Tíminn - 11.03.1959, Blaðsíða 5

D11N N, míðvikudaginn 11. marz 1959.
5.
i
\ RAFMAGNSPERUR
stórar og smáar.
1
i •
1
Framlfciísla okkar byggist á margra
ára reynslu og hagnýtri þekkingu.
Framleiðsla okkar mun geta gert
y^ur ánægðan.
VEB BERLINER GLÍÍHLAMPEN-WERK
Berlin, 0—17 Warschauer Platz /10 Telegramm: Gluhlampen-Werk Berlin.
Deufsche Demokratische Republik.
EINKAUMBOÐSMENN: EDDA H.F. PÓSTHÓLF 906, REYKJAVÍK

Góðrar bókar getiS
Eftir Þorstein M. Jónsson
Vigíús Guðmundsson:
Fr.anitíðarlandið.
Ferðaminningar frá Suður-
Ameríku, Reykjavík 1958.
Vigfús Guðmundsson, gestgjafi
er sennilega víðförlasti íslendingur
sem nokkru sinni hefir verið uppi.
Að sjálfsögðu hafa margir íslenak
ir sjómenn komið í miklu fleiri
hafnarborgir en hann, en iþeir hafa
ekki ferðast um hin stóru megin-
lönd, þver og endilöng, eins og
hann hefir gert.
Árið 1955 kom út bók eftir Vig-
fús, sem hann kallaði Umhverfis
jörðina. Ferðaþættir úr öllum álf-
um heims. Segir hann þar frá ferð
um sínum um ýmis Suður-Evrópu-
lönd, Norður-Ameríku, Hawaii,
Suðurhafseyjar, Ástralíu, Nýja Sjá
land, Kanarieyjar, Suður og Norð
ur-Afríku með viðkomum í Kenya
og Súdan rtg Vestur-Asíu, þar á
ineðal ísrael og Ankara.
Þessi bók er nú uppseld.
En í bók sinni Framtiðarlandið,
segir liann frá ferð sinni um Suð-
ur-Ameríku árið 1957. í formála
fyrir þassari bók segir höfundur
rneðal annars: „Bókin er ætluð
fróðleiksfúsu fólki td lastrar, en
ekkj því fólki, sem siöðugt leita-r
að léttvægu spennandi lesefni í.ii
þess að drepa tímann,“
En er ég las bók þessa þótti mér
hún mjög spennandi. Hún er full
af spennandi fróðleik.
Það sem einkennir bækur Vig-
fúsar er fyrst og fremst: Hann seg-
ir aldrei frá neinú, sem er einskis-
nýtt að vita. Öll frásögnin sýnir,
að höfundurinn er ekki að ferð-
ast til þess að drepa tímann, heid-
ur til þess að læra og fá sem
gleggsta yfirsýn um mannlífið,
kynnast af eigin raun hinum mis-
inunandi kynþáttum, atv. þeirra,
trú, siðum, sögu og löndum þeirra.
Það er undravert hvað hann hef
Ir séð margt og kynnt sér margt
©g lært mikið á ferðalögum sín-
wm, þar sem hann hefir ekki varið
svo ýkja löngum tíma í ferðalögin.
Hinn .25. febrúar 1957 stígur
hann á iand í Rio de Janerro, höf-
uðborg Brasilíu og seint í apríl
sarha ár skilur hann við Suður-
Ameríku og heldur heim á leið.
Þeir einir, sem þekkja Vigfús Guð
mundsson geta skilið, hvað hann
hefir séð margt og kynnt sér margt
á ekki lengri tíma í þessu stéra
meginlandi. Vigfús notar tíma sinn
til h'ins ítrasta. Hann rís árla úr
xekkju og gengur seint til náða.
Hann eyðir aldrei tíma sínum í
drykkju og drabb. Hann slæpist
aldrei. Hann er glöggskyggn og
fljótskyggn. Hann ersparsamur og
gætinn í fjármálum, og þess vegna.
hefir hann getað ferðast víðsvegar'
um jörðina. En hann er þó ónýzk-
ur maður og stundum örlátur.
Vigfús er oft fljótráður en jafn-
framt þrautseigur og viljafastur.
Dæini um það. er að hann gat haft
upp á og í'undið aíkomendur ís-
j iendinga þeirra, er fluttu til Bras-
ilíu á 3. aldarfjórðungi 19. aldar.
En engum íslendingum var nú orð
ið kunnugt um hvar þeir voru
niðurkomnir, eða hvort nokkur
þeirra væri lengur á lífi.
Vigfús kom í allar stærztu borg-
ir Suður-Ameríku og flesfc riki
hennar. Hann kynntist þar ýmsu
fólki, hvítu, svörtUi gulu, rauð-
skinnum og allskonar blendingum.
Ekki gazt honum að sver-tingjúm,
en féll yfirhöfuð vel við Indíána.
Dáir hann hina fornu menningar-
•þjóð Inkana. Er hann fór yfir
Andesfjöll ferðaðist hann um
hæsta fjallveg heimsins. Hann kom
í hina djúpu dali Andesfjalla, sem
hann segir fiesta þrönga, en hlíðar
þeirra sumra 4000—5000 metra há
ar og oftast snarbrattar. Hann
dvaldi um tíma í hinni foj'nu höfuð
borg Inkanna. Hann gisti þar á
hóteli í fjallahlíðum, er var tvö-
1 falt hærra yfir sjávarmál en hæsti
, tindur Öræfajökuis. Hann kom í
: gamla Inkaborg í slakka hátt í
j fjaliahlíðum. Spánverjar höfðu
I aldrei fundið þessa borg, þvi að
I hún sézt hv.ergi að nema úr lofti.
Heilbr igSismál
Esra Pétursson, iækiuÁ
PERSÓNULEIKINN
Vigfús Guömundsson
Inkar höfðu yfirgefið hana á 16.
öld, og hún glaymdist og týndist
gersamlega um aldir. Hún fannst
ekki aftur fyrr en nú á 20. öld.
En enn stendur hún. Hún er ein af
undrumyeraldar. Enginn skilur nú
hve stór björg Inkarnir hafa flútt
í húsvaggina. Vigfús segir, að sum-
ir geti þess til, að vísindamenn Ink-
anna hafi kunnað að upphefja
þyngdarlögmálið við flutning hinna
stóru bjarga. í borg þessari höfðu
Inkarnir haft vatnsleisðlur og
leiddu vatnið um hús sin.
í sumar borgir sínar höfðu þeir,1
er Spánverjar komu þangað, leitt
bæði heitt vatn og kalt. Hús sín
hituðu þeir í einstaka stað upp
með heitu vatni. frá heiluin lind-,
um.
Annars ælla ég ekki að segja
kafla úr ferðaminningum Vigfúsar.
Ferðasaga hans er sem eitt óslitið
skemmtilegt og fjölbreytilegt ævin
týri, enda er hún heimur, sem er
mór og öðrum, sem erum heimal-
ningar, töfraheimur. viða fagur og
■heillandi, en surns staðar tröllsleg
ur og ægilegur. En frásögnin ölt
ber þess samt glögg merki, að þar
er skrumlaus raunhyggjumaður, er
segir hana.
Eg man ekki eftir neinni bók á
íslenzku, er frætt getur lesendur
eins mikið um Suður-Ameríku og
þessi bók Vigfúsai'.
Fr-amhaid.
íslendingasögurnar bera þess
giöggt vitni, að sunnun höfundum
þeirra hefir verið einkar lagið að
líta á mennina og æviferil þeirra
sem heild. Víða Iýsa þeir þess
vegna innri persónuleika og skáp-
höfn ckki síður en ytra útliti og
atgjörvi.
„Njáll . . . var lögmaður svá
mikill at engi fannsk hans jafn-
ingi, vitr var hann ok forspár,
heilráðr ok góðgjarn, ok varð allt
at ráði, þat er hann réð mönnum,
hógværr ok drenglyndr, langsýnn
ok langminnigr; hann leysti hvers
manns vandræði, er á hans fund
kom.“
Lyndiseinkunn þessi lýsir því vel
hvernig Njáil var skapi farinn, og
sýnir hihdarfar og skapgerð þá sem
einkenndi persónuleika hans go
hugarfar.
íslenzk tunga er auðug aforðum
sem lýsa hugsunarhætti manna.
í neikvæðri merkingu eru orð eins
og andleysij roluháttur, afskipta-
leysi, einst.renginsháttur, hugleysi,
tortryggni, bráðlyndi, geðriki, geð
ofsi og geðvonzka.
í jákvæðri merkingu andríki,
langlyndi, hógværð, þolgæði, jaf>n-
aðargcð, rólyndi, góðvild, mann-
blendni, ástriki og ástúð.
Bera þau þess ljósan vottinn að
innra andrúmsloft ílenzku þjóðax*-
innra andrúmsloft rslenzku þjóðar
henni hugleikið, ekki síður en ytri
veð/abrigði.
Á þessu sést hversu margbrotin
og fjölþættur pei'sónuleiki manna
getur verið, og er það í rauninni
þess vegna ekkert undrunarefni
þótt sálkönnuðir þurfi allt að því
10 ár til þess að kynnast persónu-
leika manna til botns.
W" »
Þetta er fróðleg bók og skemmti
leg. Hún er m. a. skreytt mörgiun
niyndunx og uppdráttum af Suður-
Amcríku. 1>. M. J.
Ævisögur geta einnig lýst per-
sónuleika söguhetjunnar náið ef
ekki er um of mikla hetjudýrkua
að ræða sem brenglar um of lýs-
ingarnar.
Sjálfsævisögur halda yfirleitt
uppi of mikluni vörnum fyrir höf-
undana, stundum af illri nauðsynv
en oftar að nauðsy.njalausu.
Fljótvirkari leiðir eru til per-
sónuleikakönnunar sem sáifræðing
ar nota. Yfirleitt eru þær einhliða,
unx of ,og gefa þess vegna ekki
góða heildarmynd, en með því að
nota 3—4 mismunandi aðferðir
samtímis má oft fá furðu glögga yf-
irlitsmynd.
Illiðstætt þessu er sameining og
samræming annarra rannsóknarað-
ferða læknisfræðinnar þegar auk
blóðrannsókna eru teknar röntgea
myndir, heila og hjartarit ef þurfa
þykir.
Allur almenningur notar í raur-
inni persónuleikakönnun á einfall
an og hagsýnan en nokkuð yfir-
borðslegan hátt, með því að vii'ða
manninn fyrir scr, hafa viðtöl vi.7
hann og spyrjast fyrir um fyrrii
hegðun hans. Venjulega leiðir
þetta aðeins í ljós „grímu“ þá semi
máðurinn ber gagnvart umiheimin-
um. Til þess að komast að innrii
uppbyggingu persónuleikans haf.’i
verið fundnar upp ýmsar hugkvær.u
ar aðferðir. Skal nokkrum þeirii
nánar lýst í næst þætti.
Framhald.
E. P.
SteinbítsvertílSin
ab byrja
Súgandafirði í gær. — Stein-
bítsvertíðin er nú að hefjast. —■
Hafa bátarnir fengið unx 10 tonna
afla eftir klukkustundar keyrslu
undanfarna daga, þar af 6—7
tonn steinbítux'. J.Þ.J,