Tíminn - 22.04.1959, Qupperneq 2

T í M IN N, miðvikudaginn 22. apríi 195£^
Tillögur ríkisstjornarinnar
(Frarahald af 1. síðu)
'vona lið.u mánuðir — og livílíkir
• innudagar hljóta þctta að hafa
erið fvrir hæstv. ríkisstjórn all-
an þann tíma.
En sleppum því, þctta er raun-
ar ekki gamanmál. .
.Línan” komin
Fyrir mjög stuttu kom línan —
og nefndin klofnaði í þrennt.
Fyrsti rriinnihlutinn telur línuna
mthæfa, jafnvel góða, eins og
'ieyra mátti af ræðu háttv. fram-
ögumanns 1. minnihl. Hinir j
•ninnihlutarnir eru á annarri skoð
n. Við í 3. minnihlutanum telj-
,m hana í heildinni þannig, að
•lls ekki isé farandi á sjó með
tiana. Fvrí'r þessari skoðun okkar
■r gerð, mjög ýtarleg grein í
lefndarál,. Ókkar á þskj. 405. Ég
■ kýrskota til þeirrar greinarg. En
■il þó ségja nokkur orð auk þess
i hálfu 3. minnihlutans.
Nefndin'.'.stendur öll að till.
jeim, sem‘ Cru á þskj. 391. Þar;
ru kóðin okkar, sem ég gal um
,ð við héfðum haft samþ. stjórn-
arinnar til að draga á land — og
• vo er þaf annað stærri drátta,
■,em við gátum. orðið samhentir
im að innbyrða. Háttv. framsm. I
t. minnihlv gerði grein fyrir þeim'
,vo að nægilegt er. Till. á þessu
tskj. leggjum við til að Alþingi
■amþ. '
En þeg'ár ég. lít á aðrar till.
tjórnarstúðningsflokkanna þá
indrast ég satt að segja, að þetta
,kuli hafa orðið niðurstaða hjá
'feim — og árangur heilabrota
liæstv. ríkisstjórnar á helgidögum
. íðan um: áramót.
,Mottó“ Emils
Hæstv. forsætisráðh. hafði fyrir
viottó í áramótaboðskap sínum;
..Þetta land á ærinn auð,
ðf menn kunna að nota hann.“
Þessar hendingar hafa sann-
ieika aö flytja. Það er satt. En
l>ær eíu framhald af fyrri parti,
. em hljóðar svo:
,Hér er nóg um björgogbrauð
ÍDerir þú töfrasprotann.
Þessi töfrasproti er það, sem
nafa þprf í hendi. Vitanlega hélt
íkisstjórnin að hún hefði þann
.öfrasprota. En till. sýna það
engan veginn. Öðru nær. Alþbl.
Hauk samt hugleiðingum sínum
im till. riieð þessum orðum stór-
etruðuin:
„Þegar ’ allt þetta kemur sam-
vn, næst sá árangur, sem ríkis-
.ítjórnin lofaði, þjóðinni: Full
'í'ramleiðsla og stöðvun dýrtíðar-
innar. En engar nýjar alinennar
ilögur á þjóðina.“ Fyrirsögnin er:
Engar nýjar álogur.“
,>essi orð stjórnarblaðsins er
■ ótt að hafa í huga, þegar till. er
'thugaðar og skal ég nú víkja
(•>furlítið að þessum till. Þó vil
ög áður minnast á nokkur undir-
. föðuatriði.
Síðan rakti ræðumaður nefnd
' rálit 3. minnihlutans, og er þeim
íirafla ræðu hans sleppt hér þar
i:em nál. hefur þegar verið birt
'dér í blaðinu).
fráíeitar „sparnatiar"-
anir hafa þó verið gerðar í þá átt
enn. Tollgæzlumönnum verður að
segja upp með 6 mánaða fyrir-
vara. Auk þess er till. vafasöm
því einmitt aukin og bætt toll-
gæzla liefur aukið tekjur rikis-
sjóðs.
Káðgert er að stvrkur til skipa- i
útgerðarinnar lækki um 6 millj.
■kr. En nú hefur rikisstjórnin látið
taka skipin úr ábyrgðum, án sam-
ráðs við Alþingi og getur það vel
leitt til þess, að útgerðin þurf'i
miklu meiri styrik en nokkru sinni
fyrr.
Lækkað er framlag til kaupa
á jarðræktarvélum og er rétttætt
með því, að útrunnin sé tíminn,
sem til var tekinn í því sambandi,
en þó vita allir að í fyrra var eng
an veginn tilættunin að láta nú
■staðar numið með þetta framlag
og hvað liér er um mikið nauð-
synjamál að ræða sézt m.a. á því,
að nú liggja fyrir beiðnir frá 13
ræktunarsamböndum um kaup á
jarðýtum.
Lækka á framlag til húsabóta
á ríkisjörðum, þó að ríkið hafi
lagalegar skyldur til ,að sinna því
máli og nú nenia áfallnar skuld-
þindingar 2,1 millj. kr. vegna
féðra húsabóta.
Þá er tillaga um að lækka fram
lag til fhigvallagerða. Iíún er
hvort tveggja í senn Iiáskaleg og
óviturleg. Flugið e rað verða cinn
þýðingarmesti þáttur í samgöngu
málum innanlands. Fiugvelli vant
ar víða, en ýmsir þeir, sem til
eru, eru ófullkomnix’ og þurfa
meiri og minni umbóta við.
Fella á niður fjánæitingu til
■stjórnarráðsbyggingar. í gær segir
Alþýðuhlaðið að enn þurfi að
greiða 6 millj. kr. á ári í leigu
fyrir skrifstofuhúsnæði á vegum
stjórnarinnar. Það er ekki stjórnar
andstöðublað, sem þannig skrifar,
þar er samvizlca blaðsins, sem læt
ur til sín heyra.
Lækkun atvinnu-
i.víkissrtjórnin hefur lækkað kaup
L'iald í landinu með lögum og nið
i ægreiðsluráðstöfunum samtals
ium 13,4%. Lækkun dýrtíðarinnar
<’ V auðvitað æskileg. En niður-
íiæi’sian verður að koma réttlát-
iiega niður og hún má ekki kosta
>neir en hún gefut-. Hér nær hún
wðeins- -til yissi’a liða. Hækkunin
íirá 1. des, næst ekki öll til baka.
Wokkuð af henni situr eftir 1 blóði
's'iðs'kiptalíf-sins. Því nær niður-
iíærslan ekki að fullu tilgangi sín
i'im. •.
-'parnaðartillögur stjórnarflokk-
r. nna eru sumar æði loftkenndar.
’?a>.’ er m,a. gert ráð fyrir lækk-
i*ð«m Alþingiskostnaði, Samt er
jieetta þing þegar orðið langt. Síð
f,in á að, rjúfa það og setja nýtt,
uem afieiðingu af kjördæmabreyt-
ungunni. Þá kemur nýtt þing í
kaust, fjplmennara en nokkru
uinni fyrf.
Gert er ráð fyrir lækkiux kostn-
ciðax við tollgæzlu. Engar ráðslaf
aukningarfjárins
Lagt er til að lækka atvinnu-
aukningarféð tim 26%. Þessi fjár-
veiting hefur liaft geysi þýðingu
fyrir uppbyggingu atvinnulífsins
í landinu. Þessi lækkun mun víða
þýða algjöra stöðvun fram-
kvæmda.
Skrítið þykir mér að hafa tekið
þátt í að skipta fé til skólabygg-
inga, tiltekinni upphæð, er hæst-
virtur menntamálaráðherra sam-
þykkti og gaf upp að skipta mætti,
en síðán er tekin til baka 20. hver
kr. Er það ærið 'hæpin aðferð, að
beita þannig niðurskurði í prósent
vfs því þetta brýtur í sumuan til-
felluin skyldur ríkisins um að-
stoð. Aðstaða þeirra, sem þetta
bitnar á, er líka mjög mlsjöfn.
Sumar lækkunartillögurnar eru
algjörlega óraunhæfar eins og
t.d. um styhkinn til jax’ðræktar-
framkvæmda. Hann er lögboðinn
og fer ekki eftir áætlun fjárlaga
heldur framkvæmdum.
Niðurskurður á framlögum til
sjúkrahúsabygg'inga er fráleitur og
hættulegur og þarf ekki að rök-
styðja það.
Viðhaldsfé til vega á að læklca.
Um langt skeið hefur það þó ekki
hrokkið tiL Þó að frestað sé við-
gerðum um stund, þá er það bara
hlutfallslega meira, sem leggja
þarf fram næst. Þetta er því-full-
komin vanmáttaryfii’lýsing. Sama
er að segja um niðurskurð á fjáiy
veitingum til gamalla brúa. Mai’gar
þeirra eru orðnar lífshættulegar.
Mei’kilegt má heita ef t. d. þingm.
úr Skagafirði, Rangárvalla9ýslu og
Vestui’-Skaftafellssýslu eru þessu
samþ. Þcir segja slæmar brýr hjá
sér.
Ég hefi nú drepið hér á nokkrar
niðurskui’ðartill, sjórnailiðsins, en
þó ýmsum sleppt,
Þessi niðurskurður verklegra
framkvænxda verkar á tekjur
manna eins og nýjar álögur og alls
ekki betur.
Eldur ni^mgrei^slatma
Hæstv. ríkisstjórn lofaði miklu,
eins og Alþbl. réttilega viðurkenn-
ir,-----— og heldur satt að segja
furðu mikið á lofti, þegar hér er
komið. Það er sannarlega ekki spé-
hrætt. Eða feimið.
Ýmsir héldu ,að hún kynni að
hafa fundið góðan sprota, þó að
það væri kannske ekki beinlínis
töfrasproti. — Ég skal þó taka
fram, að ég var ekki í þeirra hópi.
Mér dettur í hug saga af bónda,
sem bjó á rekajörð og notaði reka-
við næi’ri eingöngu til eldiviðar.
En það var mikið verk að draga
heim rekaviðinn og saga liann og
rífa í eldnn. Stundum tók hann
veturvistarmann, sem hafði þetta
aðallega á hendi.
Einu sinni sem oftar réði hann
til sín mann í þessu skyni. Sá lét
allmikið yfir sér, enda mannbor-
legur.
Svo leið veturinn.
Þá fór bóndi eitt sinn að alhuga
efnivið, er hann var á undanföra-
um árum búinn að safna saman og
vinna og efna niður í nýtt íbúðar-
hús á bæ sínum. Sá hann þá að
af sumum viðunum var búið að
saga, svo þeii’ voru orðnir styttri
en nothæft var. Aðrir voru
horfnir.
Við eftirgrennslan kom í ljós,
að hinn yfirlætismikli veturvistar-
maður hafði sparað sér erfiðið við
að sækja rekavið á fjöruna og þess
í stað gripið tii efniviðsins heima.
Með till. sínum um niðurskurð-
inn, hyggst ríkisstjórnin og flokkar
hennar fara að gagnvart þjóðinni
svipað og veturvistarmaðurinn
gagnvart húsbónda sínum. Hún
sagar niður og bi’ennir í eldi niður-
greiðslu nornarihnar til þess að
verma sig við,----------það efni,
sem þjóðin þar til framkvæmda
sinna.
„Úrræ«Sin“ þrjú
Ef litið er yfir till. ríkisstjórnar-
flokkanna í heild, má flokka þær í
þrennt til glöggvunar, — og úrræði
þau, sem í þeim felast.
1. Etið er upp það„ sem var í
búrinu þegar stjórnin tók við. Ekki
er það búmannleg't.
2. Tekjuáætlun er hækkuð úr
hófi fram til þess að tölur fáist á
pappíi’. Hér er farið aðeins og ef
bóndi hækkaði tölu lieybiigða
sinna á pappírnum til þess að hafa
lögboðinn ásetning á forðagæzlu-
skýrslu til þess að mæta vetri, þótt
hann ætli alls ekki þær heybirgðir
og vissi það vel, að hann skorti
hey handa bústofni sínum í venju-
legum vetri, hvað þá þyngri vetri,
sem alltaf þarf að gera ráð fyrir
að komið geti. Þetta heitir á gam-
alli og góðri íslenzku að svikja
ásetning og hefur ætíð þótt fyrir-
litlegt.
3. Framkvæmdafé er tekið ög
hent í gin verðbólgunnar, sem verð
ur jafn hungruð eftir sem áður. —
Það er gallinn á niðurgreiðslunum,
að þær breyta ekki þróuninni.
Verðbólgan er sama óargadýrið
og hún áður var. Hún víkur ekki
frá en heimtar mat sinn áfram. Og
þegar farið er að lækka tillög til
verklegra: fi’amkvæmda' tíl þess að
fæða hana, eins og ríkisstjói*nin
ætlar nú að gera, þá er farið að
eins og ef maður reyni að friða
tígrisdýr með því að skera a£ sér
aflvöðva og kasta þeim í dýrið.
Hvað lengi mundi hann endasl?
Segja má, að hann hafi veika von
um að dýrið hvei’fi frá eftir átið.
En verðbólgan víkur ekki frá eft-
ir saðningu sem þessa.
Það liggur ljóst fyrir, að hæslv.
ríkisstjórn hefur ekki fundið
töfrasprotann, enda mun hann
torfundinn eins og sakir standa,
jafnvel sá óbeini töfrasproti, sem
skáldið hefur átt við. Ég hefi held-
ur ekki lalað um hann í bókstaf-
legri merkingu -—— og geri alls
ekki þá kröfu til þessarar háttv.
ríkissjórnar né annarrar, að þær
finni liann bókstaflega talað.
En til hins var eðlilegt að ætl-
ast, að liæstv. ríkisstjórn, sem
talaði svo -yfirlætislega um nýárið
og þessi hæstv. ríkisstjórn gerði,
fyndi a. m. k. einhver haldreipi að
því er efnahagsmnlin snertii’, —
— en nú er í ljós komið, að þau
hefur hún ekki fundið. Tillögur
hennar og stuðningsmanna hennar
um fjárlögin, eru síðu en svo hald-
reipi eins og sýnt hefur verið fram
á. Þær eru fúaspottar og hálmstrá
og ekkert meira.
Ég hefi lokið ínáli mínu a. m. k.
að þessu sinni og skýrskota að öðru
leyti til nefndarálits okkar,, sem
erum í 3. minni lilutanum, án þskj.
405 og tiilagna okkar á þskj. 401.
VönduS útgáfa á Vísnakveri
dr. Jóns Þorkelssonar
í tilefni a£ aldarminningu
dr. Jóns Þorkelssonar þjóS-
skjalavarðar hefir Bókfells-
útgáfan gefið út Vísnakver
Fornólfs í mjög vandaðri og
fallegri útgáfu. Nefnist bók-
in Fornólfskver og er gyll-
ing á kili og bókarspjöldum
óvenjuleg og í fornum stíl
í samræmi við aðra bók-
skreytingu.
Auk Ijóða dr. Jóns eru í bók-
inni endurminnngar hans sjálfx
og æviágrip hans, eftir Hannes
Þorsteinssonai’ og enn fremur rit-
gerð eftir Pál Sveinsson yfii’kenn
<ara. Nefnist ritgerðin Vísnakver
Fornólfs og Minning dr. Jóns Þor-
kelssonar.
Formálsorð bókarinnar ritar di’.
Þorkell Jóhannesson háskólarekt-■
or. Gerir hann þar grein fyrir
útgáfu bókarinnar og bendir á að
megin þáttur bókarinnar séu
kvæði dr. Jóns, >sem út konux 1923.
Auk þess eru í íbókinni nokkur
kvæði og vísur, sem ekki komu
með þá.
Háskólarektor lýkur formálsorð
um sínum á þessa leið: „Þegar
Vísnakverið kom út 1923, vakti það
að vonum milcla athygli og þótti
stinga all mjög í stúf við þá kvaíða
gerð, sem var þá efst á baugi. Nú
þegar Vísnakverið birtist í annarri
útgáfu er svo ástatt um nýjustu
tízku í íslenzkri ljóðagerð, að helzt
mætti jafna til í-ímnakveðskapar
um daga Jónasar Hallgrímssonar.
Dr. JON ÞORKELSSON
Að vísu er sá munur á, að þá þótti
leii’burður liinn snjallasti skáld-
skapur ef harm var nógu þaul-
rímaður, en nú á öld ríinleysunn-
ar er þessu öfugt farið. V’ísna-
kverið olli engum umbrotum í
ljóðagerð í öndverðu og mun lield
ur ekki gera nú. En rammur safi
málfai’sins, þungur og sterkur klið
ur rínxsins, fast meitlaðir fornir
hættir og stórbrotið efni mun enn
um sinn orka á hugi lesenda með
'krafti, sem lítt förlar ísland, ís-
lenzk örlög og íslenzk list lifa f
þessum kvæðum. Þess vegna fyrn
ast þau ekki né ganga úr gildi
þótt tímar líði fram.“
Eiginkonan fangelsuS — maðurinn flútii:
Ballefdansmærin Margot Fonteyn
í fangelsi Panamastjórnar
Matiur hennar og hún sökuS um byltingar*
undirbúníng gegn ríkisstjórn Panama
Panamaborg—NTB, 21.4.:
Hin heimsfræga brezka ball-
erína, Margot Fonteyn, sem
ásamt manni sínum er grun-
uð um samsærisáætlanir
gegn ríkistjórn Panama,
eyddi mestum hluta nætur-
innar 1 hinu almenna fang-
elsi Panamaborgar. Búizt er
við, að mál hennar verði var
ið af dr. Arias, tengdaföður
hinnar 39 ára gömlu ballett-
dansmeyjar, sem er einn af
þekktustu lögfræöingum
landsins, en einnig hann er
á svörtum lista hjá forseta
landsins, La Guardia.
Haixdtakan varð með nokkuð ó-
ve'njulegum hætti, þannig að fyrstu
klukkustundirnar eftir hana dvaldi
dansmærin í lúxusíbúð leynilög-
regluforingjans Iíector Valdes, en
um miðnætti sl., var hún flutt til
fangaklefa síns. Margot var hand-
tekin, er hún kom inn til Balboa í
en maður hennar, Dr. Arias, fyrrv.
sendiherra Panama í London hafði
verið fyrirliði á bátnum.
Vopnaflutningar
Ríkisstjórn Panama heldur því
fram, að fiskibáturinn Noia og tog
arinn Elaine hafi siglt með miklar
vopnabirgðir upp að strönd Pan-
ama sl. fimmtudag með Dr. Arias
og frú um borð, og hafi það verið
einn liðurinn í -byltingarbrölti
þeii-ra hjóna. NoIa hafi síðan siglt
hlaðin vopnum til hafnar í gær-
kveldi.
Þrátt fyrir mikla leit, tókst leyni
iögregluforingjum Panama-
Sumarfagnaður
Framsóknarfélögin í Keflavík
lxafa sumarfagnað í Aðalveri í
kvöld kl. 9 e.h. Mun vel verða
vandað til fagnaðarius og eru
félagar hvattii’ til að fjölmenna
og taka méð sér gosti.
stjórnar ekki að finna nein vopn í
bátnuxn í gærkveldl. í tilkynningu
ríkisstjórnarinnar um máliS se-gir,
að í gær hafi fiskibáturinn siglt
fram og aftur á sjónum úti fyrir
strönd Panama, til að villa leitar*
flugvélum stjórnai’innar sýn, og
hafi þá Di’. Ai’ias komizt undan.
Sumargjöf
(Framhald af 12. slðu)
Á dagheimilum Sumai’gjafar
dveljast að staðaldri um 270 börn.
Flest eru toörn einstæði’a mæði’a,
en mifcið átak þarf í þessum efn-
um enn, ef vel á að vera. Það er
kunnara en frá þurfi að segja,
hversu mikið hagræði einstæð-
um mæðrum, sem stunda vinnu
úti, er að því að geta komið toörn-
um sínum fyi’ir á dagheimilum.
Enn vantar þó tilfinnanlega vöggu
stofur fyrir börn á aldrinum 1—3
ára.
Mikið um dýrðir
Hátíðalhöldin á Sumardaginn
fyrsta hefjast með skrúðgöngum
kl. 12.45 frá Austur.bæjai-skólan-
um og Melaskólanum. Munu skrúð
göngurnar halda í Læfcjargötu, en
fyrir þeim fara lúðrasvei-tir, svo
og rid-darar í skautklæðum. í Lælcj
argötu mun verða nokfcuð til
skemmtunar. Siðar rnn daginn vei'ð
ur efnt til samkoma i Góðtempl-
arahúsinu, Iðnó. Austurþæjarbíó,
Framsóknarhúsinu, Trípoli og
kvikmyndasýningar verða í kyik-
myndahúsum toæja-rins. Enn frem-
! ur verður barnaleiðii’tið Undra-
glerin sýnt í Þjóðleiktoúsinu. Að-
göiigumiðar að toarnaskemmtunun-
um verða seldir í Listamannaskál.
anuiri frá kl. 5—7 í dag, síðasta
vetrardag.
Um fcvöldið vei’ða dansleikir í
Framsóknarhúsinu, Breiðfirðinga-
búð, Alþýðuhúsinu, Tjarnareafé
og Þórscafé. Eins og áður er get-
ið, mun allur ágóði af skemmtun-
unum þessum renna í húsbygginga
I sjóð Suinargjafar.