Tíminn - 15.06.1961, Blaðsíða 13

T&tM.I.y.N, jfinuntudagiiyi lg. júni 1Q61.
18
SigurSur Jónsson frá Brún:
TVÆR STEFNUR
tekinn gróða og ótta annarra-við
afleiðingar þeirrar græðgi ásamt
viðurkenningu þeirrar reynslu, að
eigingjarnlega rekin verzlun getur
orðið flestu öðru meira þjóðar-
tjón. Þar hafa togazt á eins og
á öðrum sviðum einstaklingshug-
: ur og félagshyggja og reyndar báð
í fyrstu greininni var fyrst og
fremst rætt um viðhorf manna til
auðsöfnunar einstaklinga og fé-
lagsheilda svo sem rikja eða valda
samdrátt í hendur kúgara eða trún
aðarmanna, en oft og tíðum kem-
ur hvort tveggja þetta í einn sfað
niður. Hefur þó jafnan þótt þol-
anlegra að innlend stjóm jafnvel
innlendur harðstjóri færi með
völdin en að þau væru komin í
hendur framandi þjóðhöfðingja
eða þjóða.
Stjórnmálasamtök þjóða skipt-
ast því ekki einasta í deildir eftir
því hvort þau hallast fremur að
einræði einhverrar tegundar eða
lýðræði, heldur ber engu síður að
gera upp á milli þeirra eftir því,
hvort þau byggja á reynslu eigin
þjóðar eða útreikningum annarra.
Er hið fýrra löngum nefnt þjóð-
rækni og því þá treyst að reynslan
við sérstök skilyrði lands og þjóð-
Læknaskortur
Framhald af 8. síðu.
ing á héraðamörkum jafnframt
sameiningu fámennustu héraða.
Jafnhliða endurskipulagningu
héraða þyrfti einni^ að hefja und-
irbúning að því að fá héraðslækn-
um til aðstoðar heilsuverndar-
hjúkrunarkonu og heilbrigðiseftir-
litsmann (Sanatarian), eins
og Alþjóðaheilbrigðismálastofnun-
in (WHO) gerir ráð fyrir að komið
verði á, jafnvel hjá frumstæðum
þjóðum.
Hin öra þróun læknisfræði á síð-
ustú áratugum hefur leitt til þess,
að æ fleiri læknar stunda sér-
fræðistörf, en hinum fækkar hlut-
fallslega, sem fást við almennar
lækningar. Læknismenntunin er
alþjóðleg, og þegar eru nokkur
brögð að því, að íslenzkir læknar
leiti til annarra landa, ekki ein-
ungis til framhaldsnáms, heldur
einnig til þess að ílendast þar. Þá
má geta' þess, að íslenzkir læknar
hafa tekið að sér héraðslæknastörf
í nágrannalöndum okkar, m. a. í
Færeyjum og Norður-Svíþjóð, og
sætt þar miklu betri kjörum en hér
bjóðast. Likur eru því ekki miklar
til þess, að hæfir erlendir læknar
leiti til íslands.
Undanfarið hefur verið unnið
nokkuð að því að samræma læknis-
menntun í ýmsum löndum, sérstak-
lega á Norðurlöndum, með það fyr-
ir augum, að læknar geti öðlazt
gagnkvæman rétt til starfa í þess-
um löndum.
Búast má við, að allt þetta stuðli
að frekari flutningi lækna úr landi
en orðinn er, ef ekki verður skjótt
brugðið við um kjarabætur þeim
ti! handa og þá fyrst og fremst fil
héraðslækna, en á héruðum mundi
læknaskortur bitna harðast.
Varðandi niðurlag þáltill. um að
koma upp elli- og örorkuheimilum
i strjálbýlum héiuðum, telur
Læknafélag íslands rétt að vekja
athygli á því, hversu erfiðlega hef-
ur gengið að reka svipaðar stofn-
anir jafnvel í hinum þéttbýlli hér-
uðum. Hins vegar lítur félagið svo
á, að það sé mjög æskilegt, að
unnið verði að því, að fleiri sér-
fræðingum verði gert kleift að
starfa við hin stærri sjúkrahús ut-
an Reykjavíkur.
Læknafélag íslands telur brýna
þörf á, að fram fari gagnger athug-
un á því, hvað gera þurfi, til þess
að læknar fáist til þess að sinna
heraðslæknisstörfum, og mælir ein-
dregið með því, að umrædd tillaga
ti' þingsályktunar verði samþykkt.
Félagið væntir þess, að samráð og
samvinna verði höfð við það urn
lausn þessara mála.
Virðingarfyllst,
f. h. Læknafélags íslands,
Kristinn Stefánsson.
um veitt verr en hvorugri betur
' ar sé ólygnust þar, og sannleik-1 mennsku, sem enn hefur birzt í | á milli annars og hverjum sem að svo sem vPn, er’ Þar sem hvorug
urinn hollastur, en hið síðara er | heimi hér svo að vitað sé. lokum notast atkvæði þess kjós- stefnan má án hinnar vera.
aftur á móti nefnt útlendinga- j Þingflokkur kommúnista, naz-1 endaliðs.
dekur, , gíeypigirni, talhlýðni, istahluti Sjálfstæðisflokksins, j jjgr ag framan hefur aðeins ver-
hermihneigð og ósjálfstæði. Er
slíks að vænta af stöðvunarlitlum
veifiskötum, en einnig af þeirn,
2. grein.
sem svo eru áfjáðir í fé eða völd
að þeir flangsa eftir hverri von
að óreyndu, hefur slík hrifxxx-
björg margan svikið, þótt einnig
sé rétt að fáar framfarir séu á
neinum stað alnýjar en flestar að
upphafi og flestum mönnum að-
fluttar að stofni til.
Ef skoða skal frá sjónarmiði
þjóðrækni eða grundvelli þeirra
þjóðfélaga, sem hingað til hafa
reynt sig og leyft þann þroska,
sem fenginn er, frá málleysingj-
kirkjugarðsherdeild nýnazista og
klóalengstu auðshyggjumenn ann-
arra flokka, hverju nafni sem nefn
ast eru þannig allir auðkenndir
ótryggðinni við eigin þjóð, hinir
síðast töldu, þ. e. það kynið, sem
örast sækir í auðinn, með því að
vera flestum öðrum manngerðum
auðkeyptara, ef múta skal, enda
er eftirsóknarefni þeirra hinn ó-
persónulegi auður alþjóðlegur eða
öllu heldur óþjóðlegur í eðli og
verkunum svo sem sjá má af því
að auðsöfn nokkur hafa nú þegar
verið flutt úr landi burt og það
með beinum lögbrotum — svo að
ekki er við hlífzt —. Bíða þau nú
í bönkum í Sviss eftir tilkomu
skráðra eigenda eða í öðrum við-
ið drepið á líkindi fyrir almenn-
um lögmálum og álasi verið beint
til þeirra stjórnmálastefna, sem
telja ágalla mannlegra samskipta
læknanlega með ráðstöfun auðs í
hendur ríkisvalds eða auðmanna
ellegar því að láta straum aldar-
innar bera sig leiðarreikningslaust,
heimta sér aðeins búið borð og
breidda sæng á hverju því nesi
er við nemur.
Ekkert þessara ráða leysir vand-
ann sízt eitt, og einráð vilja þau
þó öll vera. Farsæld mannkynsins
er eins og regnbogaendinn að hún
flytur sig til jafnt þeim, sem leita
hennar og verður aldrei við einn
stað eða eitt ástand miðuð, en
helzt verður náð í námunda við
hana með því að binda sig aldrei
skiptalöndum okkar máske enn
um til manna, þá er auðgert upp'ÍStækjum og'und^stjóríþíirra vi® "kerfi en taka a hverjum tíma
a milli heildarstefna þott saman fyrirhyggjumanna, sem
um. KoIIsteypur kommúnista í til fjármuna sinna rangfluttra og
heimsstyrjoldinni siðari allar gerð stundum rangfenginna.
ríkjanna og jafnfúslega fram- , .Þ.f.lis ,vl,ð tlf að neikna nt „„„„„ I(CU«. ..
kvæmdar, hvort þar austur frá hJoðr®kmna bak vlð amota UITæðl’ heimska að maðurinn sé maður.
var oltið aftur á bak eða út á hlið eJ” S°nUr Hann skal að því er virðist telj-
sanna þjóðerni hugarfars þeirra S?ar ast að beirra dómi _ einungis
°g eru þeim brennimark á bæði Tj/TX/rciTrTn3 hTí! a einin§ 1 reikningsdæmi og þó ekki
horn engu ógleggra en yfirlýsingar . r- t rT' 1 nefndum tölum- Svipað er á-
nvnazista r,wPfn=r „n, ast hja bvi að sl.yrkja foreIdri komið með úrkosti til rökræðna
lílSÍS við nazista- bótt að visu enn öm-
jafnvel þott eitthvað bæri a milli, urlegra sé> því léttvægar eru
0 3 iyoiSetn1v,,fS«arÍa|hreinsanir Rússa hjá Gyðingaof-
þann kostinn, sem beztur virðist,
an tillits til flokksbanda eða hvort
eðið hentar í þe
stéttarbræðrum eða andstæð-
ingum.
Við játendur kommúnismans er
um ekkert að ræða. Þeim er það
nýnazista nýgefnar um samstöðu
þeirra við þá \ fágætustu ill-
Landbútiði'ðariná)
(Framhald af 4. síðu).
Yfirleitt er bezt að raðsá
þess, er auðurinn skal til hafður.
, sóknum nazista. Innan hinna hæg-
Auðvitað tekur ekki tali að af- látari stjórnmálaflokka mætti aft-
neita innlendum bjargræðisvegum ur á móti vænta samþykkis þess
umfram það, sem fjárafli og mann U-annleika að svo er margt sinnið
þessurn jurtum, það auðveldar kraftur segja til um, né heldur sem skinnið og að einum er það
til mikilla muna illgresiseyð- að gera sig að verklausu ómenni|Sæla, sem öðrum þykir kvöl, þar
ingu og upptöku næpunnar. I heima í stað nytjamanns erlendis1 setti að vera kunnugt, að ’þessi
Sáðmagn er hæfilegt um 6—8 ef sérmenntun eða aðrar ástæður1 einstaklingur þarf þessa við til að
kg. af fóðurkáli og rapsi, en um gera þar tvo kosti, heldur er ná þroska og þolanlegri líðan en
3 kg. af næpum, allt á ha. Sé sveita og landbúnaðar því aðeinú hinn þarf hins, og að semja v’erð-
dreifsáð dugar minna fræ eða getið um aðra staði og störf fram 'ur og jafna skoðanamun þeirra,
1—2 kg. á ha. af næpunum. að þaðan liggur sfraumur manna, sem telja sig borna til að ráða yfir
Aðalkostur við dreifsáningu er, en á meðan tollmúrar eiga sér öllum mönnum og einkanlega allra
að hægt er að sá ui^n leið og stað á milli ríkja og á meðan sam-^fjám og hinna, sem enn trúa hinu
áburði er dreift.
| göngur eru ekki orðnar stórum fornkveðna.
Að óreyndu virðist bezt að sá ódýrari en hugsanlegt þykir nú
eins snemma og mögulegt er. 1111111 það víst að hagfelldast verð-
Kálflugan ásækir allar þess-'ur okkur íslendingum að fram-
ar jurtir og skyldi því gera all- leiða sjálfir allt sem við getum
ar tiltækar ráðstafanir til varn- til innanlandsneyzlu. Mjólk yrði
ar gegn kálflugu og kálmaðki. t. d. dýr hingað komin með útflutn
Hugur einn þat veit,
es býr hjarta nær.
Einn es hver sér
um sefa.
Þegar kemur að því að
ákveða hversu mikið land þurfi
undir þessar káljurtir til þess
að tryggja búfénu næga haust-
beit, eykst vandinn. Enn hafa
ekki verið gerðar tilraunir til
ingstolli í Danmörku, umbúðum En- hvort tveggja þetta er rétt
flutningskostnaði, innflutnings- eða getur verið, því mannamun-
tolli, dreifingarlaunum hér og ur er ærinn. Verður því í hverju
kaupmannságóða og kynni þá að tilfelli að skera úr málum svo
vera verra að missa slðferðileg og sem þau þá standa. Þjófalyklar
heilsufarsleg áhrif sveita en verð ganga ekki að þjóðgæfu og rétt-
inrtflnffvn« lnv. __ > . ___ 1 C3 °
óþörfu væri keypt yfir haf. í öld staðið innanlandsstyrjöld
Aðalpáfi hinna nazistísku flokka um verzlunarhætti oft heiftúðug,
rak á meðan hann hét og var og hefur ýmsum af berserkjum
harða bændapólitík. Krústjoff, herjanna verið til beinnar smánar
gengur berserksgang um tværj sumt af þeim málflutningi. Liggur
orsök þeirrar óbilgirni efalaust í
fíkni ágjarnra einstaklinga í fljót-
þess að upplýsa það mál. AII- innfluttrar landbúnaðarvöru, er að sýni. Hér á landi hefur nú hátt
margar tilraunir hafa verið ■ - ’ ‘
gerðar, sem sýna notagildi fóð-
urkáls til fitunar sláturlamba,
en engar, sem mér er kunnugt
um, sem sýna hve mikið kál sé
nauðsynlegt. Gerist nú brýn
þörf fyrir slíkár tilraunir. í
þeim tilraunum norskum, sem
áður er vikið að, virðist hafa
verið gert ráð fyrir um 100
lömbum á ha. fóðurkáls eða
raps auk grasbeitar, sem nauð-
synleg er.
Eins og fram kom í útvarps-
erindi Ólafs E. Stefánssonar
hinn 24. maí síðastliðinn hefur
verið skipulögð og undirbúin
tilraun, sem gerð verður að
Laugardælum í haust varðandi
nýtingu fóðurkáls til beitar fyr-
ir mjólkurkýr. Þar er gert ráð
fyrir að kýrnar fái % hluta fóð
ursins sem kál á tímabilinu fr’á
25. ág. til 7. okt. og að þá kom-
ist 8 kýr á ha. Þeir hafa notað
fjögur kg. fræs á ha. Kann
þetta að vera nokkur leiðbein-
ing þeim, sem ekki hafa nokkra
eigin reynslu eða nágranna að
styðjast jvið.
um
heimsálfur til hvatningar ræktun
og búskap. Að lærisveinar þeirra
hér fara aðra götu getur komið
af þörf þeirra áðurnefndu fyrir
aðstöðu til múgæsinga nú í bili,
eða þá að skýzt þótt skýrir þykist,
en fleiri heimta mjög auknar kjara
bætur kaupstaðabúa sýnilega án
athugunar á hvað þá verður eftir
af arði alls þjóðarbúskaparins
handa öðrum en þeim, ef öll sú
mergð, sem þangað er runnin,
kemur afli á að draga sér koseyri
af hverju þvi, scm hana lystlr.
Fellur þá við það þriðji þing-
flokkur íslands undir sama ámæli
og hinir áðurnefndu að svo miklu
leyti sem hánn hefur nokkra að-
burði eða tilgang annan en þann
að smala að trúnaðarmönnum sín-|
um og íorkólfum nýjum og nýj-
um embættuir Sjúga þá allir þess-
ir flokkar t'3 og aðstöðu auk
mannaflr'- 1 i sveitum til þorpa^
lo'g borga nve margt sem þeim ber!
Reynsla mannkynsins er sú, að
greind og dugnaður geta oft orðið
samfara mikilli eigingirni og jafn-
vel illmennsku, eru því þessir
eiginleikar — þótt góðir séu —
hvergi nærri einhlítir. En þðtt
ekki þurfi ætíð að veljast svo
saman hugarfar manna og hæfni,
er samkeppnis- eða aðhaldslaus
verzlunarstétt hættuleg eins og
hnífur í óvitahendi. Samkeppni
samkyns fyrirtækja er ótrygg til
bjargar. Hringamyndun er til og
illt að verjast henni. Vörn við
okri og fjárkúgun verður því helzt
að koma frá fyrirtækjum annarrar
tegundar en slíks er frekast von
frá samtökum neytenda, samvinnu
félögum, og er þó undir högg að
sækja, þar sem bæði geta þar
komizt til valda hinar lökustu
kaupmannasálir og margmennt
félag verður ætíð þyngra í vöfum
en eignarfyrirtæki einstaklinga
eða samstilltra smáflokka svo sem
fjölskyldna. Liggur slíkt í hlutar-
ins eðli. Ef tveir ámóta hæfir
menn stjórna hvor sínu fyrirtæki
hlýtur sá að verða snarari og ör-
uggari, sem engan hefur sér
heimskari að dragást með en hinn,
sem verður að berjast til einveldis
í stjórn eða lyfta upp til sín hópi
sér lakari manna.
Til þess því að fyrirtæki kaup-
manna og hlutafélaga geti síður
orðið þjóðarvoði þurfa þau sam-
vinnufélög við hlið sér. Og til
þess að óheppilega valdir trúnað-
armenn og stjórnendur slíkra
fyrirtækja fari ekki með eigur og
afl stórra heilda samvinnumanna
á sama hátt og Alberti í Danmörku
og aðrir víðar og síðar, er ekkert
líklegra en samkeppni slyngra og
ötulla forstjóra óskyldra fyrir-
tækja. En þótt svo sé eru þessar
tvær tegundir fyrirtækja ekki
jafnvægar til þjóðfélagsheilla. Báð
um getur þeim að vísu orðið villu-
gjarnt um úrræði og að báðum
geta valizt ógerðarmenn og valdið
margháUuðn tjóni en samvinnu-
félögin hafa umfram önnur eftir-
lit daglegra viðskiptavina, sem
sjálfir eru eigendur og sem sam-
kvæmt fyrirmælum eigingirninnar
(Framhald á 15. slðu).
Á víftavangi
■ Framhald af 7 síðu)
til að kanna þetta, en niffurstöð
ur voru hins vegar aldrei birt-
ar. Ástæffan fyrir því var sú, aff
þaff kom í Ijós, aff SÍS og fyrir-
tæki þess, sem innan sinna vé-
banda hafa um 30—40 þúsund
me’ðlimi, skulduðu ekki iVíira
en 5 einstaklingar og fyrirtæki
þeirra. Af þessum 5 einstakling
um voru 4 þingmenn effa vara-
þingmenn Sjálfstæðisflokksins.
ÓFramsýn).
Erum kaupendur
að jafnstraumsmótor, 110 volta 14—1 hestafls.
Skipasmíðastöðin Dröfn
Hafnarfirði
-V .-V -X
Er til viðtals
alla virka daga nema laugardaga, kl. 1—2 e.h. í
síma 14238. Málhelti og málgallar teknir til með-
ferðar.
Ingibjörg Stephensen, talkennari.
■V* V<V-V*V*V*V«X* V*V*V»V< v
I