Tíminn - 01.04.1958, Qupperneq 7

7
T í M IN N, þriðjudaginn 1. april 1958.
Það gerist ekki á hverjum
degi á góu, að fariS sé í f jár-
leit í námunda við jökla
landsins, en í eina slíka f jár-
leit var farið hinn 18. marz
síðasf liðinn.
Vi3áítum:klar afréltir landsins
lilheimta m-örg dagsverk í leitir á
haustin og því ekki ólíklegt að
ein og eín- kind verði eftir á af-
réttunum, jafnvel þótt vel sé leit-
að. Ern af hinurn stóru afréttum
er Fljötsda'lsafrétt. Gróðurlendi er
þar mikið og gott. Þar 10—12
falda íömbm þunga sinn frá vori
til hausts ; á 4 mánaða timabili.
Dagsverkin cru rbörg, scm Fljóts-
dælingar þurfa að leggja í fjár-
1‘eitir á haustin. Mér er sagt að
þau séu rúmlega 500, fyrir utan
smölun í heimaiöndum. Sem sagt
einn maður lyki því ekki á einu
ári, þótt Iagðir væru saman jafnt
helgir dagar sem virkir.
Eftirleit í flugvél
Fyrir nokkru síðan gckkst Fljóts
daiLshreppur fyrir þvi, að leitað
var á afréttum úr lofti. Leitina
framk\-æmdi hinn þaulreyndi flug
maður Björn Pálsson á 'flugvél
sinni. Með honum voru tveir Fljóts
dælingar, þaulkunnugir á afrétt-
nm. f leitinni sáu þeir 4 kindur
við rætur Vatnajökulis. Voru þær
við svonefnt Éyjafell, sem er við
jökulröndina, rétt suðaustan við
Snæfell.
Lagt upp til jökla
Eftir að vitað var um kindurn-
ar, þótti sjálísagt að reyna að nálg
ast þær‘og koma þeim til byggða.
Lögðu menn af stáð í þeim erinda-
Kindurnar í manna höndum.
Farið í efiirleil 11
um Vatnajökuls á géunni
Fyrsí er afréttin könuu'Ö úr flugvél, síían haldiS á snjóbíi til fjalla
Leifur Kr. Jóhannesson á Egilsstöðum segir frá
þar sem reynt er að þræða snjó-
skaflana. Það vill til að bifreiðar-
stjórinn er þauikunnugur, fæddur
og uppalinn á Ormarsstöðum í
Leiðanugrsmenn talið frá vinstri: Ágúst Þórhalisson Laughúsum, Benedíkt
Friðriksson oddviti, Hóli, Siguröur Gunnarsson Egilsstöðum, Kiartan
Bjarnason Þuríðarstöðum, Stefán Hallgrímsson Arnaidsstöðum, Jörgen Sig-
urðsson, Víðivölium og Sigfús Árnason snjóbílstjóri. Á myndina varvtar
Þorfinn Sigmundsson, Kleif.
gjörðumy en urðu að snúa til baka
vegná slæms veðurútlits, enda
engán veginn tr-yggt að hægt
væri að koma þeim til byggða
vegna ófærðar. Horfið var því að
því ráði, að reyna að nálgast þær
á snjóbíl. Var ákveðið að lagt
skyldi í leiðangurinn á snjóbíl Hér-
aðsbúa, þann 18. marz s.l. Ákvað
ég. að slást með í förina.
Lagt var af stað kl. 10 árdegis
frá Egilsstöðum og ákveðið að fara
inn Fell allt inn undir Ilof, en
þar skytdi fara upp á heiðina og
aka jnn brýr, sem kallað er, inn
ó móts við Bessastaði, en svo hafði
talazt tíl, að Fljótsdælingar skyldu
niættir þar kl. 1—2 e.h.
Bifreiðm hefir verið húin imdir
ferðina og allt á að vera í bezta
lagi.. Benzínbirgðir eru hafðar
með, því að r.eiknað er með, að
l'ærð geti verið þung og þá ekki
nægjanlegt benzín á geymum bif-
reiðarinnar. Bifreiðarstjórinn er
Sigfús Árnason, þaulvanur bifreið-
arstjóri og þar að auki hinn vask-
asfi maður.
Innanum sauSfé og
hreindýr
Snjólítið er allviða í byggð á
köflum og verður því leiðin lengri,
Feilum, sem eru skammt fná, þar
sem ekið er upp á brunina. Við
sjáum bæði sauðfé og hreindýr á
beit utan í heið'inni alit niður
undir bvggð. Hreindýrin eru í
mörgum hópum, venjulega ekki
mörg saman, oftast 5—6 í hóp.
Þau virðast líta vel út, enda er
taiið að hagar hafi verið á öræf-
um til skanims tínia, þar sem þau
hafa ekki sézt x byggð fyxT e:i nú
fyrir nokkrum dögum. Hlánað
hefir í byggð undanfarna daga, en
hlákan hei'ir verið mild og þvi
töluverður snjór ennþá í byggð,
aðeins hefir iilánað í heiðarbrún-
inni, svo að öllu beti’a er að aka. í
snjónum. Veðrið er fagurt, logn og
sóiskin og útsýni hið bezta yfir
(Jpp-Hérað.
Klukkan iangt gengin í eilt kom-
um við á brúnina ofan við Bessa-
slaði. Fljótsdælingar eru enn ekki
komnir, en við sjáum til þeh'ra,
þar sem þeir eiga skammt eftir.
Við notum tímann og snæðum há-
degisverð, meðan þeir klifa bratt-
ann. Ennfremur göngum við frá
benzínbirgðum og fylium alla
tanka og skiljum afganginn eftir,
því Sigfús i'eiknar með. að Fljóís-
dælingar fjölmenni, svo aö ekki
veitir af að létta á bifreiðinni.
MeÖ Fljótsdælingum
Fljótsdælingar eru komnir —
fjórir saman, þeir Jörgen á Víði-
völl'um, Stefán á ArnaldsstöðiHn,
Benedikt oddviti á Hóli og Ágúst
á Laughúsum.
Svitinn bogar af þeim, enda rösk
lega gengið og upp bratta að fara,
auk þess mjög hlýtt í veðri og
rnenn vel búnir, viðbúnir hmu
versta.
Ekið er af stað og stefnan tekin
í vestur tii þess að komast yfir
Bessastaðaá. Er yfir ána er komið,
er haldið inn með Klausturhæð og
Þverfelli og því stefnt í suðvestur.
Von er á fleiri Fijótsdælingum,
hyggjast þeir koma í -veg fyrir
okkur, en brúnin þyngist á Sig-
fúsi eftir því, sem fleiri koma i
bilmn. Færð er nokkuð þung eins
og er. og telur hann að seint verði
komið inneftir, ef færð ckki batn-
ar, ernkanlega ef fleiri bætast við
i bilinn. Brátt hafa þi*ír bætzt í
hópinn. Þeir Kjartan á Þuríðar-
stöðum, Sigurður á Egilsstöðum
og Þorfinnur á Kleif. Innsti hluti
Fijótsdals skiptist á tvo dali, Suð-
urdal og Norðurdal. Kleif er innsti
bær í Norðurdal og þaðan munu
vera uni 30—35 km inn að Eyja-
fe.lli og er það talið vera 7—8
klst. gangur í góðu færi. Áætlað
er að við verðum 4—5 klst. inn
eftir og talið gott, ef leitarbjart
verður, þegar þangað er komið.
Færðin batnar er innar dregur
o,g við ökuin altgreitt og við erurn
vonbetri um að ferðin ætli að
ganga að óskum. Brátt koxmun við
að Laugakofa, sem er leitarmanna
kofi Fljótsdælinga. Er hann
skammt norðaustan við Laugafell,
sem blasir við okkur. Heitt vatn er
við kofann, og er snjólaust í ná-
grenni þess. Numið er stáðar við
kofann og tekinn þar kaffiketil.
Hyggjast Fijótsdælingar ylja undir
katli inn við Eyjafell1, enda prím-
us með í ferðinni. Fr-á Laugakofa
í Eyjafell eru um 20 km og mest
öll leiðin flatneskja, sem gott er
að aka eftii'.
Við rætur Snæfells
Framundan okkur blasir við Snæ
fellið í allri sinni tign. Skyggni
er gott, enda veðurblíða, logn og
sólskin, svo vart verður á beti'a
fjallaveður kosið á þessuin tíma
árs. Austur af okkur er llagnaborg
og skammt frá henni er leitar-
nxannakofi, sem ber nafn af borg-
inni. Við ökum framhjá þriðja
leitarnxannakofanum, Hálskofa,
sem er austan við Snæfell. Stutt
er þaðan inn í Eyjafell, um hálf-
tíma akstur. Vel sést inn í Eyja
fell og Éyjabakkajökul, sem er
ski'iðjökull í jaðri Vatnajökuls. Við
rætur Eyjabakkajökuls er Eyja-
fell, þar sem kindurnar sáust og
fastlega er gert ráð fyrir að þær
séu á svipuðum slóðum.
Lin eftir erum vió komnir klukk
an langt gengin í sex. Þá er ekki
til setunnar boðið, því skamxnt er
eftir af birtutímanum og allir
þyrpast úr bílnuin og tók þá foi'-
ustuna Jörgen á Víðivöllum, var
(Fraxnli. á 8. síðu)

Jónas Pétursson tilraunastjóri virðir kindurnar fyrir sér og metur þær
til verð allar á kr. 15—1600,oo.
Á víðavangi
Áiyktunin frá 28. marz
og hiutleysið
Síðastliðinn sunnudag gengust
nokkrir rithöfundar og fleiri að-
ilar fyrir fundi í Gamla bíó og
var dagskrá hans orðuð á þessa
leið: Framkvæmum ályktuiiina
frá 28. marz, herinn burt og hlut-
laust ísland.
Alþýðublaðið ræðir á laugax-
daginn um þeíta fundarefni rit-
höfundanna og segir:
„En livað er athugavert við
þetta lijá þeim?
Það geta nienn séð, ef þelr
lesa sváifan texta Iiinnar marg-
unxræddu ályktunar frá 28. marz.
Fyrri málsgreiii hennar liijóðar
svo:
„Stefna fslands í utanríkismál
um verði hér eKir sem hingi.ð
til við það rniðuð að tryggja
sjálfstæði og öi-yggi landsins, að
höfð sé vinsamleg sambúð við
allar þjó'ðir og að ísiendingar
eigi samstöðu um öi-yggismál við
nágrannaþjóð'ir sínar, m.a. með
samstarfi í Atlaiitshafsbandalag-
inu“.
Af þessu er aug'ljóst, að álykt-
unin frá 28. marz er einliver ske-
leggasta samþykkt GEGN HLUT
LEYSI ÍSLANDS, sem gerð hefir
verið. Ályktunin tekur beinlínis
fram, að ísleudingar skuli hafa
samstöðu við grannþjóðirnar um
öi'yggisnxál og starfa í Atlants-
hafsbandalaginu, en þetta er al-
ger andstaða þess að gerast hiut
laus.
Það er því fullkoxnin mótsög'n
í að berjast samtímis fyrir fram
kvæmd ályktunarinnar og hlut-
leysi landsins. Virðist svo, sem
liinir ágætu rithöfundar hafi ge-r
samlega gleymt að lesa ályktua-
ina yfir, áður en þeir boðuðu
tii fundar í Gamia bíó með upp-
lestri og söng.“
Álit Sverris
Sverrir Kristjánsson, sagnfræð
ingur, skrifar grein um her-
stöðvamáiin í Þjóðviljann á
sunnudaginn og kernst þar að
þeirri sömu niðurstöðu, að sam*
þykkt Alþingis frá 28. marz og
lilutleysisstefnan samrýmist
ekki, því tillagan sé öii mörkuS
hinni „fáránlegu samstöðu“ okk»
ar í Atiantshafsbandalaginu. —
Ennfremur segir Sverrir:
„Það má hverpim manni vera
ljóst, að ekki verður losnað við
erlendan her úr landi nema að
gerðar verði ráðstafanir til þess
að segja ísland úr Atlaníshafs-
bandalaginu og taka upp aftur
það lilutleysi, er lýst var yfir við
vöggu íslenzks sjálfstæðis árið
1918.“
„ . . . . Það er aðeins á það
bent, að baráttan fyrir brott-
flutningi setuliðsins verður ekki
raunhæf fyrr en úrsögn íslands
úr Atlantsbafsbandalaginu verð
ur sett á dagskrá. Að öðrura
kosti er verið að bjóða þjóðinni
einskærar blekkingar.“
Sveirir virðist þannig álíta, að
ekki verði komizt hjá hersetu hér
meðan ísland er í Atlantshafs*
bandalaginu, en ísland er samn*
ingalega skxtldbixndið til að vera
í bandalaginu ellefu ár enn.
Sjálfstæðismenn og viðskiptin
við Ausfur-Evrópu
Mbl. liefir haldið því fram, að
viðskipti við ríki Austur-Evrópu
hafi aðallega aukizt í tíð núv.
ríkisstjórnar. Alþýðublaðið svar
ar þessu á laugardaginn, og
segir:
„Þetta er furðuleg fullyrðing,
sem er hrein fjarstæða. Það var
fyrst og fremsi í stjórnartíð Ól-
afs Thors, þegar Ingólfur Jóns*
son var viðskiptamálaráðherra,
sem íslenzk viðskipti færðust að
marki austur á bóginn. Þessu
til sönmmar má nefna nokkrar
tölur. Þegar s'tjórnartíð Óiafs,
Bjarna og síðar Ingólfs liófst uni
1950, seldu íslendingar 11—12 U
af útflutningi sínum austur fyrir
jírntjald (árin 1949 og 1950).
Á árinu 1853 Ixafði þeim sjálf-
stæðislierrum tekizt að koma töl-
unni upp í 19,8%, næsía ár
(Frajuh. á 8. síðu).