Tíminn - 17.11.1960, Blaðsíða 7

7
TIMIN N, fimmtudaginn 17. nóvember 1960.
Framsóknarflokkurinn sigldi landhelgismálinu
í örugga höfn 1958 milli skers Sjálfstæðisflokksins
og Alþýðuflokksins og báru Alþýðubandalagsins
Eysteinn Jónsson kvaddi
sér hljóðs utan dagskrár í
Sameinuðu þingi í gær og
beindi fyrirspurn um land-
helgismálið til forsætisráð-
herra.
Minnti Eysteinn á fyrir-
spurn þá, sem hann hefði gert
daginn sem Alþingi var sett
um gang land-
helgismálsins,
og hvað hefði
gerzt í viðræð
unum við
Breta. Ólafur
Thors hafði þá
svarað því til,
að ekkert hefði
gerzt í málinu,
aðilar aðeins skýrt sjónarmið
sín. Jafnframt hefði for-
sætisráðherra lofað að haft
yrði samráð við Alþingi jafn
óðum og eitthvað gerðist í
málinu.
íslenzkar tillögur.
í brezkum blöðum hefur
þráfaldlega verið talað um ís
lenzkar tilögur í málinu, til-
boð, sem íslenzka ríkisstjórnin
hefur gert Bretum. Eysteinn
kvaðst af þessu vilja spyrja,
hvort ísl. ríkisstjórnin hefði
gert nokkrar tillögur, sem
hún myndi kalla lausn á deil-
unni við Breta? Og enn frem
ur: Hefur íslenzka rikisstjórn
in móttekiö einhverjar frá
Bretum í málinu og hvernig
hljóða þær tillögur?
Samráð við' Alþingi
Sagðist Eysteinn vilja
benda forsætisráðherra á
það, að það að eiga samráð
við Alþingi um málið, er að
láta það fylgjast með fram-
vindu málsins og bera undir
það þau erindi, sem send
yrðu Bretum. Það er ekki að
eiga samráð við Alþingi að
tilkynna þinginu um gang
málsins og niðurstöður, þeg-
ar úrslitaákvarðanir hafa ver
ið teknar.
Utanríkismálanefnd
Lofað hafi verið að skýra
utanríkismálanefnd frá því
sem gerðist í viðræðunum. —
Enginn fundur hefur v'erið
haldinn í utanríkismálanefnd
þrátt fyrir að viðræður hafi
staðið þetta lengi, og því borið
við að ekkert hafi gerzt í mál
inu. Eitthvað hlýtur þó að
hafa gerzt, einhver sjónarmiö
hlióta að hafa verið sett, fram
af íslands hálfu. um það get
ur mönnum ekki blandast hug
ur.
Sagðist Eysteinn þess vegna
fara þess á leit við forsætis-
ráðherra að liann gengist
fyrir því að nú fyrir eða
strax eftir helgina verði kall-
aður saman fundur í utan-
ríkismálanefnd og nefndinni
skýrt frá gangi málsins, öllu
því, sem á milli aðila hefur
farið í viðræðunum.
Loforðinu afneitað
Ólafur Thors forsæisráðh.
svaraði því til að engar tillög-
ur hafi verið gerðar af hvor-
ugum aðila. Sagði hann að við
ræðurnar hefðu leitt til þess,
að ríkisstjórn-
in vissi nú bet-
ur um hugar-
far Breta, en
ekki hefði dreg
ið til neinna
úrslita ennþá.
Eors.r.h. sagð
ist vilja leið-
rétta misskilning Eysteins
á ummælum sínum á þing-
setningardag, er hann lofaði
að hafa samráð við Alþingi
um málið. Sagðist hann að-
eins hafa lofað að hafa sam
ráð við Alþingi áður en til
endanlegra úrslita kæmi
Varðandi fund í utanríkis-
málanefnd kvaðst hann ekk-
ert vald eða umboð hafa til að
kveðja saman fund í nefnd-
inni, það væri á valdi utan-
rikisráðherra eða forseta S Þ.
Upplýsti hann þó að utanríkis
ráðherra væri andvígur því að
utanríkismálanefnd fjallaði
um málið, því að nauðsynlegt
væri að yfir því hvíldi algjör
leynd!!!!
Eysteinn Jónsson spurði for
sætisráðh. hvort áreiðanlegt
væri, að það væri slúður og
ósannindi. sem birzt hefðu í
brezkum blöðum um að á-
j kveðnar tillögur hefðu verið
I gerðar í málinu. Brezk blöð
i nefðu flutt fregnir af ákveðn
| um ísl. tillögum og haft bær
; fréttir eftir opinberum aðil-
j um i Bretlandi.
Orða’eikur til brigða
á ,''<!nrð>mi
Mlnnti Eysteinn á þær um
1*æður, sem farið hefðu fram
í efri deild undanfarna daga.
Við þær umræður hefur það
ekki farið leynt. að ríkis-
stjórnin sé staðráðlnn í að
bieypa brezka togaraflotan
>im inu í lanrtbelgina. ef hún
fær eittbvað í staðinn. Það
dvlst ení'ii'» ;>ð ráðberrarnir
befðii ekk« talað svo opin-
skátt um bug sinn ?ð þessu
leyti. ef rík.stj. hefði ekki seitt
sa.ma sjónarmið fram í við-
ræðunum við Breta. — Hvað
er þetta annað en tillaga um
samn>nga? — Að neita því
er ekkert annað en orðaleik-
ur til að geta svikið það lof-
orð. sem gefið hefur verið um
að haft verði samráð við Al-
þingi um málið.
Strax eftir að forsætisráðh.
gaf yfirlýsingu sína um að
haft yrði samráð við Al-
þingi, sagðist Eysteinn hafa
kvatt sér hljóðs og sagt, að
hann skildi þessa yfirlýsingu
forsætisráðh. sem afdráttar-
laust loforð um að Alþingi
fengi að fylgjast með málinu
og við það yrði ráðgast um við
brögð og stefnu í því. Forsætis
ráðh. gerði þá enga athuga-
semd við þann skilning minn,
sagði Eysteinn.
Hvað er að hafa samráð?
Það er ekki að hafa samráð
við Alþingi að tilkynna því,
þegar búið er að ganga frá
samningum og ríkisstjórnin er
búinn að binda flokksmenn
sína. — Það dylst engum að
tillögur hafa farið á vixl í við-
ræðunum við Breta, en ríkis-
stjórnin kýs að halda þeim
leyndum til að geta farið á bak
við Alþingi.
Þá benti Eysteinn forsætis-
ráðherra á það, að ekki gæti
það talizt þrekvirki af hon-
um þótt hann kæmi á fundi
i utanríkismálanefnd til að
skýra þar gang málsins. Ríkis
stjórnin getur tekið ákvörðun
um það, ef hún vill, og skiptir
ekki máli, hvort það verður
utanríkisráðh. eða ’ einhver
annar sem að formi til kallar
nefndina saman.
Ef forsætisráöh. vill ekkert
við utanríkisráðh. tala, þá
væri athugandi, hvort ekki
væri rétt að setja á fót sam-
starfsnefnd með aðild allra
þingflokka og hafa á þann
hátt samráð við Alþingi.
, Þessu laumuspili ríkisstjórn
arinnar í þessu lífshagsmuna
máli þjóðarinnar verður að
hætta og Alþingi gefin
skýrsla um það.
Ekki undanlátssamir!!
Ólafur Tliors sagði að brezk
blöð færu með slúður um til-
lögugerð ísl. ríkisstj. Það eru
fleiri blöð en Tíminn, sem
fara með slúðursögur. ítrek
aði forsætisráðh. að engin til
boð hefðu borizt eða hefðu ver
ið gerð. Sagði hann, að einn
i samninganefndarmanna ís-
lenzkur hefði orðað það við
sig, hvort ríkisstjórnin myndi
ekki vilja fallast á undanþág-
ur í 3 ár Bretum til handa
inn að 6 mílum Sagði forsætis
ráðherra að hans stjórn
myndi ekki vera eins undan-
látssöm við Breta, eins og
vinstri stjórnin hefði verið,
því hún hefði boðið Bretum
þessa kosti.
I
j Fáránlegur og ósvífinn
! samanburður
! Eysteinn Jónsson fékk leyfi
til að taka til máls að nýju
til að bera af sér sakir. Sagð-
íist hann vilja bera af sér þá
ásökun, sem hefðu falizt í
þeim orðum forsætisráðh. er
hann sagði að vinstri stjórn
in hefði verið undanlátssam-
ari við Breta en núverandi
ríkisstjórn.
Það væri fáránlegt að bera
saman aðgerðir vinstri stjórn
arinnar í landhelgismálinu
og vinnubrögð núverandi
ríkisstjórnar. Það væri viður
kennt af öllum að við höfum
sigrað í málinu. Bretar séu
þegar búnir að tapa. Allar
þjóðir hafa viðurkennt út-
færsluna í verki nema Bret-
ar. Útfærslan er því stað-
reynd og hefur heppnast vel.
Við þessar aðstæður tekur
ríkisstjórnin upp viðræður
við Breta og lýsir yfir að hún
hafi í huga að verðlauna þá
einu þjóð, sem sýnt hefur okk
ur ofbeldi.
Þetta er ekkert svipað því
sem gerðist 1958 og ósvífni að
bera slíkt saman. Þá var
reynt að fá fyrirfram, og áð-
ur en útfærslan var gerð,
formlega viðurkenningu
allra ■ Nató-þjóðanna fyrir
rétti okkar til einhliða á-
kvörðunar um 12 mílna fisk
veiðilögsögu. Gegn slíkri ský- j
Iausri yfirlýsingu Nato-þjóða j
: vorum við fáanlegir til að i
| sýna tilhliðrunarsemi við,
l framkvæmd útfærslunnar,
j þannig að hún tæki 3 ár á
! seinni sex milunum. Þá var
; verið að færa út landhelgina.
! Þá var landhelvislínan færð
i út um 8 mí?ur. Nú á að færa
j landhelgislínuna inn. —
j Minnka landhelgina. Samn-
j ingamakk ríkisstjórnarinnar
nú á ekkert skylt við það, sem
ríkisstjórn Hermanns Jónas
sonar gerði 1958, áður en út
færslan kom til framkvæmda
að reyna að afla viðurkenn
ingar ailra Nato-þjóða fyrir
rétti okkar til einhliða út-
færslu.
Ólafur Thors sagði að það
sem Eysteinn hefði sagt,
styngi í stúf við skoðanir Her
manns, sem eftir honum hefðu
verið bókaðar í utanríkismála
nefnd í sumar, er hann taldi
rétt að leita eftir vernd
Bandaríkjahers skv. varnar-
samningnum, vegna þess að
Bretar væru að færa sig upp
á skaftið. Hann hefði þá ekki
verið að tala um sigur og að
málið væri unnið.
Undansláttur býður meira
ofbeldi heim
Hermann Jónasson kvaddi
sér hljóðs og svaraði forsætis
ráðherra því að hann hefði
aldrei efast um og myndi
aldrei efast um að sérhver
undansláttur í málinu myndi
bjóða meira ofbeldi heim og
gera ástandið
verra. Þetta
hefði gerzt eft
ir að Bjarni
Ben. dómsmála
ráðh. hefði gef
ið landhelgis-
brjótunum upp
sakir í vor. Þá
færðu Bretar
sig upp á of-
beldisskaftið og þá lét hann
þessa skoðun uppi í utanríkis
málanefnd.
Hins vegar mætti telja að
forsætisráðherra mæti ann-
an vitnisburð en sinn meira,
þ.e. vitnisburð Bjarna Ben.,
en hann hefur í þeim umræð
um, sem staðið hafa undan-
farna daga, þráfaldlega tekið
það fram að við séum búnir
að sigra í landhelgismálinu.
Hann hefur fullyrt um sigur
okkar æ ofan í æ, enda þótt
hann hafi all undarlegar skoð
anir á því, hvernig með sigur
inn skuli fara.
Uppljóstranir?
Forsætisráðherra hafði sagt
að ljóstrað hefði verið upp á
Alþingi nú fyrir skömmu um
skeytið, sem sent var 18. maí
1958 þar sem látið .var í ljós
að hugsanlegt væri að íslend
ingar væru fáanlegir til til-
hliðrunarsemi um fram-
kvæmd útfærslunnar, ef fyrir
lægi áður viðurkenning allra
Nato-þjóða á einhliða rétti
okkar. Hér var ekki um neina
uppljóstrun að ræða. Þetta
skeyti hefur birzt í blöðum og
kosningapésum og verið marg
rætt á kosningafundum.
Framsóknarfl. sigldi milli
skers og báru með’ landhelgis
málið 1958 og kom því í höfn,
sem nú má teljast að fullu
örugg. Báran var Alþýðu-
bandalagið, sem ekki vildi
einu sinni fallast á viðtöl við
bandamenn okkar í Nato. —
Skerið var Alþýðuflokkurinn
og Sjálfstæðisfl., sem vildu
áframhaldandi viðræðuþóf
innan Nato, sem til einskis
annars hefði leitt en undan-
sláttar og frestun útfærsl-
unnar. Framsóknarfl. tókst
að koma málinu farsællega
gegn um þessi boðaföll og
brim.
Það sem gerðist 1958 er al-
gjörlega ósambærilegt því, að
taka upp samninga um fríð-
indi og undanslátt við þá einu
þjóð, sem barið hefur á okk-
ur. Bretum var ekki boðið eitt
eða neitt 1958. Þá var aðeins
leitað eftir viðurkenningu
ríkjasamtaka Nato, sem við
eigum aðild að, á rétti okkar
til einhliða útfærslu. Gegn
slíkri viðurkenningu gat kom
ið til mála að við sýndum
(Framhald á 2. síðuj.