Tíminn - 23.08.1958, Blaðsíða 1

ifMAR TÍMANS ERU:
Afvreiðsla 12323. Auglýsingar 19523
Rltstjórn og skrifstofur
I 83 00
Blaðamenn eftir kl. 19:
113(11 — 18302 — 18303 — 18304
Prentsmiðian eftlr kl. 17: 13948
42. árgaiigur.
Reykjavík, laugardaginn 23. ágúst 1958.
EFNI:
Heimilisiðnaður á Suðurlandi,
bls. 5.
Stjórnarandstaða demokrata, bls. 6.
Rætt við snæfellskan bónda, bls. 7.
185. biað.
Hammarskjöld leggur af stað til
landa fyrir botni MiðjarSarhafs
A. án efa langar samningavitSræíur fyrir liöndum
NTB-New York, 22. ágúst. — Dag Hammarskjöld, fram-
kvæmdastjóri Sameinuðu þjóðanna sagði blaðamönnum 1
New-York í dag, að hann myndi þegar á mánudaginn fara
flugleiðis til Amman í Jórdaníu, og verður það fyrsta höfuð-
borgín í Austurlöndum nær, sem hann heimsækir þeirra er-
inda, sem ailsherjarþingið fól honum, er samþykkt var mála-
miðlúnartillagá Arabaríkjanna í gærkveldi.
Bretar og Bandaríkjamenn fúsir að
hætta kjarnorkutilraunum í eitt ár
Hammarskjöld kvaðst mundi
dveljast í Amman fram um næstu
helgi ,en fara síðan til Genf til
að taka þátt í annarri alþjóðaráð-
stefniiUni um friðsamlega notkun
kjarnorku.inar. sem þar verður
haldin. Eftir tveggja daga dvöl
EM-mótið í bridge
Frá Evrópumeistaramótinu i
bridg? i Osló: í kvennaflokki fóru
leikar svo í fimmtu umferð: Þýzka
land— Noregur 51—62, Finnland
—Svíhjóð 53—73, Bretland—Frakk
land' 52—77, Austurríki—írland
55---~r,
í karlakeppni að lokinni hálfri
sjöundu umferð í gærkveldi: ítalía
—Brétland 15—22, írland—Finn-
land 2.7—35, Sp’ánn—anmörk 10—
32, Þjzkaland—Austurríki 12—25,
Svíþjj!að—Egyptaland 41—15.
Hvatning frá
norskum skipstjóra
Bjárna _ Guðbjörnssyni, banka-
stjóra á ísafirði, sem er norskur
vísikonsúll þar og hefir kynnzt
mörgúm norskum skipstjórum,
sem bangað koma, barst nýlega
eftirferandi símskeyti, sem raunar
er um leið kveðja til íslenzkra
sjómanna og því rétt að birta það.
Skeytið hljóðar svo:
„Haaper deres fiskere holder
fast ved deres krav om 12
nauiiske mils fiskerigrense. Stor
parten av norske fiskere er enig
og feifaller ditte.
Kaare Pedersen".
Kaare Pedersen er vel metinn
skipií.'jóri og hefir oft kómið til
ísafjarðar.
í Genf er hugmyndin að hann fari
til Kairó, og síðar einnig til Beirút
og Bagdad. Hammarskjöld tók þó
íram, að ferðaáætlunin væri enn
ekki með öllu ákveðin, og gæti
þelta því breytzt eitthvað.
Fer hann til Saudi-Arabíu?
Hammarskjöld sagði, að enn
væri óleyst úr þeirri spm-ningu,
hvort hann ætti að fara til Saudi-
Arabíu. Hann hefði heldur enga
sérstaka ástæða til að blanda Isra-
el inn í viðræðurnar, sem nú
stæðu fyrir dyrum. Þrátt fyrir það
væri alls ekki útilokað, að hann
kæmi við í Jerúsalem á ferðum
sínum. (
I
Káðstafanir í Jórdaníu.
Hann neitaði að segja nokkuð
um, á hvern hátt fyllt yrði skarð
brezku hersveitanna í Jórdaníu, er
þær færu þaðan. en kvað eðlilegt
að túlka ályktun allsherjarþiags-
ins á þá lelð, að koma myndi til
einhv.ers konar ráðstafana af hálfu
Sameinuðu þjóðanna, er Bretar
hefðu flutt herinn burt.
„Enn höfum við ekki gert neitt'-
í líkingu við fasta áætlun, en við
höfum athugað ýmsa mögnleika",
sagði Hammarskjöld. Er hann var
spurður, hvorl hanii teldi sig haía
rétt til að ákveða. hvenær ástands
ins vegna væri hægt að flytja
herinn burt, svaraði hann því til,
ag það væri mál, er væri kornið
undir vilja þeirra ríkisstjórna, er
þar ættu beinlínis hlut að máli.
Þess vegna myndi hann fyrst að-
eins tilkynna um sínar eigin ráð-
stafanir, en síðan væri mjög undir
öðrum aðilum komið. hvaða ár-
angur yrði af þeim. Hann kvaðst
að lokum ekki vilja taka á sig
vald né myndugleik neinnar ríkis
stjórnar eða Sameinuðu þjóðanna.

Tilraun með vetnissprengingu.
— Verða allar slikar úr sögunni 31.
október í haust?
Þó meíJ því skilyríi Rússar fáist til samninga
um alþjótiastöÖvun kjarnorkutilrauna
NTB-Washington og London, 22. ágúst. — Bretar og Banda
ríkjamenn sendu Ráðstjórninni í dag orðsendingu, þar sem
tilkynnt er, að Bretland og Bandaríkin séu fús að hætta til-
raunum með kjarnorkuvopn i eitt ár frá 31. október. Þetta
er þó bundið því skilyrði, að Rússar fallist á samninga um
alþjóðlega samþykkt um stöðvun kjarnorkutilraunanná og
að Rússar haldi fast við ákvörðun sína að hætta tilraununum
fyrir sitt leyti.
ríkjamanna voru lagðar fyrir At-
lantshafsráðið í París í dag, og
sömuleiðis voru frönsku stjórninni
veittar upplýsingar um mlálið. •—-
Franskur ráðuneýtismaður hafði
það eftir de Murville utanríkisráð-
herra Frakka í dag, að Frakkar
Efnislega samhljóða orðsending
ar Macmillans forsætisráðherra
Breta og Eise.nhowers forseta
Bandaríkjanna, um þetta efni,
voru afhentar í Moskvu í dag. —
Leggja þeir til, að fulltrúar ríkj-
leikum nú árásaraðila þótt við
séum það ekki“ - segir brezkt blað
AndúÖar gætir meÖal Breta á herskipahótunum
í deifunni vitS íslendinga
Skrif brezkra blaða um land-
helgismálið hafa síðustu dagana
verið meiri en nokkru sinni fyrr.
Mftrg blöðiii eru allharðorð í
garð' íslendinga og letja ekki til
vopnaverndar brezkum togurma
til handa innan væntanlegrar 12
mílna landhelgi við ísland. En þó
kemur allvíða fram, að ýmsum
Breúun ofbýður herskipahótisn
gegn lítilli, vopnlausri þjóð og
teljja, að Bretar favi of geyst í
málinu.
Lundúnablaðið „Daily Sketch“,
seim er fremur íliáldssinnað borg
araWað, segir t. d. 18. ág. í for-
ystagrein, að stóryrði séu gagns-
lau’.s og Bretar verði að gera sér
ljóst, að þeir Verði fyrr en síðar
að' komast að samkomulagi við
Ísíendinga í deilu þessari, og það
sé engum tii gagns að bíða með
að lála þann sanikoiuulagsvilja
í l|js þangað til tjón hefir hlot-
izt af. Blaðið segir ennfremur:
„Hváð sem rétt er eða rangt
í Jsessu máli, þá er það stað-
reynd, að við leikuin nú hlutverk
árásaraðila gegn litlu og varnar
lausu landi. Þessu er þó í raun-
inni ekki þamiig varið, og það
eru ekki líkur til, að hér komi til
þess, að byssuin verði beitt“.
Og ennfremur: „Það er rétt, að
kommúnistarnir á íslandi vilja
12 mílna landhélgi. En við skul-
um minnast þess, að þeir eru
ekki einir um þáð sjónarmið. Og
fyrr eða síðar verðum við að
komast að samkomulagi við ís-
lendinga. Er ekki hægt að fmna
sainningsatriði í málinu? Er ekki
liægt að tala um fiskveiðitak-
markanir á ákveðnum svíeðiun
eða binda veiðileyfi við tilteknar
vikur eða mánitði ársins? Er
ekk liægt að ræða um möskva-
stærð?
Þetta eru spuruingar, sem
deiluaðilar geta rætt um. Og
eitt er víst: Fiskurinn imm bragð
ast okkur niiklu betur, ef liann er
ekki veiddur í grug'gugu vatni“,
segir blaðið að lokum.
Krustjoíf svarar
brezkum
listamöimum
NTB—LONDON, 22. ágúst. —
Krustjoff forsætisráðherra Rússa
segir í bréfi ,sem kunngert var
í London í dag, að í afvopnunar-
tillögum Rússa sé gert ráð fyrir
algeru banni við kjarnorkuvopn-
um og eyðileggingu birgða þeirra
þega r istað. Rússland hafi aldrei
háft í huga að takmarka afvopn-
un við stöðvun tilrauna me'ð kjarn
orkuvopn. Bréf þetta var svar við
áskorun frá 300 brezkum lista-
mönnum og gagnrýnendum, og
harmar Krustjoff í því, a'ð Bret-
land og Bandaríkin skuli nú vera
að framkvæma kjarnorkutiiraunir.
De Gaulle vill
sambandsríki
NTB—TANANARIVE, 22. ágúst.
— De Gaulle hélt í dag ræðu
á afar fjölmenmmi útifundi á
I Madagaskar, og' útskýrði stjórn-
arskrártillögur sínar. Honurn var
tekið með niiklum fögnuði af
mannfjöldanum. Hann sagði, að
þau landssvæði sem vildu gætu
nú rofið tengslin við Frakkland,
en þóttist þess fullviss, að fólkið
á Madagaskar niyndi ekki kjósa
þá lausn. Bauð liann Madagaskar
búum sjálfstæði í rík,}asambandi
vi'ð Frakka. Landvarnamál, utan
ríkismál og efnaliagsmál skyldu
undir einni stjórn, og' yfir banda
laginu skyldi yera einn fovseti
og eitt framkvæmdaráð.
anna þriggja, sem til þessa hafa teldu sig síður en svo bundna af
staðið að kjarnorkuvopnatilraun- ákvörðunum Breta og Bandaríkja
um, hittist í New York í október manna. Þeir hefðu staðráðið við
í haust til þess að hefja viðræður sig að gerast kjarnorkuveldl, og
um bann við kjarnorkuvopnatil- myndu ekki hvika frá þeirri stefnu
raunum, og verði haft fullnægj- nema um væri að ræða samninga
andi eftirlit með því, að banninu um allslierjar afvopnun.
verði framfylgt. Ráðgert er, að Bretar framkvæmdu í dag fyrstu
þessar viðræður hefjist í síðasta kjarnorkutilraun sína í áættun
lagi 31. október í haust. haustsins, við Jólaeyjar, og er
sagf að tilraunin hafi tekizt vel.
Til að gre.ða fyrir samnmgum. Macmillan sagði ; orðsendingu
, Talsmaður Hvita hussins sagði sinni til KrustjoffS) að Bretar
í kvöld, eftir að afhent hafði verið liefgu nu a prjónunum mjög lítil-
orðsending Bandaríkjanna til vægar tllraunir
Rússa, að það myndi vera rangt
að draga þ áályktun af henni, að Breyting á stefnu
Eisenhower forseti væri að fallast _ ....
á varamegt bann. Yfirlýsing hans Bandankjamanna.
væri einvörðungu til þess ætluð Ákvörðunin um að stöðva kjarn
að greiða fyrir stöðugum samn- orkutilraunirnar þýðir verulega
ingum. í orðsendingu Eisenhowers breytingu í afstöðu Bandaríkja-
segir ennfremur, að hugsanleg al- manna, segja stjórnmálafréttarit-
þjóðasamþykkt skyldi einnig láta arar í Washington. Ákvörðun þessi
til sin taka kjarnorkusprengingar, er talin sigur fyrir John Foster
sem gerðar eru í friðsamlegum Dulles utanríkisráðherra, sem
tilgangi. Að þvi er talsmaður þessi lengi hefur viljað stöðva tilraun-
sagði, er það vilji Eisenhowers, irnar en hefur þar mætt andstöðu
að lilraunir í friðsamlegum til- kjarnorkumálanefndar þingsins.
gangi haldi áfram, og að eftirlits- Lloyd utanríkisráðherra Breta
menn af hálfu Sameinuðu þjóð- sagði í New York, að ákvörðunin
anna skuli vera viðstaddir slíkar
tilraunir til að ganga úr skugga
um, að þær séu aðeins gerðar í
íriðartilgangi.
Hver verður afstaða Frakka?
Orðsendingar Breía og Banda-
væri stórt framfaraspor, oig í
London er það von manna, að
ekki vei’ði um neinar kjarnorku-
tilraunir að ræða eftir 31. októ-
ber í ár. Franska stjórnin lýsti
því yfir í París, að hún yrði að
Framhald á 2. síðu.
Logn en þungur
sjór fyrir
Norðausturlandi
Raufarhöfn í gærkveldi. — Hér
er nú stillt veður, nær logn, en
þoka og rigningarsuddi. Skip, sem
komu hér inn í kvöld, segja logn
sunnan Langaness, en mjög þung
an sjó. Hvergi hefir írétzt um síld
veiði. Mikill meiri-hluti sunnlenzku
skipanna er farinn heim og hætt
ur síldveiðum hér nyrðra, én aust
firzku og norðlenzku skiþin hugsa
enn til v-eiða. Síldarfólkið er nú að
mestu farið suður: J.Á.
Danir vilja ekki fá kjarnorkukafbát
í heimsókn af ótta við geislun
Kjarnorkukafbáturinn Skate heimsækir
Bergen og Osló
NTB-Kaupmannahöfn, 22. ágúst. — Dönsk vfirvöld hafa
neitað tilmælum um, að bandaríski kjarnorkukafbáturinn
Skate, sem er eins að gerð og' Nautilus og sigldi undir heim-
skautsísnum milli hafa eins og hann, um leyfi til að koma til
danskrar hafnar, og' er geislunarhætta horin fyrir sem ástæða.
Var ætlunir. að kafbáturinn kæmi í heimsókn til Kaupmanna-
hafnar.
H.C. Hansen forsætisiáðherra
sagði að Danir vildu ekki eiga
neitt á hættu um kjarnorkugeisl-
unaröfarir í Kaupmannáhöfn. —
Hættan virðist að vísu ekki mik-
il, en ef til kærni gætu afleið-
ingarnar orðið ófyriratjáanílegar.
Þyrfti a'ð gera miklar varúðar-
ráðstafanir í sambandi við slíka
heimsókn, og danskir vísindamenn
vissu of lítið um þessi efni til
að annasl þær. Bandarísk ráðu-
neyti hafa gefið út yfirlýsingar
unv þetta og hætt vig heimsókn-
ina. Er jafnframt bent á, að
Nautilus muni heimsækja New
York í næstu viku.
Heimsókn til Norðmaima.
Hins vegar hefur verið ákveðið,
að ka’fbáturinn komi í heimsókn
bæði til Bergen og Oslóar. Telja
Norðmenn geislunarhættuna mjög'
litla, en gerðar verða þó miklar
varúðarráðstafanir í sambandi við
komu bátsins. Fara Norðmenn
þess á leit, að skipinu verði ekki
siglt i höfn nema í björtu og góðu
veðri, svo að hætta á standi eða
árekstri sé sem allra minnst.