Tíminn - 08.12.1957, Qupperneq 7

T f MIN N, sunnudaginn 8. desember 1957.
z
SKRIFAÐ OG SKRAFAÐ -
Atburðir eítir síðustu lotu óírægiugarstríðsins - Bréfaskipti stjórnarflokkanna um varnarmál
in - Enn rýkur ór róstumim í Ungverjalanái og við Sóez - ÁSstaSa SýSræðisbjóSanna óljés
í skini gerfimána og eld flauga - Órofatengsl pólitísks og f járhagslegs s jálfstæðis - Þörf á ,sókn
til a5 mæta efnahagslegum vandamálum nó og í framtíSinni
Undir lok hinnar síðustu
lotu ófrægingarstríðs íhalds-
ins gegn landi og þjóð, birtu (
stjórnarblöðin bréf, sem far-
ið hafa í mi!Si stjórnarflokk-'
anna um varnarmál. Þau tíð-(
indi hafa verið sögð útlend-
ingum af okkar málefnum,1
að stjórnarvöldin færu betl-
andi um löndin í leit að „sam-
skotafé" og væru þó í raun-
inni albúin til að svíkja al-
þjóðlega samninga, sem ís-
lendingar hafa undirritað;
ti! áréttingar hefir Morgun-
blaðið fullyrt að ríkisstjórn-
in væri „fjandsamleg" At-
lantshafsbandalaginu.
í tnilli hrj'ðjanna í ófrægingar-
herferðinni hefir Mbl. einbeitt
kröftunum að því marki, að brýna
kominúnista sem mest á varnar-
málinu og hvetja þá til að taka af
skarið. Ritmennska Morgunblaðs-
ins á þessum vettvangi hefir -minnt
einna mest á andagift þjóðvarnar-
manna meðan mestur var á þeim
vöilurinn. Það er til dæmis um
hvernig valdastr-eitivmenn ihalds-
ins breyta um lit eftir umhverfinu
,og aðstöðunni, að Morgunblaðið
og málgagn þjóðvarnarmanna vitn
uðu bæði i skrif Tamöru Ershovu
í Moskvu, og lögðu að kalla eins
út af texta hennar.
Bréfaskipti stjórnar-
flokkanna
Hvort sem brýning Morgunblaðs
-ins og þjóðvarnarmanna hefir ráð-
ið meira eða minna í herbúðum
kommúnista, er ljóisit, að einhverj
ar ólcyrrðarcidur tóku að brotna
á flokki þeirra með haustdögun-
ivm; frestur sá, sem þingflokkur
Alþýðubandalagsins féllst á að
veita fyrir sitt leyti með afgreiðslu
varnarmálsins í fyrra, leið nær
endalokum í þingbyrjun, og hinn
1. nóvember lagði þin.gfloikkurinn
til með bréfi til samstarfsflokk-
anna að endurskoðun varnarsamn
ing-sins Skyldi hafin hið bráðasta.
Þetta bréf og svarbróf Fram-
sóknarflokksins og A-lþýðuflokks-
ins var birit í. gær.
Þessir flokkar báðir, sem
Morgunblaðið hefir í óða önn
verið að afflytja heima og' er-
lendis, hafa vísað á bug kröfunni
um tafarlausa endurskoðun varn
arsamningsins, Sú afgreiðsla,
sem það mál hlaut seint á s.l.
ári, gildir enn.
Áherzla verður lögð á, að afla
vitneskju um ánrif nýrrar tækni
á aðstöðu iandisins og á það sa-m-
ráð um öryggismálin, sem þá var
gert ráð fyrir. Málið hvílir á þeirri
staðreynd, að það er ekki frlðvæn-
legt í veröldinni í dag. Mikil u.m-
skipti eru orðin síðan á öndverðu
ári 1956, er Alþingi gerði ályktun-
ina um utanríkis- og varnarmál.
Ungverjaiands-málin sýndu veröld
inni að vald-beiting er enn helzta
ráð stórveldis í viðskiptum við
smáþjóð. Súeamáýn hrundu þjóð-
-unum líika út á ba-rim styrjaldar.
Lýðræðisþjóðirnar beygðu sig að
lokum fyrir vilja Sameinuðu þjóð-
anna, og hu-rfu á brott með her
sinn, en rú-ssneskt hervald heldur
enn uppi leppstjórn ko-mmunista
og þrúgar frjálst menningarlíf í
Ungverjalandi.
Stundin ii!a valin
f ijósi þessara tíðinda var endur
skoðun varnarsamningsins slegið á
frest á s.l. hausti; „var þá ekki
NYJI TIMINN
Eitt af verlcefnum komandi ára hér
á landi er að endurbaeta aðstöðu
til farþega- og vörumóttöku á flug-
völlunum, koma upp transitstöð í
Keflavík og úthúa hæfilega aðstöðu
þar til að efla aðstöðu landsins sem
millilendingarstöðvar. Þoturnar
munu á næstu árum leggja undir
sig flugleiðir heimsins. Margar þjóð-
ir undirbúa þá fíma þegar i dag.
Efri myndin er af nýrri flugstöð,
sem flugfélagið TWA er að láta
reisa á Idlewildflugvelli i New York,
teikning eftir finnskan arkítekt.
Neðri myndin er frá Kastrupflug-
velli i Danmörk þar sem flugstööin
hefir verið endurbyggð og allt bú-
ið undir að mæta auknum sam-
göngum.
I
rétt, eins og sakir stóðu, að halda
áfram framkvæmdum samkvæmt
ályktuninni frá 28. marz, enda í
saimræmi við ályktunina sjá!fa“,
segir í bréfi þingflokks Fra-msókn
armanna til Alþýðubandalagsins.
Síðan hafa nýir atburðir komið
til. Varnarmái þjóðanna berast
með- miklum hraða tækninnar
að nýjum viðhorfum. Einmitt á
þessum vetri er meiri óvissa ríkj-
andi um varnir, öryggi og að-
stöðu hinna ýmsu þjóða en
nokkru sinni fyrr, vegna ger-
breyttrar hernaðartækni. Lýðræð
isþjóðirnar ieggja nú kapp á að
glöggva sig á ástandinu og marka
sér stefnu, og fyrir dyrum stend
ur Iiin mikilvæga ráðstefna At-
lantshafsríkjanna í París 16. þm.
og sækja fulltrúar íslands hana.
Öl'l rök hnlga því að þeirri skoð
un, að tíiminn, sem nú er allt í
einu valin til að taka þe-ssi mál
upp, sé ákaílega óhepþilegur. —
Niðurstaðan í svari Framspknar-
flo-kksins er því sjálfsögð og eðli-
leg, og í rcikréttu framhaldi af
því, sem á undan er gengið. í
bréfinu esgir svo um þetta atriði:
„Því miður er alls ekki hægt
að sjá, af- horfur í alþjóðamál-
um hafi tekið slíkum stakkaskipt
um til bóta eftir þá athurði sem;
gerðust í fyrrahaust, að talja i
megi þær hliðstæðar því sem
þær voru í marzmánuði 1956. I
I
í þöf 'u sambandi koma m.a.
til greina ný viðhorf vegna hinn
ar nýju viðburða á sviði tækninn
ar. Ha-fa ísienzk stjórnarvöld ekki
haft aðstöðu til að kynna sér þau
viðhorf til ncik'kurrar hlí,tar.
Af öllum þesLviim ástæðum telur
F-i-arnsóknarf-lokkurinn ekki tíma ■
bært nú a'o gera nýjar ráðstafanir
til þess að varnarliðið hverfi úr
landi, en vill leggja megináherzlu
á að kyn-na sér sem bezt hin nýju
viðhorf og einnig á það, að þær
viðræður fari fram um varnar-
málin og sú endurskoðun á skipan
þeirra, sem síðast liðinn vetur var
ákveðið að efna til, með skipun
sérstakrar nefndar í því skyni“.
Hér er í engu hvikað frá þeirri
meginstefnu, sem flokkurinn hef
ir markað, með samþykktum
flokksþino's og aðild áff ályktun-
inni frá 28. marz 1956, að varnar
lið skuli ekki dvelja liér á landi
þegar svo hefir birt upp í heims-
málunum, að friðvænlegt getnr
talizt, að dómi þjóðarinnar
sjálfrar.
Oraunhæfur áróíur
gegn A-bandaiaginu
íslendingar hafa lýst samstöðu
um öry-ggismál með nágrannaþjóð
um, m.a. með samstarfi í Atlants
hafsbandalaginu, og er til þess
vísað í stjórnarsáttmálanum. Það
er því ekki í samræmi við hagis-1
muni þjóðarinnar eða yilja, þegar
það er nú tekið upp sem eitthvert
baráttumál, að landið segi sig úr
þes-sum samtökum og taki upp
hlutleysisstefnu; hór dugar ekk-
ert að skírskota til Svía og Sviss-
lendinga, sem verja gífurlegum
fjárhæðum af þjóðartekjum sín-
um til landvarna, og standa nú
ráðþrota frammi fyrir kröfum
nýrrar ' tækn-i. Áróður um þessi i
efni er óraunsær og óheppilegur. I
Það hæfir bezt, að í'oringjar Sjálf
stæðMiokksins séu einir um að
saka mikinn hluta þjóðarinnar um
,,fjandskap“ við Atlantshafsbánda
lagið og afflytja yfirlýsta stefnu
landsins í utanríkismálum á eríend
um vettvangi.
Fjárhagslegt og pólitískt
sjálfstæ$i
Bréfa-kipti stjórnarflokkanna
um varnarmálið hafa hreinsað and
rúmslo-ftið, varpað ljósl á eðli
brígslyrða og rógskeyta Morgun-
blaðsin-s og þau hljóta aö sann-
færa allan þorra landsmanna um
að nú er ekki stund til þes-s að
taka endanlegar ákvarðanir í örugg
ismálunu-m. Sú athugun, sem rætt
er uni í bréfi Framsóknarmanna,
þarf áreiðanlega fyrst að ko-ma
til, og allt málið að skýrast betur,
áður en lokaákvarðanir eru tíma
bærar. Meðan að þessu er unnið,
er enginn hörguil á verkefnum,
sem eru nærtækari.
Það væri skaði, ef uppsteitur
út af þessum máliun á þessu
augnabliki, lokaði augiun manna
fyrir órofa tengslum pólitísks
og fjárhagslegs sjálfstæðis. c'o
að gleymdist, að þa® starf, aS
treysta pólitískí sjálfstæði meS
efnahagslegu heilbrigði, stendur
enn yfir og mun standa yfir
næstu áratugina.
Að þessu verkefni þarf þjóð-
félagið að einbeita kröft-unum á
næstunni; þar er raunverulegt
sjálf.-tæðismál að fást við, en eng
inn loftbóla, uppb'lásin af ein-
hverjum öndurn úr öðrum sókn-
um.
Sókn til aS mæta efna-
hagslegum vandamáium
NOKKUR tilraun er nú gerð tii
þess að æsa upp hugi manna út af
þessu má'li og hefja það sem kall-
að er „sókn“ til þess að endur-
skoðun varnarsam-ningsins fári
fram. En ti-1 þess þarf alls enga
„sókn“. Úrslitin verða þannig, þeg
ar tímabært er talið. Um málið ’er
fja-llað á eð'lilegan hátt í milli
tveggja vinveittra ríkja; það er
al-ls ólíklegt að um það verði ekki
fullt samkomulag. Enginn ísle-nd
ingur þa-rf heldur að efast um
að samningar þei-r, sem gerðir
hafa verið við Ba-ndaríkjamen-n,
verði haldnir út í yztu æsar og
framkvæmdir eins og efni standa
til. Fyrir því er löng reynsla. Úr-
slit málsins eru algerlega í hönd
um í'S'lendinga sjálfra. Þegar þeir
telja tímabært að taka málið upp
að nýju, e-r það auðvelt og opið.
Á meðan má beina „sókninni“
að öðrum verkefnum. Áður er
drepið á efnahagsvandamáli-n í dag
og nauðsyn þess að greiða úr
þeim. Það er mikil þörf á „sókn“
að því marki. Ilcr hefir að und-
anförnu verið rætt um nýjar at-
vinnugreinar, hagnýti'iigu auðlinda
landsins, uppbyggingu iðnaðar og
-efnavinnslu með orku fallvatna og
jarð'hita. Ek-ki er síður þörf á
„sókn“ á þessum vettvangi.
Þjóðinni hefir nýlega verið birt
ur sá fróðleikur, að útvegsmenn
landsins telji sig þurfa að um-
reikna afkomuhorfur sínar með
tilliti til minnkandi meðalafla á
vélbát og togara undanfarin ár.
Aðstaða útger'ðarinnar á árinu
1958 er metin lakari en í ár ein
göngu vegna þess að reiknað er
með minna aflamagni, auk þess
sem nokkur önnur alriði koma
þar líka til greina.
Þetta er-u ein alvarlegustu tíð-
indi, sem að höndum hafa borið
um langa hríð. Þjóðfé'lag, sem
byggir ú-tfl-utningsframleiðs'lu sina
að langmestu leyti á sjávarafurð
um, getur varla leyft sér að ioka
augunum fyrir þeirri hætt-u, sem
þessi staðreynd boðar.
„Dreifingar“tækni íhalds-
foringjanna kemur í koll
Hér í blaðinu hefir verið hent
á, að mæta þurfi þessum vanda
með aukinni hagsýni í rekst-ri út-
gerðar, með ráðstöfun-um til .þess
að dugnaður og harðfengi íslenzkra-
sjómanna fái að -njóta sín sem efni
standa til, með bættu skipulagi
svo sem með stórauknum. sam-
vinnurekstri við sjávarsíðuna.
Þannig má vissulega gera hag út-
gerðarinnar í heild hagstæðari og
mæta áföllum eins og afiabres-ti að
einhverju -leyti. En þjóðfélagið get
ur ekki látið sér þetta ei-tt nægja.
Tíðindin af fiskimiðunum hljóta:að
hvetja- til þess að aukin áherzla-
sé lögð á rannsóknir, sem miða
að meiri fjölhreytni atvinnulífsi-ns
m.a. með hagnýtingu orku og jarð-
hi-ta og öðrum möguleikum til að
treysta efnahag og f-ramtið þjóð
félagsins. En glíman við hin ef-na
hagslegu vandamál dagsins Enert
ir þessi framtíðarmál beinlínis nú
þegar. Öll slík upphygging, öll eðli
leg útvegun fjármagns til þess að
búa hér í haginn fyrir stóriðju og
nýjungar í atvinnulífi, er líka
glíma við dýrtíðard-raiii'gmn og þa-u
vandræði, sem honum fylgja.
Það efnaliagslega öngþveiti, er
Sjálfstæöisflokkurinn skildi eí'fir,
og enn þrúgar þjóðfélagið, er í
dag mesta hindrunin á vegi nýrr
ar uppbyggingar af þessu tagi.
Dýrtíðin, sem átti að ,dreifa“
peningunum um landið að sögn
Ólafs Thors hefir því gert meira
en ræna sparifénu af einstakiing
unum og grafa undan atvinnu-
rekstri landsmanna í dag; liún
liefir líka seinkað eðlileg'ri þró
un á hagnýtingu auðlinda land-
sins og torveldað þeirri kynslóð,
sem nú er að erfa landið, sókn
ina.
Hún -hefir seinkað því mjög að
’hingað komi erlent fjármagn til
framkvæmda og rýrt möguleikana
til að hagnýta önnur tækifæri1 til
tekjuöflunar og atvinnureks-tra-r,
'svo sem í samband-i við ferða-
mannakomur. Það er með þ^ssa
sögu á bakinu, sem foringjaf Sjálf
stæðisflokksins unga út róg-skeyt
unum sem eiga að veikja láns-
tra-ust landsins erlendis. Út á
þennan vettvang hafa þessir Bömu
foringjar flutt stjórnarandistöðuna
,,hörðu“ þessa síðus-tu mánuði.
- -I
Verkefni blasa vi<J
ungu kynslóftinni
Það eru næg tækifæri til a-5
hefja „sókn“ fyrir hag og öryggi
landsins. Ungir menn ættu ekki að
vera í vandræðum með verkefni.
Þau blasa við, hvaf sem litið -er.
Það er þess vegna óþarfi að eyða
kröftunum í „sókn“ í hugarheim-
u-m einum saman, eða sl-ást í líf og
blóð við vindmylluvængi „sjálf-
stæðismáls“, sem er þeg-ar undir
búið Og þróast eðliiega í samræmi
við tímana, sem við lifum á. Land
ið sjálft kaliar á starfið. Sú stað
reynd getur ekki duMz-t neinum,
sem lítur yfir stöðu atvmnuveg-
anna í dag og aðstöðu þjóðarin-nar
í sínu stóra og -lí-t't nu-mda landi;