Tíminn - 22.03.1961, Blaðsíða 8

8
TIMINN, miðyikudagmn 22. marz 1961,
.W.VVAV.V.V.V.V.V.V.V
í
Lárus Jónsson:
Það er kunnara en frá
þurfi að segja að ódýrast
fóður gefst búfénaði okkar
að sumrinu, þegar mikill
hluti þess gengur sjálfala
um afréttarlönd. Því er á-
ríðandi að nýta framleiðslu
getu búfjárins til hins ýtr
asta þennan tíma. Þetta
er gert eftir efnum og á-
sæðum i sauöfj árræktinni.
Þetta er engan veginn eins
áberandi í mjólkurfram-
leiðslunni, þó kann að vera
til á stöku stað, þar sem
örðugt er um mjólkurflutn
inga að vetri til, að til þess
er hyllst að hámark nytar
falli á sumarmánuðina.
Hvað um það, augu bænda
opnast allt meir fyrir því
að mikils er um vert að
búa sem bezt að kúnum
yfir sumartímann.
Erlendis hefur þetta ver
ið gert þannig að beitiland
inu er skipt í hólf, mörg
eða fá, smá eða stór, og
þau beitt til skiptis. Svíar
hallast mest að smáhólfum
svo að kúnum er aðeins
beitt einn sólarhring í einu
Landbúnaðarmál
Myndln sýnlr hólfaskiptingu í til-
rauninnl áriS 1954. Lltlu ferhyrn-
ingarnir merktir smáum bókstöf-
stöfum, tákna uppskerubúrin.
júlí. Þriðjungi hafði verið
dreift í endaðan maí en af-
gangi í byrjun ágúst. Auk
þess var reynt að tvískipta
áburðinum og bera á til
helminga í tvö fyrri skipt
in, sem dreift var. Áburð-
arskammtar voru hinir
sömu og árið á undan eða
100 — 150 — 200 og 200 kg.
N tvískipt. Nú varð nýting
bezt við stærsta skammt,
þ.e. 200 kg. N þrískipt. Þar
nýttust 73.8% af fundinni
heildaruppskeru.
Einnig varð kostnaður
við beitina svipaður í báð
um tilfellum, en þar var
mikill munur milli ára.
Árið 1956 var athugað
hvort næturhýsing liefði
áhrif á nyt kúnna, hvort
hagkvæmt væri að gefa
kúm kolvetnakjarnfóður
með beit þegar beitargras-
ið er mjög auðugt af hrá-
eggjahvítu. Auk þessa var
rannsakað, hversu vel væri
hægt að nýta grasið í beiti
landinu með slætti og beit.
Nú voru öll hólf jafnstór
0.4 ha að flatarmáli. Áburð
Beitartilraunir
í á hvert hólf, að því búnu
er hólfið slóðadregið, slegn
■; ir toppar, sem kýmar hafa
I; leift, borið á og ef þannig
!; háttar er vökvaö, síðan fær
!; hólfið að hvíla sig, grasið
;I að spretta, í um það bil
\ þrjár vikur. Þannig telja
■; þeir beitargrasið nýtast
í; bezt og þannig geta þeir
1» séð kúnum fyrir nægu
;■ graol á svipuðu þroskastigi
allt sumarlð.
Eins' og áður er sagt hafa
í; augu íslenzkra bænda mjög
!; tekið að opnast fyrir þessu.
;■ Mjög var því tímabært að
;! út kom hjá Atvinnudeild
;í Háskólans, Búnaðardeild,
■; fyrir skömmu skýrsla, sem
í; hlotið hefur númerið 14 í
I; A-flokki, sem fjallar um
í tilraunir gerðar að Laug-
\ ardælum í Ámessýslu með
■; nýtingu ræktaðs beitilands
!; handa mjólkurkúm. Tilraun
I; irnar voru framkvæmdar
J; árin 1954—1957. Tilrauna-
ráð búfjárræktar skipu-
lagði tilraunimar í sam?
■; ráði við þá Kristih Jónsson
í; og Hjalta Gestsson héraðs
!; ráðunáuta. Kristinn sá um
í daglega framkvæmd til-
;! raunanna. Höfundar skýrsl
■; unnar eru Kristinn Jóns-
I; son og Stefán Aðalsteins-
son. Tllraunaráð búfjár-
;■ ræktar bar kostnað af til-
í raununum.
■:
;■ Arin 1954 og ’55 var at-
■; hugað hvort myndi betur
í; henta að hólfa landið mik
I; ið eða lítið sundur. Stærri
í hólfin voru 1 ha en þau
£ minni 0.25 ha. 10 kýr voru
;í í hvorum flokki og var að
í; sjálfsögðu beitt jafnlengi
I; á hvém ha í hvorum flokki.
J; Til þess að gera málið
;! flóknara og fá meiri upp-
;í lýsingar þá voru mismun-
■; andi ábjirðaraðferðir einn
ig bornar saman. Var þar
um mismunandi magn að
ræða af köfnunarefni og
mismunandi skiptingu á
því.
Niðurstaða þessara til-
rauna varð sú, að hvorugt
árið varð raunhæfur mun-
ur á beitaraðferðum, þ. e.
einu virtist gilda hvort
hólfað var stórt eða smátt.
Nýing grassins varð svipuð
í báðum tilfellum.
Hins vegar gáfu mismun
andi áburðaraðferðir mis-
munandi árangur. — Árið
1954 var áburðinum jafnt
skipt í þrjá hluta hverjum
þriggja skammta alls 100
kg., 150 kg. og 200 kg. N á
ha. Lægsti skammturinn
gaf bezta nýtingu, en
minnsta uppskeru.
Að sjálfsögðu vár mis-
munur á eggjahvítu og
öðru efnainnihaldi grass-
ins eftir áburði og sláttu
tíma talsverður. Hér verð-
ur það ekki rakið.
Árið 1955 var áburðín-
um svo skipt að hartnær
helmingi köfnunarefnis-
ins var dreift um miðjan
ur var hér jafnmikill alls %
staðar en tvær aðfer^ir (tví !;
skipt og þrískipt) votu við I;
hafðar um köfnunarefni. J;
24 kúm var skipt í 3 £
jafna flokka. Einn var úti ;í
allan sólarhringinn milli ■;
mjalta, öðrum var beitt 8 í;
og hálfa klst, en hafður I;
inni á nóttinni. Kúm þess- ;■
ara flokka var gefin fóður- ;í
blanda, 2 kg á dag að með
altali fyrstu vikuna, síðan ■;
fengu þær ekki kjamafóð- í;
ur. í þriðja flokknum voru I;
kýmar úti allan sólarhring í
inn og fengu kjarnafóður £
með beitinni, vaxandi með \
vaxandi nyt. Var það sæt- í;
mais. I;
Þar sem áburði var tví- :■
skipt varð uppskera minni
en nýttist betur en þar sem
áburði var þrískipt. Rúm- ;■
lega 50% ag nýttri upp- £
skeru voru nýtt til slægna. ;í
Munur á nythæð reyndist ■;
ekki raunhæfur, þó urðu í;
kýr fyrsta flokksins hæst- í;
ar að meðaltali. Dýrast varð £
fóðrið reiknað per kg mjólk £
(Framhald á 13 sfr*u. ■ "í

Myndin sýnir tilhögun beitar árið 1954. Dökku fletirnir sýna hvaða
daga hver skák, sem sést á hlnni myndinni, hefur verið beitt eða
slegið (sl). Myndin er sýnd sem dæmi upp á það, hversu reynt er l
skýrslunni að birta upplýsingar á einfaldan og auðskilinn hátt.
V.V.VAVWAV.V.WV.W
■ ■ U ■ ■ I

Úr skýrslu aðalbankastjórans:
Mikil erlend skulda-
söfnun á síðastl. ári
Gjaldeyrisstafta bankanna niun óhagstæíúri
nú e:n í árslok 1958
Samkvæmt venju, liélt Seðla-
bankinn veizlu síffastl. laugardag, I
þar sem lagðir voru fram ársrelkn- j
ingar bankans fyrir árið 1960 í til- j
efni af því, að vlðskiptamálaráð-
lierra hafði samþ. þá fyrr um dag-
Inn. Vlð þetta tækifæri flutti Vil-
hjálmur Þór aðalbankastjórl ræðu,
þar sem hann drap á ýmsa þætti,
efnahagsmálanna og gaf nokkrar
upplýslng.ar um þá. Verður hér á
eftir getiff nokkurra þeirra helztu.
Vilhjálmur upplýsti, að rekst-
ursafgangur bankans hefði orðið
tæpar 15 millj. kr. Innlend vaxta-
gjöld höfðu hækkað á árinu um
25..5 millj. kr. og erlend vaxta-
gjöld um 17 millj. kr.
Vaxtatekjur bankans hafa ber-
sýnilega aukizt að sama skapi.
Vöruskiptajöfnuður ársins 1960
var óhagstæður um 817 millj. kr.,
en 1959 um 911 millj. kr. og 1958
um 613 millj. kr'.
Gjaldeyrisstaða bankanna batn-
aði á árinu um 240 millj. kr., en
hafði versnað á árinu 1959 um 330
millj. kr.
Sést á þessu, að gjaldeyrisstaða
bankanna hefur verið 90 miilj.
kr. lakari í ár'slok 1960 en í árslok
1958. Þess ber svo að gæta, að í
uppgjörinu 1960 eru ekki talin
með stutt vörukaupalán fyrir-|
tækja, sem byrjað var að leyfa á
síðastl. ári í stórum stíl. Sam-
kvœmt upplýsingum Vilhjálms
námu þau í ár’slok 1960 215 millj.
króna.
Greiðsluhallinn við útlönd varð
mikill á árinu, Tölur eru enn ekki
fyrir hendi um það, hvað mikill
halli hefur orðið, en samkvæmt
lauslegum áætlunum hefur hann
alltaf orðið 400 millj. kr. Þessi
halli hefur verið jafnaður með er-
lendum lántökum og auknum
lausaskuldum einkaaðila.
Um 600 millj. kn. voru notaðar
af nýju, erlendu lánsfé á árinu
samkvæmt bráðabirgðabölum.
Heildarupphæð fastra erlendra
skulda er í árslo'k 1960 samkvæmt
bráðabirgðauppgjöri 2500 millj.
kr. og er þá talinn aðeins sá hluti
umsaminna lána, sem hafði verið
notaður í árslok. En Önotað af um
saminni fjárhæð var um 300 millj.
kr.
Sambærrlega skuldatala í árslok
1959 umreiknuð með núverandi
gengi er 2183 millj. kr.
Spari- og veltiinnlán jukust á
árinu um 324 millj. kr. og varð
11 millj. kr. meira en árið áður.
. ‘ Undanfarin ár hefur aukningin
frá ári til árs verið mun meiri
en lí millj. kr.
Útlánaaukning á árinu nam 295
millj. kr. í stað 617 millj. kr. árið
áður. Lagði Vilhjálmur í lok ræðu
sinnar áherzlu á, að reynt yrði sem
mest að halda útlánum í skefjum.
Garðars HaQdórssonar
minnzt á búnaðarþingi
Áður en gengið var til dagskrar
á búnaðarþingi s.l. þriðjudag
minntist fjrseti þingsins, Þorsteinn
Sigurðsson, nýlátins búnaðarþings-
manns, GarÖars heitins Halldórs-
sonar, og mælti á þessa leið:
„Garðar Halldórsson var fæddur
að Sigtúnum í Öngulstaðahreppi
h nn 30. les. 1900, sonur Halldórs
fcónda þar Benjaminssonar og konu
hans Mirnilía Jónasdóttur, af
Garðsætt og eru ættir. hans báðar
eyfirzkar.
Garðar Guttist með foreldrum
sínum, 6 ára gamall, að Rifkelsstöð
um í sömu sveit og átti þar heima
síðan allt til æviloka. Hann stund-
aði þám i Gganfræðaskólanum á
Akureyri ’ tvo vetur og útskrifað-
ist þaðan verið 1921, tvítugur að
aldri. Árið 1927 hóf hann bússap
að Rifkelóotöðum og bjó bar æ síð-
an ásamt lónasi bróður sínum, en
í seinni tíð hefur sonur hans stað-
ið að búi með honum.
Árði 1946 var hann kosinn odd-
viti Öngulsi-taðahrepps og hefur
gegn því starfi óslitið síðan Var
im skeið íormaður búnaðarfélags-
hreppsins og kosinn fulltrúi á að-
aifund Siéttarsambands bænda
1849 og síðan. Kosinn á búnaðar-
þ:ng 1954 og hefur átt sæti þar
síðan. Hann var í framboði fyrir
l:ramsóku?Tflokkinn við alþings-
kosningar í Eyjafirði 1953, 1956 og
1959 og naöi kosuingu í haustkcsn-
ingunum 1959.
Garðar Jlr.lldorsson var í fremstu
löð íslenzKra bænda Bætti jörð
sina mjög ao húsakosti og ræktun
eg stundiði fjölbreyttari búskap
en almennt gerðist. Hann var mjög
hygginn oúmaður og eljusamur.
Iíann sinnti sveitarmálum af mik-
illi trúmennsku og kostgæfni og
stoð fyrir miklum félagsleftum
frmakvæmdum 1 sinni sveit. Hann
var raunsær og framtakssamur og
ötull sam'innumaður Hann gekk
að hverju sfcarfi með óvenjulegri
alúð og sKyldurækni. Hann ‘var
bóndi í bess orðs beztu merkmgu
og á Alþingi sem annars staðar gaf
hann sig fyrst og fremst að land-
búnaðarmcíum og átti landbúnaður
inn mjög keleggan málsvara bar
sem hann var Þrátt fyrir áhuga
hans og ötult starf hans fyrir mál-
efnum bændastéttarinnar var hann
nvög sjáandi um nauðsyn annarra
inenningarmála og var jafnan hóg-
vær og sanngjarn í mati sínu á
mönnum og málefnum og þó mikill
málafylgjumaður. Hann var greind
ur maður bezta lagi, góður stærð-
íræðingur og skákmaður á yngri
árum og alla tíð mikill féLgs-
hyggjumaður, svo sem líf hans og
scrf bera giöggt vitni um.
Hann var kvæntur Huldu Dav-
íðsdóttur. — Hann andaðist 11.
marz s.l.
Neskaupstað 16. marz. —
Flestir stærri bátarnir eru nú
á vetrarvertíð í Vestmar.na-
eyjum, en fjórir róa úr heima-
höfn og nr.fur gengið illa. erda
hafa gæftir verið mjög stirðar
og afli heidur litiíl, þðtt á sjó
hafi gefið.