Tíminn - 11.05.1958, Síða 6

8
T í M I N N, sunuudaginu 11. niai 1958.
Úfgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Ritstjórnar: Haukur Snorrason, Þórarinn Þórarinsson (áb.)
Skrifstofur f Edduhúsinu við Lindargötu
Siraar: 18 300, 18 301, 18 302, 18 303, 18 304.
(ritstjórn og blaðamenn)
Auglýsingasími 19 523. Afgreiðslan 12323
Prentsmiðjan Edda hf.
Ólafur gengur undir próf
í>AÐ HEFUR eðlilega vakið
nokkra athygli, að Bjarni
Benidiktsson, varaformaður
Sjálfstæðisflokksins og aðal
ritstjóri Morgunblaðsins, er
nýlega farinn í sumarleyfi er
sögur segja, að hann muni
aðallega eyða á Majorca, er
á síðari árum hefur orðið
sögufrægur dvalarstaður
vissra íslendinga. Það út af
fyrir sig er að vísu ekki neitt
fréttnæmt, þótt Bjarni taki
sitt sumarleyfi eins og aðrir
menn og vilji gjarnan dvelj
ást á fögrum og friðsælum
stöð'um. Hitt má hinsvegar
telja til tíðinda, að hann
skuli draga sig þannig í hlé
íétt áður en aðalhríðin
hefst á Alþingi í sambandi
við helzta málið, sem kemur
fyrir það, tillögur ríkisstjórn
arinnar varðandi efnahags
málin. Þar sem Bjarni hefur
verið höfuð málsvari Sjálf-
stæðisflokksins á Alþingi
■ýekur það eðlilega nokkra
undrún, að hann skuli draga
sig’ í hlé rétt áður en þessi
lokahríð byrjar.
VTÐ NÁNARI athugun þarf
þetta brotthvarf Bjarna
vissulega ekki að þykja neitt
undarlegt. Bjarni hefur að
undanförnu sætt vaxandi
ga/gnrýni óbreyttra flokks-
bræðra sinna fyrir það, að
málflutningur hans í Mbl og á
Alþingi væri mjög einhliða og
heíkvæður. Hann reyni á
allan hátt að ófrægja allt,
sem stjórnin geri, og gangi
oft mun lengra í þessum
efnum en skynsamlegt sé,
en jafnframt forðist hann
að benda á nokkur jákvæð úr
ræði sjálfur. Slíkur mál-
flutningur muni ef til vill
lieppnast um stundarsakir,
en til langframa geti hann
reynst flokknum mjög hættu
legur.
í sambandi við þessa gagn
rýni innan Sjálfstæðis-
flokksins hefur verið rétti-
lega bent á það, að ábyrgir
stjórnarandstæðingar í
öðrum lýðræðislöndum hagi
sér mjög á .annan veg. Þar
láta þeir sér ekki nægja að
gagiirýna, heldur benda jafn
hliða á ákveðin, raunhæf
úrræði. Þetta gera t.d. jafn-
aðarmenn í Bretlandi, demo-
kratar í Bandaríkjunum,
íhaldsmenn í Danmörku osfr.
SVO ALMENNAR eru
þessar aðfinnslur við mál-
flutning Bjarna orðnar iSjálf
stæðisflokknum, að hjá því
hefur ekki getað farið að
Bjarni yrði var við þær.
Það er því ekki óeðlilegt, að
Bjarni hafi ályktaö sem svo:
Nú er bezt að ég dragi mig í
hlé, og loíi Ólafi Thors að
taka við. Það er bezt að það
sjáist, hvort Ólafur eða aðr-
ir forustumenn flokksins
séu nokkuð jákvæðari eða
úrræðabetri en ég, fyrst
flokksbræður minir eru farn
ir að halda þvi fram!
Hvort, sem Bjarni hefir
hugsað þetta eða ekki, verð-
ur niðurstaðan af brott-
hlaupi hans óhjákvæmilega
sú, að Ólafur Thors og aðrir
forustumenn Sjálfstæðis-
fiokksins verða nú að sýna,
hvort þeir séu Bjarna nokk-
uð snjallari í þessum efnum.
ÞVÍ verður vissulega veitt
mikil athygli, hvernig Sjálf-
stæðisflokkurinn snýst við
efnahagstillögum ríkisstjórn
arinnar. Veitir hann þeim
stuðning sinn að meira eða
minna leyti eða snýst önd-
verður gegn þeim og reynir
að ófrægja þær á allan hátt?
Fylgir hann áfram hinni
neikvæðu „linu“ Bjarna eða
tekur hann upp jákvæðari
vinnubrögð?
Sú skylda hvilir óhjá-
kvæmilega á honum, ef hann
fer inn á þá braut að snúast
gegn tillögum ríkisstjórnar-
innar, að benda þá á önnur
úrræði, er hann telur æski
legri og betri. Að öðrum kosti
hlýtur gagnrýni hans að
falia dauð og ómerk.
Úr því mun fást skorið
næstu dagana, hvernig Sjálf
stæðiáfiokkurinn fuUnægir
skyldum og hlutverki stjórn
arandstöðunnar. Af því verð
ur það líka glögglega ráðið,
hvort til nokkurra bóta væri
að íela honum að nýju hlut-
deild í stjórn landsins.
Morgunblaðið og erlendu lánin
Hin neikvæða stjómarand
'staða Sjálfstæðisflokksins
kamur glöggt fram i skrif-
um Mbl. um erlendar lán-
-tökur, sem hafa átt sér stað
í tíð núv. ríkisstjórnar.
- Mbl. hefir deilt á stjómina
•fyrir það’, að hún spilli fyrir
' lánsitrausti ríkisins út á við.
'Nú áfellist það stjórnina fyr-
!ir að hafa útvegað ofmikiö
;af lánum!
. Mbl. hefir látizt því mjög
-.fylgjandi, að nýju Sogsvirkj
■ uninni væri komið upp. Nú
’ deilir það á stj örnina fyrir
' að hafa útvegað lán til henn
' ar!
Mbl. hefir jafnan lýst sig
• fylgjandi því, að komið yrði
upp sementsverksmiðjunni.
Nú skammar það stjórnma
íyrir að hafa útvegað lán til
að fullgera hana!
Mbl. hefir talað fagurlega
um það að auka þyrfti skipa-
stólinn. Nú áfellist það stjórn
ina fyrir að hafa útvegað
lán i því skyni!
Þá vantar ekki, að Mbl.
haíi lýst sig fylgjandi því, að
ræktun landsins væri aukin
og dreifbýlið rafvætt. Nú tel
ur það hins vegar mestu goð
gá, að nokkurs lánsfjárs skuli
hafa verið aflað til þessara
hluta.
Á þessa leið er nú yfir-
leitt öll gagnrýni Mbl. Allt,
sem ríkisstjórnin gerir, er ó-
virt og ófrægt, enda þótt
hún sé að hrinda fram fram-
kvæmdum, sem Mbl. hefir
margoft lýst sig fylgjandi!
Slík neikvæð stjórnarand-
staða getur ekki hlotið nema
einn dóm hjá þjóðinni.
Rúml. 80 af hundraði Japana sam-
þykkir auknum viðskiptum við Kína
í nýafstaðinni skoðana-
könnun meðal tólf þjóða kem
ur í Ijós talsvert fylgi með
auknum viðskiptum við Kína.
í flestum landanna voru a.
m. k. fjórir af hverium tíu
hlynntir auknum Kínavið-
skiptum, Japanir höfðu þó
vinninginn, því að þar voru
rúmlega átta af hverjum tíu
hlynntir.
í Japan voru einnig fæstir and-
vígir hugmyndinni, eða aðeins þrír
af hundraði. Hins végar var t. d.
fjórðungur Brasilíumanna á móti.
I Bretlandi og Ástralíu var einn-
| ig mikill meirihluti hlynntur aukn
um viðskiptum við kommúnistana
í Kína, þótt talsverður hluti Ástr-
alíumanna hafi einnig lýst sig and-
víga.
Spurningin, sem lögð var fyr:r
fólk, hljóðaði svona: „Eruð þér
hlynntur eða andvígur auknum
viðskiptum lands yðar við Kína?“
Aðeins í Noregi var minna en
einn þriðji fólks hlynntur hug|-
myndinni, en bæði þar og í Sví-
þjóð og Danmörku gat að minnsta
kosti helmingur ek'ki myndað sér
skoðun á málinu.
Belgar og Hollendingar
sammála
Skoðanir niann í Hollandi og
Belgíu á þeim málefnum, sem
skoðanakönnunin hefir te^ið til
meðferðar að undanförnu, hafa
mjög rekizt á, -en í þetta sinn ber
svo við, að skoðanirnar eru afar
svipaðar í iöndunum. Fjörutíu og
átta af hundraði Hollendinga og
46 af hundraði Belga eru hiynntir
aukum viðskiptum við Kína.
Menntaðir menn hlynntari
SkoSanakönnun leitíir í Ijós, aft Norímenn og
Svíar eru manna andvígastir slíkri aukningu
AFSTAÐAN TIL AUKINNA
VIÐSKIPTA VIO KÍNA
Hlynntur
Andvtgur
Veit ekki
JAPAN
eretland
AST8A1IA
frakkland
HOLLAND
ITALÍA
DANMÖRK
bÝZKALAND
BELGIA
tJOREOUR
SVÍÞJÓD
BRASILIA
i37%:
34%
í næstum öllum löndum eru
liinir betur menntuðu hlynntari
auknum Kinaviðskiptum, þ. e. a. s.
sem hlotið hai'a meira en barna-
skólamentnun. Þeir, sem enga
menntun haí'a hlotið, eða aðeins
barnaskólamenntun, eru síður lík-
legir til að mynda sér skoðun á
þessu máli.
í fvrsta dálki í töflunni hér að neð
an er hundraðshluti þeirra sem eru
hlynntir auknum viðskiptum við
Kína. í öðrum dálki, þeir sem eru
andvígir, og loks þeir sem ekki taka
afstöðu til málsins.
Japan
Betur menntaðir
Minna menntaðir
Bretland
Betur menntaðir
Minna menntaðir
Ástralí?
Betur menntaöir
Minna menntaðir
Ítalía
Betur menntaðir
Minna menntaðir
Holland
Betur menntaðir
Minna menntaðir
Frakkland
Betur menntaðir
Minna menntaðir
Belgia
Betur menntaðir
Minna menntaðir
Þýzkaland
Betur menntaðir
Minna menntaðir
Danmörk
Betur menntaðir
Minna menntaðir
Brasilía
Betur menntaðir
Minna menntaðir
Svíþjóð
Betur menntaðir
Minna menntaðir
Noregur
Betur menntaðir
Minna menntaðir
Guðmundur Jósafatsson sendir hér
svarbréf við bréfi Jóns Leifs,
tónskálds á dögunum: „Jón Leifs
hefir sent mér í Tímanum svar
við ásökunum mínum í hans garð
vegna meðferðar hans á vísu Þor
steins Erlingssonar „Það er líkt
og ylur í“. Hann endurtekur
játningu sína að hann hafi breytt
henni alveg að eigin geðþótta.
Játar hann og að hafa ekki leit-
að til erfingja Þorsteins um heim
ild til þessa en bætir svo við:
,Jí>ns vegar er vafasamt hvort
erfingjar höfundar eru réttur að
ili í málum, sem snerta listræna
meðferð hugverka."
Tvennt virðist sérstaklega athygl_
isvert við þessar setningar. í
fyrsta lagi talar hann um „list-
ræna meðferð hugverka", í þessu
sambandi. Þ\d verður ekki neitað
að flest heitir list, ef það heyrir
til þeim að fara þannig meö slík-
an gimstein, sem þessi vísa Þor-
steins er. Ef til þess að liljóta
virðingarheitið listamaður þarf
ekki annað og meira en það, að
aflaga viðurkenndar perlur, virð-
ist sá vegsauki auðkeyptur.
í öðru lagi, hvort „erfingjar höf-
undar séu réttur aðili í slfkum
málum“ því verður trauðla neit-
að, að það sé hart aðgöngu,. ef
nánustu ástvinir höfundar hafa
ekkert um það að segja. hvort
hverjum og einum skuli heimil-
ast að breyta verkum þeirra að
eigin geöþótta án þess að erfingj
ar séu að nokkru til kvaddir. Trú
lega mundu þeir þó öðrum dóm-
hæfari um það hversu höfundi
mundi falla endurbæturnar. —
Þessi réttur mun fyrnast að ís-
lenzkum lögum, og virðist það
eðiilegt. Engin vissa er fyrir því,
að afkomendur séu öðrum dóm-
bærari í þessum málum, þegar
höfundurinn >cr horfinn svo í
móðu fjarlægðar, allir eru fallnir
í valinn, sem honum voru sam-
vista. Þá er eignarheimildin orð-
in þjóðarinnar, og virðist þá eicki
djarft að ætla, að eigendaskiftum
fylgi og verndunarskylda.
Jón segir: .Þegar bókmenning og
tónmenning mætast, er hætt við
árekstrum, ef hvorugur aðilinn
vill skilja sjónarmið hins.“ Þetta
er trúlega rétt. En hér er ekki
um neina árekstra að ræða af
hálfu Þorsteins. Hann mun ekki
hafa pantað lag hjá Jóni Leifs
við vísuna og mun enda ekki
hafa þurft þess. Vísan hefir flog-
ið um land allt og mun leitum á
fleygara tjóði. Það er því tví-
mælalaust Jón, sem ekki skilur
sjónarmið Þorsteins, og blátt á-
fram játar það svo greinilega, að
hann getur ekki notað vísuna
rétta. — játar, að hún eigi ekki
heima undir iaginu. En því vérð-
ur þá ekki heldur neitáð að virð-
ing hans sjálfs fyrir laginu sýn-
ist ekki ó marga fiska, þegar
hann vinmir til þess að bre.vta
listaverki í lélegt hnoð til þess
að ljóðið geti fallið að l'aginu. •—
Hann játar það og, að venjulega
er aðeins um einstaka smámuni
að ræða en orðin við lagið verða
aukaatriði, venjulega ’eingöngu
nokkurs konar tilvísun í sara-
bandi við aðalatriðið, tónsmíðina,
sem segir allt eða nærri því allt,
ef rétt er á haldið.“ Þetta er
mjög athyglisvert. En þá vaknar
spurningin: Hvers vegna erhan'n
að seilast eftir fleygum og fög’r-
um vísum? Til ailrar hamingju1
eigum við íslendingar svo mikið
af leirhurði að telja má allsnægt
ir til slíkra nota. Er trúlegt að
þar sæi ekki alltaf svo. mjög á
(Framhald á 8. síðu)
% % . %
90 2 8
79 3 18
65 15 20
58 16 26
60 26 14
58 23 19
58 16 26
45 11 44
61 11 28
41 22 37
57 15 28
44 8 48
57 10 33
36 8 58
61 20 19
42 13 45
49 7 44
39 9 52
60 21 19
32 27 41
43 16 41
35 12 53
25 11 64
19 9 72