Tíminn - 05.01.1960, Blaðsíða 2

Starfsemi samvinnuhreyfingarinn-
í örum vexti í Bandaríkjunum
T'í MI N N, þrigjudaginn 5. janúar 1960.
Jerry Vooris, framkvæmda-
stjóri Sambands bandarískra
samvinnuféiaga hefur látið
svo um mælt að árið 1960
verði heillaár fyrir bandarísku
samvinnufélögin. Hann sagði
að starfsemi þeirra mundi
vaxa og þjónusta þeirra auk-
ast.
I grein sem hann ri'taði nýlega
í málgagn samvinnuhreyfingarinn
ar þar í la.ndi, segir hann að ávöx?t
ur ,af þrotlausu starfi undanfar-
inna ára sé nú farinn að koma í
Ijós. Hann sagði' einnig að for-
vígismenn hreyfingarinnar hefðu
nú unnið bug á hlédrægni sinni
á viðskiptasviðinu cg hvetji nú
fólk óspart >til að leggja fé -sitt í
fyrintæki isflmvinnuhreyfingarirm
ar. Samvi'nnufélög í sveitum og
borgum hafa nú tekið upp nána
samvinnu sín á milli. „Bændur
og borga-rbúar eiga sömu hags-
muna að gæ-ta sem meytendur raf
imagns, olíu og bifreiðavarahluta,
jafnvel grænmetis. Þetta verður
jljósara með hverju ári sem líður.“
; Tilraunabú
| Bændur í norðvestur rikjunum
i hafa sparað $ 4,600.000 s.l. ár með
því að leggja afurði'r sínar inn
hjá samvinnufyrirtækjum og
kaupa þaðan nauðsynjavöru í stað
inn.
í Trimble í Missouri hafa sam-
tök sem nefna .sig Samvinnufé-
la-g neytenda keypt tilraunabú og
reka það í því skyni' .að sanna, yfir
burði samvinnustefnunnar. f sam
tökum þessum eru 500,000 félag-
ar. Bú þetta er búið öllum ný-
itízku landbúnaðarvélum og reki'ð
á mýtízku -grundvelli. Þar er nú
isvínabú, mjólkurbú, heyvinnslu-
stöð, heyhlöður, bíla- og vélaverk
stæði, tvö brunnhús og skrifstofu
bygging. Þar hafa veri's gerðar
merkilegar tilraunir með kornrækit
og gefið góða raun.
'Mjólikurbúið hefur til þessa
skilað mestum arði. Hver kýr
mjólkar að jafnaði' 25 merkur í
mál.
Tvívegis eídur
Framhald af 1. síðu.
reyndist þá enn erfiðara um
slökkvistarfið, því að verra var að
komast að eldinum, sem þá var á
efri -hæð hússins. Klukkan hálf
fimm um morguninn var eldurinn
að fullu 'slök'ktur.
Þá sprakk mjög stór flugeldur
á jörðu niðri við Flókagötu á
gamlárskvöld. Rúður brotnuðu í
þrem húsum við skellinn, ein
þeirra, er þotnplata af járnhólk,
sem eldflaugin átti að skjótast úr,
rifnaði frá ihólkinum við spreng-
inguna og þaut í eldhúsgluggann
á Flókaigötu 10, mölvaði rúðuna og
-loftljósið og stanzaði á veggnum.
Eldflaug þessi var spænskrar gerð
ar og kostaði um 200 krónur.
Rólegt var á gamlárskvöld í
Reykjavík burtséð frá þessum
óhöppum. Mi'kið var horft á brenn
ur og fjöldi eldflauga var sendur
á loft um 12 leytið. Skipin blésu
á höfninni og slökkviliðið lagði bíl-
um sinum fyrir utan stöðina og
þeytti sírenurnar. Gamla árið
brann virðulega út og það nýja
fæddist eins og vera ber með háum
hljóðum.
Camus
hefja kennslu og vísindastörf á
því sviði' við háskóiann, en varð
að hætta við það áform sökum
lélegrar heilsu.
í andspyrnuhreyfingunni
í seinni heimstyrjöldinni tók
Kampmann for-
sætisráSherra
um sinn
NTB—Kaupmannahöfn', 4.
jan. — Viggo Kampmann fjár-
málaráðherra hefur um sinn
verið skipaður forsætisráð-
herra Danmerkur.
H.C. Hansen forsæftisráðherra
liggur sem fcunnugt er á sjúkra-
húsi. Hefur farið fram ítarleg
rannsókn á vanheilsu hans. Telja
læknair ,ag hann sé með snent af
lungnabóigu og þjáist eiúnig af
fylgikvillum hennar. Hann sé nú
góðurn batavegi, en þó þurfi
hann hjúkrun og hvild 1 margar
vifeur. Ko/nungur hefur því að
tilmælum Hansens falið Kamp
mann að gegna embætti forsæti's
ráðherra um sfeeið.
331 vistmaður á
Elliheimilinu
Grund
Árið 1959 komu 143 nýir vist-
nTerui til Elli- og hjúkrunarheiimilis
ins Grundar, en 72 vistmenn fóru.
Dánartalan var samtais 76, 44 karh
ar og 32 konur. í árslok voru vist-
menn 331, 244 konur og 87 karlar.
, A Elli- og hjú'krunarbeiimilinu
Ási í Hveragerði voru 26 visbmenn
í árslok, 15 'konur og 11 karlar.
Ný framhaldssaga
í dag hefst hér i blaðinu ný
fraimhaldssaga eftir enska höfund
inn Charles Garvice, ,sem mjög var
vinsæll um og eftir aldamótin síð-
ustu. Er þetta ein af hinum gömlu
og vinsælu sögum, sém fólfc las
hér á landi á fyrstu áratugum ald-
arinnar. Koim -saga þessi út toér fyr
ir nær fimmtíu árum og ber þýð-
ingin þess merki, þótt toún ;sé ann-
ars á góðu máli. ,
Listaverkið féll
fFramhald af 2- síðu.)
orðnir menn hafi sprengt haf-
meyjuna upp og valið gamlárs-
kvöld til þessa verknaðar.
Sprengiefninu hefur verið
troðið undir styttuna sem vaf
hol að innan og opin að neðan;
sprengjuvargarnir sennilega
þvingað hana upp með járni og
komið tundrinu fyrir þar. Ekki
er vitað með hvaða efni styttan
var sprengd, en líkur benda til
að það hafi verið dynarriit.
Umdeilt verk
Hafmeyjan eftir Nínu Sæ-
mundsson, myndhöggvara, var
eins og menn muna sett upp að
tilhlutan iistaverkanefndar bæj-
arins s. i. sumar. Er það hald
manna, að til þess' hafi bærinn
varið fjorðung milljónar. Fáa
mun hafa grunað, að þessi yrði
endalykt hinnar sakleysislegu
hafmeyjar, en þótt hún væri
umdeild sem listaverk og stað-
arval hennar af mörgum talið
óheppilegt, hlýtur hessi verkn-
aður að uppskera fyrirlitningu,
eða hvar endum við, ef slíkt má
viðgangas't?
Tvö innbrot
(Framhald af 12. síðu).
hafði vaðið um skrifstofuna og
valdið spjöllum, en ekki er kunn
ugt um, að neitt hafi horfið.
Þá var spenntur upp gluggi yf-
ir afgreiðsludyrum Osta og smjör
sölunnar, bakdyramegin, snúinn
sundur hengilás fyrir ostakæli og
spenntar upp dyr skrifstofunnar
á efri hæð. Skúffa gjaldkerans
var einnig spennt upp, en ekki
stolið svo vitað sé öðru en sjö
pennum. Og getur handhafi
þeirra sennilega skrifað undir
framburð sinn, þegar lögreglan
hefur náð í hann.
Einnig var brotizt inn í vöru-
geymslu Eimskip í Borgartúni,
farið niður um þakglugga og
klöngrazt á. bitum úr feikna hæð
niður á gólfið.
Fjórða innbrotið var gert í
vöruskemmu Verzlunarsambands
ins í Borgartúni, brotin rúða og
farið inn, en ekki er vitað hvort
þýfið var nokkuð eða ekkert.
Nazistar
(Framhald af 12. síðu).
samkomu úti í skógi. Söng söfn-
uður þessi nazistasöngva úr sér-
stakri söngbók. Einnig fóru flokfc
iar 1 hópgöngur undir hakafeross
um í Mila.no, Melbourne í Ástra-
líu, New York, Parma og fveítm
brezkum borgum. í Milano bárust
hótanir um að sprengja upp bæna
hús Gyðinga þar. Wagner hotsgar-
stjóri í New York segiet muni
beita öllum ráðum til að fcreða
jþessa tilburði uazista niður.
Albert Camus
hann þátt í andspyrnuhreyfing-
unni og skrifaði í leyniblaðið
Cambat, en það var gert að dag-
blaði í stríðslofc. Varð hann þá rit
sitjóri þess og leiðarahöfundur.
'I bókum sínum lýsir Camus oft
hihum óútskýranlegu þjáningum
mannanna í 'fáranliegum heimi,
en hann tapaði ekki þrátt fyrir
það trúnni á manninn og hélt uppi
baráttu fyrir réttlæti og hetju-
skap, sem verðmætum í sjáifu sér.
Alber Camus var næst yngstur
þeirra rithöfunda, sem hlotið
hafa Nóbelsverðlaunin.
Lán til byggingasjóÖs
Framhaid af 1. síðu.
Framsóknairmenn svo tillögu um
tekjuöflun handa sjóðnum, svo að
hægt yrði að bæta úr þörfum
þeirra húshyggjenda, er verst
væru staddir, og skyldi viss hluti
'hennar koma til úthlutunar fyrir
áramót. Þegar tillagan fé'kkst ekki
'tekin á dagskrá, gérði Þórarinn
Þórarinsson fyrirspurn um málið
utan dagskrár og gaf Emil Jóns-
son, félagsmálaráðherra, þá loðin
loforð um aðgerðiir í þessum efn-
um.
Óhætt er að fuHyrða, að þessi
'barátta Framsóiknarmanna hefur
átt sirm drjúga þátt 1 því að ífcnýja
stj órnina til að taka umrætt taráða-
'birgðatón- Sést þar glöggt, að já-
kvæð stjórnarandstaða getur áorik-
að mörgu til bóta. Mikhi meira
þarf þó að gera, ef vel á að vera.
Því munu Framsóknarmenn halda
þessari haráttu áfram og fcnýja
stjómina til enzi stærri og raun-
hæfari aðgerða.
LeiSrétting:
í grein Péturs Eggerz um bók
j Jóns Kraibbe „Frá Hafnarstjórn
til lýðveldis“, varð slæmt línu-
brengl á einum stað. Rétt er máls
greinin svo:
En þá minntist ég þess, að
Kriibbefjölskyldan cr að megin-
reglu á móti léttlyndi og geð-
sveiflum og á móti þeim sem
skapa geðsvciflur. Ég neitaði mér
því um þann munað að svífa upp
í háloftin á vængjum tilfinning-
anna, og hélt áfram að vera jarð-
Þundinn. Hlýddi kalli skyldunnar
og byrjaði að æfa með Sigurði á
nýjan leik — einn, tveir, þrfri.
Einn, tveir, þrír.
Þá var prentvilia í greininni.
Stóð: .. . kveða á dönsku . . ., en
á að vera: . .. .kveða að á dönsku.
Hlutaðeigendur eru beðnir vel-
virðingar á þessu.
GóS kirkjtisókn
Síðasitliðið aðfangadaigskvöld var
messað í fyrsta sinn í safnaðar-
heimili Langholtssóknar við Sól-
heima. Guðsþjóinustugestir voru
400 talsins, og urðu þó margi'r
frá að hverfa, þar sem þeir kom
ust ekki inn. Þar var einnig mess
að alla helgidagana, og voru þær
messur mjög v-el sóittar.
Óvenjumikið var að gera hjá
prestum nú um jóli'n, einkum
voru hjónavígslur fleiri en verið
hefur almannt á jólum.
Ljóðakvöld í Mela-
skóla á þrettánda
Nýmæli um tónlistarflutning hérlendis
Fitjað verður upp á nýmæli
í tónlistaríJutningi hérlendis,
er efnt verður til „ljóða-
k.völds“ á þrettándanum í
Melaskólanum í Reykjavík.
Slíkur hljóm'listarflu'tningur bygg
ist á því að koma áheyrendum og
flytjendum i nánari og lífrænni
j snertingu hvora við aðra, ef svo
' má að orði kveða. LjóðafevQld þetta
verffur í samkomusainu'm j Mela-
skólianum og verða flytjendur ekki
uppi á senu heldur á gólfinu fyrir
miðju og áheyrendur umhverfis í
hring. Kertaljós munu loga til að
auka ,stemni;nguna“ og fluttair
verða skýringar með hverju verki.
Flytjendumir
Það eru þau Ragnar Björnsson,
hijómsveitarstjóri, Sigurður Björns
son söngvari og .söngikonurnar Sig-
urveig Hjaltested og Snætojörg
Snæbjarnar, sem gangast fyrir
þessu ijóða'kvöldi. Ragnar mun.
annast undirleife en hann hefur
stjórnað æfingum söngfólfesins.
Snæhjörg mun syngjia fjögur lög.
Tvö eftir Richard Strauss og tvö
•eftir Brahms- Sigurveig syngur
1 j óðaflokkinn „Barn.ah'erhergið‘<
eftir Musorwsfei, sem aldrei hefur
verið fluttur hér áður. Sigurður
Björnsson isyngur ljóðaflokk eftir
Schumann.
Tónleikar þessir hefjast tol. 9 og
verða aðgön.gumiðar seldir við inn
ganginn. Aðeins um 150 roanns
munu 'komast í isalinn. Hljóm'leikar
þessir verða ekki endurtefenir, því
að söngfólkið fer uta.n á föstudag
'til náms í Þýzkalandi-
Heraaðareinræði
íLaos
NTB—Vientiane, 4. jan. —
ITerinn í Laos hefur tekið öll
völd í sínar hendur og hótar
öllum andstæðingum hörðu.
Gefnar hafa verið út 11 itil-
skipanir, sem allar eru undirrifað
ar af Novasan, sem var varnar-
málaráðherra í stjórn Sananikon
es forsæti'sráðherra, en hann fór
frá, er konunigur og hægri öfl
landsins neituðu honum leyfi itál
að kveðja saman þing iandsins
til umræðna.
Tryggið ykfeur
miða
Ennþá hef ég láitið undan ósk-
um kurmingja minna og gamaMa
samherja, að s'tjórna eiinni Fram
sóknarvisf. Hún verður annaC
kvöld í Framsóknarhúsinu. Vona
ég ag fá að sjá þar sem flesta
af igömtum félögum úr Framsóka
arvistunum s.l. aMaríjórðung. Ba
Átvínnurekendur töp-
uðu í stálverkfallinu
NTB—Washington, 4. jan.
Samkomuiag mun orðið í
stálverkfallinu í Bandaríkj-
unum. Enn hefur ekki verið
opinberlega tilkynnt hversu
samkomulagi atvinnurek-
enda og stáliðnaðarverka-
manna er háttað í einstökum
atriðum, en talið er, að
verkamenn hafi fengið kaup-
hækkun, sem nemur allt að
41 cent á klst. og komi hún
til framkvæmda á næstu 30
mánuðum.
Hlutabré'f í stáliðnaðinum stigu
þegar í verði í Wall Street. Verk-
fall stáliðnaðarmianna hófst 14.
júlí i fyrra og stóð til 7.nóvember,
en þá bei'tti Eisenhower_ forseti
Tafb-Hartley löguinum. Á þeim
tfma var talið, ag verkfallið hefði
'kositað þjóðina meira en 6 mill-
trygigið yklkur þá aðjgöingumiða
értó dagsins í dag. Mjög ieiðinlegt
væri að þnrfa að neitia ykkur um
aðgang, vegna rúmleysis, — yfck-
ur, sem kynnuð að vilja koma og
gleðjasit eilnu siiwii eim þá með
mór og hvert meS öðru á Fram-
sófcnarvisí. V.G.
jarða dollara í töpuðum þjóðar-
itekjum.
Atvinnurekendur létu sig
Verkfall þetta er eitt hið harð-
asta og lari'gvinnasta í 'sögu Banda
ríkjanna. f fynstu sögðust a'tvinnu
rékend'ur alls ekki geta veitt neina
kauphækkun, svo slæmt væri
ástandið í atvinnureksitrinum.
Treysu þeir nokk-uð á klofning í
samtökum stáiiðnaðarmanna, en,
sú von brást Eisenhower beitti
Taft-HarQey-1 ögunurn seint oig síð
armeir og kunnugt var að verka-
menn voru reiðubúnir að hefja
verkfallið að nýju, þegar tógaheim
ildin var úr gildi falln seinna í
vetur.
Eisenhower forseti mun þá hafa
falið Nilxon varaforseta að fjaila
um málið. Hafði hann sterka að-
stöðu, þar eð iðjuhöldarnir eru
flestir Republikanar. í raunmni
gat hann sagt: Annað hvort fall-
izt þi® á kröfur verkamanna eða.
þið fáið demokrata fyrir forscta
á eftir Eisenhower. Þeir gugnuðu
og á samninigafundi, sem stóð í
24 stundir genigu fulltrúar deilu
aðila frá samningsuppkasti, aem
talið er ag verði samþyklct og fel
ur í sér stórmikinn sigur fyiír
stáliðnaðarmenn. En það er Qfca
skrautfjöður f kosningahatt
ons.