Tíminn - 29.10.1959, Qupperneq 5

T f HII N N, fimmtudaginn 29. október 1959.
5
RITSTJORI: DAGUR ÞORLEIFSSON
UTGEFANDi: SAMBAND UNGRA FRAMSOKNARMANNA
Síðastliðið vor réðust tveir
■piltar, er þá höfðu nýlega útskrif-
azt úr Samvinnuskólanum að Bif-
röst, til uáms og starfa hjá kaup-
félaginu Produktion í Hamborg.
Eru þeir nú komnir til landsins
eftir 'sumarlanga dvöl ytra. í því
tilefni 'haíði tíðindamaður þáttar-
ins lal af öðrum þeirra, Sigurði
Geirdal frá Siglufirði, og spurði
hann frétta úr landi þýzkra.
— Hvaða ástæður lágu einkum til
þess, að þú réðist til vistar með
Þjóðver,nim?
— Ég hafði mikinn hug á því
að fullkomna kunnáttu mína í
þýzku, en slíkt taldi ég naumast
mögulegt, nema með því móti að
dvelja um tíma meðal fólks, er
talaði málið daglega. Einnig vildi
ég kynnast hátterni Þjóðverja í
verzlun og viðskiptum, en í þeim
sökum standa þeir mjög framar-
lega, sem og raunar á velflestum
sviðum öðrum.
— Hvernig fóruð þið svo út?
Fljúgandi eða siglandi?
Hvort tveggja og fleira. Við
slóumst í för rn-eð bekkja-rsyskin-
um okkar frá Bifröst, er fóru í
skólaferðalag að prófum loknum.
Við flugum fyrst til Bretlands,
því um líkt. En þeir læra þetta
iíka vel.
— Þú stundaðir nám jafnframt
starfnu?
■— Jú, ég sótti ailfrægan málá-
skóla, er kenndur er við Berlitz.
Lagði þar stund á þýzku. Kennslan
var mjög góð.
— Hvernig gekk þér að tala og
skilja málið, svona til að byrja
með?
— Ég skildi naumast orð i upp-
hafi, en þetta kom furðu fljólt.
Einna verst var að átta si.g á hin-
um ýmsu mállýzkum, sem fólk
virðist nota jöfnum höndum. Flest
ir kunna háþýzkuna, sem er hið
opinbera mál og er kennt i skól-
um. Ilins vegar tala margir gamlir
Hamborgarar ennþá lágþýzku, sem
er hið upprunalega mál Norður-
Þjóðverja. Er hún svo frábrugðin
háþýzkunni, að unga kynslóðin og
sú eldri skilja naumast hvor aðra.
Auk þess á Hamborg sína eigin
mállýzku, iíkt og margar aðrar
stórborgir.
-— Hversu mikils mátu Þjóð-
verjar störf þín?
— Á 240 mörk á mánuði. Það
var harla lítið, nægði naumast fyr-
ir fæði og húsnæði.
— Óekkí, nema rétt til að byrja
með. Það hverfi er fyrst og fremst
ætlað ferðamönnum og sjómönn-
um. Þjöðverjar sjálfir sækja aðra
skemmtistaði, sem bæði eru ódýr-
ari og ánægjulegri.
— Hvernig geðjaðist þér. að
þínum þýzku vinnufélögum?
— Ágætlega. Þétta voru sóma-
menn. Að vísu gerðu þeir sér dá-
lítið einkennilegar hugmyndir um
ísland. Einn þeirra spurði mig,
hvort ég gæti ekki tekið lest heim.
— Og kvenfólkið?
— Þær eru laglegar og fjörug-
ar, ef til vill aðeins um of létt-
lyndar á íslenzkan mælikvarða. En
sá kvarði nær harla skammt. En
ég held að þú ættir að sleppa
þessu.
...★ ...
Rætt við Sigurð
Geirdal,
Mynd þessi er einnig frá Griimmitz. Náttúrufegurð er þar mikil, endu
hafa mennirnir gert mikið að því að móta hana og auka yndisleU:
hennar á ýmsan hátt. Gtfurleg aðsókn er þangað yfir sumarfímant,
Hamborgarar, ungir og gamlir, flykkjast að eins og flugur t hunang tii
að njóta sólar og sumars. Fólksmergðin er oft sltk, að menn vetða aíi
ganga nokkra kílómetra til að fá legurúm i sandinum. í sumar yiðraðl
líka vel á þessum slóðum; hitar voru meiri en þekkzt hafði í mann )
minnum, og gerði það aðsóknina enn meiri.
Þeir héldu, að ég færi með lest heim
fórura þaðan yfir lil Frakldands
og' dvöldura fáeina daga i París.
Þaðan ókum við svo í langferðabil
austur og norður um Frakkland,
Luxemburg, Vestur-Þýzkaland og
Danraörku. í Kaupmannahöín
skildum við tveir við hitt fólkið
og snerum suður á við á vit Þjóð-
vérja.
— Hvar- skemmtirðu þér bezt,
meðan á ferðalaginu stóð?
... — í Þýzkalandi, einkpm Rttdes-
heim. Það er smábær suður í Rínar-
dal, mjög sóttur af ferðamönnum.
Annars var ferðalagið í heild mjög
ánægjulegt og vel heppnað.
— Hvenr hófuð 'þi'ö að vinna?
í byrjun júní.
— Og fil hvers var einkum
hægt að nota þig?
— í aflan fjandann, maður. Ég
vann bæði á lager og við af-
greiðslu iframmi í búð. Þar sem ég
var eini útlendingurinn, er þarna
vann, var ég alltaf sóttur, er er-
lenda f«rðamenn bar að garði. Það
var gott og blessað, þegar um
Skandínava eða Engilsaxa var að
ræða, en gamanið fór að grána,
þegar ég var leiddur fyrir skugga
lega svarChöfða, er ávörpuðu mig
á spænsku, arabisku og öðrum
slíkum málum, er ég skildi ekki
fremur en fuglaklið.
— Hvað er að segja um mennt-
un verzlunarfólks í Þýzkalandi?
— Hún er mjög takmörkuð, en
við það miðuð, að fólk liafi sem
mest gagn af henni, er út í starfið
kemur. Þeir, sem hyggjast vinna
við afgreiðslu, læra því naumast
annað en búðarstörf, vörufræði og
— Fékkstu ekki námsmanna-
gjaldsyri yfirfærðan?
— Jú, að vísu, en ég var svo
vizkulegur að iána kunningja mín-
um, sr var í nokkrum kröggum,
drjúgan hluta hans. Þá skuld hef
ég enn ekki fengið greidda.
— Þú ert þó reynslunni ríkari.
Er ekki talsvert um íslendinga í
Hamborg?
— Ég varð lítið yar við þá.
Nokkrir munu dvelja þar við nám,
en þeir hverfa yfiríeitt á brott
yfir sumarmánuðina.
•— Þú hefur að sjálfsögðu stund-
aö St. Pauli?
Mynd þessi er tekin af Sigurði
á Grúmmitibað'strönd í nágrenni
Hamborgar.
Sigurður í hópi þýzkra starfsfélaga.
i sem er nýkominn
heim frá Þýskaíandi
★ ’
— Hvernig geðjaðist þér að
starfinu?
•—• Vel. Við fengum tækifæri til
að sko'ða fjold.a af búðum og verk-
j smiðjum, og lærðum mikið á því.
I Á þessum sviðum standa Þjóðverj-
ar naumast nokkrum að baki. Aug-
lýsingatækni virðist sérstaklega
vei'a á háu stigi hjá þeim. Hvað
starfi mínu viðvék, varð ég að Mynd þessi er frá St. Pauli, hinu fræga gleðihverfi Hamborgar, et’
standa við frá klukkan átta á mun vera eitt hið frægasta sinnar tegundar í víðri veröld. Er þafi
morgnana til sjö á kvöldin. Þar gjarnan nefnt í sömu andrá og Montmartre í París, Soho í Londor,',
var ekkert gefið eftir. Dugnaður Harlem í New York og fleiri slík. Á myndinni getur að lita fram=
0g vinnuharka Þjóðverja er með hlið Lilleput, knæpu, sem mörgum íslendingum mun að góðu kunr,,
fádæmum, enda virðast þeil" fynt'- Encja þótt hverfi þetta bjóði iangþreyttum sjómönnum og
líta og hata allar aðrar þjóðir, fergarnönnum upp á margskyns veraldlegar lystisemdir, er
nema helzt Banda'nkjamenn og ....... ... , . ..... .
T ■ ° litið sott af Þioðverium sialfum.
forvitnum
það furðu
— Já, vel á minnzt, hvað' er
að segja um hug Þjóðverja til ann-
arra þjóða, eða sinnar eigin for-
tíðar, Ll dæmis í isambandi við
nazismann?
— Þeir minnast Ilitlers með
engri vinsemd, líklega einkum
vegna þess, að hann tapaði stríð-
inu. Rússa hata þeir út a£ lífinu,
og viljirðu móðga góðan Þjóðverja
á verulega eftirminnilegan hátt,
skaltu kalla hann kommúnista. Á
Érakka líta þeir með næstum góð-
látlegxú fyrirlituingu, en spyrji
maður Þjóðverja um álit hans á
Bretum, hefur hann svarið á reið-
um höndum: Englendingar eru
ekki menn, heldur Englendingar.
—En hví gera þeir þá Banda-
ríkjamönnum og Japönum svo hátt
undir höfði?
•—• Þeir muna enn vasklega
framgöngu Japana i stríðinu, og á
Kanann líta þeir sem nokkurs
konar stóra bróður. En það er víst
bezt að taka það fram, að ég held
ekki, að allir Þjóðverjar hugsi
þannig.
— Vel á minnzt, þú sagðir, að
þið hef'ðuð skoðað verzlanir og
verksmiðjur í s,tórum stíl. Þessi
fyrirtæki munu hafa verið á veg-
um samvinnuhreyfingarinnar?
— Jú, sú hreyfing stendur með
miklum blóma í Vestur-Þýzkalandi
og á efalaust mikla framtíð fyrir_
sér. Hún ræður yfir miklum fyrir-
tækjum, bæði á sviði verzlunar og
framleiðslu. í Austur-Þýzkalandi
er einnig mikið um samvinnm
starf, en það mun vera nokkuð
annars eðlis, því að þar hefur rík-
ið tögl og hagldir í einu og öllu.
En í báðum þessum yíkjum hgfur
•samvinnuhreyfingin sótt fram með
risaskrefum síðan í stríðslolc, en
á stjórnartímum nazista átti hún
mjö.g erfitt uppdráttar.
— Gætir ekki ennþá ýmissa á-
hrifa frá þeim tímum í þýzku
þjóðlífi?
— Ekki varð ég var við það,
svo heitið gæti. Hið eina, er
minnti mig rækilega á tíð þriðja
ríksins, var bygging ein mikil, er
ég sá í nágrenni Hamborgar. Var
mér skýrt svo frá, að þar hefði
verið kynbótastöð nazista forðuin
daga. Nazistar höfðu sem s'é mikinn
hug á því, að kynbæta þýzku þjóð-
ina, og í þeim tilgangi hugðust
þeir ala upp nýja kynslóð afburða-
manna, arísk ofurmenni. í þeim
tilgangi var stúlkum, sem valdar
i vor.u eftir ströngustu reglum, safn-
I að saman á heimili, sem stofnað
var til í þessu augnabliki. Þær
urðu að vera hávaxnar, grannar,
Ijóshærðar og að öllu leyti 'vei
gefnar, bæði andlega og líkam
lega. Og að sjálfsögðu fengu ekk;
aðrir að njóta blíðu þeirra en
þeir, sem höfðu tilsvarandi ■eigin ■
leika til að bera. Sigurður ancL
varpar og verður fjarhugull ti
svip. Hann er mjög norrænn í úL
liti.
— Og mundi þetta hafa gefi'ii
'góða raun?
— Úr þmí mun naumast haf,:
fengizt skorið, þar eð ósigur Þjóð'
verja í stríðinu batt hastarlegai.
endi á þessar aðgerðir, svo aö
Adam var ekki lengi í Paradís. En
það hef ég sannfrétt, að konur þær,
sem dvöldu á þes'sum hælum, minu'
ist þarvistardaga sinna sem mestu
sælutíma, er þær hefðu nokkn;
sinni lifað.
— Það var og. En hvað um
þína framtíð?
— í hana er ekkert hægt «(:
spá. Sennilega held ég mér vic!
samvinnustarfið. Fer í afgreiðslu
í SÍS, Austurstræti, tít að byr ..
með. Hvað svo verður, veit enr>
inn, sízt af öllum ég sjálfur, segi.'
Sigurður að lokum.
ðþ, i