Tíminn - 07.02.1959, Blaðsíða 5

T í MIN N, laugardaginn 7. febrúar 1959.

Vakna þú, sem sefur
Ofan úr háloftum KleUafjúilla
þykjumst við kannske sjá nokk
uo v«t yfxr, — kannsKe heyra
P og sja meira en er, slikt iiemur.
landinn hefir venjulega þekkt
frambjóðendur og' valið í miUi
þeirra vitandi vits;
Eins og af sjálfu sér itrðu
p fylgjandi ákall. i*iað er mitt
framiag, — meira get ég ekki.
|
p 1. Það, sem Island vantar,
P nú á yíiistandandi hættutmia,
0 er leiötogi. EKki ieiðtogi i mynd
0 IliUers, htalins eoa Jviussoiims,
P til aö fara frooufeliandi og bít?
p andi skjaidarendur gegn öorum
p þjoðum, og brjotandi undir sig
i0 lond og iyöi, heldur til þcss að
p sætta og sameina hína sundr-
p uðu, ísienzku þjóð, — bjarga
p sál hennar úr bruna-eimyrju og
p eitUilogiun pólitisks oístækis,
p — bjarga henm úr helgreipuin
p sjúkra valdaspekulationa og frá
p stembiindu og íhugunarlausu
p flokkafylgi. Með nyrisnu ári
p 1959, hrópar ísland á hjálp —
0 hrópar á vernd — hrópar á
p handlciðslu! — Ættjörðin hróp-
p ar til þín og hún hrópar til
'p mín — hvað sem við hcitum og
p hvar sem við enua siödd, og
p hvar sem við eriiia i flokKi, því
P nú eru henni brugguð velrað
% „1Í1. U „er •___„-a- •
--- --------
p slík — og það innanfrá, að önn-
p ur eins mun saga hcnnar naum-
p ast geyma.-------------
„Vakna þú, sem sefur!“ —
p Eggvæmegar fréttir að heiman sýslur Iandsins að kjördæmum,
p hata kuúiö fram lijá mér með- er kusu og sendu sinn fulltrúa
á löggjafarþingið, rétt eins og'
hreppar hverrar sýslu kusu og
sendu sinn fulltrúa á sýsluþing-
ið — sýslufundinn, allt án til-
lits til þess hversu fjölmennur
hver hreppur var, —• og er —
eða sýslan gagnvart alþingi.
Hér er lýðræðið haft í íulíum
heiðri, enda þjóðféiagíð sjálft,
í heild, sem bakgrunnur, en
ekki hin óttalegu fyrirbrigði nú
tínrans, hin hræðilegu og óbil-
gjörnu flokkasamtök, blinduð
af pólitískum kennisetningum
og eiginhagsmunastreitu, mis-
jafnlega vandaðra flokksleið-
toga. •— Á árunum 1932—-1912
voru hespaðar af, með ó-
8kemmtilegum hrossakaupiun
milli flokka, tvennar breytingar
á kosningafyrirkomulagi til al-
þingis Þá fæddust hinir alkunnu
laumu tígulkóngai-, sem síðan
hafa lifað góðu lífi, sem „þing-
menn“-------þó alls stáðar hafi
raunar fallið. Þessir herrar
ganga Ijósum logum niu sali Al
þingis í skjóli einhverm flokka,
sem þykjast vera afskiptir með
tölu liðsmanna á þingi. Má full-
yrða að þessir föllnn en „aftur-
gengnu' þingmenn eru þjóð-
inni harla livimleiðir, og kjör-
dæmunum, sem þeir þykjast til-
heyra, óþ irfir löngum, sem eðli-
legt má telja, þar eð þeir er«,
að sjálfsögðu, ætíð í andstöðu-
flokki hins kjörna þingmanns.
Þetta kalla ýmsir „réttlæti“,
sem á að byggjast á því, að
„minnihlutinn“ í kjördæminu
þurfi Iíka að eiga sinn mál-
svara. Vitanlega eru þetta að-
eins falsrök ein og konia fram
sem hið naprasta háð á lýðræð-
ið. Sá frambjóðandi, sem híýt-
ur hæsta atkvæðatölu í kjör-
dæmi, er vitanlega rétt kjörinn
lýðræðislegur fulltrúi meiri-
hlutans, og þar með alls kjör-
dæmisins það tímabil, sem um
er að ræða, unz aftur gefst
tækifæri fyrir minnihlutann
með næstu kosningnm — að
sýna og sanna verðleika sítóa.
Hitt er og f jarstæða og hugsun-
arvilla, að í lýðræðisþjóðíélagi
veitist minnihlutakjördæmi
„réttur“ til að senda Ieyni-tígul-
kóng inn á alþing, til höfitðs
liinuin réttkjörna þingmanni.
Þetta er skrípaleikur einn, sam-
inn af flokks-pólitískri eigin-
girni og í fullkomnu ábyrgðar-
leysi gagnvart íslenzkri þjóð,
sögu hennar og menningu. —
P -
p „Rís upp og gakk!“ Slít af þér
0 böndin, ríf þann Úlfhéðin frá
p höfðí þér, sem blindar þig og
p villir þér sýn, svo þú sér ei og
p nærð eigi næstu hönd, — hönd-
É iimi, sem er þér lífsnauðsyn
p að finna og styðjast við í hinni
p ginnhelgu baráttu til varnar ís-
0 lenzkri menningu, — íslenzkri
0 sál, — sem nú mun hcf jast — á
að heyjast, — og veiður að
vinnast. — Já — ísland hrópar
nú í neyð sinni á sinn de Gaulle,
sinn leiðtoga, — sem sefara, —
sinn manna og flokkasætti.
p Stíg fram úr þokunni, og rétt
É fram hönd þína!-------------
É
p 2. Frá því sagan af íslenzku
0 landnámi hefst, liggur hinn
0 rauði þráður menningar vorrar
0 gegnum sveitir landsins. Sú
0. menning og sú dáð, sem við
0 miklumst af, og sem við gjarn-
0 an bendum á, s em það akkeri
É er hélt íslenzku þjóðarskútunni
p á legunni, gegnum brim og ólög
0 þúsund ára, var öll fædd og
0 fóstruð undir hlíðum dreifðra
p dala íslands, eða um annes og
0 heiðar. — íslenzk þjóð hefir
0 lotið lýðræðishugsjóninni leng-
0 ur en nokkur önnur þjóð svo
0 vitað sé, og árið 1930, var elzta
0 löggjafarþing veraldar heiðrað
0 á Þingvöllum við Öxará. Það
0 var löggjafarþing íslendinga á
0 íslandi. — Til þeirrar göfugu
É samkundu hefir Iengst af ver-
p ið kosið á frjálslegan og drengi-
É legan hátt, og þannig, að kjós-
I
Samband íslenzkra barnakennara
mótmælir írumvarpi
I
^ I
NALIF

Hákarlaveiðar
breytingu á stjórnarskránni, 0
kosningalögum landsins og kjör 0 HÁKARLAVEIÐAR tilheyra nú þeir saur og settu í poka og bund
dæmaskipan. Allir sjá strax, að 0 ag mestu horfnum dyggðum ís- við drekann. Til að fá lykt. Staf
hér ráða einhver annarleg öfl 0 lenzkrar sjómannastéttar, þótt éin- reynd, að hann rann á saurlyktin.
og önnur en tandurhrein um- 0 stöku menn gerist til að rifja þær,
hyggja fyrir liagsmununi ís- p upp Qamlir menn kumia ennþá Á hverju færi.
lenzku þjóðarinnw. Þetta p a.g segja frá hákarlalegum, hvernig1
mál er búið að liggja í dvala — 0 beitt var fyrir þann gráa selketi
að mestu leyti — í 14 ár. — 0 meikuðu í rommi eða að poki með
Islenzka þjóðin hefir e k k i 0 rsaul- var þundinn við dreka og egnt
risið upp og krafizt aðgcrða nú. Í fyrir þennan blóðþyrsta fiskvarg,
Þetta er þó óumdeilaulega 0 þvi þann var jafnan gefinn fyrir
hennar mál. Hitt er náttúrlega 0 sterka lykt.
augijóst nð hér er gullið tæki- 0 Einn þeirra manna er Guðjón Ö.
færi fyrir Sjálfstæðisflokkinn g Sigurðssön, ættaðúr úr Þorska-
— stærsta flokk þingsins p firði, nú vistmaður á Dvalarheimili
nota sér þiugflokkinn, sem nú 0 aiciraðra sjómanna í Reykjavík.
heldur að hann sé að stjórna 0 við hittum Guðjón af tilviljun
Iandinu, — gegn því, að lofa 0 ;i gangj í dvalarheimilinu í gær
honum að „eigna sér“ fínustu 0 0„ spurðum hvort hann gæti vísað
stóla landsins ásamt tingarheit 0 okkur a nokkurn hákarladrep. Guð
um, í nokkrar vikivr kannske. § jgn kvagst þekkja þá nokkra og
Já — nota sér hann til að eyði- p fylgdi okkur um stiga og göng og
leggja fornan og nýjan rétt 0 drap á dyr og spurði eftir hákarla-
hinna dreifðu byggða, en Ieggja 0 bönum, en enginn þeirra var við-
hann, þess í stað, í nokkra 0 látinn.
flokksverndaða „sjóði“ til upp- É
eldis cnn fleiri óþekktum minni 0
hluta-tígulkóngum, sem spíg- 0
spora munu um sali alþingis í 0
framtíðinni, til þæginda fyrir 0
Sjálfstæðisflokkinn = e i n k a ■ 0
v i n ö r e i g a n n a — og a 1- 0
þ ý ð u n n a r ! — Sjálfsagt er 0
þetta, flokkslega séð — rétt og 0
Og, |
3. Líf hinnar nýmynduðu rík-
isstjórnar íslands, helgast af
göfugu!! verkefni, að því er
virðist, — því verkefni sem
sagt að koina fram enn einni
sniðugt, — en göfugt?!
er þetta ósk og stefnumið fóst- 0
urlands okkar íslands? — Hvað 0
segið þið, kjósendur þessara 0
manna? Fóluð þið þeim umboð 0
til framkvæmda þessa herfilega 0
gerræðis? Ef svo var, samþykk- 0
ið þið sennilega þessi óhcilla- 0
ve-k, með þögn og þverúð. Ef 0
svo var ekki, þá standið fr.am 0
og krefjizt:
„Hingað, — og eklii lengra’* É
— ----- 0
Núverandi gervi-ríkisstjórn 0
gæti gert eitt, — aðeins eitt, til 0
að afplána. gönuhlaup sitt og 0
gerræði: Biðja fsland op- 0
inberlega fyrirgefii- 0
i n g a r á því að hafa myndazt, 0
— og forsetann um lausn í 0
náð.------ 0
4. Með nýbyrjuðu árinu 1959 0
hrópar íslands á hvern sinn 0
son og sérhverja dóttur, í borg 0
og bæ: „Verjið virkið, — bjarg- 0
ið þjóðinni! Takið öll höndum 0
saman um ættland ykkar ís- 0
land, nveð virðingu fyrir sögu 0
þess og menningu, og í bjartri 0
trú á heill þess og framtíð. — 0
Höggviö á flokkaviðjarnar. 0
Traðkið eigiftliagsmuna- og 0
valdastreituna í duftið. Stingið 0
á úlduuni kýlum fjandskapar 0
og tortryggni og myndið órofa 0
hring um ísland og heiöur þess: 0
Sæ þess og sveit, — borg þess 0
og bæ í bróðurlegri og kristi- É
I
legri trú á frjálsa framtíð.
„Ileil hildar til“
Pétur Sigfússon
frá Halldórsstöðum. —
svo að nærni hundruðum þúsunda
króna.
Margur unglingurinn mundi
fremur kjósa þennan greiða veg,
aðsókn að Kennaraskólanum
minnkaði, og mætti svo fara, að
hann legðist með öllu niður.
Langt yfir skammt.
Svo datt það uppúr Guðjóni, að
hann hefði farið sina fyrstu sjóferð
til hákarlaveiða. Við höfðum sum-
sé leitað langt yfir skammt. Guð-
jón var inaðurinn.
En þá maldaði Guðjón í móinn.
Kvaðst ekki hafa sinnt þeim gráa
eftir það. Þetta aðeins bernsku-
minning.
En við vorum fullvissir, að þessi
bernskuminning stæði Guðjóni
ljóslifandi fyrir hugskotssjónum.
Og við létum hann engan frið
hafa.
Svo varð það úr. Við fylgdumst
með Guðjóni inná herbergið, sett-
umst á rúmið hans og drógum upp
krotfærin.
Ilákarl til.
Hvað yarstu gamall?
— Fimmtán ára, að mig minnir.
— Og fýrst í hákariinn?
— Já, þetta var á góunni. Bróðir
minn séndi mig uppá mat og fá-
einar krónur vestur á Snæfjalla-
strönd. Við rerum frá Snæfjöllum
beint á móti ísafjarðarkaupstað,
Fátt um fisk. Norðangarður búinn
að standa.
— Margir á?
— Fimm. Tveir unglingar, gamall
maður og tveir bræður á bezta
aldri. Sigldum framað lóðinni dáld-
inn kipp. Sáum þá að var skellt í
sundur á tveim stöðum. Héldum
að væri bákarl til. Snerum við.
— Og létuð hann eiga sig?
— Nei, flýttum okkur í land og
náðum i hákarlasóknir. Saltaðan
sel í beitu.
— En rommið?
— Það var ekki til. Annars
hefðu þcir brúkað það. Svo tóku
— Og svo ...
— Við fórum að fisk’ann. Han.
var alveg vitlaus. Á hverju færí;.
fremur smár, margt af honum —
torfan allt í kring, og við urður.
þreyttir.
— Og haft sting ..
— Einhverja iensu til að stin£
ann mpð og Ijá og gerðum gat í
strabbann og drógum þarí kaðf
og létum vera úti, seilt. Við hirr
um lií'rina í bálinn og tókum in
þá smæstu, en þrjátíu og tvo á sei
Hann var að éta af aftast þar sei ,
hann náði yfir með kjaftinun
Óhugnanlegar skepnur. Það m
segja’ það séu tönnur í honum.
— Hvað fannst þér um?
— Ég læt það vera hvað ég vi
hissa á að sjá þetta.
— Uggar í sjóskorpunni allt !
kring?
— Þegar við fórum að snúa viV,
kom ég ekki árinni niður fvri
lifandi hákarli. Ég varð að berj
ofaní hrygginn á þeim. Gapanc
allt i kring. Við tókum þá ofar-
sjávar með ífærunni eftir við vo.
um búnir að fá svona hálfa veið
Elcki matvandur.
— En nii er eftir að segja frá po .:
anum. Þegar ég fór að draga up
stjórann, var alveg skellt við drel.
ann cinsog slcorið með hníf rétí:
neðanvið bindinguna. Ég man þei:
hlógu að því. Ilann er ekki ma
vandur.
Daginn eftir fóru aílir í hákaríl
en fengu semsagt ekki neitt. Þaj'
hefur verið skorið í sjóinn ftg rek-
ið út. Torí'an fylg-t til hafs. En þei_
sögðu nú sumir að ég hefði hitö
einkennilega á, fara fyrstu sjóferð-
ina í hákarl, stráklingurinn . ný-
fcrmdur.
Kindarhausinn.
— Þetta er háskaskepna
grái ...
— Hann hei'ur tönnur — og vi;
Hann klippir manninn á miðjun;
ef hann nær í hann í sjó. Bútavr
hann í tvennt um kviðinn. Hanu
hefur vit á því. Þelta er stór fisk-
ur. Tekur stóra bita. Einu sinr:.
var egnt fyrir með kindarhaus vi;T
Æðey. Daginn eftir fékkst hákariij
í Súgandaíirði og þegar þeir íórjj
að skera. kom hausinn útúr honút.L
óskemmdur og með fullu marki.
— Ög þetta er höfðingsmatuv.
— Svo þykir öllum, sem veni-
ast. Verkaður einsog ber, með ti -
heyrandi drykk. Hann er það.
3. Þár 's.em kennarar, svo. sem
.VCgna frumvarns. til laga á ára er og nefir einatt verið aðal
þingskjali 68 og skrifa um málið baráttumál stéttarinnar. N'ámstrm-
í 'blöðum vilF Samband íslenzkra inn hefir smám saman léngzt, og r
ibarnakennara taka fram cftirfar- sama undirbúnings er nú krafizt: að framan segir, leggja sííellt á-
andi: jí Kennaraskólann og í' mennta- j herzlu á aukna menntun stcttar-
1. Með frumvarpi þessu er' skóla. Auk þess afla margir Renn ! innar, kettuir það okkur mjög á
stefnt að því að veita próflausum arar sér framhaldsmenntunar að i óvart, ef menn, sem lengi hafa
mönnum full kennararéttindi, en Ioknu námi. I starfað að kennslu og skilj'a ættu
ícjör þessara manna eru nú þcgar Ef umrætt frumvarp yrði að gildi sérmenntunar i starfi, leggja
þessi: lögum, yrðu afleiðingarnar meðax
Þeir fá full kennaralaun, eftir annars þessar:
þriggja ára starf. Þeir hafa ó-
skert réttindi í lífeyrissjóði barna Menn gætu með fullu öryggi
Jcennara. stefnt að þvj að afla sér kennara-
Okkur er elcki kunnugt um, að réttinda mcð því að starfa að
réttindalausir menn njóti þvílíkra kennslu í tíu ár. í stað þess að
kjara innan nokkurra'r stéttar. leggja á sig 5 eða 6 ára nám með
Yrði frumvarp þetta að lögum, þeim kostnaði, sem því fylgir,
væri þar með einnig skapað for-
dæmi, hættulegt öðrum stéttum
sérmeimtaðra manna.
2. Aukin og bætt ínenntun kenn
ynnu menn fyrir fullu kaupi all-;
an tímann. Sá, sem aflaði sér
kennararéttinda með vinnu í stað
máms, vafri þvi „verðlaun'aður“j
til, að stefnt sé að þeirri lausn
málanna, sem frumvarpið gerir
ráð fyrir.
4. Samband íslenzlcra barna-
kennara er því engan veginn and-
vígt, að mönum. þeim, er um ræð-
ir í frumvarpinu, verði auðveldáð
að taka kennarapróf með. því að
íá að Ijúka siíku prófi í áföngum.
Gæti þá reynsla þeirra í starfi
komið að einhverju leyti í stað
kennsluæfinga, svo að beir gætu
(Framhald á 8. síðu).
Hraðað verði
Austurvegi
Sigurður Ó. Ólafsson, Ágúst Þor
valdsson, Ingóifur Jónsson, Gunn
ar Thoroddsen og Eggert Þor-
steinsson hafa borið fram þings-
ályktunartill. um að hraða lagn-
ingu Austurvegar, svohljóðandi:
„Aiþingi ályktar að skora á rík
isstjórnina að láta ljúka á þessu
ári veginum um Þrengslin austur í
Ölfus, með hliðarálmu á Selvogs
veg austan Vindheima.
Verði elcki veitt nægilegt fé af
benzínskatti til að ljúka þessari
vegagerð á yfirstandandi ári, er
skorað á ríkisstjórnina að nota
heimild í lögum nr. 32 1946 um
Austurveg, til að taka lán til að
fullgera þennan kafla Austurveg-
ar.“
Scgir í greinargerðinni að eftir
sé að leggja 10—12 km. af þessurn
vegi, um greiðfært land til þess að
ná á Selvogsveg austan Vind-
Miimismeiki Ingólfs
í Rivedal
Eins og kunnugt er samþykk .
Alþingi á s. 1. vori svohljóðané:
ályktun:
„Alþingi ályktar að fela ríkis
stjórninni að gera nauðsynlega:’
ráðstafanir til að afsteypa ú:
stytu Einars Jónssonar af Ing-
ólfi Arnarsyni verði reist i Riv-s
dal, Dalsfirði i Noregi og _afhe;v;
Norðmönnum að gjöf frá íslem ■
ingum sem lálcn óbrolgjarnar vii>
áttu þjóðanna."
Ilcfur utanríkisráðherra nýiega
skipað nefnd til þess að sjá ur.r
framkvæmdir í málinu.
I nefndinni eiga sæti þcssir
menn, er allir voru flutningsmena
þingsálykunartillögunnar:
Bjarni Benediktsson, alþingi--
maður, dr. Gylfi Þ. Gíslasor.,
.menntamálaráðherra, Hannibct
Valdimarsson, alþingismaður oa
Halldór E. Sigurðsson, alþingi
maður.
Auk framangreindra manna
heima. Með veginum opnaðist leið fícnnk Sv. Bjoinsson, raðune; t - ’
milli Reykjavíkur og Suðurlands fÖori utanrjkisraðuneytisins, sæ .
undirlcndisins, er væri sú snjólétt 1 nefndinni og er hann formaði
asta, sem uni væri að ræða og 38 (^cnnar •
km. styttri cn Krisuví-kurleiðin. (Erá .utam'ikisráðuneylinu).