Tíminn - 29.07.1961, Blaðsíða 11

TlMI N N, laugardaginn 29. júlí 1961.
11
Eftir fimm daga á þjóSveg-
um Bandaríkjanna, lífæS þjóS-
arinnar, finnst mér vera tími
til kominn, aS ég skrifi fyrstu
grein mína fyrir Tímann. Ég
var valinn fyrir skömmu sem
þátttakandi í ferSaprógrammi,
sem kallaS er Ambassadors
for Friendship, og er á vegum
tímaritsins Reader's Digest
og er til aS kynna ungum
námsmönnum bandarísku
þjóSina í lífi og starfi. ViS
lögSum af staS frá St. Paul í
Minnesota 23. júní og ferS-
umst í sex vikur um SuSur- og
Vesturríkin í stationbíl. Þar
sem Tíminn hefur áSur sagt
frá þessu, tel ég óþarfa aS
endurtaka þaS hér.
Með mér era tveir Ameríkanar,
Þjóðverji, Svisslendingur og
Eþiópíumaður, og ætla ég að
kynna þá lítið eitt fyrir lesendum,
þar sem þeir koma mikið við
ferðasögu mína. Fyrst er að
nefna Harry Morgan, sem er far-
arstjóri og sá, sem átti hugmynd-
ina að þessu prógrammi. Hann er
sérstakur fulltrúi frá Reader’s
Digest og mun eftij- eitt til tvö ár
verða einn af ritstjórum tímarits-
ins. Hann var valinn einn af tíu
efnilegustu mönnum Bandaríkj-
anna 1960 (Ten Outstanding
Young Men), og er útskrifaður'
þjóðfélagsfræðingur frá Rutgers
University. Harry fékk hugmynd-.
ina um Ambassadors for Friend-
ship, er hann vann sem sjálfboða-
liði í Hollandi í flóðunum miklu
1953, og uppgötvaði, hve rangar
hugmyndir fólk hefur um Banda-
ríkjamenp og þeirra líf. Hann
lagði af stað með fyrsta hópinn
sumarið 1955 í lánuðum bíl og
sama og enga peninga upp á vas-
ann, aðeins trú á hugmynd sína
og kjark. í ár eru 12 bílar á þjóð-
veginum með 60 útlenda náms-
menn frá 15 þjóðlöndum. Bílarnir
eru allir af 1961 áirgerðinni, gefn-
ir af American Motors og benzín
er gefið af einu stærsta olíufyrir-
tæki heimsins. Peningar koma frá
þúsundum landsmanna, sem gefa
árlega einn til tíu dollara. Read-
er’s Digest skrifaði grein um
Harry fyrir fáum árum og sagði
frá ferðaprógrammi hans og
hvatti fólk um leið til að skrifa
honum og aðstoða hann. Árangur-
inn varð svo 12 þúsund bréf fra
öllum hornum þessa stóra lands,
flest bréfin innihéldu 1$, og fólkið
sagðist vera fúst til að opna heim-
ili sín fyrir útlenzka stúdenta.
Hver hópur fer sína leið og gistir
hjá fjölskyldum á hverjum stað.
Næst kemur kona Harrys, sem
er með okkur, Cathrine, sem er út-
skrifuð frá Smith College í listum.
Þá er Hermann Weber frá Vestur-
Berlín, hann kom fyrir ári á
námsstyrk frá University of
Minnesota og snýr heim aftur að
ferðinni lokinni. Hermann nemur
klassísk mál og hyggur á kennslu
í framtíðinni. Svisslendingurinn
heitir Roy Preiswerk og er einnig
hér á vegum University of Minne-
sota. Hann er lögfræðingur að
mennt og hefur lagt stund á þjóð-
félagsfræði hér. Hann fer til
Frakklanöfe að ferðalaginu loknu
• og síðan'eftir eitt ár til Afríku, en
þar mun hann starfa fyrir eitt af
hinum nýju ríkjum Afríku. Þá er
Eyessuswork Zafu frá Eþíópíu,
hann er hér með námsstyrk frá
Stúdentasamtökum Bandaríkjanna
og hefur verið eitt ár á Macalester
College í St. Paul. Hann fer einnig
heim að ferðinni lokinni og held-
ur áfram námi í heimalandi sínu í
viðskiptafræði. Síðastur er svo
undirritaður, og er ég hér við
blaðamennskunám á Macalester
College og sá eini, sem verð hér í
ár í viðbót a. m. k.
.iópurinn viS bíiinn, talið frá hægri: Eyessuswork Zafu frá Eþíópíu, Jón H. Magnússon, Harry Morgan, farar-
stjóri og kona hans Cathrlne, þá Hermann Weber frá V-Þýzkalandi og Roy Prelswerk frá Svisslandi.
Vináttuför um fiver og endilöng Bandaríkin. - Jón H. Magnússon, blaÖamaÖur:
Segðu mér
heima hjá
7000 mílur eftir lífæð
Bandaríkjanna
Við lögðum upp frá St. Paul s.!.
föstudagsmorgun, 23. júní, og tók-
um stefnuna á Marshalltown, Iowa.
Lítið var sagt til að byrja með þar
sem við öll vorum að hugsa um
alla þá leið, sem framundan var
og öll þau andlit, sem við áttum
eftir að sjá. Vegurinn var svo til
beinn, steyptur og marflatur, ekki
ein einasta hæð eða hóll. Við fór-
um fram hjá hverjum bóndabæn-
um á fætur öðrum og í gegnum
þorp eftir þorp. Fljótlega hættu
bæirnir og þorpin að vera eitt eða
tvö, þau fóru að skipta tugum og
svo hundruðum. Nöfnin hættu líka
fljótlega að skipta máli, það var
hvort sem er engin leið að reyna
að muna þau öll.
Til Marshalltown var komið
skömmu eftir hádegi og á móti
okkur tóku ung hjón, sem ætluðu
að hýsa okkur um nóttina. Hann
var bókhaldari hjá lítilli timbur-
verzlun, hafði áður starfað í hern-
um sem túlkur í rússnesku. Faðir
hans keyrði trukk hjá stóru fyrir-
tæki þar í bænum. Við fórum eftir
að hafa snætt nokkrar brauðsneið-
ar út á búgarð, skammt fyrir utan
þorpið, og var bóndinn þar aðeins
25 ára, nýútskrifaður frá bænda-
skóla og var landið hans um 150
hektarar. Hann rak þarna fyrir-
myndar- gripabú og hugði á stórar
og djarfar framkvæmdir á þessu
ári. Hann ætlaði að kaupa tvo
næstu bæi, svo að land hans stækk
ar upp í tæpa 300 hektara.
Spurt og spjallað
við þorpsbúa
Um kvöldið bauð svo bókhaldar-
inn og kona hans inn á sitt litla
heimili um 40—50 bæjarbúum.
Úði þarna og grúði af ólíkasta
fólki. Verksmiðjuframleiðandi.
bóndi, kennari, trukkbílstjóri,
prestur, læknir, verzlunarmaður
og svona mætti lengi telja. Fólk
spurði mig mikið um ísland og
sögu okkar. Flestir höfðu litla hug-
mynd um okkur, nema hvað við
tilheyrðum Skandinavíu og á eyj
unni væri herstöð. Prestur þorps-
ins var þó vel að sér í ýmsu og
ræddum við lengi saman. Skömmu
áður en fólk fór að tínast heim á
leið, kom til mín gömul kona og
sagði:
Eins og Tíminn hefur áður
skýrt frá, dvelur Jón H. M3gnús-
son, sem var Ijósmyndari og
blaðamaður við Tímann, við
blaðamennskunám í háskóla í
Minnesota. í vor var hann valinn
úr hópi erlendra stúdenta ásamt
fleiri til þess að fara í boðsferð
um þver og endilöng Bandarik-
in á vegum tímaritsins Readers
Digest. Þessir ferðamenn eru kall
aðir „Ambassadors for Friend
shlp". Jón er nú í þessu ferða-
lagf, og mun segja lesendum Tím-
ans lítillega frá því t 3—4 greln-
um. Blrtist hér hin fyrsta.

rgras
r, góði
— Hvar er hann hérna, þessi
ungi íslendingur?
— Ég er hér, svarði ég; og leit
hún á mig undrandi og sagði:
— Nú, þú lítur þá út alveg eins
og við.
— Já.
— Ég, sem hélt, að það væru
Eskimóar á íslandi. Segðu mér þá
eitt, er gras heima hjá þér?
— Já.
— Er það virkilegt? Er það þá
grænt?
— Já.
Virtist þetta vera nóg fyrir hana
um sinn til að hugsa um og kvaddi
hún mig svo og sagðist ætla að
lesa meira um landið mitt í norðri.
Um miðnættið fór fólkið að
kveðja okkur og halda heim. Við
skriðum í svefnpokana okkar á
stofugólfinu, því að annað pláss
var ekki fyiir hendi. Næsta morg-
un kvöddum við svo þetta gest-
risna fólk og þökkuðum fyrir
skemmtilega samverustund. Bók-
haldarinn og faðir hans, trukkbíl-
stjórinn, stóðu eftir á gangstétt-
inni, er bíllinn rann af stað.
Rétt áður en ég yfirgaf Marshall-
town, litla þorpið með gestrisnu
íbúana, sagði mér einhver, að
dýralæknirinn væri íslenzkur og
talaði íslenzku og héti Johnson.
Ekki hafði ég tíma til að hafa upp
á honum og veit því ekki meir um
hann.
Kóksjálfsali og svitalækir
Mílumælirinn taldi hverja míl-
una á eftir annarri með ægihraða.
Bíllinn þaut eftir brennheitum
þjóðveginum á 70—80 mílna hraða
og stýrishjólið lék í æfðum hönd-
um Harrys, sem er í sinni sjöttu
ferð um Bandaríkin með útlend-
inga og hefur að baki sér þúsundir
mílna. Öðru hvoru þutum við yfir
sundurkramin hræ af skógardýr-
um, sem hafa hætt sér út á þjóð-
brautina og orðið undir vélhesti
tuttugustu aldarinnar. Hitinn jókst
óðum, eftir því sem sunnar dró og
voru allar rúður niður skrúfaðar.
Rétt upp úr kaffileytinu komum
við til smáborgar í Missouri, sem
heitir Bethany og er íbúatalan 30
þúsund eða 30 sinnum meiri held-
ur en í Marshalltown. Hér var tek-
ið á móti okkur af verzlunarmanni,
Harry S. Truman, fyrir utan safnið sem seldi rafmagns- Og útvarps-
í Kansas City, kveður útlendlngana. varning. Við hittum hann niður í
búð, sem er í hjarta bæjarins.
Eyessus og Hermann voru fegnir
að ko'mast út og í króksjálfsalann,
þar sem hitinn var búinn að sjúga
úr þeim allan svita.
Verzlunareigandinn fór með
okkur heim til sín, en hann átti
lítið hús í útjaðri bæjarins. Hann
sagðist ætla að hafa fyrir okkur
piknik í garðinum hjá sér og hafði
boðið nokkrum bæjarbúum til sín
og sagði okkur, að allir hefðu vilj-
að koma. Sagðist því hafa valið úr
nokkrar fjölskyldur af handahófi.
Við vorum varla búin að kasta
mæðinni, er hann fór með okkur
út í garð og heimtaði. að við
kenndum sér að spila fótbolta, svo
að við spiluðum um klukkustund
og hafði hann og yngsti sonur
hans mikið gaman af. Sótti hann
svo inn Baseball-hanzka og bolta
og kenndi okkur nokkur undir-
stöðuatriði í þessari þjóðaríþrótt
Bandaríkjanna.
Gestirnir fóru svo að tínast að
um sjöleytið og kom hver með
sinn mat, sem var smekklega kom-
ið fyrir á einu borðinu. Þarna
eins og fyrsta kvöldið var fólk af
öllum stéttum. Blönduðumst við
útlendingarnir svo fljótlega sam-
an við heimamenn og var skipzt á
upplýsingum og fróðleik. Er allir
höfðu etið á sig gat, hópaðist fólk-
ið á grasfletinum, og var nú rætt
af kappi um heimsmálin. Á meðan
hafði húsbóndinn og Harry laum-
ast úr hópnum og farið niður í bæ
og náð í ósköpin öll af rakettum,
blysum og kínverjum. Var nú skot-
ið, brennt og sprengt lengi vel, þar
til öll eldfæri voru búin. Fóru nú
menn að hugsa til heimferðar og
eins og fyrra kvöldið, þá kvöddum
við þetta skemmtilega og gestrisna
fólk, sem við eflaust eigum aldrei
eftir að sjá aftur.
Þar sem pláss var lítið í húsi
verzlunareigandans, þá fór ég og
Eyessus heim með læknishjónun-
um, en Roy og Hermann út á
bóndabæ, þar skammt frá. Næsta
morgun vorum við Eyessus ræstir
í morgunverð og síðan reknir út
til að aka kappakstursbíl, sem son-
ur læknisins átti. Hittist svo hóp-
urinn við sundlaug staðarins og
skoluðum við af okkur ferðarykið,
áður en við héldum af stað.
Harry S. Truman sóttur heim
i Frá Bethany, Missouri, héldum
við „Ambassadorarnir“ til Kansas
City og þar var ákveðið að dvelja
í tæpa tvo daga, 26. og 27. júní.
í Kansas City átti að taka á móti
okkur ungur maður, sem átti aug-
lýsingafyrirtæki. Við komum þang-
að rétt um kvöldmat og komum
okkur fyrir í barnaherbergjunum,
en börnin fluttu inn til foreldra
sinna.
Þessi ungu hjón slógu tvær flug-
ur í einu höggi og notuðu tæki-
færið og buðu öllum nágrönnum
sínum yfir í kvöldmat um leið og
okkur. Var etið úti eins og hér
tíðkast yfir heitustu sumarmánuð-
ina. Varla vorum við búin að
borða, er hópur ungra manna
streymdi inn í garðinn og var hér
kominn annar hópur af „Ambassa-
dorum“, sem af tilviljun var þarua
líka og hafði grafið okkur upp.
Skiptumst við þarna á fréttum og
bárum saman bækur okkar.
Skemmtum við okkur síðan við
söng og gítarleik þar til um mið-
inætti. Skömmu áður en hinn hóp-
'urinn fór til sinnar fjölskyldu á-
[kváðum við, að þeir kæmu með
okkur að heimsækja Truman
næsta morgun.
Við hittumst svo um tíuleytið
fyrir utan bókasafn Harry S. Tru-
Iman, „Truman Library", sem
geymir öll hans skjöl, pappíra og
muni frá forsetaárum hans í Hvíta
í húsinu. Var mér sögð sú saga, að
Truman hafi, eftir að hann yfirgaf
Washington, snúið sér til ýmissa
manna, sem hann aðstoðaði og
gerði greiða á sínu forsetatímabiii
og sagt við þá: „Nú hef ég hjálpað
ykkur og nú er komið að ykkur að
safna peningum og byggja fyrir
ií' <uLn„,a a io u.j