Tíminn - 18.03.1959, Qupperneq 6

6
T í M I N N, mivikutiaginn 18. marz 1959.
Útgefandl: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Ritstjóri: Þórarinn Þórarinsson.
Skrifstofur í Edduhúsinu við Llndargðtn
Símar: 18 300, 18 301, 18 302, 18 303, 18 3M.
(skrifstofur, ritstjórnin og blaðamenn)
Auglýsingasími 19 523. - Afgreiðslan 12323
Prentsm. Edda bf. Siml eftir kl. 18: 13S48
| Fré starfsemi Sameinuðu þjóðanna:
Sameinuðu þjóðiruar halda ráðstefnu
sérfræðinga í gerð og smíði fiskibáía
Frá upplýsingaskrifstofu S. Þ.
í Kaupmannahöfn.
Er hægt að sameina alla kosti í einum bát?
Ekki flokksmál heldur „þjóða-mál
Flokksþingi Framsóknar-
manna, hinu 12. í röðinni,
er nú lokið. Er það á allan
hátt eitt hið glæsilegasta
þing, sem flokkurinn hefir
haldið. Fjölmenni var þar
meira samankomið en á
nokkru öðru þingi flokksins.
Algjör einhugur ríkti á þing
inu um afstöðuna til þeirra
höfuðviðfangsefna, er þar
voru til meðferðar. Þátttaka
í umræðum var óvenjual-
menn. En það sem fyrst og
fremst einkenndi þingið var,
hversu ungir menn voru þar
fjölmennir. og létu til sín
tak,a. Nokkuð á annað hundr
að fulltrúar voru þar mætt
ir frá stjórnmálasamtökum
ungra Framsóknarmanna.
Roskinn maður, sem sat
fyrsta flokksþing Framsókn
armanna, sem háð var á
Þingvöllum 25.—27. jan.
1919 og hefir síðan setið því
nær öll þing flokksins, lét
svo ummælt, að ekki hefði
hann síöan, fyrr en nú séð
svo fjölskipaöa og álitlega
sveit sókndjarfra æsku-
manna á neinu þingi flokks
ins. Væri það mikið ánægju-
ei'ni þeirra, er fylgzt hefðu
með þróun flokksins frá upp
hafi og væri hann nú sann-
færðari en nokkru sinni fyrr
um glæsilega framtíð Fram
sóknarflokksins í íslenzkum
stjórnmálum.
EDLILEGA eyddi flokks-
þingið lengstum tíma í að
ræða og afgreiða stjórnmála
yfirlýsingu flokksins, en hún
var, ásamt sérstökum álykt
unum um stjórnarskrá og
kjördæmamálið, landhelgis-
og utanríkismál, samþ. sam
hljóða á þinginu s. 1. mánu-
dag.
í stjórnmálayfirlýsingu
þingsins segir m. a. svo:
„Framsóknarflokkurinn vill
vinna að jafnrétti einstakl-
inga til athafna og lífsaf-
komu. Hann byggir fyrst og
fremst á hugsjón félags-
byggju- og samvinnu en
styður jafnframt heilbrigt
einkaframtak. Flokkurinn
telur eðlilega samkeppni
æskilega, en beitir sér ein-
dregið gegn myndun auð
hringa og einokun, sem miða
að því, að draga sér fé á
kostnað almennings. Flokk-
urinn vill, aö sem allra flest
ir geti átt þess kost, að vera
beinir þátttakendur í at-
vinnurekstri, annað hvort í
íélagsskap eða einkalega, og
telur það iíklegast til þess að
auka framleiðsluna og afköst
in, hækka þjóðartekiurnar
og bæta þar með lífskjörin
og mynda traustan grund-
völl framfara og velmegun-
ar.
Flokksþingið heitir á alla
þá, sem unna frelsi og fram-
förum og stuðla vilia að öfl-
ugu atvinnulífi, byggðu jöfn
um höndum á samtökum í
anda samvinnunnar og siálf
stæöu starfi einstaklinga,
alla þá sem vilja vinna gegn
ofbeldi auðs og sérréttinda,
þar með ofurvaldi ríkis, aö
sameinast til sóknar undir
merki Framsóknarflokksins.“
í ÞESSUM orðum, er þj app
að saman þeim kjarna, sem
meginstefna og málefnabar
átta Framsóknarmanna hef
ir byggzt á frá uphafi og
til þessa dags. Þaö skal ját-
að, að yfirlýsing þessi lætur
minna yfir sér en skrúðyrða
boðskapur sá, 'um „frelsi og
framtak“ sem nýafstaðinn
landsfundur Sjálfstæðis-
manna lét frá sér fara. Glam
ur er auðvelt. Athafnir stund
um erfiðari.
Þegar talað er um að ein
staklingarnir eigi að fá að
njóta sín, frjáls og fjötra-
laus,“ eins og það er orðað,
þá eru það innantómar upp
hrópanir, sem hvergi snerta
veruleikann og Sjálfstæðis-
mönnum dettur ekki í hug,
fremur en öðrum, að unnt sé
að framkvæma í neinu þjóð-
félagi siðaðra manna. Allt
skipulag, öll löggjöf, miðar
að þvi að leggja höft á ein-
staklinginn, hindra, að ein-
hverju leyti frjálsræði hans
til athafna. Og engum ábyrg
um manni dettur í alvöru i
hug að annað sé unnt að
gera eigi ekki að gera þjóð
félagið að hreinum stiga-
mannafélagsskap. Slík
„írjálsræöis“-stefna leiðir í
framkvæmdinni aðeins til
.ofbeldisanda og sérréttinda*
tiltölulega fárra einstaklinga
meðan allur almenningur
býr við sífellt skertari hlut.
Engin þjóð hefur raunveru-
lega af öðru að lifa á hverj
um tíma, en framleiðsla
hennar gefur af sér. Skipt-
ing þess afraksturs hefir
löngum verið eitt viðkvæm-
asta vandamál allra tíma.
Stefna, sem boðar, að hver
einstaklingur skuli grípa úr
þessu sameiginlega sviði allt
það, sem hann fær hönd á
fest, án tillits til afkomu ann
arra, er helstefna. Það er hið
óheilbrigða einkaframtak.
Lífsskoðun Framsóknar-
manna er ekki byggð á slík-
um gripdeildarboðskap. Hún
er byggð á „hugsjón félags-
hyggju og samvinnu“ en
flokkurinn vill jafnframt, að
framtak einstaklinganna fái
að njóta sín innan framan-
greindra takmarka. Þessi hef
ur stefna Framsóknarfl. ver
ið frá upphafi og mun svo á-
fram verða. Og öil sagan sann
ar, að á þennan hátt einan
er unnt að tryggja hvort
tveggja i senn: almennar
framfarir og almenna vel-
megun, enda verður ekki um
deilt, að þessu hefur jafnan
skilað lengst á leið, þegar á
hrifa Framsóknarmanaa á
löggjöf og stjórnar hefur
mest gætt.
EINS og að líkum lætur kom
hin fyrirhugaða kjördæma-
breyting stjórnarflokkanna
mjög við sögu á flokksþingi
Framsóknarmanna. í því
sambandi lýsir flokksþingið
Menn hafa lengi verið sammála
um, .hve æskilegt það væri, ef
hægt væri að smíða fiskibát, sem
sam'einaði alia kosti slíkra fai'kosta,
en væri laus við galiana. Það eru
einkum eftirfarandi kostir, sem
menn sækjast eftir að góður fiskL
bátur hafi: traust og öruggt skip,
sem fer vel í sjó, er ekki óhóflega
dýrt í rekstri o.g er þægilegt og
hentugt vinnupláss.
Nú hefir Matvæla- og landbún.
aðarstofnun Sameinuðu þjóðanna
— FAO — ákveðið að efna til al-
þjóðaráðstefnu bátasmiða og ann.
arra sérfræðiniga í fiskibátagerð.
Ráðstefnan verður haldin í Róma-
borg dagana 5.—10 apríl. Sænskur
bátasmiður, Jan.Olaf Traung, sem
er starfsmaður FAO, verður fram.
kvæmdastjóri ráðstefnunnar. i
viðtali við blaðamenn hefir Traung
látið hafa þetta eftir sér um ráð-
stefnuna, tilgang hennar og vænt.
anlegan árangur:
„Við væntum þess, að fiskibáta.
ráðstefnan muni marka þýðingar-
mikið spor í viðleitni FAO til að
alþjóðleg samvinna takist um fiski_
bátasmíði. Við væntum þess og, að
árangurinn af því, að margir kunn.
ustu fiskibátasérfræðingar heims
bera saman bækur sínar og skipt-
ast á upplýsingum og reynslu verði
sá, að í framtíðinni verði byggðir
öruggari, betri og í alla staði hent_
ugri fiskibátar en hingað til. Það
væri óneitanlega mikils virði, ef
hægt væri að sameina í einum
báti allt, sem reynslan hefir sýnt
að er heppilegast og hagkvæmast.
Það er rétt, að málið er flókið og
virðist stundum all mótsagnakennt.
T. d. má nefna, að bátur, sem
tekur langar og hægar veltur í sjó.
gangi er þægilegri til vinnu, en
i hinn, sem skoppar í kröppum velt-
I um í öldugangi. En sá báturinn,
j sem tekur langar dýfur er ekki taL
i inn eins öruggur og hinn, og er
: hættara að hvolfi. Ef skipasmiðir
j þekktu aðferð til að ákveða sjó.
hæfni skips þegar skipið er teikn-
að, væri mikið unnið. Því miður er
engin viðurkennd aðferð til, sem
nota má með fullri vissu. Þó sé ég
á erindum, er mér 'hafa borizt í
hendur og lögð verða fyrir ráð.
stefnuna, að það er von til þess, að
j reynsla bátasmiða víðsvegar að í
j heiminum leiði til þess, að finna
yfir þeirri skoðun sinni . . .
„að einmenningskjördæmi
sem aðalregla sé öruggastur
grundvöllur að traustu stjórn
arfari.“ Stjórnarflokkarnir
stefna nú að því, sem kunn-
ugt er, að leysa landsbyggð
ina upp í nokkur stór kjör-
dæmi og viðhafa hlutfalls-
kosningar. Fyrir utan það
augljósa réttindarán, sem í
þeim aðförum er fólgið og er
beinlinis boðiö með þeim
heim glundroða, upplausn og
hverskyns stjórnarfarslegri
óáran. Við íslendingar þurf
um ekki á fleiri flokkum að
halda heldur færri. Ekki á
sundrungu heldur sam-
vinnu. Einmenningskjör-
dæmi miða að því að sam-
eina þjóðina, hlutfallskosn-
ingar að því að tæta hana
sundur. Flokksþingið sýndi,
að Framsóknarmenn standa
í órofaheiid gegn hinum
gjörræðisfullu og þjóðháska
legu byltingartilraunum
stj órnarflokkanna og það
sannast, ef til kosninga
kemur, að fleiri en Fram-
sóknarmenn líta ekki á kjör
dæmabyltinguna sem flokks
mál, heldur sem þjóðmál
og greiða atkv. samkvæmt
því.

VíSir 2. úr Garði hafir reynzf einn farsælasti fiskibátur íslenzkur. IHann
var smiðaður hjá Skipasmíðastöðinni Dröfn i Hafnarfirði, og sést hér á
myndinni, er hann heldur nýsmíðaður úr höfn i Hafnarfirði.
megi aðferð til þess að segja fyrir
með fullri vissu um sjóhæfni skipa
áður en þau eru sett á sjó.“
Mikilvæg reynsla Japana
„Við höfum í höndunum", held.
ur Traung áf.am frásögn sinni,
„upplýsingar frá japönskum báta-
smiðum, þar sem skýrt er frá mikil.
vægri reynslu. Uppiýsingar, sém
munu vekja mikla athygli sérfræð.
inga. Sannleikurinn er sá, að Jap-
anir hafa lagt fram bækur sínar í
bátasmíði og leyft birtingu á upp.
lýsingum, sem flestar aðrar þjóðir
myndu halda leyndum, ef þær réðu
yfir slikri reynslu og kunnáttu. i
„Erindi Japana eru mjög ítarleg.
Það er t. d. ítarlegar frásagnir og
.skýrslur um þungahlutföll í byrð.
ingi þeirra japanskra fiskiskipa, er
gefizt hafa bezt, sagt er frá gang-
hraða þessaar báta, vinnuskilyrð.
um um borð, sjóhæfni o. s. frv.
Þýzka hugmyndin
„Þýzkur skipstjóri, W. Moeckel
að nafni, fullyrðir í erindi, sem
hann leggur fyrir ráðstefnuna, að
hann treysti sór til að segja fyrir,
eða reikna út á mjög -einfaldan
hátt eftir teikningu skips hvernig
sjóhæfni þess verði. Hann leggur
til, að aðferð hans verði sannpróf.'
uð á sjó.“
Hleðsla og þungamiðja
Traung telur að búast megi við,
að skoðanir manna verði mjög
skiptar á ráðstefnunni um það
hvernig hlaða beri skip og hvar
þungamiðja bátsins skuli liggja.
Sumir bátasmiðir halda því fram,
að þungamiðjan eigi að vera mið-
skips, en aðrir að bezt sé að jafna
þunganum niður sem jafnast á
byrðinginn. Þá eru menn ekki .sam.
mála um lestarfyrirkomulagið í
fiskiskipum og hvernig þau skulu
hlaðin.
Var rétta aðferðin
fundin fyrir 20 árum?
| „Það er annars einkennilegt",
heldur Traung áfram, „að sérfræð.
ingar í Bandaríkjunum, í Bret-
landi, Japan og í mörgum öðrum
löndum heims skuli vera að glíma
! við vandamálið um, hvernig finna
: megi aðferð til þess að segja i'yrir
1 um sjóhæí'ni skipa á teiknistiginu,
; ef það er rétt, að örugg aðferð til
þess var fundin upp fyrir 20 árum
síðan. Finnskur prófessor, A. Ra.
, hala, heldur því fram, að hann
hafi árið 1939 fundið aðferð, sem
með fullkomnu öryggi segir til um
hvernig skip fer í sjó, um leið og
teikningin liggur fyrir.1
j En einnig þessi aðferð mun nú
verða sett undir smásjá sérfræð.
inganna á ráðstefnunni.
Úreltar öryggiskröfur
Bandar. skipasmiður, Dwight S.
Simpson frá Boston, er þeirrar
skoðunar að ákvæði skipaefliriits
og ireglugerðir í mörgum löndum
um þykkt styrktarbita í tréskipum
séu úrelt og óþörf. Ákvæði rnn
þetta séu viðasthvar æfagömul og
frá þeim tímum er menn þekktu
ekki vísindalegar aðferðir til þess
að ákveða styrkleika og þe.nsluþol
bitanna. Simpson teiur að lækka
mætti byggingarkostnað tréskípa
um allt að 10%, ef þessi úróltu
ákvæði yrðu aínumin.
Traung telur, að líklegt sé, að
skoðanir Simpson muni vekj-a deil-
ur á ráðstefnunni, því það sé langt
frá, að allir bátasmiðir séu hanum
sammála.
Meðal annarra dagskrárliða á
fiskibátaráðstefminni í Róm eru
utanborðsmótorar og brimbátar.
Hingað til hafa utanborðsmótor.
ar aðallega verið notaðir í skemjnti
siglingarbátum, en upp á síðkastið
er farið að nota utanborðsmðtora í
fiskibáta í aliríkum ínæli. Ulan.
borðsmótorar hafa einkum rutt sór
til rúms í hinum svonefndu van-
yrktu löndum, það er í þeim lönd.
um þar sem. iðnaður og tækni er
enn á frumstigi. Gott dæmi jim
þetta er Uganda í Afríku, þar s'ein
fiskimenn hafa keypt 1200 utan.
borðsmótora s. 1. sex ár í fisfkibáta
á vatnasvæði landsins.
Árangurinn hefir orðið sá. að
fiskveiðar Ugandabúa hafa tvöfald-
azt á þessu tímahili, úr 24.000 smá.
lestum í 48.000 smálestir árlega.
Einnig í öðrum Afríkulöndum,
Asíu og SuðurAmeríku eru titan-
borðsmótorar oft fyrsta vélin, sem
menn útvega sér í báta sína.
í erindi vélfræðings, sem hann
hei'ir sent ráðstefnunni, segir frá
utanborðsmótor, sem komið 'er fyr.
ir „innanborðs, það er að segja, að
vélinni er komið fyrir innanborðs
i stað þess að bengja á borðstokk.
inn utanfrá.
Á ráðstefnunni mun einn af
bátasérfræðingum FAO, Petcr
Gurtner, skýra frá reynslu og til-
raunum FAO með brimbáta. Stofn.
unin hefir tvnnið að því s.l. 7 ár, að
smíða hentuga gerð báta til þess
að 1‘enda í brimi. Hefir fyrirmynd
verið fullgerð, sem hefir gefizt vel
í raun. En sami eru sérfræðingar
FAO ekki fuilkomlega ánægðir
með þenna bát og eru að brjóta
heilann um. aðra gerð, sem yrði
ódýrari. Leitazt er við að smíða
hentuga báta, sem geta lent örugg-
lega á, óvarðri. brimóttri strönd.
Bátaráðstefna FAO í Róni í
næsta mánuði verður önntir i’áð-
stefnan um þetta efni, sem FAO
gengst fyrir. Sú fyrsta var haldin
1953. Talið er að góður árangur
hafi náðst af fyrstu ráðstcfnunni
og menn gera sér ekki síður von
um þessa.
í blaðaviðtali sínu gat Traung
þess að lokum, að hann geri ráð
fyrir, að nýjungar á sviði togar*..
bygginga, hvalveiðiskipa og móður.
skipa framtíðarinnar með kjarn*
orkuvél, verði til umræðu á ráð-
stefnunni.