Tíminn - 14.01.1958, Qupperneq 2

T í M I N N, þriSjudaginn 14. janúar 1958.,
Upphótarkerfið tailð hindra aðnýjar
útfktningsgreinar vaxi upp í landinu
AthyglisverfS riistjórnargrem um
verzlunina og vandamái hennar
Landsbankans
utanríkis- • mnn-di'.hafá- Káft.í för meö sér ó-
, , . . viðráðanlegaa skort á frjáilisum
1 hmantl gjaMeyri, ef ekki..hefðU'komið til
mikiar duldar tekjur i frjálsum
gjaldeyri, einkam vegna varnar-
í síðasta hefti Fjármálatíðinda, tímarits Landsbahka ís- f^undanL'rta þrjúMr hefir^um
lands, er athyg'lisverð ritstjórnargrein um utanríkisverzlun það bil helmingur þess frjálsa gjald
ísiands og vandamái hennar. Er þar m.a. rætt nokkuð um ayris, sem þjóðarbúið hefir þurft
gjaldeyrisaðstöðuna, uppbótarkerfið og áhrif þess á mark* á að haWa lil að Sreiða vörur.og
aösmáiin I Sreininni er m.a bent ,á a5 uppbótakerfi útflutn-
mgsframle’ðslunnar geti valdið stoðnun og aherzla er lögð fé og duldar tekjur. Þrátt fyrir
á nauðsvn þess að efla söluáróður fyrir íslenzkar afurðir þetta hefir skortur á frjáisum
erlendis gjaideyri verið mikUl og vaxandi
greinar, sem vernd-'og valdið ^rgvíslegum erfiðleik-
sterkum og rótgrón-
I þessari grein í Fjármálatíð-
induim segir m.a. á þessa leið:'
I.
Nú fyrir áramótin, eins og venja
hefir verið um aliiangt skeið, hafa
farið fram samningar um rekstrar-
igrundvöll fyrir flestar greinar sjáv
arútvegs og fiskiðnaðar á árinu
1958. Ekki hefir verið komizt hjá
því að hækka enn nökkuð fram-
leiðsluuppbætur, enda þótt sú
aukning sé nú mun mtnni en und-
anfarið vegna roinni verðhækkana
á árinú 1957 en árin tvö þar á
undan. Að nokkru leyti er þó hið
ístöðuga verðlag því að þakka, að
niðurgreiðslur hafa verið auknar,
en það hefir svo haft þær afleið-
ingar, að afkoma ríkissjóðs hefir
versnað vex-uiega. Þegar fjárlög
fyrir 1958 voru afgreidd frá Al-
þingi fyrir jólin, var ekki séð fyrir
nægilegum tekjum til að standa
undir jafnháum niðurgreiðslum
allt árið og verið hafa undanfarna
mánuði. Það verkefni bíður því
Alþingis, þegar það kemur sam-
an á ný í febrúarmánuði, að finna
nýja tekjustofna til þess að greiða
auknar uppbætur til útflutnings-
framleiðslunnar og til að greiða
niður vöruverð innan lands, nema
farið verði inn á aðrar brautir í
því skyni að leysa þau efnahags-
vandamál, sem nú er við að etja.
Við athugun og ákvarðanir í 'nær samtimis brugðust markaðir
þessum málum er nauðsynlegt aðji Vestur-Evrópu bæði fyrir freð-
varast þá hættu að einblína á það, &k og ísfisk. Annars vegar var
hvernig skapa megi útfiutnings- um a<5 kenna löndunarbanninu í
atvinnuvegunum þolanlega afkomu. Bretlandi, er lokaði ísfiskmarkað-
FUeiri sjónarmið koma til greina. 'inum þar fyrir Islendingum, en
Eitt erfiðasta vandamálið. sem sigl- ‘nns vegar því, að ríkisstjómir
ir í kjölfar misræmis á milli verð- hættu opinberum matarkaupum, er
einis á þær
áðar eru af
usn hagsraunum. A meðan svo er.
um.
! Augljóst raá vera, að ekki er
eru engTn lÍiTindi*til þessf aiTnýj- á duldar tekjur og
ar útflútningsgreinar vaxi upp lant°kur th Þess að brua biiið i
gjaldeyrisviðskiptunum til lerigd-
landinu, enda þótt slí'kir mögu-. . . , „
ieikar væru fyrir hendi. ar’ serstaktega hljota aframhald-
Uppbótakerfið dregur þannig úr ,a”di lántokur að krefjast aukinna
framtaki, nýjungum og hagkvæmni o!aideynsutgjalda i framtiðinm.
‘Það er þvi nauðsyn að auka ut-
flutning gegn frjálísum gjaldeyri
mjög veruiegá frá því sem nú er.
Slí'k útflutningsaukning getur ekki
nema að litlu leyti orðið á kostn-
að þeirra viðskipta, sem nú fara
fram á vöruskiptagrundveHi, enda
er mikiil Muti þeirra hagkvæmur
þjóðarbúinu, ekki sízt viðskiptin
við Rússland. Að vísu er von til
þess, að sum vöruskiptalandanna
verði í framtíðimni fúsari en nú
tii að greiða innflutning að éin-
hverju eða öllu leyti í frjálsum
gjaldeyri, en á það geta íslending-
ar lítil áhrif haft...
í seinnihluta greinarinnar er
rætt um markaðsmáiin og verður
sá kafii rakrnn síðar.
í úbflutningsverzlun landsmanna,
en stuðlar í þess stað að kyrrstöðu
og íhaldssemi. Veruieg stefnubreyt
ing þarf að eiga sér stað
1 þessu efni, ef ísiendingar eiga
ekki aðeins að varðveita lífskjör
sín óskert heldur sækja fram til
meiri hagsældar með auknum og
frjálsari viðskipbum við aðrar
þjóðir.
II.
Liblar breytingar hafa orðið á
verðm æt i úbfMt n i ngsf ramleiðsl-
unnar síðustu þrjú árin, enda þótt
sveiflur hafi orðið á útflutnings-
verðmætinu, seim að mestu hafa
átt rót sína að rekja til birgða-
breytinga. Hins vegar jóbst út-
íiutningsframleiðsian mjög á ár-
unum 1951 trl 1955. Heita má, að
öll aukning, sem orðið hefir á
útflútningi síðan 1951, hafi farið
á vöruskiptamarkaði.
Hin auknu viðs'kipti á vöruskipta-
grundvelli hafa átt sér ýmsar or-
sakir, sem ekki er hægt að rekja
|hér. Ein hin miki'lvægasta var, að segir m.a.:
1 w‘- -—■------------’ -*■- I byrjun
HifaveiiumáS HSíSahverfis
(Framhald af 1. síðu).
nokkru sínar Skýringar á drættin-
um, og er það harla fróðiegt. Þar
lags innan lands og utan, er jafn-. markaðsaðstæður urðu eðiilegar á
vægisleysi í gjaldeyrlsmálum, og
hafa íslendingar ekki farið var-
hluta af því að undanförnu. Út-
flutningsuppbætur ráða aldrei bót
á þessu nema að nokkru leyti. Mis-
ræmi verðlagsins kemur ekki sízt
fram í því, að eftirspurn eftir öll-
um eriendum vörurn, sem ekki eru
háðar hæstu aðflutaingsgjöldum,
verður langt umfram það, sem
eðlrlegt. getur felizt. Eihnig er á
það að benda, að úitfiutningsupp-
bæturnar búa útveginum aldrei
þau vaxtarskiiyrði, sem_ heiíbrigð
og æskileg geta taiiat. í þvi, sem
á eftir fer, verður drepið á no'kk-
ur atriði, sem varða þá hlið máls-
ins.
II.
Hin óhagstæðu áhrif uppbóta-
ikerfisins á útflútningsverzlunina
ikoma einkum fram með tvennu
rnóti. í fyrsta lagi eru uppbæt-
urnar oftast svo naumt _skammt-
aðar, að útflytjendur eru ófúsir
og jafnvel ófærir að taka á sig
(þá áhættu, sem þvá er samfara að
vinna nýja markaði, þar sem um
liarða og frjálsa samkeppni er að
ræða. Tilhneiging verður því til
að leita öryggis I skjóli hefðbund-
inna viðSkiptasambanda eða vöru-
iskiptasa: ninga. í öðru lagi eru
uppbótakerfi venjulega byggð á
þéirri megihregliu, að allir fram-
leiðendur skuli hafa nokkurn veg-
dnn sömu afkomu, en af því léiðir
isvo, að framleiðendum er engu
■meiri hagur í því að framleiða
það, sem er þjóðarbúinu hag-
ikvæmt, heldur en hitt, sem er
dýrt í framleiðslu og erfitt í sölu.
Eitt hið alvarlegasta er, að við
íþessar aðstæður er nærri því ó-
kleift að byggja upp nýjar fram-
leiðslugreinar til útflutnings, þar
isem náðarsól uppbótanna skín að-
ny. Kom þá í ljós, að mjög erfitt
var um sölu og dretfingu á freð-
fiski í Vestur-Evrópu. Á næstu ár-
um opnuðust vaxandi markaðir
fyrir freðfisk í vöruskiptalöndum,
einkum Rússlandi, og var eðlilegt,
að sótt væri á um sölu á þessa
markaði, þar sem freðfiskur er
værðmætastur þeirra afurða, sem
fram'leiða má úr bolfiski.
Þessi þróun utanrikisviðskipta
Stórviín á Vestfjörftum
(Framhald aí x. siðu).
hægt var að halda til lands, en
alla Mnuna varð að skilja eftir.
Báturinn var efcki kominn inn um
klukkan 7 í gærkvöldi, en gekk
vel.
Bátur slitnar upp.
Aftaka veður hefir verið hér á
ísafirði í dag. Hvitaxúk hefir verið.
á poilinum og átök m-ikil í höfn-
inni. Einn rækjubátannaí Bryndís,
slitnaði Upp og rak á Edinborgar-
bryggju. Brotnaði hann mjög of-.
an þiija.
ísborg hætt kojnin.
Verið var að lo-sa afla úr togar-
anum ísborgu, og lá hann við
bryggju. Korost hann ekki frá.
bryggjunni vegna veðurs og mun-
aði minnstu, að honum hlekktist
á, því að átök veðursins voru svo
mikil, að festar„toUar“ slitnuðu
upp úr þiljum skipsins. Þó tókst
að festa skipið með ö.ðrum hætti
og bjarga því frá tjóni.
Ekki urðu teljandi skemmdir á
mannvirkjum í landi í veðrinu sem
heizt enn. Vonazt er til, að bát-
arnir nái línu sinai á morgun, ef
veður bataar. GS
Dong Kingman: Frá Kóreu.
Sýning á verkum bandarísks Iist-
málara opnuð í Sýningarsalnum í dag
í dag kl. fimm verður opnuð í Sýningarsalnum við
Flverfisgötu sýning á verkum bandaríska listmálarans Dong
Kingman, en hann er fæddur í Kaliforníu 1911 af kínversku
foreldri. Kingman nýtur mikils álits í Bandaríkjunum og
er talinn einn fremsti vatnslitamálari þar í landi. Nokkrar
myndir eftir þennan listmálara voru sýndar hér í Reykja-
vík fyrir þremur árum.
Venk þau, sem nú verða sýud
hér eftir Kingman, hafa að und-
aöförnu verið sýnd í fjöiimörgum
iönduim, bæði í Asíu cg Evrópu,
og er ísiand síðasti áfangastaður
inn áður en sýningin kemur aftur
tiil Bandartkjánna.
Þesisi sýning var fyrst opnuð
í kunnu listasafni í Washingiton,
en Upplýsingaþjónusta Bandartkj
anna tók síðan að sér að senda
sýniniguna land úr landi. og sfcend
ur UppQýsingaþjónusta Bandad'lgj
anna hér á landi að þessari sýn-
ingu í samráði við forráðaimena
Sýniogansaladas.
Eins og áður segir, verður sýn-
ingin opnuð í dag kl. 5 íyrir boðs-
gesti, en kl. átta fyrir aðra gösfci.
Verður hún opin á hverjum degi
frá kl. 10—12 f.h. og 2—10 e.h.
til 27. janúar.
tafði það nokkuð
undirbúning og fyrstu fram-
kvæmdir, að gangstéttir og götu-
hæðir voru ekki ákveðnar, svo
að ekki var vitað, hvar stokkar
máttu vera og í hvaða hæð. Hafði
bæjarverkfræðingi þó verið gert
aðvart með mjög góðum fyrir-
vara. Af sömu ástæðum var ekki
hægt að ganga frá uppdráttúm
af brunnum.“
Ennfremur er þess getið, að
það hafi mjöig tafið, hve undir-
staða gatna var lélegur jarðvegur
og varð að setja nýtt undirlag
undir sfcokka állvíða, og upp komu
ráðagerðir um að skipta um jarð-
veg í götum. „Olli þetta miíklum
töfum og kostnaðaraúka", segir
hitaveifcustjóri. Ennfremur fékkst
ekki að byggja dælustöðina á þeim
stað, sem áður var ætlað og varð
að gera nýjar teikningar.
Ennfremur segir hitaveitu-
stjóri: „Þegar búið var að fá til-
boð í einangrunarefni, reikna þau
út og gera samanburð, tók það
rúman mánuð að fá það ákveðið
í hitaveitunefnd og bæjarráði,
hvaða efni skyldi kaupa. Að
þeini úrskurði fengnum var eftir
að framleiða efnið.“
Þetta er aðeins lítið sýnishorn’
af því, sem hitaveitustjóri telur,!
að táfíð hafi framkvæmdir, og"
jkemur vafalaust mangt ileira til.
En þetta sýnir, að undirbúningur-
verksins var fálm eitt og ráðizt
í það án þess að’ vitað væri’, hvern-
ig verkrð - skyMi unnið, eða hver
aðstaðan var.
Saga Hlíðaveitunnar sýnir frum
kvæðislausan bæjarstjórnar-
meirihluta, sem rekinn er tll
starfa af borgarbúum og minni-
hlutafulltrúum, en þrátt fyrir
allan dráttinn, er starfið fálm
eitt, sem veldur mistökum á mis-
tök ofan og bænum milljónatapi,
en íbúarnir verða að þola ára-
langan drátt á verkinu.
Auglýsiö í Tímanum
• «Ti«íliiai.M»ai:teNarJi(fNiíBi
íþróttafélag stúdenta Reykjavíkur-
meistari í körfuknattleik
1. Reykjavíkurmeistaramótið í Körfuknattieik fór fram
að Hálogalandi dagana 14. nóvember til 17. desember s.i.
í mótinu tóku þátt 5 félög og sendu samtals 13 lið, þar af
voru 4 meistai’aflokkslið. Leiknir voru oftast 3 leikir á leik-
kvöldi.
Reykjavíkiirmei-tari að þsúoa
Btnni vairð Íþróttaféíag. stúdsntai
og hiaut 6 stág, nihhiárs varð röðiio
í einsfcökum flcikkúm þessi:
Meistaraftoki'kiu'r: 1. ÍS með 6
stiigitm, 2. ÍR 4, 3. Ckxsi 2 og 4.
KR 0.
2. flokkur: 1. G-osi með 4 stíg-
um, 2. KR 4, 3. Ármann. 4, 4. ÍR
2 stíg.
3. flokkur: 1. ÍR (fr) metS l stig-
ulm, 2 .Áirmann (A) 7, 3. ÍR (B)
4, 4. Gosi 2, 5. Ártaann (B) 0.
Þrjú innbrot framin
um heígina
Enn hafa verið framin þrjú
iimbrcfc hér í bænum, eitt á að-
faranótt laugardags og tvö í fyrri
nótt. Aðfaranótt laugardags var
farið inn í þvottaiiús í Höfða-
hverfi, brofcnar upp tvær hurðir
og stolið einum vatnskrana af
leiðslu. Stóð vatnið úr leiðslunni
þegar að var komið. í fyrrinótt
. var farið iun í íþróttahúsið að
Hálogalandi, en óvíst er hverju
þar hefir verið vtolið. Hitt inn-
brotið var framið í veitingastof-
una Vesturhöfn við Graedagarð
óg stolið þar í kringun^ sex
huadruð króuum í peningum og
töluverðu af vindlingum.
Togarinn Jörnndur
fær nýtt nafn
Tegarinn Jörundur frá Alyir-
eyri hefir nú vérið keyptur til
Stykkishólms og skipið væntan-
legt til hinnar nýju heimahafn-
ar í næstu viku. Verður skipinu
gefið nýtt nafn og nefnt Þor*
steiim Þorskabítur. Binda Stykk
( iskólmsbúar miklar vonir við
komu skipsins þangað, þar sem
ætlunin. mun að nýta afla skips
ins til atvinnuaukningar í frysti-
húsum staðarins.
Lýst eftir
skellinöðru
f gærmorgiui var stolið skelli
nöðrunni R-329, sem stóð ólæst
við húsið Hafnarstræti 20. Hjól
þetta er af NSU gerð og grátt að
lit. Það eru vinsamleg fcilmæli,
að þeir sein kyunu að verða hjóls
ins varir, íáti rannsóknaríög-
regluna vifca. Þá vaxxUr enn biátt
Mile-hjói, -G-17, sen stoMS var
fyrr á þessiua vetri.
Framsókíiarvistie
Örlíti! oríJsendÍHg
Ég vil mega segja eftirfarandi
við vini mina ©g velunnara hér
í Keykjavík, þcfct eiishver máske
brosi og segi: karlagrobb.
Eins og þið vitið, hefi ég oft
séð um Franisóknarvistir í ýms-
um helztu samkomnhúsum bæjar
ins nú í aldarfjórðuug, þegar ég
hefi 'verið staddur í bænum á
vetrum. Það hafa, heid ég, und-
antekningalaust verið menniug-
arlegar ©g góðar samkomur —
okkur þátfctakendunum yfirleitt
til ánægju,
Og nú þegar ég hefi orðið vjð
beiðni góðkunningja minna, að
sjá um Framsókuarvist á „Borg-
inni“ annað kvöld, er mér til
gleði aðsókn svo mikil, að nú
strax er meiri hiuti aðgöngu-
miða uppseldir.
Þótt alltaf liafi verið húsfyllir
á Framsóknarvistum, þegar ég
hef séð um þær, á vegum Fram-
sóknarmaima, a.m.k. s.l. 20 ár,
þá ber þó einn skugga á þetta
í huga minunj, þegar ég lít yfir
liðin ár. Það er, hve miklam
fjölda ágætisfólks hefir þráfald-
lega orðið að neita um aðgang,
fyrir skort á húsrými.
Vegna þessa, vil ég nú segja
við kunningja núna: Tryggsð
ykkur aðgöugumiða túnanlega í
dag, annars er alveg eins líklegt
að það verði ekki hægt að fá að-
gang að Hótel Borg annað kvöld.
Vigfús Guðnutndsson