Tíminn - 11.10.1959, Blaðsíða 3

f í MIN N , sunnudaginn 11. október 1959.
Einvaldur Sovétríkjanna
átækur, glíminn, kvensamur
og ódæll í æsku
Þa5 voru döpur jól, sem
þau héldu hátíSleg bænda-
hjónirt Sergei Krushev og
frú árið 1893. Konan var
með barni og Sergei, sem
var fátækastur allra í þorp-
inu Kalinova í Úkraníu,
var í stökustu vandræðum
með að afla matfanga
handa heimilinu.
Þegar tók að vora í
Nikit'a', slæptist í skólla og
vildi helzt ræða við prestinn
um efni, sem ekkert kom nám-
inu við: Hvers vegna var páf-
inn ekki Úkraínumaður og
hvers vegna koni Czarinn aldrei
til Kiev?
Loks gafst prestur alveg upp
á að ker.na drengnum. „Auð-
vitáð hefur hann námshæfi-
leika,“ sagði hann. við Sergei,
„en hann er staðráðinn í að
slæpast."
ar fyrir ræðuhöld og flautuleik
tvístruðust út um holt og móa
og drápust þar eða var stolið.
Hreppsnefndin iðraðist þeirra
gerða sinna, að fela Krushev
starfið og rak hamn frá því
umsvifalaust.
En Krushev hafði breytzt á
þessu eina ári. Hann var orð-
inn sjálfstæður í hugsun og
jafnvel það litla, sem hann
hafði dútlað við vinnu í kring-
um kofann sinn hafði stælt
Kindurnar kunnu ekki að meta flautuleik og ræðuhöld
hinu flatlenda sveitahéraði,
fæddist barnið. Það var
horað og veiklulegt. Þetta
sveinbarn átti síðar eftir
að ráða yfir einu voldug-
asta ríki veraldar, Sovét-
Rússlandi.
Fátæk
Krushevfjölskyldaín \Sar í
lengu frábrugðin öðrum fjöJf-
skyldum í þorpinu. Það var
ekki enn búið að borga jörðina
sem efcki var nema tvær og
hálf ekra að stajrð, þegar
Nikita fæddist. Og þegar búið
var að selja uppskeruna á
haustin, fór mest allt andvirð-
ið í afborganir.
Börnin byrjuðu að vinna,
jafnskjótt og þau fóþu að
■ganga. Fjölskyldan nærðis't á
kálsúpu.
Haust hvert kvaddi Sergei
bóndi konu sína og börn og
réðst í námuvinnu í Dondaln-
um. Þegar liann var lagður af
stað fótgangahdi hina tuttugu
mílna löngu leið, var konan
vön að fara - með börnin í
kirkju og biðjast fyrir.
Latur
Nikita sem barn varð ekki
móður sinni að miklu liði.
Hann var latur og lék sér eins
og honum sýndist. í kirkju-
bókum er frá því greint, að
hann hafi fengið til spurninga
árið 1903.
Krus’hev hefur látið svo um
mælt um þessi einu kynni sín
af kirkjunni: „Ég fór á hverj-
um degi heim til prestsins til
að læra kristindóm, Þegar við
vorum vel lesin fengum við
sælgæti og te með okkur heim.
Einú sinni fékk ég hrós fyrir
að læra utan áð heilan kafla úr
Biblíunni og þylja hann reip-
renn.andi í kirkjunni. Prest-
inum fannst svo mikið til koma,
að hann k’om í heimsúkn til
foreldra Nikita. Hann sagði
Sergei bónda, að hann hefði
. ekki rétt álit á syninum, ef
hann héldi að sonurinn væri
tornæmur.
í matstofu vinnufólksins fékk
hann mat, sem „pres'turinn
heima hefði sagt að væri veizlu-
matur biskupsins".
Ný áhugamál
Þegar hann var nítján ára
gamall var hann útlærður járn-
smiður og var búinn að fá stöðu
í Bossetverksmiðjunum í Yuz-
ovka.
Sú verksmiðja var mikið
mikið hreiður fyrir neðanjarð-
arstarfsemi bolshevika. Árið
1913 var verksmiðjan orðin
dreifingarmiðstöð fyrir hið ný-
stofnaða málgagn hreyfingar-
innar, Pravda.
Krushev tók þátt í dreifingu
blaðsins af miklum áhuga, þótt
hann hefði þá ekki minnstu
hugmynd um marxisma.
í janúar 1913 átti riístjóri
Pravda leið um Dondalinn á
ferð hans til Pétursborgar.
'Hann hét Joseph Vissariono-
vish og var að safna nýliðum
í hreyfinguna. Hinn'ungi Krus-
hev var kynntur fyrir honum
sem áhugasamur nýliði í neð-
anjarðarhreyfingunni. Rit-
stjórinn, sem seinna varð þekkt-
ur undir nafninu Stalin, brosti
og óskaði honum til hamingju.
Krushev varð hrifinn af hin-
um ofstækisfulla Georgíumanni
með yfirvararskeggið og þegar
Stalin var handtekinn mánuði
seinna í Pétursborg og sendur
í útlegð, þá gekk Krushev form-
lega í flokkinn í samúðarskyni.
Og nú fór hann að kynna sér
kommúnisma fyrir alvöru.
Hann var á stöðugum sellu-
fundum á nóttunni og á dag-
inn gakk hann um með verk-
færakassann sinn, sem fylltur
hafði verið með tilkynningum
frá flokksstjórninni, en Krus
hev átti að sjá um dreifinguna.
Árði 1914 var hann rekinn
úr vinnunni. Stjórn verksmiðj-
unnar vissi ekkert um hin nýju
áhugamál hans, en hitt vissi
verkstjórinn að hann var alltaf
fjarverandi, þegar hann átti að
vera á sínum vinnustað.
Sex sinnum
Á næstu þremur árum var
Krushev rekinn sex sinnum úr
vinnu og alltaf var ástæðan sú
sama: óhlýðni og skróp.
En alltaf fékk erindreki
flokksins vinnu á nýjum stað.
Krushev lærði nú svolítið,
sem hann hefur aldréi getað
'gleymt síðan — að flokkurinn
sér um sína.
Árið 1917 brauzt byltingin
út. Allar deildir flokksins í
Dondalnum voru innlimaðar í
hinn nýstofnaða Rauða her. Og
Nikila var gerður að foringja
yfir tíu mönnum úr heimaþorpi
sínu. Þeir börðust af hörku við
kósakka í Dondalnum.
Þegar stríðið var afstaðið og
sovétstjórnin virtist orðin ör-
ugg í sessi sneri Krushev heim
i þorpið sitt Kalinovka.
Þar hélt hann þrumuræður
og þorpsbúar undruðust, því
að hann talaði eins og sá, sem
valdið hefur. Var þetta hið ó-
ábyrga fífl, sem hafði kvatt þá
fyrir tíu árum?
Var þetta virkilega vand-
ræðabarnið hans Sergei gamla?
Þeir sáu mann með glampa
hermannsins í augum, mann
sem hafði barizt við landa sína
í návígi.
Skammarræða Castros:
Sneyddir sómatilf inningu
Vonbrigíi
Hann la(uk máli sínu með
því, að bjóðast til að taka son-
inn til náms í skóla þorpsins.
Hjónin urðu forviða. Hvorugt \
þeirra var læst eða skrifandi, j
en þau voru guðhrædd og
hlýddu ráðleggingum prestsins.
En presturinn varð fyrir
vonbrigðum.
Þótt Nikita tækist hvorki að
læra lestur nc skrift á tveimúr
árum, varð það honum ekki tli
álitshnekkis hjá þorpsbúum.
Þegar allt kom til alls var
hann einn af fáum, sem prest-1
urinn hafði tekið undir sinn!
verndarvæng. Og árið 1905
fékk Nikita. sína fyrstu stöðu.
Smali
Á almennum fundi þorpsbúa
var samþykkt að setja hinn j
unga svein til að gæta sauð-
fénaðar þorpsbúa. Hjarðirnar
reikuðu um hinar lágu hæðir
umhverfis Kalinovka og á einni
hæðinni var kofi. Þar fékk
Krushev að búa. Eftir ár var
Nikita kominn aftur í si-tt flet
á gólfinu í kofa foreldra sinna.
Hann var misheppnaður fjár-
hirðir.
Um veturinn var svo kalt að
hann hélt kyrru fyrir í kofan-
um og kindurnar drápust eða
var stolið. Um sumarið hélt
hann þrumuræður yfir rollun-
um, blés á flautu eða svaf, en
kindurnar, sem voru lítið gefn-
hann. Hir.n tólf ára gamli Nik-
lita var íarinn að glíma við
hina strákana í þorpinu og liann
var ekki lengur eins silalegur
og áður.
Kvensamur
Þegar hann var fimmtán ára
hafði hann lagt flesta drengi
þorpsins í glímu og daðrað við
flestar heimasæturnar.
Uppskeran var óvenju rýr
haustið 1909 og Sergei hélt
'Snemma til vinnu sinnar í nám-
unum. Ilann tók Nikita með
sér til að reyna að fá hann tek-
inn í vinnu í námunum. En
verksljórinn harðneitaði með
öllu að taka Nikita í vinnu.
En Sergei Krus'hev var vel
kynntur og hann fékk vin til
að taka Nikita sem lærling í
járnsmíði. Nikita var nú orð-
inn dugmeiri en áður og var
fljótur að læra iðnina. Vinurinn
bjó í bænum Yuzovka.
Þar lærði Nikita, hversu mik-
ill munur er á lífi ríkra og fá-
tækra. Hann sá hús, „sem var
eins stórt og kirkjan heima“.
„Þorparar. Hundingjar.!
Menn gjörsneyddir allri sóma-
tilfinningu“, æpti Castro for-
sætisráðherra 1 sjónvarpið og
var svo æstur að blýanturinn, i
sem hann hélt á í hendinni
flaug yfir salinn. Mótttakend-
ur þessarar kveðju voru tvö
íhaldssöm blöð í Havana,
Avance og Diario de la Mar-
ine, sem hafa stutt Castro
fram að þessu, en eru orðin
þreytt á ófrelsinu.
I síðustu viku höfðu blöðin
sýnt mokkurn lit á stjórnar-
andstöðu og forsætisráðherr-
ann var reiður.
„Þau styðja óvini Cubu,
Trujillo, stríðsglæpamenn og
einokunarhringa. Þessi blöð
eru þremur öldum á eftir sinni
samtíð“.
um, og annað á ræðupalli. Þetta
er ekki frelsi heldur harðstjórn
og persónudýrkun. Sú skoðun er
prédikuð, að hver sá, sem er á
öðru máli, sé óæskilegur.“
Svona frelsi, sagði Diario, „er
eins og húsagarður mcð svohljóð-
andi skilti á hliðinu: Gangið inn,
en varið ykkur á hundinum." Og
Avance bætti við: „Þú vilt ekki
blaðamenn, Castro foringi. Þú
biður um segulbandstæki.“
Þessi hreinskilni féll í góðan
farveg á Cubu. Diario seldist upp
og heillaóskir bárust blaðinu
hvaðanæva að.
Hópur kvenfólks bauðst til að
taka sér stöðu íyrir framan blað-
ið til varnar árásum.
6000 nýir áskrifendur bættust
blaðinu og Rivero ritstjóri 'til-
kynni fjölgunina með þessari
fyrirsögn: Þakka þér fyrir, Fidel.
Avance og Diario höfðu gert þá
höfuðskyssu, að gagnrýna háa
’innfluitningstollcV, sa'm nýlegja
voru lagðir á.
Blöðin gugnuðu ekk ifyrir á-
l’ásum Castros, heldur svöruðu
með hörðustu gagnrýni, sem
Castro hefur fengig síðan hann
komst til valda. „Við erum orð-
in dauðleið á þessum sífelldu
hótunum", hljóðaði forsíðufyrir-
sögnin í Diario.
Diario
Og Diario hél áfram: Opinberir
aðilar segja eitt í einkaviðræð-
Kippir í kynið?
i
' í þriðja sinn á einu á?i /icfur
leikkonan Sarali Churchill, dótt-
ir Sir Winstons, verfj liandtekzn
fyrir iilvim á ahnannafæri. í
þetta sinn var hún dæm í Lond-
on í sekt eftir að lögregluþjónn
hafði borið fyrzr réttzr, að sér
liafz virzt sem dótfir gamla
mannsins væri ad halda eins
konar pólitískan fuzzd á ezigzzz
spýtzzr á greiðasölustað í borz/-
inni.