Tíminn - 29.08.1961, Qupperneq 5

TÍMIN N, þriðjudaginn 29. ágúst 1961.
5
Útgetandi: FRAMSÖKNARFLOKKURlNN
P'ramJcvæmdastióri Tomas Arnason Rit
stjórar Þórarinn ÞórarinssoD láb.i, Andrés
Kristjánsson Iód Helgason Fulltrúi rit
stjómar Tómas Karlsson Auglýsinga
stjóri Egili Bjarnason - Skrifstofui
l Edduhúsinu — Simar 18300- 1830.1
Auglýsingaslmi 19523 Atgreiðslusimi
12323 — Prentsmiðjan Edda h.f
ismenn
og Seðlabankinn
Á seinasta þingi flutti ríkisstjórnin frumvörp um
breytingar á lögum allra ríkisbankanna, annarra en Bún-
aðarbankans, en lögum hans hafði hún látið breyta á
þinginu áður, á þann veg, að bankastjórar yrðu tveir í
stað eins áður og bankaráðsmenn fimm í stað þriggja
áður. í frumvörpum þeim, sfem stjórnin lagði fram á
seinasta þingi, var ekki breytt öðru í lögum Landsbank-
ans, Útvegsbankans og Framkvæmdabankans en skipan
bankaráðanna og voru þær breytingar miðaðar við það,
að stjórnarflokkarnir gætu fengið mun fleiri bankaráðs-
menn en áður og fengju þannig aukin völd í bönkunum.
Frumvarpið um breytingu á lögum Seðlabankans var
langsamlega veigamest. Samkvæmt því var bætt við ein-
um bankastjóra og tveimur bankaráðsmönnum. Þá var
bankinn gerður miklu háðari ríkisstjórninni en áður.
t
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
<
<
)
)
)
)
Að sjálfsögðu voru öll þessi frumvörp samþykkt. í
framhaldi af þeirri breytingu, fékk Sjálfstæðisflokkur-
inn nýjan bankastjóra við Seðlabankann, Jóhannes Nor-
dal, og tvo nýja bankaráðsmenn þar, Birgi Kjaran og
Jónas Rafnar.
Nýlega hefur fengizt nokkur reynzla fyrir því, hvernig
Sjálfstæðisflokkurinn hyggst að nota hin auknu völd
sín í Seðlabankanum — og þá að sjálfsögðu einnig í
hinum bönkunum.
Allstór erfingjahópur í Reykjavík hefur um nokkurt
skeið reynt að selja lóð 1 miðbænum, Lækjargötu 6, en
enginn viljað kaupa fyrir það verð, sem upp var sett.
í þessum erfingjahópi eru ýmsir áhrifamenn í innstu
röðum Sjálfstæðisflokksins og margir þeirra hafa lagt
fram drjúgar fúlgur í flokkssjóð hans. Það er eitt megin-
hlutverk Sjálfstæðisflokksins að vera slíkum mönnum til
fyrirgreiðslu.
Lok þessarar sögu er nú öllum kunn. í bankaráði og
bankastjórn Seðlabankans hafa Sjálfstæðismenn beitt
áhrifum sínum, til þess að umrædd lóð yrði keypt fyrir
langtum hærra verð en áður eru dæmi um, eða fyrir
rúmar 10 millj. króna.
Þetta er gert á sama tíma og Seðlabankinn er látinn
„frysta“ sparifé landsmanna í stórum stíl og fyrirtækj-
um og einstaklingum, sem ekki eru í „náðinni“, er þvi
neitað um smáupphæðir, sem þessir aðilar hafa brýna
þörf fyrir til rekstrar síns.
En þannig verður jafnan stjórnarfar lands, þar sem
stjórnað er í þágu hinna fáu útvöldu á kostnað hinna
mörgu.
Hér blasir við augurn tilgangurinn með breytingunni
á bankalögunum, sem stjórnarflokkarnir knúðu fram i
vetur. Þjóðin á eftir að sjá meira af slíku meðan núv;
valdasamsteypa fer með völd í landinu.
Aðstoðarbankastjórar
Síðan núv. ríkisstjórn kom til vaida hefur bankastjór-
um við ríkisbankana verið fjölgað um tvo (1 við Seðla-
bankann, 1 við Búnaðarbankann) og bankaráðsmönnum
um fjóra (2 við Seðlabankann, 2 við Búnaðarbankann).
Þetta finnst þó a. m. k. ekki öðrum stjórnarflokkn-
um nóg að gert. Þess vegna vill hann. að komið verði
upp aðstoðarbankastjóra í a. m. k. tveimur bönkum og
hefur hann þegar tilnefnt menn 1 stöðurnar!
YFIRLIT
Aukaþingið var hagstætt Tunis!
Frakkar mega ekki draga lengur aí heíja samninga )
ÞAÐ HEFUR vafalítið orðið
Rússum góður stuðningur, að
Bizertemálið hefur verið til um-
ræðu á aukaþingi S.Þ. á sama
tíma og Vesturveldin hafa hald
ið uppi gegn þeim mestri áróð-
urssókn fyrir ofbeldisverk
þeirra í Berlín. Þetta hefur
dregið mjög athyglina frá áróð
urssókn Vesturveldanna í
Afríku og Asíu, þar sem Biz-
erte stendur mönnum nær en
Berlín. Það sést vel á þessu,
hve skaðlegt það er hinum vest-
ræna málstað, að gömul ný-
lenduveldi í Evrópu skuli
enn ekki hafa lært meira en
svo, að þau leggja kommúnist-
um hvað eftir annað vopn í
hendur. þegar þeir standa höll-
ustum fæti.
Það sýnir bezt, hve mikla at-
hygli Bizertemálið hefur vakið
utan Evrópu, að Bandaiikjun-
um tókst ekki að koma í veg
fyrir, að aukaþing S.Þ. yrði
kallað saman til að ræða það,
þótt þau reyndu það eftir ýtr-
asta megni. Þrátt fyrir þessa
afstöðu þeirra, fengust nógu
mörg ríki til að ó?ka eftir því,
að þingið yrði kvatt saman, en
aukaþing verður ekki kvatt sam
an, nema helmingur þátttöku-
ríkjanna óski þess. Afstaða
Bandaríkjanna var sprottin af
þeim ótta, að umræður á þir.g-
inu yrðu ekki til að greiða fyrir
lausn málsins.
AUKAÞINGIÐ kom saman
fyrr^ mánpdag og stóð til laug-
ardagsmorguns. Fullyrða má,
að störf þess hafi heppnazt
miklu betur en á horfðist í
fyrstu. Réð þar mestu afstaða
Túnisátjórnar sjálfrar. , Ef
mestu andstæðingar Frakka
hefðu fengið að ráða, hefði ver-
ið borin fram tillaga um harð-
orða fordæmingu á framferði
þeirra, umræður orðið harðar
og sennilega engin ályktun náð
tilskildum meirihluta. Túnis-
stjórn lagði hins vegar áherzlu
á, að þannig yrði haldið á mál-
um, að það yki ekki spennuna
að óþörfu og lokaði ekki samn-
ingaleiðum, 'én treysti þó rétt-
araðstöðu Túnis. Þetta heppn-
aðist nokkurn veginn.
Strax í upphafi þingsins var
lögð fram tillaga 33 ríkja, sem
var í meginatriðum þessi:
1. Þingið viðurkennir rétt
Túnis til að krefjast brottflutn-
ings fransks herliðs frá Túnis.
2. Þingið skprar á aðila að
draga herlið sitt til þeirra
stöðva, sem það hafði fyrir átök
in í júlí, en þess hefur öryggis-
ráðið þegar krafizt, en Frakkar
haft það að engu.
3. Þingið skorar á deiluaðila
að hefja þegar samninga um
friðsamlegan brottflutning
franska herliðsins frá Túnis.
í tillögunni eru Frak'kar
hvergi fordæmdir fyrir fram-
ferði sitt og er hún því eins
hógvær gagnvart þeim o.g hugs-
azt gat.
Þessi tillaga var í þinglokin
samþykkt méð 66 samhljóða at
kvæðum. þar á meðal atkvæð-
um a!lra Norðurlandanna. Eng-
inn greiddi atkvæði á móti 30
ríki sátu hjá, þar á meðal Bret-
land og Bandaríkin.
SÁ MAÐUR. sem átti mikinn
þátt í þessum hagstæðu mála-
lokum fvrii Túnis, var aðalfull
trú' Túnis hjá S.Þ , Mongi Slim
en hann þykir líklegur til þess
að verða kjörinn forseti alls-
herjarþingsins í haust.
Mongi Slim flutti fyrstu ræð-
una á þinginu og lagði málið
fyrir mjög hófsamlega. Hann
sýndi fram á, að allt síðan að
Túnis fékk sjálfstæði 20. marz
1956, hafði stjórn Túnis óskað
eftir, að viðræður færu fram
milli hennar og stjórnar Frakka
um flutning franska hersins frá
herstöðinni við Bizerte. Túnis-
stjórn hafi ek'ki krafizt, að
franski herinn færi tafarlaust,
heldur innan tilskilins tíma.
Fi'anska stjórnin hefur aldrei
svarað þessum óskum neinu. í
stað þess benti allt til þess í
sumar, að hún ætlaði fremur
að auka herstöðina en draga
hana saman. Stjórn Túnis greip
þá til mótaðgerða og bannaði
m. a. hernaðarlegt flug yfir
túniskt land. Frakkar svöruðu
með hernaðarlegu ofbeldi Þeir
gerðu innrás inn í Bizerte. í
þeirri viðureign féllu yfir 800
Túnisbúar og meira en 1200
særðust, og voru þetta nær ein-
göngu óbreyttir borgarar. Fyrir
piilligöngu öryggisráðsins
komst vopnahlé á og sk raði
öryggisráðið jafnframt á báðu
aðila að hverfa til fyrri sf."va.
Frakkar hafa ekki haft það að
neinu, heldur haldið þvi landi
og borgarhlutum, sem þeir
höfðu lagt undir sig í átökun-
um.- Þeir hafa og haft að engu
bann Túnisstjórnar við hernað
arlegu flugi yfir túnisku landi.
Slim sagðist því ekki að
ástæðulausu biðja um stuðning
S. Þ.
SÁ FULLTRÚINN á auka-
þinginu, sem átti einna erfið-
asta aðstöðu. var Adlai Steven-
son, aðalfulltrúi Bandaríkjanna
Hann hafði undanfarið reynt að
koma á viðræðum milli deilu-
aðila. og m a. heimsótt bæði
forseta og forsætisráðherra
Frakklands í því skyni Milli
Bandaríkjanna og Túnis hefur
verið góð sambúð á undanförn-
um árum og vilja Bandaríkin
gjarnan viðhalda henni. án þess
þó að það spilli sambúð þeirra
og Frakklands.
í ræðu þeirri, sem Stevenson <
hélt á þinginu, tókst honum '
furðu vel að sigla á milli skers ^
o,g báru. Hann sagði rétt Túnis y
til að róða yfir Bizerte ótvíræð- p
an. Annars lagði hann aðal- ^
áherzlu á, að stjórnir Túnis og \
Frakklands reyndu að semja p
um lausn deilunnar. •.
Kommúnistar reyndu eftir
megni á þinginu að nota málið
til áróðúrs gegn Vesturveldun-
um, en voru oft minntir á, að
þeim færist ekki að tala. Rúss-
ar hefðu gert þjóðir ánauðugar
meðan Bretar og Frakkar hefðu
veitt mörgum nýlenduþjóðum
frelsi.
FRAKKAR höfðu þá aðstöðu,
að enginn fulltrúi frá þeim
mætti á þinginu. Þetta hefur
mælzt illa fyrir, enda eingöngu
gert af de Gaulle til að sýna
S.Þ. óvirðingu, en hann hefur
jafnan haft horn í síðu þeirra.
Það skiptir nú höfuðmáli fyr-
ir hinn vestræna málsstað, að
Frakkar taki skynsamlega á
málinu hér eftir. Fyrir Frakka
er það eingöngu metnaðarmál
að halda áfram herstöðinni í
Bizerte. í nútímahernaði er
slík herstöð gagnslaus og
reyndar miklu verra en gagns-
laus, þegar þjóðir tveggja
heimsálfa eru andvígar henni.
Aðstaða de Gaulle er hins veg-
ar nokkuð erfið, því að aftur-
haldsöflin ásaka hann mjög fyr-
ir undanlátssemi við nýlendurn
ar. Hætt er þó við, að ástandið
versni aðeins við biðina og aft-
urhaldsöflin sæki þá enn meira
i sig veðrið. Bezt væri vafa-
laust, að viðræður stjórna Tún-
is og Frakka byrjuðu sem fyrst
o.g gæti Túnisstjórn þá senni-
lega sýnt einhverja tilhliðrun,
er auðveldaði Frökkum uppgjöf
ina. Dragist hins vegar á lang-
inn að samningar hefjist, er
hætt við því, að Túnisstjórn,
sem enn er vestræn, færist
meira og meira frá vestrinu og
öðrum vinum vestursins fækki
einnig í Afríku og Asíu. Þ.Þ.
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)