningarlítið
1 hefir hann leikið kappa og
_______________^ Faðir hans var prófessor í Bel- kvennagull. Hann hefir sem siíkur
Flynn. í greinargerðinni er ekki! fast og var líffræði sérgrein hans.; upnið sér mikla almenningshylli
aðeins áréttað allt það, sem blaðið. Hann fór margar vísindaferðir til vu®a um lönd’ en varla hlotið
iheíir áður sagt um Flynn, heldur j annarra landa og dvaldi m. a. um * iourkenningu sem góður leikaii
'alllangt skeið á Tasmaníu í þeim,fy.rr en í,seinustu mynd sinni, sem
erindum. Þar fæddist Flynn 20.1 nu er nýl'bga byrjað að sýna.
júní 1909. I Mynd ®u er bvggð á sögu Heming-
. Flynn hafði litla tilhneigingu ways> „The Sun Also Rises“, og
til að fylgja í fótspor föður síns ,leikur Flynn þar skozkan drykkju
og gerast bókaormur og vísinda-!lnann meó miklum ágætum. Onn-
maður. Seytján ára að aldri, sagði ur aðalhlutverk í þeirri mynd hafa
hann skilið við allt skólanám, er Þau Avra Gardner og Tyrone
spá spunnu örlagaþræðina eða
reistu mðnnunum rúnir og fengu
menn ekki rönd við reist, heldur
voru ofurseldir örlögum sínum,
þegar frá fæðingu.
Þó bryddi snemma á þeirri kenn
ingu að hafa mætti áhrif á skap
gerð og framtíð einstaklingsius
með uppeldinu, og væru- forlögin
honum því ekki óumbreytanlega
ásköpuð frá fæðingu.
Hinn heilagi Ignatius sagði þetla
skýrt og skorinort á sextándu öld.
Hann sagði að gæti hann haft með
höndum kennslu og tilsögn barns
ins til sex ára aldurs, þá væri sér s la"atrinn •
fastmótun persónuleikans, svo að
ekki verði um þokað síðar meir,
var vissuiega framför frá forlaga-
trúnni, en nýlega hefir hún einn
ig verið gagnrýnd með töluverð-
um rökum. Ilefir hún veriö mjög
í hciðri höfð undanfarnar fjórar
aldir, án þess að efast hefir verið
um sannleiksgildi hennar.
A. N. Whithead segir: ,,Það borg
ar sig bezt að endurskoða og gagn
rýna þær kenningar sem staðið
hafa lengst, án þess að efast hafi
verið um þær.‘
KENNING þessi hefir orðið
til þess að megin áherzla hefir
verið lögð á uppeldi barnsir.s, og
er ekki nema gott eitt um það að
segja ef það hefði ekki jafnframt
orðið til þess uppeldis áhi’if á
unglings og fullorðins og n-ann
dómsárin hafa verið víða svo hrapa
lega vanrækt sem raun ber vitni
um, það leiðir eðlilega af því að
það hefir ekki verið talið ómaks
ins vert, þar sem persónuleikinn
væri þegar svo fastmótaður sam
kvæmt keningunni að ekkert hefði
framar nokkur áhrif á hann. Við
hljótum að spyrja okkur; er þetta
ekki líka frumstæð hjátrú, þó ihún
sé ekki alveg eins gömul og for
sama hver fræddi það eftir þann
tíma. Hann trúði því einlæglega
að ekkert gæti raskað og þaðan af
síður kollvarpað því sem barnið
hefði numið í bernskunni.
Doctor lan Stevenson hefur ný
verið lokið við að kanna það sem
skrifað hefur verið um þessa
kenningu vísindalega, og birti
hann árangur þeirrar könnunar á
þingi ameríska geðlæknafélagsins
UPP frá þessu trúðu margir! vorið 1956. Kemst hann að þeirri
að reynsla bernskuáranna ' niðurstöðu að hvergi sé að finna
neina raunverulega sönnun bess,
að unnt sé að sjá það fyrirfram
hvaða áhrif uppeldi barnsins
kunni að hafa á síðari skapgerð
og persónuleika þess.
f fyrsta lagi hefur alvarleg sál-
því
hefði úrslitaþýðingu á mótun per
sónuleikans, og er þetta kjarni
margra kennisetninga sálfræðinga
af ýmsum skólum fyrr og síðar,
og byggði Freud kenningar sínar
um sálgreiningu á þessum grund j
larleg þrekraun ekki síður áhrif á
velli
Með þessu var að vísu stigið! fullorðinsárunum heldur en í
allmikið framfaraspor frá frunt | æsku, og stundum hafa þær mun
stæðu forlagtrúnni hjá forn grikkj
er bætt við mörgum ny.ium sög-
um og Flynn yfirleitt borinn hin-
um þyngstu sökum, eins og t.d.
að hafa verið riðinn við eitur-
lyfjasölu, hafa framið kynferðis-
brot á unglingsstúlkum og hafa
haít í frammi margskonar ósóma
í hibýlum sínum, eins og t. d. að
hafa 'svefnherbergi, sem var þann- hann hafði m. a. stundað
í Dyfl-
ig útbúið, að hægt var að fylgj- inni, Lundúnum og París, stakk
Power.
Flynn er sagður
yfirleitt vel
Carmen Jones
Bandarísk kvikmynd. Aðal-
hlutverk: Dorothy Dandrigde,
Harry Belafonte. Hljómlist:
GeorgeS Bizet. Songvar og
texti: Oscar Hammerstein II.
Leikstjóri: Otto Preminger.
Sýningarstaður: Nýja bíó.
Kynningin á myndinni minnir mann
á nýjustu geröir bifreiða frá Banda
ríkjunum, gljáandi og áberandi og
svo er um alla tækni í myndinni.
Jafnvel textarnir við hinar frægu
óperuaríur Bizet hafa einnig þenn-
an keim fullkominnar tækni og
hagvísinda. Samt skyldi enginn
ætla að mvnd þessi hafi á sér blæ
hins kalda stáls, en í henni bland-
ast saman á ákjósanlegasta hátt sí-
gild mennska og stíll nútímans.
Carmen Jones mun vera sextánda
Carmen myndin, sem gerð hefir
verið báðum megin hafsins. Bins
og hinar er þessi byggð í megin-
atriöum á óperunni Carmen eftir
Bízet, sem aftur var gerð eftir
stuttri sögu eftir Prosper Merimeá
frá 1847. Sjálfsagt hefir ekki allt-
af verið farið mjúkum höndum um
þessa sígildu óperu í endurútgáf-
um hennar í kvikm.vndum, en liafi
einhverjar misþyrmingar átt sér
stað, greiðir þessi myr.d þann
skaða að fullu. Hún gerir jafnvel
meira, því hún bendir ótvírætt á
Ieið, sem ætti að fara til að gera
önnur sígild verk jafn aðgengileg
og samlifuð nútímanum. Það skað-
ar ekki sjálfa óperuna, þótt hún
sé sett upp með þeim liætti nútíð-
ar, að allir geta notið og skilið bet-
ur en ella afburðagott verk Bizet.
Ensku textarnir, sem Hammerstein
annar hefir gert við aríurnar, eru
prýðilegir, svo sem textinn við
■ Ilabanera og söng nautabanans,
sem þarna ér orðinn að hnefaleik-
ara. Þá má segja um Dandrigde í
hlutverki Carmenar Jones, að
varla hafa þeir Bizet og Merimeé
haft rneiri þokkagyðju fyrir hug-
arsjónum, er þeir voru að semja
undirstöðurnar. Undirritaður hefir
áður haldið því fram, að fáir stæðu
þeldökku fólki snúning í listum,
ef aðstaða væri góð. Mynd þessi
öll er sönnun þessa. Fortakslaust
hefði hún ekki orðið svona góð
með hvítum leikurum af því þeir
hefðu verið slípaðri og ekki eins
náttúrlegir.
Þau, sem syngja sjálf hlutverk sín
eru hvorki Dandrigde eða Bela-
fonte, heldur þær Pearl Bailey og
Olga James. Fyrir Dandrigde og
Belafonte syngja Marilyn Horne
og Le Vern Ilutcherson. Dandrigde
verður því eingöngu þakkaður
leikurinn. Því má slá föstu að
Dandrigde er mikilhæf og franv
úrskarandi leikkona og Preminger
hefir notfært sér hæfileika henn-
ar út í æsar með varfærnislegri
myndatöku, sem teflt er gegn leik
þrótti hennar í hlutverki, sem bæði
er ofsafengið og kröfudrjúgt á gáf-
ur. — I. G. P.
um, víkingunum, múhameðstrúar
mönnum sem kalla hana Kismet,
og jafnvel hjá sumum guðfræðing
um kristninnar fyrr á öldum og
allt til vorra daga.
EKKI ER það neitt undarlegt
þótt ennþá eimi eftir af forlaga
trúnni. Afturhvarf til frumstæðsri
hugsunarháttar og tilverustiga,
svonefndur atavismi, kemur víða
fram í meðvitund einstaklinga og
þjóða sem þjóðtrú, hjátrú og hind
meiri áhrif á fullorðna. Hann nefn.
ir sem dæmi að börn aðbgasfc
raunum fangabúðalífsins hetur
en fullorðnir.
í þriðia lagi eiga verulegar per-
sónuleikabreytingar sér stað að
bernskuárunum liðnum, þar með
talið að geðtruflanir geta horfið,
stundum án læknismeðferðar.
f fjórða lagi eru börn sem alin
eru unn. að því talið er, með heztu
unneldisaðferðum, encu ónæmari
fvrir geðtruflunum en önnur börp.
Á hinn hóginn fá hau börn sem
urvitni. Margir einstaklingar fá alin eru upp við mjög slæm skil-
jafnvel ekki að njóta æðri og þrosk
aðri hugsunarháttar, livorki í upp-
vexti eða á manndómsárum og þró
ast því ekki neitt verulega lengra
en hið frumstæða víkingastig. Með
yrði. ekki nálægt því alltaf slæma
sálarlega kvilla.
Fullyrðingin um það, að rrann-
legur persónuleiki sé sveigan’egri
og mótanlegri í bernsku og æsku,
al þeirra eru hinir frumstæðu gjá-. heldur en á fullorðinsárunum hef
ur ennþá hvergi verið endanlega
sönnuð. Hún hefur heldur ekki
látinn af þeim, eem hann vinnur' verið afsönnuð. Við þurfum miklu
með, leikstjórum og leikurum.
Það orð liefir heldur ekki komizt
á hann, að hann stundaði æfing-
ar illa, eins og vel mætti ætla af
sögum þeim, sem um hann ganga.
Slarkari og kvennamaður
Þótt talsvert kunni að vera ýkt
í því, sem útgefendur Confident-
ials halda fram um líferni Flynns,
hera kunningjar hans ekki á móti
því, að hann hafi lifað óreglu-
SÖmu lífi. Hann hefir drukkið
mikið og lætur illa, þegar hann
er drukkinn. Hann sækist þá eftir
að berjast og gerist djarftækur
til kvenna. Margir kunnir menn
í Holíywood hafa orðið fyrir hnef
um hans og margar ungar stúlkur
hafa kært hann fyrir skírlífis-
spjöll, en aðrar eignað honum
börn sín. Flest hafa þessi mál þó
verið þögguð niður. ten sum hafa
þó gengið til dómstólanna, en sætt
ir venjulegast tekizt, áður en til
dóms kom.
Flynn hefir ekki verið giftur,
(Framhald á 8. aíðu.
víðtækari rannsóknir á þessu '•viði.
Þær rannsóknir kunna að le;ða í
l.iós að pensónuleiki barm er
sveigjanlegri á sumum sviðum en
ekki öðrum. Með því lauk Steven-
son máli sínu.
KRISTINN dómur byggir á
frjálsu vali fullorðinna mannn. svo
og náðinni. T boðorðunum að hinu
æðsta drottinlega ellefta boðorði
mcðtöldu er sagt: hú skalt. oðn þií
skalt ekki. Með því er rnönnum
ráðlagt hvað þeir eiga eða eiga
ekki að gera. Þá er undirstFkað
að þeir hafi s.iálfir vald til hess
að velia eða hafna af eigin friáls-
um vilja. án tillits til fnrlaga,
undangenginnar reynslu eða upp-
eldisáhrifa.
Þessi sannleikur er öllum sál-
fræðilegum kennisetningum æðri,
og bví ber oss nú að leggja en.aúá
meiri rækt við stöðugt holl upp-
eldisleg áhrif á okku rsiálf og
fullorðna fólkið engu síður en
börnin.
E.P. '