Tíminn - 16.08.1959, Qupperneq 5

Tíminn - 16.08.1959, Qupperneq 5
TÍMINN, sunniulagiim 16. ágúst 1959. Kvöld eitt seint í maí, eða nán- ar tilteki'ð þriðjudagskvöldið 26. maí, árið 1053, safnaðist allmargt folk saman á hæðina vestan Skalla grímsdals í Borgarnesi, óbyggða Og hrjóstuga hæð, sem valinn hafði verið til þess að byggja á kirkju. Sóknarpresturinn flutti ávarp, kirkjukórinn söng, prófasturinn flutti bæn, stakk svo eina skóflu- Etungu og lýsti yfir, að kirkju- t-ygging væri hafin í Borgarnesi. ídag, h. u. b. 6 árum síðar erum við aftur stödd á þessum sama Stað, — ekki undir bcrum himni eins og þá, heldur innan veggja glæsilegrar kirkju, er biskup landsins hefur vígt í dag. Milli þcssara tveggja maídaga er sex ára byggingarsaga. Þá sögu er ekki þörf að rekja til hlítar. En aðalatriðum verða hér nokkur ekil gerð. Hvenær fyrst er rætt um kirkju byggingu í Borgarnesi veit sjálf- sagt enginn. En á árunum 1920 til 1930 er starfandi bér Framfara í'élag Borgarness. Á fundum þess er mál þetta rætt oftar en einu smni, og á fundi í félaginu hinn 10. marz 1927, er Kirkjubygging- ersjóður Borgarness stofnaður tneð 22 króna fi-amJagi fjögurra manna: Ingólfs Glslasonar, læknis, Magnúsar Jónssonar gjaldkera, Gottskálks Björnssonar trésrojiðs og Magnúsar Þorbjarnarsonar fcöðlasmiðs. í árslok sama ár er f jóðurinn orðinn 296 krónur og í órslok 1930 eru þessar fyritu 22 I-rónur orðnar 3.850. Vöxtur sjóðsins var ekki með neinum ævintýrablæ fyrstu árin, <-g raunar aidrei, en margir viku i onum þá þegar upphæðum, sem )>ótt lágar finnist á nútíma mæli- Icvarða, voru ekki minna en hálf og heil daglaun verkamanna. Strax á öðru ári sjóðsins var haldin hlutavelta honum til efl- sngar. Var þeim sið haldið áfram i'm 20 ára skeið og voru það KIRKJAN í BORGARNESI kveðnu líkani. Og á 5. fundi, sem ekki er haldinn fyrr en 7. ágúst ári síðar, var tillöguteikning Hall- dórs samþykkt og honum falið að íullgera hana. Byggingarnefnd \ar þá skipuð þessum mönnum: Halldóri Hallgrímssyni, sem var form., Jóni Björnssyni frá Bæ, Magnúsi Jónssyni, Gottskálk Björnssyni, Guðjóni Bachmann, Gísla Magnússyni og Þorkeli Teits syni. Auk þess starfaði sóknar- presturinn sr. Björn Magnússon á Borg, alltaf með nefndinni. Var hann mikill áhugamaður um bygginguna og mun hafa átt frum kvæðið að myndun Borgarnes- fóknar úr Bórgarsókn, nokkrum árum áður. Árin líða. í ársbyrjun 1953 eru sjóðeignir kirkjunnar orðnar sam- tals úm 100 þúsund krónur, en enn hefur ekki verið hafizt handa. Á þessum aldarfjórðungi, sem lið- inn er frá myndun byggingarsjóðs ins hefur margt breytzt í okkar þj'óðlífi, m.a. fjármálakerfið. Verf gildi peninganna hitfi minnkað verulega og hélt áfram að minnka Þessar 100 þúsund krónur, er einu sinni hefðu nægt til byggingarinn ar urðu að lokum ekki nema 1/12 hluti kostnaðarins: Og svo þurfti líka leyfi til að byggja hús, líka kirkjuhús. En hinn 23. maí 1953. slaðsetur skipulagsstióri kirkjuna nákvæmlega og mælir fyrir grunni hennar. Þremur dögum síðar hefst svo byggingin með hátíðlegri at- böfn, sem fyrr er lýst Fyrsta árið var aðalsalur kirkjunnar steyptur og forkirkj- an. Annað árið er hún gerð fok- held. Þriðja árið er turnspíran reist, en litið annað aðhafzt vegna fjárskorts. Fjórða og fimmta árið, 1956 og 1957 er einangrun lokið Hér fer á eftir ræða Halldórs SigurSssortar, formanns kirkjubyggingarnefndar og síSan lýsing ó kirkjunni. . Íípí li-.onur í kauptúnmu, er þetta önn- xaflögn og málningu að mestu us . arð hlutur þurra í sjóðn- jeyti. Á síðast liðnu ári eru smíð- 515 jTn ^arlegasti. aðir bekkir og frá áramótum A fyrstu arum byggingarsjoðs- 5953—59 hefur svo verið lokið ins er það emn maður sem mest því sem eftir var. kemur við sögu fjarsofnunarinn- íir, Þortiergur Þorbergsson, verka- ihaður í Borganesi. Var áhuga . , , _ . . hans og íónfýsi viðbrugðið þau l,nni ymsar goðar gjaflr> muair Borgarneskirkja. Bæði áður en bygging hófst og rneðan hún stóð yfir, bárust kirkj á hina rammefldu steinboga fáu ár, cr hans naut við. Arf- Iciddu þau hjón, Þorbergur og Sigrún Magnúsdóttir. Borgarnes- kirkju að öllum eigum sínum, sem cftir þ'cirra dag munu hafa reynzt um 11 jþúsund krónur. Á kirkjan fceim mikla bökk að gjalda, Ahnan mann verður og að Befna, er rnjög kom við þessa sögu nokkru eftir að Þorbergur verið unnt að kaupa: dregil gólf, áklæði og svámpdýnur á bera bygginguna uppi, sem þeim bekki, rafhitaofna undir bekki og er fleygðu til steinum i gr<nnm- ljósakrónur í kirkju og forkirkju. | um. Þá skal bvggingu lýst nokkuð: Nálega hver íbúi þessa bæjar Teikningar af kirkjunni sjálfri, hefur á einhvern hátt gefið kirkj- bekkjum, altari o.þ.h. gerði Hall- dór H. Jónsson, arkitekt. eins og fyrr hefur verði sagt. Yfirmiiður við bygginguna var . Sigurður Gíslason, húsasmiðameistaii í Borgárnesi. Raflögn teiknaði frk Petrína Jakobsson, Reykjavík. Einnig teiknaði hún ljósakrón- urnar, sem smíðaðar voru hjá Fog og Mörup í KauDmannahöfn, cn 10g pernnga-r. Formaður sóknar- refndar hefur skýt frá munum þeim er gefnir hafa verið, en hér verður skýrt frá öðrum gjöfum, mjög takmarkað þó. Ber þá fyrst að nefna þau mörgu gjafadagsverk &r unnin \oru aðallega á fyrsta og öðru ári byggingarinnar, af fjölda manns, Iþörnum, unglingirm, konum og í'cll frá, en það er Halldór Hall- körlum. Þar að auki hafa ótal grímsson Wacðskerameistari. Bæði rnargir gefið smærri og stærri var það, aS hann gckk ötullega «PPhæðif sunit minningargjafir, forkirkTu'e7"=míðaðu‘r’hTá fram 1 að safna fé til byggingar- sumt ahmt °g venjulegar Stálhúsgögn j Reykjavik, eft.r innar og svo hitt. að hann gaf allt tra íaemum kronum teikningu Petrínu. Raftækjaver.V til kirkjunnar ýTOSa gripi, sem áð- t;1 margra Þusunda krona. smiðjan, Hafm rirði smíoað lnl- ur hefur verið skýrt trá. Má segja, Hæstu upphæðina 15.000,00 unartæki, en k ynir Asberg, vaf- að hann haíi komið af stað mik- krónur gáfu þau hjónin Margrét virkjameistari í Borgarnesi annað-' iHi 'hreyfmgu í kirkjubyggingar- og Thor Jensen, Reykjavík, fyrir ist rafiögn. Málningu önnuðust malinu, þótt ekki entist honum 20 árum og skal henni varið til Einar Ingimulidarson og Arin- aldur til nð koma því í höfn. orgelkaupa. Nokkrum áruni síðar björn Magnússon, maiarameistar- Hann var fyrsti formaður kirkju- gáfu þau enn 10 þúsund kr. til >j*, Borgarnesi. Ástráður Proppe, Ryggingarac-indar, er sett var á kirkjunnar. D'aníel Eyjólfsson í húsgagnasm.mlristari, Akranesi, laggirnar 1942, og gengdi því Borgarnesi hefur gefið 10 þúsund smíðaði bckki,' altari og innihuíö- starfi þar til hann lézt í ársIok krónur til kirkjunnar til minning- ^946. ^ Er nm látna eiginkonu, sína frú Er ég þá kominn að öðrum Þóru Jónsdóttur. Skal fénu varið þætti þessá máls: störfum kirkju- til kaupa á altaristöflu. Hjónin fcyggingaraefndar, sem falið var Sigriður Þorvaldsdóttir og Þórð- i?ð undróbúa bygginguna og hrinda ur Jónsson hafa gefið 10 þúsund lienni í framkvæmd þegar tími ki-ónur til minmngav um látna væri kominn. ástvini þeirra. Jón Guðmundsson Þegar byggingarnefnd tók til gaf 10 þúsund krónur á sextugs- starfa í ársbyrjun 1942, hafði rfmæli sínu og hafði áður gefið skipulagsncfnd bæja og kauptúna mörg dagsverk. Frú Guðrún Jóns valið kirkjunni stað á hæð þeirri, dóttir rithöfundur gaf 8 þús. krón- *?r nú stendur á hús Árna Björns- ur tii minningar um föSur sinn, sonár, kaupmanns. Eitt fyrsta verk Jón Helgason úrsmið. og frú Júlí- ræfndarinnar var að fá þessu ena Sigurðardóttir hefur gefið 5 beytt, þar sem staður þessi varð þúsund iu’ónur til minningar um að teljast óhetugur. Var kirkj- eiginmann hennar Þorkel Teitsson unni þá fljótlega valinn þessi stað simstjóra og son þeirra, Jón Teit. ur, sem hún nú stendur á, sem Þótt ekki verði tímans vegna xaunar var nokkuð umdeildur talið lengra, skal h'inna minnzt með jafnmiklu þakklæti, er voru lægri að krónutölu, en stundum jafnstórar samt. Eftir er þó að geta þess að nokkrar konur í kaup- túninu hafa undanfarin 5 ár safn- að fé með bazar. Almennt hafa Guð byggir ekki húsið, erfiða smiðirnir til einskis.“ Megi svo kirkjan verða okkur og niðjum okkar til heilla og blessunar. Lýsing á kirkjunni Lengd alirar kirkjubyggirigár- innar er að utanmáli 25,7 nietrar- og breidd 9,8 metrar . Sjálfur kirkjusalurinn er áð innanmáli 14 metrar á lengd og 9,2 metrar á breidd Haið til mær.- is 7,5 metrar. Forkirkja er 5,2x3,7- inetfar. Kórinn er hringlaga, dýp; hans er 6,5 metrar og gólfflötur- inn 31,7 fermetrar. Yíir forkirkj er söngloft 37 fermetrar og mync: ar nokkur hluti þess svaiir inn I aðalkirkjuna Undir kórmun e. kjallari. Yfir sönglofti, efst í turnmum, cr klukknasalur, 3,8 metrar a hvern veg. Rúmmál allrar byggingarinnaf er 1.553 rúmmetrar. Kirkjan er öll byggð úr járf- bentri steinsteypu. Skip kirkjunr.- ar er borið uppi af 16 steinbog- um eða sperrum, er ná neðan úr grunni og lokast uppi í mæmá.5 eftir henni endilangri. Stafnai kirkjunnar gegna þarna einnig sama hlutverki. Lögun steinbogr þessara, sem eru rammlega járn- bentjj’, myndar hvelfingu kirk; unnar að innan og sléttan þal:- hallann að utanverðu. Að innai erú því veggirnir bogadregnir alla. leið frá gólfi. Ofan a sperrurnar, utanverðar, eru sett' lamgbönd 4x3: og þar á oi'an IV2” þykk klæðn- ing úndir pappa og þakjárn. 2 öðru hverju bili milli steinbog- anna eru gluggar, 4 á hvorri hlið, 3,8 metrar á hæð. Kórinn er talsvert lægri en> kirkjuskipið og hringlaga, á hon- um er alúmínþak. Undir honum er kjallari, jafnstór. í honum er skrúðhús, geymsla og líkhús. Turninn er einnig steyptur,. "0,8 metra 'nár. Ofan á honuni c-r spíra úr timbri 11,5 metrar á hæc. Er hún klædd utan með eirplöt- um og endar í alúrcinkrossi, 1,3 metra háum. Allir útveggir kirkjunnar, sen eru 2,7 metrar á hæð, eru eir.- angraðir með koki og vikurplöt- um. Þak kirkju og kórs er eir.- rngrað með steinullarmottum og pappa. Innst er svo krckjan klaédl tiétexplötum en kór er múrhú’ð- framan af, en allir munu síðar Þafa sætt sig við og þykir nú hinn ákjósanlegasti. Á 1. fundi nefndarinnar, hinn 1. febrúar 1942 eru lagðar fram Siyndir af kirkjulíkönum, ir, en Agúst Helgason húsgagna- bólstrari, s. st., sá imi bélstrnr,.. Útihurð er smíðuð í vinnustofu Hjálmars Þorsteinssonar í H>ý ja- vík en Bifreiða og trcsmiöja Borg arness h.f., smíðaði ella giúgg, hygginguna, handr'5 a sva’* 0. fl. Nýja blikksmiðjan í Reykja- vík annaðist lagningu éirþaks L iurnspíru og alúmínpaks á kór. Enn vantar nokkuð á, að kirkj- an sé fullbúín hið ;r.nra. Kirkju- klukkur vaiitar og skírnp.rfont. hnn fremur predikunarstól op alt aristöflu, en úr þvi hefur ve.:ð bætt, til bráðabirgða. Þá er ó- gerður gangstígur heim að kirkj- unni og lóð hennar liefur ekki verið skipulögð. Að öðru leyti stendur kitkjan hér tilbúin til notkunar og siarfi byggingarnefndar má þv, lieita lokið. Fyrir hönd nefndarirmar færi ég ölkun þaickir, ssn hér hafa á einhvern hítt konuð við Ealldór H. Jónsson, arkitekt, hafði konur bæjarms tekið öflugan þátt sögu: Arkitekt, byggingarmeist- gert. Á 4. fundi nefndarinnar 10. í þessari starfsemi og ber að ara, fagmönnum, verkamönnu n ,;g júní, sama ár, er ark.tektinn beð- þakka þeim öllum. Fyrir það fé, öllu aðstoðarfólki, unglingum og inn að gera uppdrætti eftir á- er þannig hefur safnazt hefur börnum, — jafnt þeim er byggðu er unni. Við metumst ekki á um gjafirnar eða dæmum um stærð aður. þeirra, heldur þökkum þær allar Útihurð er úr tekkviði, en iani- jafnt og af heilum huga, o < trú- hurðir klæddar tekkspæni. Glugg- i.m því, að kirkjan gef. öllum eitt ar eru úr oregonfuru, bekkir og hvað í staSinn. Við trúum þvt að altari úr brazilískri hnot. hinn mikli höfuðsmiður hafi verið Kirkjan kostar nú, bygging og í verki með okkur eða öllu held- innbú sem í hana er komið, alís ur, að við höfum fcngið að vera að 1.250.000,00 krónur. Eru þá í verki með honum, því að „cf meðtalin öll gjafadagsverk. W.'.WVSW.V.V.V.V.’.V.V.V.V.V.VAV.V.V.W.V.WJ Útsalan stendur sem hæst. Stórlækkað verð Herranærföt Kvenundirfatnaður Herrafrakkar Poplínkápur Flauelisbuxur drengja og telpna Regngallar og regnkápur á börn. Smávegis galaSir herrasokkar og dömuleistar í búntum. Selt undir hálfviröi. \ ¥öruiiús!d Srsorrabraut 38 W.WAV.W.V.V.V.V.V.V.V.V.V.V.V.V.V.V.W.V.WÍ

x

Tíminn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.