Tíminn - 10.12.1960, Síða 7

TÍMINN, föstudaginn 9. desembér 1960.
IMC
Skipta verður um stjdrnarstefnu tafar-
laust til að forða bráðum bjdðarvoða
Frumvarp ríkisstjórnarinn-
ar um framlengingu á við-
aukasöluskattinum á innflutn-
ing, sem skellt var á í vor og
átti aðeins að vera til bráða-
birgða og falla niður um ára-
mót, var til 1. umræðu i efri
deild í gær, Eins og kunnugt
er höfðu marg oft verið gefin
um það hátíðleg loforð að
þessi skattur skyldi falla niður
nú um áramót. Var það mörg-
um nokkurt vonarljós í svart-
nætti viðreisnarinnar. en þessi
skattur nemur um 1000.00 kr.
á hvert mannsbarn í landinu.
GurWar Thorod^sen fjár
málaráðherra
fylgdi frumv-
úr hlaði með
örfáum orð-
um og sagði
að þessa
skattur væri
framlengdux
svo að ekki
þyrfti að
leggja nýja
skatta á þjóðina!
Atvinnuleysi og eignamissir vofir yfir almenningi
,i j. Frá umræ'Öum um framlengíngu viðaukasölu-
I landmu skattsins í efri deiid í gær

Vítahringur
Björn Jó^sson kvaddi sér
næstur hljóðs. Rakti hann
sögu þessa „óhreina barns“
stiórnarflokkanna og með hve
furöulegum hætti það hefði
komið undir. Lögfesting þessa
skatts hefði verið rökstudd
^eð því að þar sem hinn al-
r'-enni 3% söluskattur á smá
snlu gilti aðeins um % hluta
þessa árs væri nauösynlegt
að bæta upp það ,.tap“ á þessu
ári með þessum skatti, en svo
félli hann að sjálfsögðu niður
á næsta ári, þvi þá myndi al-
menni 3% söluskatturinn
gilda allt árið. Það kemur
stjómarandstæöingum reynd
ar ekki á óvart, að þessi skatt
ur skuli framliengdur, beir
höfðu sagt að það væri fyrir-
fram ákveðið að svíkja lof
orðin um að afnema hann. —
Þá minnti
Björn á tví-
skinnunginn í
fari þingm. A1
þýðuflokksins
í þessu n^áli,
en sumir þeirra
m. a. Eggert
G. Þorsteinss.
standa að á-
áskorunum ut
lyktunum og
an þings að afnema þennan
skatt m.a. í Alþýðusambands I
stjóm og á fundum i Alþýðu-
flokksfélagi Rvíkur, en snúa
sér síðan beint að því að lög-
festa þennan sama skatt á
þingi. Bjöm sagði að efna-
hagslífið væri nú komið í
vítahring, sem sífellt þrengd
ist, kallaði á meiri skattpín-
ingu og versnandi lífskjör.
Alþýðan í landinu mun reyna
að rjúfa þennan vítahring
samdráttarins, þar sem minnk
andi kaupgeta almennings
kallar á meiri skattpíningu
og öfugt.
1000.00 kr vonbrigði
Næstur tók til máls Ólafur
Jóhannes'son. Sagði hann að
draga hefði mátt töluvert úr
kjaraskerðingunni, ef staðið
yrði við gefin fyrirheit um
niðurlagningu
þessa skatts.
Þessi innflutn
ingssöluskatts-
auki skall yfir
eins og reiðar-
slag á sl. vetri.
í hvítu bók-
inni Viðreisn,
sem ríkisstjórn
in lét dreif a
um landið var
ekki vikið að því einu einasta
orði að innflutningsöluskatt
ur skyldi hækka, heldur þvert
á móti sagt að hann rr>ndi
ekki gera þaö. í greinargerð
efnahagsmálafrumv. var einn
ig tekið fram að innflutnings
söluskattur skyldi ekki hækka.
Svo kom slysið. Það höfðu
milljónir gleymst í viðreisn-
arútreikningnum. Þá var grip
ið til þess ráðs að hækka inn
flutningssöluskattinn um 8,8
%. Það var þó ekki gert með
því að breyta lögum um inn-
flutningssöluskatt heldur var
honum skotið inn sem bráða
birgðaákvæði og skýrt tekið
fram að hann skyldi aðeins
gilda fram að áramótum.
7 greinargerð með hinum
almenv-a 3% söluskatti var
þessi viðaukaskattur skýrð
ur á þann veg, að þar sem
hinn almenni söluskattur
gilti aðeins % hluta ársins
1960, væri nrxuðsynlegt að
leggfa hann á til að vega
þar v.pp á móti. tapi sölu-
skattsins á þriðjungi ársins■
Hann myndi svo falla niður
að ári þar sem hans yrði
ekki lengur þörf, því hinn
amenni söluskattur gilti þá
allt árið. Einnig munu aðrar
ástœður hafa verið tilgreind
ar, en lögð var á það megin
áherzlœ að hann skyldi að-
eins vera til bráðabirgöa.
Málgögn stjórnarflokkanna
spöruðu ekki yfirlýsingar um
að innflutningssöluskattur-
inn myndi alls ekki verða
framlengdur. — Enda þótt
þessi framlenginfí komi ekki
stjórnarandstöðunni á óvart
þá verður hún án efa stuðn
ingsmönnum stjórnarflokk
anna mikil vonbrig&i, þeim
sem’ hafa trúað á loforðin,
en þessi skœttauki er ekkert
smárœði, nemur 1000,00 kr.
á livert mannsbarn í land-
ftanglátasta skattformið
Þá er og á það að líta að
söluskattur er ranglátt skatt
form, hann leg?'-* á allar nauð
synjar og þy; á þá sem
stærsta hafa fjölskyldu. Þá
er skatturinn erfiður í inn-
heimtu og kemur aldrei allur
til skila í ríkiskassjóð, þótt
hann sé þrautheimtur af al-
menningi. Rakti Ólafur síðan
ummæli þeirra Haraldar
Guðmundssonar, þáv. form.
Alþfl., og Gylfa Þ. Gíslasonar,
núverandi viðskiptamálaráð-
herra á Alþingi 1953, er þeir
fordæmdu söluskattsformið
manna harðast, skatturinn
væri ranglátur gagnvart al-
menningi og óskynsamlegur
gagpvart þj óðfélaginu. Þá tók
Gylfi Þ. jafnvel enn dýpra í
árinni en Haraldur Guðm.son,
sem þó hefur lýst þessu skatt
formi manna bezt og óvægileg
ast. Einkum benti Gylfi Þ.
Gíslason rækilega á það hve
auðvelt væri að svíkja undan
söluskatti — miklu auðveld-
ara en tekjuskatti.
Umskiptingurinn
Alþýðuflokkurinn virðlst
reyndar hafa skipt gjörsam-
lega um skoðun á öllum svið
um. Þær leiðir, sem núverandi
ríkisstjórn hefur farið, ganga
alveg í berhögg við það, sem
Alþfl. vildi áður gera. Minnir
það á þjóðsöguna um umskipt
inginn. — Stundum munu þó
umskiptingar hafa breytzt til
hins betra ef þeim var veitt
nokkur ráðning
Þá rœddi Olafur um lof-
orð stjórnarflokkanna um
að fara leiáina til bœttra
lífskjara og brigðin á þeim
loforðum, sem mja. birtust
i þessu frv. Afleiðing þeirr-
ar stefnux sem ríkvsstjórnin
hefur framkvœmt blasa nú
hvarvetna við. Alls staðar
hefur dregið úr framkvœmd
um til sjávar og sveita og
stöðvun vofir yfir. Stefna
ríkisstjórnarinnar er að
leiða til kreppu á þessu
landi og atvinnuleysið er á
nœsta leyti, en ekkert böl
er verra en það. Það verður
tafarlaust að skipta um
.stjórnarstefnu til að forða
þjóðarvoða, því að atvinnu
leysi og eignamissir almenn
ings vofir yfir.
Páll Þorsteinsson kvaddi sér
næstur hljóðs. Rakti hann
setningu „viðreisnarlaganna"
og hvernig við
aukasöluskatt-
urinn skauzt
þar inn á milli
laga. Minnti
hann á rök-
semdina, sem
færð hafði ver-
ið fyrir lögfest
ingu viðauka-
söluskattsins á
innflutningi. Sú röksemd væri
ekki fyrir hendi núna. Rakti
hann loforð stjórnarflokk-
anna og fyrirheitin úr hvítu
bókinni „Viðreisn", sem
dreift hefði verið um landið
undir skjaldamerki íslenzka
lýðveldisins. Lofað hefði ver
ið að koma atvinnuvegunum
á traustan grundvöll og
tryggja atvinnuöryggi m. a.
Nú blasa við efndirnar á þess
um loforðum. Atvinnuvegirn-
ir komnir á vonarvöl og at-
vinnuleysi fyrir dyrum.

Hefði átt að falla brott
Minnti Páll á fyrri skoðan-
ir Alþýðuflokksins á söluskatt
inum. Hann hefði talið sölu-
skattinn ranglátasta skatt-
formið, sem harðast kæmi nið
ur á þeim, sem minnst væru
j burðugir og gætu því sízt
| staðið undir greiðslu á opin-
• berum gjöldum. Sagði Páll að
! það væri reyndar ekki nýtt
j af nálinni að innheimtur
! væri söluskattur af þjóðinni,
en sá söluskattur h^fði verið
innheimtur til að standa und
ir styrkjum til atvinnuveg-
! anna. 1956 hefði söluskattur-
inn numið 120 millj., 1957-110,
1958-115, 1959-151,4. 1960 nam
skatturinn 381 millj. plús 56
millj. í jöfnunarsjóð eða sam
tals 437 milljónum. En á næsta
ári á söluskatturinn að nema
samtals 509 milljónum kr.
Með gengisbreytingunni tók
þjóðin á sig verðhækkanir,
sem námu því, sem lagt hafði
verið á í söluskatti vegna at-
vinnuveganna. Eftir að að-
staða útflutningsatvinnuveg-
anna hafði verið rétt með
gengisfallinu hefði því átt að
vera rökrétt að strika hann
út úr dæminu.
Hvers vegna?
En hvers vegna er þetta
frumv. borið fram nú til
framlengingar á bráðabirgða
söluskattinum, þegar for-
sendurnar, sem bornar voru
fyrir lögfestingu hans eru
brott fallnœr? hver eru hin
nýju viðhorf sem hafa skap
ast og hverjar eru orsakir
þeirra?
Þvi er borið við að það eigi
að vega á móti minnkandi
tollatekjum ríkissjóðs. Svo
mikill verður samdrátturinn
að mati f j ármálaráðherra
sjálfs, að skattur, sem ætti að
gefa 280 milljónir miðað við
tekjur af honum á þessu ári
gefur ekki nema 185 milj á
næsta ári. Það er einróma álit
stéttanna í landinu og al-
mennings að kjaraskerðingin
hafi orðið örar en nokkurn ór
aði fyrir og sé að verða með
öllu óviðunandi.
Ljósið sem hvarf
Þetta bráðabirgðaákvœði
um skattheimtuna, sem úr
gildi átti að falla nú um ára
mótin var örlítið Ijós í
myrkri efnahagsráðstafan-
anna, það var dauf týra,
sem til var mœnt vonaraug
um. En jafnvel þetta daufa
Ijós mun verða: Ijósið, sem
hvarf.
Hef engu lofað
Gunnar Thoroddsen sagði
að vinstri stjórnin hefði
lagt á þungar álögur. Hér er
ekki verið að leggja á nýjar
álögur, sagði fjárm.ráðiherr
ann, heldur aðeins verið að
framlengja tekjustofn. Sagði
’fðherrann að hann hefði
aldrei lofað því, að skattur-
inn myndi falla niður um
þessi áramót, og þótt Mbl.
kynni að 'hafa gefið loforð
um það, þá gæti hann enga
ábyrgð tekið á því, sem Morg
unblaðið segði, hann væri
ekki ritstjóri eða ábyrgðar-
maður þess.
V