Tíminn - 09.12.1960, Síða 9

9
I NN, föstudaginn 9. desember 1960.
☆
Eyjafjallasveit er nafn-
kennd fyrir sína sérkennilegu
fegurð og snörpu svipMbylji.
En fleira kemur til. sem heíd-
ur á lofti nafni þessa byggð-
arlags: Þat starfar einn af
okkar myndarlegu héraðsskól
um. Þar bjó Runólfur goði,
umsvifamikill fyrirliði heiðn-
innar í úrslitaátökum hennar
við hinn kristna sið á landi
hér. Þar gerist ein af vinsæl-
ustu sögum Jóns Trausta, sag-
an um yfirstéttarkonuna
Önnu frá Stóru-Borg. sem
þverbraut einstrengingsleg og
þröngsýn siðalögmál samtíðar
sinnar með því að leggja um-
komulausan smalapilt í sæng
hjá sér. Þar situr nú á friðar-
stóli sá íslenzkur kennimaður,
sem um árabil stóð einna mest
ur styrr um slíkra manna hér-
lendis og þótti beita vopnum
sínum betur miklu en almennt
gerðist. Og þar býr nú, —
því einhvers staðar verður að
setja punktinn, — álitlegur
hópur röskra bænda, sem vinn
ur ötullega að því að bæta
nýjum kapítula í sögu sveit-
arinnar með því að fegra
hana og bæta.
Fyrir nokkrum dögum fékk é
fest hendur á einum þvílíkum
„sagnameistara“ þaðan að austan,
Gissuri Gissurarsyni bónda í Sel-
koti.
„Þorri bænda leggur nú ekki
í neinar teljandi umbætur“
Rætt við Gissur Gissurarson bónda í
Selkoti undir Eyjafjöllum
— Hvað er að frétta af búskapn-
um hjá ykkur, Gissur?
— Það er nú í sjálfu sér ekki
n-ikið um hann að segja. Hjá okk-
ui- gerist ekki annað en það, sem
á sér stað í hverri sveit á íslandi.
Á undanförnurp. árum hefur mikið
verið unnið að jarðabótum undir
r'yjafjöllum. Skurðgrafa hefur ár-
ifga verið þar að verki þar til
nú í ár. Ræktunin á Skógasandi
hefur verið okkur Austur-Eyfell-
mgum mjög mikil lyftistöng.
Margir bændur hafa þegar ræktað
þar 7—8 ha og þar yfir. Eðlilegar
afieiðingar aukinnar ræktunar
hafa verið stækkandi bú. Og nú
er svo komið að heyin og búpen-
iíigurinn er víða að sprengja húsa-
kostinn utan af sér.
Ekki sama hver
ríkjum ræður
— Hafið þið nú getað haldið
ykkar uppbyggingarstarfi áfram
þet'ta ár eins og áður?
— Nei, því fer fjarri. En ís-
lenzkir bændur eru bjartsýnis-
n.enn. Elia hefði þeim. ekki tekizt
d'c framkvæma svo mikið sem þeir
hafa gert á tiltölulega fáum árum.
Og i bjartsýnni trú sinni á að úr
GISSUR GiSSURARSON
Nokkrar barnabækur
frá BOB á Akureyri
Þar á meíal tvær nýjar bækur eftir Armann
Kr. Einarssoín — áttunda Árnabókin
Bókaforlag Odds Björnsson-
ar á Akureyri gefur út nokkr-
ar barnabækur nú fyrir jólin
að venju Þar á meðal eru
tvær bækur eftir Ármann Kr.
Einarsson.
Önnur þeirra er ný Árnabók,
eða áttunda bókin í flokknum um
f.ugvétaævintýri þeirra Árna og
Rúnu í Hraunkoti. Þessar bækur
hafa oi'ðið mjög vinsælar meðal
barna og unglinga og hafa sumar
verið þýddar á norsku og dönsku.
Teikningar eru í bókinni eftir
lfalldór Pétursson.
Þá er einnig komin út önnur
barnabók eftir Áimann og heifir
Ævintýri í sveitinni og er ætluð
yngri börnum. Þetta er saga af
Möggu litlu úr Reykjavík. sem
fer til sumardvalar hjá frænd-
fólki í svertínni. Þetta er létt og
gumansöm saga, einnig með teikn
ingum eftir Halldór Péturssom,
l!kleg til þess að verða vinsæl eins
cg aðrar barnabækur Ármanns.
Strákablóð heitir drengjasaga,
sem BOB gefur út eftir Gest Han-
son, sem mun vera dulnefni Eftir
þann höfund hafa komið út tvær
barnabækur áður, Strákur á kú-
fkinnsskóm og Strákur í stríði.
Soguhetjur þessara bóka heita
Gáki og Gestur, og segir þess-
ari nýju bók frá nýjum ævintýr-
um þeirra bræðra. í bókinni eru
ÁRMANN KR. EilNARSSON
rokkrar teikningar eftir ónafn-
greindan bróður höfundar.
Valsauga heitir Indíánasaga, sem
BOB gefur út eftir Ulf Uller í
þýðingu Sigurðar Gunnarssonar.
Þetta cr saga af sléttum Ameríku,
þar sem góð vinátta tekst milli
\ alsauga og hvítra drengja, Kidda
og Jonna. Er saga þessi talin
meðal hinna beztu Indíánasagna
eg hefur náð miklum vinsældum
í Evrópu
rætist innan skamms, hafa sumir
haldið áfram framkvæmdasókn-
ii ni. Þeir hafa ekki viljað trúa
því, að í þjóðíélaginu réðu það
meinleg öfl, að þau brygðu fæti
fyrir þá, sem aðeins biðja um að
fá að byggja og nema landið. En
veruleikinn lætur ekki að sér
hæða. Framkvæmdir mega • heita
stöðvaðar. Þorri bænda leggur
ekki í neinar teljandi umbætur.
Þeir, sem komnir voru af stað
með eitt og annað þegar óstjóinin
tók við, reyna að basla því eitt-
hvað áleiðis þótt meir sé af knýj-
andi nauðsyn en mætti. Umbóta-
vilji bænda er samur og áður, en
þoir hafa rekið sig óþyrmilega á
það, að ekki er sama fyrir þá,
hvaða stjórnmálaflokkar ráða ríkj
vm í landinu. Frá þeim andar æði
misjöfnu' í garð bænda.
— Strítt talar þú, Gissur bóndi.
— Það má vera en er þó hvergi
ofmælt.
Hið eina góða við gosið
— Hvernig hafa fénaðarhöld
verið hjá ykkur að undanfömu?
— Þau mega heita ágæt. ís-
lenzkir bændur eru almennt farnir
! að skilja, að undirstöðuatriði menn
j irgarbúskapar er að hafa jafnan
;r.ægjanlegt og gott fóður. Dilkar
hafa yfirleitt þyngzt hjá okkur ár
; frá ári og kemur margt til. Við
höfum nú sauðfé af Vestfjarða-
1 stofni og hefur það reynzt vel.
Fn mestu hefur valdið um vax-
andi afurðir af sauðfénu bætt
meðferð þess og aukin ræktun.
Hefur starfsemi fjáiræktarfélags-
ins okkar ekki hvað sízt oröið til
þess að glæða skilning manna í
| þessum efnum. Eiga forráðamenn
j félagsins þaxkir skilið fyrir mikið
jeg óeigingjarnt starf í þágu þess.
i I ormaður er nú Árni Jónasson frá
Grænavatni og með honum í stjórn
þeir Sigurjón Sigurgeirsson Hlíð,
og Sveinn Jónsson Skarðshlíð.
Ar.nars hefur mjólkurframleiðslan
reynzt okkur Eyfellingum drýgst
tekjulind á undanförnum árum
ems og öðrum sunnlenzkum bænd
um, allflestum a. m. k.
— Ég er nú úr góðkunnu eða
íliræmdu hrossahéraði, Gissur,
eftrr því hvernig menn vilja á
I það líta, og því langar mig til
þess að forvitnast um hrossaeign
| ykkar.
— Mig grunar nú að við séum
ekki svo mjög ósammála um ýmsa
hluti, en ef þú ert fylgjandi mik-
iili hrossaeign bænda þá erum við
þar á öndverðum meiði. Hrossum
fer fækkandi hjá okkur og gildir
emu. Einkum fækkaði þeim upp
úr Heklugosinu 1947 og má því
segja, að gosið hafi ekki að öllu
leyti orðið til bölvunar.
Og úr því að við erum að ræða
i.m búskapinn þá má geta þess,
ad á s.l. ári gekkst búnaðarfélag
hreppsins fyrir þvi. að koma upp
riðgerðaverkstæði fyrir landbún-
aöarvélar. Veitir því forstöðu ung-
ur efnispiltur þarna að heiman.
Er þetta hin þarfasta stofnun því
dýrt er — alla vega — að þurfa
að senda dráttarvélar eða önnur
tæki um langan veg til viðgerðar
ef þau bila t.d. um hásláttinn.
Fjárveitingin þarf
að hækka
— Þið farið ekki varhluta af
áreitni vatnsfalla þar undir Eyja-
fjöllum, ef mig minnir rétt.
— Þar misminnir þig ekkert.
Að undanförnu hefur ríkið árlega
lagt fram fé til fyrirhleðslu á
Svarðbælisá, Kaldaklifsá og Laug-
aiá, en þær hafa um langa hríð
gert mikinn usla á nytjalöndum.
Nú er hinsvegar svo komið, að
fjárveitingin er alls ófullnægj-
áhdi vegna þess hve vélavinna er
öli orðin dýr og gætir þó verk-
stjórinn áreiðanlega fyllstu hag-
sýni. Við erum þakklátir fjárveit-
ir.ganefnd Alþingis fyrir stuðning
hennar við þessar landvarnir byggð
arlagsins, en hins vegar verður
citki hjá því komizt, að benda á
n.-juðsyn þess, að fjárframlagið sé
hækkað.
Þá er vert að geta þess, að nauð
synlegt er að ný brú sé byggð á
Skógá. Þar er nú brú. sem vegna
þrengsla og ellihrörnunar torveld-
ar það mjög að bændur geti kom-
izt með vélar til þess að nytja
land sitt á Skógasandi, auk þess
'sem eitt býli, Drangshlíðardalur,
, ei einangrað vegna vatna á með-
j an ekki kemur ný brú.
Skólamál í góðu horfi
— Þið eruð búnir að koma skóla
málum ykkar vel fyrir?
— Já, við höfum náttúrlega okk
3‘' góða Skógaskóla og öllum Ey-
í fellingum þykir vænt um hann.
E’- óhætt að fullyiða að skólinn
nýtur vaxandi álits héraðsbúa,-
enda er þar valirin maður í hverju
rúmi hvað stjórn, kennslukrafta
cg annað starfslið áhrærir. Þar
eru nú 118 nemendur og skólinn
fullsetinn. — Eg vil biðja þig að
geta þess, að skólinn fékk mjög
ánægjulega heimsókn í vetur þar
sem var karlakórinn Fósfbræður.
Þeir sungu þar fyrir fullu húsi
við almenna hrifningu og enginn
maður fékk að greiða aðgangs-
eyri. Það lítur út fyrir að það séu
hugsjónamenn, þeir Fóstbræður.
Skólinn hefur einnig fengið heim-
sóknir í vetur frá hljómlistar-
mönnum o. fl. og eru allar slíkar
h.eimsóknir mikils virði fyrir skól- .
ann og aðra þá, er þeirra njóta.
Hafi þeir þökk fyrir komuna hér
í sveit
— Á fyrra ári var tekið hér í
r.ofkun nýtt barnaskólahús og er
það staðsett í Ytri-Skógum. Börn-
unum er ekið í skólann. Er það
rr.ikil umbót frá farkennslunni.
Skólastjóri er Sigurður Guðmunds
son. Fær hann almannalof. Kona
hans er lærð hjúkrunarkona og
ekki er það lakara.
Salt jarðar
— Félagslífið?
— Þegar minnzt er á félagslít
þa er það sízt mér að skapi að
gieyma kvenfólkinu. Konurnar eru
r.ú salt jaiðar í öllu félagslífi,
hvort sem félagsskapurinn stendur
saman af tveimur manneskjum
eða fleiri. Og hjá okkur starfar
gott og gróskumikið kvenfélag.
Það er nú að æfa leikrit, sem það
(Framhald á 13 síðu >
islandssaga í myndum
Ríkisútgáfa námsbóka hefur ný-
lega gefið út nýstárlega kennslu-
bók, er nefnist Sagan okkar —
Myndir og frásagnir úr fslands-
súgu. — Vilbergur Júlíusson skóla
stjóri sá um efnisval. Bjami Jóns-
son listmálari teiknaði myndir og
l tfleti, sem eru í fimm mismun-
andi litum. Texta samdi Ólafur Þ.
Kristjánsson skólastjóri. — Bók-
ir. er 80 bis. í stóru broti og í
marglitri kápu. — Prentsmiðja
Hafnarfjarðar annaðist setningu,
er Li'tbrá h.f. prentaði.
Hér er ekki um að ræða venju-
lega kennslubók í íslandssögu,
enda er þar aðeins stiklað á nokkr
vm höfuðatriðum sögunnar Öðr-
um þræði er bókin atvinnusaga,
þar sem með myndum og stuttri
frásögn er getið um störf, tæki
og tækni og komið víða við. Þess-
um merka þætti þjóðarsögunnar
er í bókinni gerð meiri skil, en
y'irleitt hefur verið gert í kennslu
bókum.
„Sagan okkar“ er fyrst og fremst
n yndabók, texti mjög stuttur, þar
sem með nokkrum orðum er skýrt
elni myndarinnar. Hins vegar
gefa margar myndirnar, sem eru
um 215, tilefni til ótal spurninga
nemandans og gefa kennaranum
tækifæri til frásagnar og fræðslu
um þjóðlíf og sögu.
Það er líka höfuðtilgangurinn
með útgáfu bókarinnar, að hún
verði notuð til að auðvelda átt-
l.agafræðikennslu i sögu, einkum
; 9 ára bekkjum barnaskólanna.
— Mörgum foreldrum mun líka
þykja hentugt að fá bókina til
heimanotkunar fyrir börn sín. —
Bokinni er ætlað að vekja áhuga
cg, forvitni nemandans og veita
honum fræðslu, sem væri heppi-
legur grundvöllur að hinu kerfis-
bundna sögunámi, þegar það hefst
i 10 ára bekkjum skólanna Ekki
er því ætlazt til, að notkun þess-
arar bókar miðist við kennslu til
prófs, heldur sem allra friálsast
nám.
Útgáfa bókarinnar er kostuð af
Skólavörubúð ríkisútgáíunnar.
F.ún verður því ekki meðal hinna
festu ókeypis bóka, er útgáfan
lætur til nemenda við skyldunám.