Tíminn - 25.09.1959, Blaðsíða 6

6
TI M I N N , föstudaginn 25. septembe: 1959.
Útgefandl: FRAMSÖKNARFLOKKURINH
Ritstjári og ábm.: Þórarinn ÞórarinaMK.
Skrifstofur l Edduhúsinu við Llndargfit*
Símar: 18300, 18 301, 18 302, 18 303, 1830*
18 306 (skrifst., ritstjórnin og blaðamenn).
Auglýsingasiml 19 523. - AfgreiBslan 12Sff
Prentsm. Edda hf. Siml eftir kl. 18: ÍSNI
„Fram yfir
EÆ1 MARKA mætti stjórn-
arblöðin, gætu menn vel hald
iö, að ríkisstjórnin væri búin
aö gera varanlegar ráðstafan
gegn verðbólgunni og ekki
þyrfti nú annað að gera -en
að halda í horfinú. Verð-
bóiguskriðan væri stöðvuð
og greið leið • framund.an.
Eina hættan, sém geti ver
ið framundan, sé haekkun
landbúnaðarvara, ef bændur
fengju. viðurkendan rétt sinn
til að fá hliðstætt kaup og
aðrar sambærilegar stéttir.
Stundum kemur það þó fyr
ir, að það skýzt óvart upp úr
stjórnarblöðunum, að ástand
ið er því miður ekki alveg
svona glæsilegt. „Stöðvunín“
eða „varnargarðurinn‘“, sem
þau guma mest af, sé í raun
og veru ekki annað en hrein
ustu bráðabirgðaráðstafanir,
sem séu gerðar til að leyna
menn hinu raunverulega á-
standi fram yfir kosningar.
Þetta skaust t. d. óvart upp
úr Alþýðublaðinu, þegar það
lét eftirfarandi ummæli falla
í forustugrein:
„Tilgangur ríkisstjórnar-
innar er einmitt sá að koma
í veg fyrir nýja verðbólgu-
skriðu með því að hindra all
ar hækkanir á kaupgj aldi og
verðlagi fram yfir kosning-
ar.“
TIL þess að ná þessu tak-
marki að koma í veg fyrir
kauphækkanir og verðhækk
anir „fram yfir kosningar“‘
og láta fólk álíta, að búið
sé að byggja „varnargerð"
gegn dýrtíðinni, hefur ríkis-
stjórnin aukið útflutnings-
uppbætur hátt á annað
hundrað millj. kr. og niður
greíðslur um álíka upphæö.
Fjár til þessara auknu út-
gjalda hefur ýmist verið afl
að þannig, að eytt hefur ver
kosRÍngar'
ið tekjum frá fyrra ári eða
stofnað verður til eyðslu-
skulda. Á næsta ári er enginn
tekjuafgangur fyrir hendi til
slíkrar ráðstöfunar og þá
verður að greiða eyðsluskuld
ir. Þá verður óhjákvæmilegt
að leggja á nýjar álögur eða
gera aðrar ráöstafanir, er
hafa svipaöar afleiðingar fyr
ir almenning.
„Varnargarðurinn" er þann
ig ekki aöeins hreint bráða-
birgðakák heldur mun bresta
fljótlega eftir kosningar með
þeim afleiðingum, að ný verð
bólguskriða fer af stað, nema
nýjar ráðstafanir verði gerð
ar til að hindra hana.
ÞAÐ er frá þessu bráða-
birgðakáki ríkisstjórnarinn
ar, sem verðbólguhættan
stafar nú, en ekki frá því,
þótt bændur fengju leiðrétt
ingu á kjörum til samræmis
við aðrar stéttir. Sú upphæð,
sem þar er deilt um, er smá
vægileg í sambandi við þá
stórkostlegu auknu uppbæt
ur og niðurgreiðslur, sem
núv. stjórnarflokkar hafa
stofnað til.
En þessu á að leyna þjóð-
inni „fram yfir kosningar",
eins og Alþýðublaðið segir í
fyrradag. Fram yfir þær á að
fá fólk til að álíta að búið
sé að hlaða öflugan varnar-
garð gegn verðbólgunni með
hinum auknu uppbótum og
niðurgreiðslum. Eftir kosn
ingarnar má skriðan koma.
Þá mega hækkanirnar skella
á. Þá telja foringjar Sjálf-
stæðisflokksins og Alþýðu
flokksins að þeim verði ekki
aðeins óhætt að beita bænd
ur lögþvingun, heldur einnig
aðrar vinnustéttir.
Kjósendur ættu ekki að
draga það „fram yfir kosn-
ingar“ að átta sig á þessu.
Réttindamissir og smánarbætur
ÞAÐ ER RÉTT, sem Mbl.
segir í gær, að „sú afurða-
verðhækkun, sem bændur
áttu rétt á og höfðu beðið
eftir í heilt ár, þurfti enga
verðbólguskriðu að setja af
stað“. Fyrir ríkisstjórn, sem
hefur aukið niðurgreiðslur
á annað hundrað millj. kr.,
munaði ekki um að bæta viö
3—4 millj. kr. til að greiða
hana niður, ef ekki vakti sér
stakiega fyrir stjórninni að
reyna að hagnast á ríg milli
kaupstaða og sveita og skapa'
fordæmi fyrir lögbindingu í
framtíðinni.
Fyrir bændur er sjálf fjár
hæðin líka ekki nema annað
atriðið í þessu sambandi. Hitt
atriðið getur skipt þá miklu
meira í framtíðinni, að hér er
sá skýlausi réttur af þeim
tekinn að fá laun sín ákveðin
til samræmis við aðrar stétt
ir og þeir einir allra vinnu-
stétta settir undir lögbind
ingu. Það, sem nú hefur ver
ið gert, getur orðið upphaf
annars verra, ef bændum
tekst ekki að stöðva ofbeldis
verkið nú. Þess vegna hefur
Timinn sagt það og stendur
við það, að Sjálfstæðisflokk
urinn sé að bjóða bændum
smánarbætur, þegar hann
býðst til að greiöa þeim
þennan réttindamissi meö
einhverjum fjárbótum eftir
á.
Réttindaskerðingin, sem
bráðabirgðalögin valda
bændastéttinni, eru henni
enn verri og hættulegri en
s átekjumissir sem kann að
fylgja þeim í bili. Ef raun-
verulegt og alhiiða átak væri
gert til að stöðva dýrtíðina,
myndi áreiðanlega ekki
standa á bændum að leggja
fyllilega sinn skerf af mörk
um í því sambandi. Hitt geta
bændur ekki og mega ekki
una við, að kjör þeirra einna
séu skert og lögbundin. Þeir
verða að halda fast við rétt
sinn og láta ekki skemmta
sér hann minni en öðrum.
Þeim nægja ekki fjárbætur
fyrir bráðabirgðalögin, held
ur að fá aftur sama rétt og
aðrir.
Fréttabréf frá Freysteini:
Undrabarnið fór halloka
Bled, 17. september.
Að vakna er hversdagslegt at-
vik í lífi hvers manns, sem sjaldan
fangar athyglina. Og þó er þetta
furðulega fyrirbæri, sem eitt sinn
mun ekki endurtakast.
Að vakna í Bled, þar sem kast-
alinn blasir við gegnum glerdyr
svalanna, er ekki einungis furðu-
legt, það er stórkostlegt.
Klukkan er farin að ganga tíu.
Svona er að vera næturhrafn,
skrifa bréf og rölta við vatnið fram
yfir miðnætti. Niðri i forstofu mæt
um við Friðriki og öðrum íslend-
ingi, sem kom á bifreið sinni yfir
Alpana til þess að fylgjast með
skákmótinu og lét bað ekki á sig fá
þótt hann yrði að ýta Bensa gamia
yfir örðugasta hjallann. Svona er
áhugi okkar íslendinga á íþróttinni
mikill, og víða leynast lúmskir skák
menn, þótt óþekktir séu. Þannig
er það með þennan. Einn daginn
fær hann 100% vinninga úr skák-
um sínum við Norðuriandaméistar-
ann okkar í þeirri grein, sem um
svipað leyti nær jöfnu gegn rúss-
neskum stórmeistara. Ingi hefur þó
oftast yfir í átökum þeirra land-
anna.
Friðrik og „óþekkti skákmaður-
inn“ hafa þegar matazt, en við
ráfum inn í matstofuna. Við lítið
borð situr Tal, ásamt kennara sin-
um Koblenz, og Petrosjan. Tal er
hinn eini af Rússunum, sem hefur
tvo aðstoðarmenn, en þar sem slíkt
er ekki leyfilegt á pappírnum, er
Averbach skráður, en Koblenz titl-
aður blaðamaður, enda mun hann
skrifa eitthvað um mótið, líkt og
Inga R. hjá okkur. Vel fer á með
þeim félögum Petrosjan og Tal.
Þegar þelr leiðast úr salnum, geng-
ur ekki hnífurinn í milli.
Við fáum okkur sæti við autt
borð. Brátt kemur ritari júgóslav-
neska skáksambandsins, og síðar
þeir Keres og og Crbgoric og setj-
ast við borðið. Samræður eru fjör-
ugar á rússnesku, því Keres er ræð
inn og skemmtilegur, sem og Gli-
goric. Þeir spjalla meðal annars
um biðskák sina frá gærdeginum,
þar sem Gligoric tókst að færa
lakari stöðu til jafnteflis. Annars
tala menn minnst um skák. Gli-
goric spyr þó Keres, hvað liann
hafi marga vinninga. „Ég veit það
eitt um stöðuna í mótinu, — bætir
Gligoric við, — að ég er tveimur
vinningum á eftir Petrosjan.“ Við
Gligoric erum sammála um, að
nú sé tímabært fyrir Keres að
vinna eitt áskorendamót. Hann
hefur, sem kunnugt er, hafnað í
fjórða, þriðja og síðast í öðru sæti
á mótum þessum. „Nú ætti að vera
komin röðin að því fyrsta segjum
við.“ „Það gæti alveg eins orðið
öfugt, það fimmta,“ segir Keres.
Golombek kemur og sezt við
næsta borð. Hann segir okkur
fréttir frá þingi alþjóðaskáksam-
bandsins í Luxemburg. Meðal ann-
ars frá, að Lothar Smith hafi ver-
ið útnefndur stórmeistari. En Lot-
har Smith er einmitt borðfélagi
okkar íslendinganna og Darga
þessa dagana. Síðast i gær, þegar
við vorum að skoða biðskákina við
Smysloff, kom Smith og sagði okk-
ur þau tíðindi, að af svölunum
hans mætti sjá til Smýsloff, þar
sem hann sæti við rannsóknir á
stöðunni. Hvað Smith Friðrik hafa
nógu marga aðstoðarmenn, til þess
að geta sent einn i njósnarleið-
angur. Var hlegið að þeirri fyndni.
Golombek talar ensku, og virðist
Keres nær jafnvígur á hana og
þýzku eins og rússnesku. Þó er
rússneska ekki móðurmál hans,
sem kunnugt er. Sameiginlegur
kunningi okkar Keresar í Sviþjóð,
landi hans Leho Lourine, hafði eitt
sinn orð á því, að Keres hefði lært
rúsnesku á þann hátt, að hann
hefði klippt niður pappalappa,
skrifað rúsnesk orð öðrum megin
og þýðinguna hinum megin, síðan
hefði hann handleikið lappana líkt
og spil, unz hann kunni öll orðin
utanað. Seinleg aðferð, en virðist
hafa borið góðan árangur. Annars
mun Gligoric vera mestur mála-
maður þeirra keppendanna. Auk
móðurmálsins talar hann ensku,
þýzku, rússnesku, frönsku, og
spönsku. Ítölsku skilur hann að
yrir Frioriki

■ ■

.

mestu og vafalaust fleiri mál að
einhverju leyti.
Þegar við Keres erum orðnir
einir eftir við borðið, notum við
tækifærið til þess að spyrja hann
um skák hans við Benkö, sem hinn
síðarnefndi tapaði á tíma, þegar
hann átti eftir að leika aðeins ein-
um leik á tilskylda tímanum.
„Hvert er álit þitt, á lokastöð-
unni á móti Benkö?"
„Hún er nokkuð jöfn — segir
Kéres — en Benkö ætlaði skakkt í
framhaldið, og hefði þá væntan-
lega tapað peði.“
„Hvað þá um leikinn Bc5 hjá
Benkö eftir að þú hefðir drepið
hrókinn?“
„Já, það er rétti leikurinn, en
Benkö ætlaði að leika Bb2. Eftir
Bc5 hefði ég svarað með Hd8. Þá
er staðan lík, ef til vill eitthvað
betri hjá svörtum, en ætti að vera
jafntefli.'1
„Já, — segjum við, sem höfum
einmitt rannsakað þessa ieið, og
komizt að þeirri niðurstöðu, að
hún sé ef til vill lítið eitt betri hjá
hvítum, en eigi að leiða til jafn-
teflis, en það er vitaskuld alveg
vonlaust, að sleppa úr svona mik-
illi tímaþröng.“
Og svo minnumst við orða Lar-
sens, þegar óþekkti skákmaðurinn
spurði hann, hvað hann ætti að
segja við félaga sína í Stuttgart
um mótið hér og keppendur, þegar
hann kæmi heim til sín.
„Segið þeim, — sagði Larsen —
að Keres, Smýsloff og Gligoric séu
orðnir of gamlir, að Petrosjan tefli
of varlega í unnum stöðum, að Ben-
kö kunni ekki að meðhöndla klukk
una, að Tal sé of ungur, að Fischer
hafi kvef, og ef, bætir hann svo
við brosandi, um leið og hann litur
á Friðrik, ef ég hef gleymt ein-
hverjum, þá er hann líka lélegur.“
Við kveðjum Keres og fáum okk-
ur morgungöngu á pósthúsið með
bréf gærkvöldsins. Afgreiðslustúlk-
an segir, að það verði að opna bréf-
ið, ef það á að sendast í ábyrgðv
Við skrifum utaná nýtt umslag.
Sinn er .siður í landi hverju. Þetta
er ekki verra en að«láta ritskoða
bréf sín að sér fornspurðum. Við
höldum heimleiðis. Hérlcnd kona
hrópar á okkur á götunni og talar
móðurmálið, en ekki þýzku eins og
svo margir hér. Hún vill fá enn
eitt nafn á kortið sitt. Þegar við
segjum henni á rúsnesku, að þetta
sé aðeins fréttamaður, sem hún er
að tala við, þá svarar hún, að það
skipti engu máli. Efst á kortinu
stendur skrifað: S Gligoric, og vita
skuld er það keppendur sjálfir, sem
mest eru umsetnir til áritana.
Konan talar heil ósköp, og kemur í
ljós, að hún er frá Belgrad, eða
Beograd, eins og hér er sagt. Það
er furða hvað fólk getur skilið
hvað annað, þótt annað hvert orð
missi marks. Fólk hér er yfirleitt
■mjög vingjarnlegt við útlendinga,
eins og raunar í öllum Austur-
Evrópulöndunum. Við kveðjum
konujia og höldum heimleiðis. Vatn
ið er freistandi til sunds og róðra,
en skyldan kallar.
5. uinferð 14. september:
Petrasjan — Tal %—%
Benkö — Keres 0—1
Gligoric — Smýsloff 1—0
Friðrik — Fischer biðskák.
Tal teflir Tarrashvörn gegn
Petrosjan, og tekst honum á
skemmtilegan hátt að jafna taflið.
Eftir aðeins 12 leiki sjá keppend-
ur, að frekari barátta er tilgangs-
laus og semja jafntefli.
Benkö leikur Enska leiknum
gegn Keresi. Helzt löngum lík staða
í skákinni, en Benkö er óspar á
umhugsunartíma sinn. Loks á hann
aðeins mínútu eftir fyrir 10 leiki.
Keres reynir þá að sjálfsögðu að
flækja taflið. Benkö ratar enn á
réttu leikina, en sekúndumar líða
ein af annarri. Þegar svo örin
fellur, er Benkö leikur 39. leik,
kemur það engum á óvart nema
honum sjálfum. Benkö á erfitthneð
að sætta sig við tap í svipaðri
stöðu. Heldur hann því fram, að
klukkan sé ekki góð, og örin hafi
fallið þremur til fimm sekúndum
of snemma. Síðar eru mótmæli
hans tekin til umræðu í dómnefnd,
þar sem sæti' eiga, auk skákstjóra,
þeir Rogosin, Friðrik, Qligoric og
Medelkoné. En allt kemur fyrir
ekki, Benkö verður að sætta sig
við fyrsta tap sitt í mótinu.
FRAMHALD