Tíminn - 20.01.1959, Blaðsíða 4

Tíminn - 20.01.1959, Blaðsíða 4
4 TÍMINN, þiTðjudaginn 20. janúar 1959. ! Athyglisvert rit eftir Bjarna Bjarna- son um Laugarvatnsskóla þrítugan Jafntefli hjá Reykvikingum og Hafn- Orðingum í hörðum og fvísýmun leik íbróttafréttamenn ,,sigru$u“ Islandsmeistarana Handknattleiksleikirnir að Hálogaiandi á sunnudags- <völdið tókust ágætiega og áhorfendur, sem voru eins nargir og húsrúm frekast leyfði, virtust skemmta sér rúð bezta, bæði af hinum al- /arlegu og gamansömu hlið- jm leíkjanna. Fyrri leikurinn milli Hafnfir'ð- iga og úrvalsliðs Reykjavíkur, án R-itlga, var hörku skemmtilegur íléSkur fram á -síðustu sekúndur eiksins, en Hafnfirðingum tókst ; ,ð jafna, rétt áður en dómarinn lautaði leikinn af. Bæði liðin skor ;ðu 18 mörk. Reykjavákurliðinu tókst betur pp i byrjun og náði þá tveggja ;aarka forskoti, en Einari SigurSs- - yni tókst að jafna þann mismun iiíg síðan höfðu Hafnfirðingar aS nestu yi'irhöndina í mörkum fyrri íiálfleikinn, þar til í lokin, að ‘ijtunalaugur Hjálmarsson skoraði .íoktar mörk og jafnaði metin, — PL-auk íiálfleiknum með jafntefli 0—10. iíðart hálfleikur Þegai' liðin mættust aftur eftir (iéiS var mikið kapp í mönnum, ;g fullmikil harka færðist í leik- ; nn. Reykjavikurliðið hafði yíir- ieitt forustuna, en markamunur- :m var lítill, þar til að um fimm tm&u voru eftir af leiknum, að í ieykjavík náði tveggja marka for 'r-koti. Reyndi liðið þá að tefja : aikinn en Iíafnfirðingar svöruðu íaeð þeirri leikaðferð að tefla i.ianni gegn manni. Heppnaðist Góðar gjafir til slysavarna Nýlega hélt „Hraunprýði“ ; -vennadeild Slysavarnafélags ís- : ands í Hafnarfirði, aðalfund sinn. luk venjulegra fundarstarfa sam- -ykkti deildin að -gefa kr. 10 þús. fil 'byggingar Slysavarnahússins á iSrandagarði í Reykjavík. Enn i 'remur afhentu konurnar Slysa- /arnafélaginu rúm 55 þús. króna ramlag frá árinu 1958, sem þær öafá aflað með skemmtunum, merkja- og kaffisölu og.á ýmsan annan hátt. Sýnir þessi dugnaður i Jraunprýðiskvenna hve mikið er nægí að gera þar sem viljinn og tiörnfýsin ræður ríkjum. Stjórn láeildarinnar skipa nú: Rannveig Vigfúsdóltir, formaður; Sigriður í.Tagnúsdóttir, gjaldkeri; Elín -'íósefsdóttir, ritari. Til vara eru íöær Sólveig Eyjólfsdóttir, Hulda S. Helgadóttir og Ingiþjörg Þor- i.teinsdóttir. Meðstjórnendur þær Soffía Sigurðardóttir, Sigurveig iGíuðmundsdóttir og Marta Eiriks- ióttir. Einnig hefur Slysavarnafélaginu (sýlega borizt stórmyndarleg gjöf iil hjörgunarskútusjóðs Austur- ands frá Slysava-rnadeildinni Haf- iísi á Fáskrúðsfir.ði. Gaf deildin :lr. 25 þús. að þessu sinni en áður iiafði deildin gefið 10 þús. í sama -kyni. Mikill áhugi er meðal Au-st- ! írðinga fyrir þessu nauðsynjamáli g vænía þeir þess að björgunar- rjg varðskip það sem verið er að afna til, fljóti sem allra fyrst :yrir Austfjörðum. Frá Ólafsfirði hefur Sly-savarna élaginu einnig borizt mikið og ígott framlag frá kvennadeild fé- agsins þai', að upphæð kr. 15, r-'ús; bragðið 'hjá Iþeim. því þeir skoruðu og er um fimm sekúndur voru eftir tókst þeim að jafna. í leiknum var Gunnlaugur Hjálmarsson ÍR, langbezti maður inn, en hann skoraði meira en helming af mörkum Reykjavíkur- liðsins. Markmaður liðsins, Böðv- ar Böðvarsson, sýndi og ágætan leik, eftir frekar slæma byrjun. Hjá Hafnfii'ðingum bar langmest á Ragnari Jónssyni og Einari Sig- urðssyni, og skoruðu þeir flest mörkin. BiaSamenn „sigra" Eftir þennan skemmtilega leik var 'háður leikur milli blaðamanna sem skrifa um 'íþróttir, og íslands meistaranna í handknattleik, KR. Til þess að hafa einhver ráð með að standa í hinum ágætu KR-ing- um, fundu blaðamenn upp það bragð að láta KR-inga leika í strigapokum, þó þannig, að aðeins annar fótur hvers leikmanns var í pokanum, og gátu þeir því hopp- að á öðrum fæti. Þetta heppnaðist því lokatölur í leiknum urðu 11 —10 blaðamönnum í vil, en þó leikur sá grumtr á, að einhver eða einhverjir (líklega Hafnfirðingar) velviljaðir menn hlaðamönnum, hafi eitthvað lagað markatöluna á tfflunni. Áhorfendur virtust hafa gaman af þessum leik og átti hinn ágæti dómari, Magnús Pétursson, sem klæddur var sem indverskur fursti, rnestan þátt í því. Hann stjórnaði leiknum með miklum glæsihrag og hallaði á hvorugan, þótt hann léti Sigurð Sigurðsson, útvarpsmann, taka nokkrar vítaköst, en Sigurður er gamall KR-ingur og vildi því ekki skora mörk hjá félagsmönn- um sínum., utan einu sinni. er staðan var 10—10, að hann sóma síns vegna varð að láta félaga- pólitíkina eiga sig, og færði mark hans úr vítakasti á síðustu mín. blaðamönnum sigur. Og annar í blaðamannaliðinu átti líka sinn stóra þátt í sigrinum, en það var landsliðsnefndarform., Hannes Sig urðsson, sem lék í marki. Hann var ekkert hræddur við hina skot- hörðu KR-inga frekar en áður, og varði af miklum glæsibrag, svo jafnvel var talað um, að óþaríi væri að senda tvo markmenn utan í landsleikina í næsta mánuði, því ef eitfchvað kæmi fyrir aðalmark- manninn gæti iandsliðsnefndarfor maðurinn farið í markið, án þess að liðið hef'ði nokkurn skaða af. - TJALDIÐ FELLUR - Leikdómar og greinar eftir Ásgeir Hjartarson, tímahilið 1948—1958. Útgefandi: Ileimskringla. Seinni tímar munu fara viður- k-enningarorðum um íslenzlct leik- hús á tímabilinu 1948—58. Þetta tímabil verður fyrst og fremst flokkað undir frumbýlingsár al- varlegra át'aka í hinni tiltölulega ungu list hérlendis, þótt hún eigi lengri sögu og merkilega. í byrjun þessa tímabils gerist sá atburður, að þjóðleikhús tekur til starfa og eru það eðlilega tímamót hvað snertir aðbúnað og möguleika til flutnings meiriháttar verka. Og það verður að teljast réttur skiln- ingur að þau tímamót marki raun- verulegt upphaf að undangengn- um löngum og nauðsynlegum for- mála. Saga þessa tímabils er fyrst og fremst skráð af þeim, sem unnu verkin; gengu af sviðinu með sigra sína og töp og hlóðu þekkingu sinni og reynslu í þær undirstöður þróunar, sem leiðir af sér ákveðna þjóðlega list. En hún er eiiuiig skráð af gagnrýnendum, og orð þeirra, réttlát og ranglát, verða helzt til að gefa fólki sýn til þessara ára nýs upphafs íslenzicrar leiklistar. Helztu gagnrýnendur tímabilsins eru þeir Ásgeir Hjart- arson og Sigurður Grímsson, enda hafa þeir báðir skrifað um leik- list að staSaldri í blöð sín, Þjóð- viljann og Morgunblaðið. Leik- dómar þeirra vekja að sjálfsögðu meiri athygli en annarra, sem skrifa um leiksýningar, og voru einkum á fyrri hluta tímabilsins ekki annað en íhlaupamenn, þótt ýmsir þeirra skrifuðu gagnrýni sína af kunnáttu og festu. Mikið tillit er tekið til umsagna fyrr- greindra tveggja höfuðpáfa og óhætt er að segia, að þeir hafi hvor í sínu lagi markað þá stefnu, sem hér hefur verið itekin í um- sögnum um leiklist. Leikhúsið má að ýmsu leyti vera þakklátt fyrir rólyndi þeirra og þolinmæði. Mig grunar stórlega, að þeim hafi al'lt- af verið annarra um að draga fram hvítari hliðina væri hún fyrir hendi, og hafi þar róðið mestu það 'giftusamlega sjónarmið, að ekki væri öll nótt úti þótt íslenzk leiklist stæði ekki alsköpuð þann dag, sem henni var komið undir þak. Leikdómar Ásgeirs H.iartarson- ar eru komnir út í bók. Bók þessi er góð fyrir þá, sem eitthvað láta sig varða gengi íslenzkrar leik- listar; auk þess er hún gott upp- sláttarrit. Leikdómar Ásgeirs eru birtir lítt breyttir. Þeir munu ekki hafa verið skrifaðir út frá sögu- legu sjónarmiði í upphafi og getur því ýmsum fundizt þeir óaðgengi- legir i bókarformi, alveg burt' sóð frá því, hvernig fjallað er um við- fangsefnin. Enginn vafi leikur á því, að betra hefði verið að Ásgeir hefði skrifað leiklistarsögu þessa tímabils, þ. e. 1948—1958 og stuözt í því efni við leiklistardóma sína, í stað þess að afhenda þá svona sem hráefni handa einhverjum öðrum, því þrátt fyrir þær brota- lamir, sem safnrit eins og þetta hefur, er gildi þess óneitanlega mikið frá heimildarlegu sjónar- miði. Það mun sannast mála, að hér er landlæg nokkur óánægja hjá leikurum með leiklistargagnrýni yfirleitt. Slíkt múður heyrir t'il eldhúsrabbi hverrar stéttar og breytir engu í meginatriðum, enda gerist í fæstum tilfellum annað en það, að gagnrýnandinn er afskrif- aður í þeim hópi, sem ekki sættir sig við einhver sérstök ummæli, og síðaji heldur hann áfram að skrifa. Öllu verra væri ef íslenzk Laugarvatnsskóli þrítugur. Bjarni Bjarnason tók saman. Útgefandi: Héraðsskólinn á ÍLaugarvatni — 1958. Þetta er mikið rit, 23 arkir að . stærð eða 368 bls. — Ekki er það neitf mat á bók, að hún sé stór, — en hér er bæði um mikla hók og gagnlega að ræða. En eigi verð- ur unnt að gjöra því máli skil hér svo sem vert væri | Þar sem Laugarvatn er tengt ýmsum atburðum sögunnar bæði fyrr og síðar, má telja það bæði vel ráðið og' viturlegt að láta bók- ina hefjast á fræðslu kafla um staðinn frá öndverðu og trl okkar daga. Er kafli sá ritaður af Bene- dikt Gíslasyni fró Hofteigi. — Svo sem vera ber er þar farið eftir sögulegum heimildum vai'ðandi þett'a höfuðból. — í þætfci þessum birtast fyrstu mannamyndir í bók- inni og má líta ó slíkt sem mikla háttvísi Bjarna Bjarnasonar að vísa þeim þar til sætis Böðvari Magnússyni, hreppstjóra á Laugar- vatni, og konu hans, Ingunni Eyj- ólfsdóttur. — En þau seldu ætfcar- óðal sitt Laugarvatn, þegar hér- aðsskólinn var settur þar á stofn árið 1928. — í ritinu birtist næst stuttur þátt- ur eftir Ragnar Ásgeirsson ráðu- naut. Hann fjallar um Vígðulaug- ina á Laugarvatni. — Virðist orð í tíma talað að minna á skyldur þær, sem við liöfum við fornminjar þjóðlegar, og ekki er heldur ófyr- irsynju að brýna fyrir börnúm þjóðarrnnar að breyta eigi örnefn- um ó sögufrægum stöðum. En röng nafngift hefur einmitf átt sér staö með Vígðulaugiua. Þótt á titilblaði hókar þessarar standi aðeins: Bjarni Bjarnason íók saman, þá er hitt fullvíst, að hann hefur samið og ritað megin- hluta lesmáls ritsins. Það gjörir bókina aðgengilega, að Bjarni Bjarnason skiptir efn- inu í kafia. T. d.: Útsýni frá Laug- arvatni og umhverfi, Skólar á Suðurlandi, Laugarvatn numið sem skólasetur, Þróun kennslunn- ar, kaflar um ýmis efni (með undirfyrirsögnum) o. s. frv. — Hér er svo mikið og margbreyti- legt efni saman komið, að fásinna væri að gjöra tiltraun til þess í stuttri grein að kryfja til mergjar 'hvern kafla um sig. — Ritið fjallar eigi einungis um þróunarsögu Hér- aðsskólans að Laugarvatni s.l. þrjá- tíu ár, heldui’ eru einnig tekin þarna á dagskrá ýmis atriði, sem snerta dagleg störf og umgengni í heimavistarskóla, — þeim gjörð skil í samræmi við lifandi reynslu Bjarna Bjai'nasonar. — En að liðnu þessu skólaári hefur hann stjórnað skólanum í þrjátíu ár samfleytt. Það gefui' þróunarsögu skóla- mála að Laugarvatni á tímabili þessu varanlegt gildi, að Bjarni Bjarnason fylgir lienni þannig úr hiaði að láta ritaðar heimildir og staðreyndir skera úr. — Plöggin eru lögð á borðið. — Þeim mun meir mun dómbærum mönnum í nútíð og framtíð finnast um þetta vert, a'ð þessi þróunarsaga skuli hafa litið dagsins ljós fyrir atbeina Bjarna Bjarnasonar, þar sem all- mikið af heimildum þeim, er til þess þurfti, að sagan væri öll sögð, voru í vörzlum aðeins eins manns á landi hér: Bjarna: á Laugar- vatni. Er stundir líða, mun því ofllega verða til rits þessa leitað um heim- ildir, sem hvergi annars staðar í víðri veröld er að finna. Mörg þau spor, sem á þessum leiklist væri mestan part enn á því stigi að rísa ekki undir meiru en laglega orð'uðum viðurkenn- ingum. Við lestur leikdóma Ás- geirs Hjartarsonar verður ljóst, að hann þykist til annars kominn en viðurkenna, þótt honum sé sá vandi á höndum a'ð gera tvennt í eínu, annars vegar setja fram list- rænar kröfur og hins vegar hand- fjatla ýmsan viðkvæman gróður af varúð. íslenzkt leikhús er enn < Framh. á 9. síðu' BJARMI BJARNASON skólastjóri leiðum hafa verið stigin, hljóta einnig að vera höfundinum mikl- um mun minnilegri og ljósari í huga hans en nokkurs annars. — Hlutskipti hans var það að vera jafnan í fylkingar brjósti, og síoð- aði þá lítt að kynoka sér við því, þótt oft væri við ramman reip að draga. — Þótt við hvorki hittum Bjarna Bjarnason né sjáum a'ð jafnaði á framsviði í hans eigin í’iti, hljótum við þó að viðurkenna, ■að undir línunum getum við lesið eigin ævisögu hans. Mun mörgum þykja mikils um slíkt vert. — — — Það sýnir og sannnr, að Héraðsskólinn að Laugarvatni hafi eigi verið andvana fæddur, að á starfstímabili Bjarna Bjarnason- ar eiga þrír aðrir skólar á staðnum til hans rót sína að rekja: Mennta- skólinn að Laugarvatni. Húsmæðra skóli Suðurlands og íþrótlakenn- araskóli íslands. Öllum má Ijóst vera, að maður, sem staðið hefur í jafn stórfelld- um fi’amkvæmdum og B.iarni Bjarnason og átt hefur undir högg að sækja til marga yfirboðara, hefur eigi ávallt siglt sléttan sjó, ef svo mætti að orði kveða. •— f riti þessu hlaut því að vera ein- stakt tækifæri til þess að jafna metin. — En við getum leitað með logandi ljósi um alla bókina án bess að skvnja kurr né minnsta kala til nokkurs af samstarfsmönn- um höfundar. —-------Ritið fly-tur m. a. grsin- ar um látna kenna'’a héraðsskól- ans á liðinni sfcarfsævi hans, — og einnig um fyrrt eiginkonu skóla- stjórans, — frú Þorbjörgu Þor- kelsdóttur. — — — — Haldið var hátíðlegt þrítugs afmæli Héraðsskólans að Laugarvatni hinn 2. nóvember sl. — Mun daeur sá lengi lífa í minni beíTa. sem har voru viðstaddir. —■ Dacblöð off Ríkisútvarnið hefur greint allrækí'lega frá dagskrár- atriðum. — Meðal beirra voru Svfirn frá fræð=lumála=tióra. Helga Eiiassvni .— .Tónasi Jónssvni. fyrr verandi ráðherra, — skólastiórum hinna ynffri =kóla að Laugarvatni, — frá fuWma kennara hé’’aðs- skólans víð betfca tækifæri. Bene- dikt, Sigvaldasvni og fleirum vel- unnnrnm héraðsskólans. ívöro bessí flvtur ritið með fnllu nafní hvers ræðumanns. —* PTlvtur Riarní Biarnason að konta brr miöo v-ð cöffu. Eígi má hað iindan fellt. að hessu íníkla og mvndarlega riti Ivkur m»ð skrá vfí- aila nemendur. senr skóiann hafa sótt frá unohafi vega. — I bví þirtast hvorki Tnelra né minna en 4500 nöfn — En all9 munu 27np nemendur hafa sótt Laugarvnrtnsskóla á hessu hríátíU! ára tímahW. — rtnta má hess, að í ritinii ern mvnd'r af ölinm aðal- Vennurnm oe möreum starf=mönn- nm okóiano 5 p’ðinni ævi n" heim oklnað mðnr efHr stafrófi. .—. AWr vetnnnerar Tjaug'arvotns=kÓla á hessn hriitín ára t.ímah'H. munu faffna rit'i hoocn. — óska Riarna ■Riornaovni Hi hamincrin með bað, ocr hakko hnnnm ffnða genffnq tíð, off hiðia okóianurh blessunai’ á veg- um f-amfíðar. Laugarvatni 5. jan. 1959. ' Þórður Kristléifssou.

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.