Tíminn - 09.09.1958, Blaðsíða 1

llMAR TÍMANS E 'R U :
Argreiðslan 12323 Auglýsingar 19S23
Rifsfjórn og skrifstofur
1 83 00
Blaðamenn eftir ki 19:
11301 — 18302 — 18303 — 18304
Prentsmiðjan eftir kl. 17, 13948.
42. áitgangur.
Reykjavík, jirirtjudaginn 9. september 1958.
Efni í dag:
Fjórða síðan, bls. 4.
IJm samvinnumál, bls. 5.
Erlent yfirlit, bls. 6.
Ræða Richards Beck á íslendinga-
degi, bls. 7.
199. blað.
„Við munum aldrei hvika frá ákvörðun okkar um
12 mílna fiskveiðilandhelgi”
- sagði Hermann Jónasson, forsætisrh. á blaðamannafundi í gær
„Að hanna okkur að friða fiskimiðin, er sama og
að hanna okkur að lifa í landinu'
HERMANN JÓNASSON, forsætisráðherra.
Hormann Jónasson, forsætisráðherra, boðaði blaðamanna
fund klukkan hálftólf í gær, og voru þar staddir íslenzkir
blaðamenn, erlendir blaðamenn, sem hér dveljast nú, og
íslenzkir fréttaritarar erlendra blaða og fréttastofnana. Á
blaðamannafundinum benti forsætisráðherra m. a. á, að ís-
lendingum mundi takast að sýna fram á, að það væri ekki
hægt að stunda fiskveiðar undir herskipavernd, og ráðstaf-
anirnar gegn okkur hefðu því reynzt haldlausar. Að banna
okkur að friða fiskimiðin er sama og að banna okkur að
lifa í landi okkar.“ „Við munum aldrei hvika frá ákvörðun
okkar um tólf mílna fiskveiðilandhelgi", sagði forsætisráð-
herra. Annars fórust honum orð á þessa leið á fundinum:
„Norður við heimskautsbaug á
hrjóstugri eldfjallaeyju, sem heitir
ísland býr ein fámennasta þjóð
veraldar, 165 þúsundir. — Það
sem hefur gert þetta land elds og
ísa byggilegt eru auðug fiskimið
í fjörðum þess og flóum og á
grunninu umhverfis landið. — Á
íslandi eru engar námur neinn-
ar tegundar, engir akrar, engar
ávextalendur. Fiskurinn er 97%
áf útflutningi landsins og fyrir
hann kaupa landsmenn margs kon-
Brezkt stórblaÖ skriíar um fiskveiíideiluna:
Rétturínn ekkl alhir L
valdbeitingin hefir
reta megin og
spilit fyrir
ar lífsnauðsynjar, vólar, bygging-
arefni, eldsneyti o.fl. frá þeim
löndum, sem þeir selja fisk. —
Fiskiskip erlendra þjóða, í seinni
tig stórvirkir togarar, hafa sótt
mjög á fiskimið íslendinga og sópa
þá oft burlu netum og línum ís-
lenzkra báta.
Fiskinum er mokað upp.
Annað er þó alvarlegra. Tækn-
in til að finna fiskinn og ná lion
um vex mjög hratt. Honuin er
blátt áfram mokað upp af hinum
stóru togurum, — og iiiiuim
stóru togurum fer ört fjölgandi
erlendis. Vísindainenn, erlendir
og íslenzkir, liafa sannað svo að
ekki verður meff réttu um það
deilt, að fiskurinn er að iganga
til þurrðar á íslandsmiðum
vegna ofveiði. íslenidingar hafa
horft á það með skelfftigu að
möguleikar þeirra til að lifa í
landinu eru í yfirvofandi liættu.
Hér er því aðeins um tvo kosti
að velja: að stækka fiskveiðiland
helgina eða láta sér lynda að
þjóðin glati efnahagslegu sjálf-
stæði sínu. Eg vek athygli á því
að við takmörkum nú einnig
mjög veiði íslenzkra skipa með
stórvirk veiðitæki innan tólf
mílnanna.
íSumar erlendar þjóðir segja við
okkur, að við hefðum átt að færa
út fiskveiðilandhelgina með' samn
ingum — og þá væntanlega
meg samningum við allar þjóðir.
Hvenær mundu þeir samningar
hafa tekið enda? Hvenær mundu
allar þjóðir sem eiga togara á fs-
landsmiðum hafa samþykkf fyrir-
fram þá útfærslu sem við þurfum
á að halda? Þessi leið var ekki
fær, enda hafa aðrar þjóðir yfir-
leitt ákveðið landhelgi sina með
einhliða yfirlýsingu.
Tíu ára tilraunir.
Áður en við gripum til þeirra
úrræða, sem nú hafa verið fram-
kvæmd, reyndum við í 10 ár að fá
téknar ákvarðanir á alþjóðavett-
vangi um stærð fiskveiðiland-
helgi. Við gerðum það á vett-
vangi Sameinuðu þjóðanna. Þær
vonir urðu loks að engu á Genfar-
i'áðstefnunni.
Við gátum ekki beðið lengur.
Á meðan við biðum og sáúm
fyrir að fiskstofnar okkar fóru
minnkandi, tóku stórar þjóðir
sér yfirráð yfir 12 mílna land-
helgi og auðæfum á botni land-
(Framhald á 2. síðu)
Aflabrögð landhelgisbrjóíaona sáralítii og
fá eiigan frið fyrir íslenzku varðskipunum
S.l sunnudag var á forsíðu brezka stórblaðsins ..Ob-|
server“ grein um fiskveiðideiluna við Breta eftir fréttarit-
ara blaðsins, sem er um borð í einum af brezku togurun-
um, sem stunda veiðar innan íslenzku fiskveiðilandhelginn-
ar. Segir fréttaritarinn að aflinn verði stöðugt rýrari og er
greinilegt, að taugastríðið, sem íslenzku varðskipin halda
uppi et' mjög fariö að taka a
Fréttaritari þessi er um borð
í togaranum Lord Beatty, og
sendir fréttina 6. þ. ,m. Segir
hann fvrst, að taugastríð íslenzku
varðskipanna gegn togurunum
hafi færzt í aukana tvo seinustu
sólarhringana. Þoka liafi verið á
miðunum allan tímann síðan til
íslaiids kom. svo að ekki sj'áist
nema læpa 400 metra frá skip-
inu.
Illa við' varðskipin.
Psb kemur greinilega fram, að
ísienzku varðskipin .gera togur-
unum mjög erfitt fyrir. Allt frá
því s'.l. þriðjudag, segir fréttarit-
arinn. hafa togaramenn orðið að
sinna áreitni varðskipanna og
eytt til þess meiri tíma en til
að fiska. Segir frá einu slíku at-
viki, er Þór komst upp að tog-
aranum, sem togaði inn veiðarfær-
in tsem skjótast, kallaði á her-
skipið „Hound“ og forðaði sér
broí:., en „Þór sigldi ógnandi í
taugar brezku sjómannanna.
kjölfar hans og „Hound" fylgdi
fast eftir.“
„Við byggðum togarana þeirra."
(Síðan s'egir frá því að aflinn
fari stöðugt minnkandi. Þá segir
frá atviki, sem gerðist daginn áð-
ur. Þokunni hafði iétt og sást til
strandar. SkipVerji var á þilfari
með fréttaritara. Skók þá sjómað
uriiin hnefana í átt til strandar
og sagði:
„Við byggðum togarana þeirra
fyrir fiskinn, sem þeir færðu
okkur meðan á stríðimi stóð og
nú vilja þeir leggja uuðir sig
allt helvítis úthafið.“
Segis-t fréttaritariun ekki hafa
orðið var við gremju sjámanna
i garð íslendinga, er lagt var upp
í ferðina, en hún fari nú vaxandi
■eftir því sem árekstrum fjölgi
við varðskipin.
Valdbeiting gagnslaus.
| Þá er í leiðara blaðsins þenn-
an sama dag vikið að landhelgis-
deilunni. Eru það mjög athyglis-
verðar hugleiðingar og sýna
glöggt, að Bretum þy'kir sinn
kostur ekki að öl'lu góður í deilu
Segir fyrst, að þrátt fyrir
| yfirlýsingar stjórnarinnar, sé
I rétturinn í máli þessu ekki all-
ur Breta megin og' valdbeiting-
in hafi spillt málstað þeirra.
Framhald á 2. síðu.
Landhelgisbrjotar
aðeins fyrir
vestan
Átta brezkir togarar voru um
sexleytið í kvöld út af Sléttu,
þar af tveir iniian landhelgi,
verndaðir af tundurspillinum
Lagos.
Fyrir Austfjörðum er ekki
vitað um neina togara innan land
lielgi og engin brezk herskip eru
þar. Eigi var heldur vitað um
togara eða herskip innan land-
helgi sunnan lands.
Fyrir vestan og norðvestan
land voru þrjú brezk herskip í
dag og nokkuð af brezkum tog-
uruni að veiðum, ýmist rétt inn-
an landhelgisiínu eða utan lienn-
ar.
Flugvél landhelgisgæzlunnar
I varð í dag vör við 20 síldar-
i torfur 20 sjómílur norðaustur af
Horni.
Torgeir Áederssen-Rysst, ambassa-
dor Noregs á Islandi, látinn
Tongeir Anderssen-Rysst, am-
bassador Norðmanna á íslandi,
léz't í gær á sjúkrahúsi í Reykja-
vík eflir nokkurra vikna sjúk-
leika, sVjtugur að aldri. Hann
varð sendilieri'a Norðmanna liér
á landi árið 1945 og' anibassador
1955, fyrstur erlendra sendi-
manna hér. Er hann lézt hafði
liann dvalizt hér leng'st allra nú-
verandi erlendra sendimanna á
íslandi. Torgeir Anderssen-Rysst
var mikill áhugamaður um ís-
land og íslenzk málefni, og voru
skógræktarmál lionum einkum
liugleikin. Hann var heiðursfé-
lagi Skógræktarfélags íslands. —
Hann vann mikið starf til að efla
vináttu og samstarf íslendinga
og Norðmanna, og lialda uppi
sem beltri frændseini 'þeirra.
Við fráfall hans er sár liarinur
kveðinn að vandamönniim iians
og vinum öllum, hér á landi og
í Noregi.