Tíminn - 04.10.1961, Blaðsíða 5

TÍMINN, miSvikudaginn 4. október 196L
5
Otgetandl: FRAMSOKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjóri Tómas Arnason Rit
stjórar ÞórarmD ÞórarinssoD (áb /, ADdrés
KnstjánssoD Iód Heigason RuUtrfu rit
stjórnar Tómas Karlsson Auglýsmga
stjóri Egili Bjarnason - Skrifstotui
( EdduDúsinu — Simar 18300- 18305
Auglýsmgasimi 19523 Afgreiðsluslmi
12323 — Prentsmiðjan Edda h.í
w------------------
Bráðabirgðalögín í
læknadeilunni
Ríkisstjórnin hefur meS bráðabirgðalögum þeim, sem
hún hefur gefið út í sambandi við læknadeiluna, frestað
um þriggja mánaða skeið, að sú deila endaði með hruni
sjúkratryggingarkerfisins. Sjálfur vandinn er því jafn
óleystur sem áður. Ríkisstjórnin hefur hér gripið til hins
gamla þrautaráðs síns að sneiða hjá raunhæfri lausn mála
með algerum bráðabirgðaráðum. Að jafnaði eykur slíkt
vandann en dregur ekki úr honum.
Allar líkur benda til, að þessi vandi væri þegar leystur,
ef ríkisstjórnin hefði haft frumkvæði um að leysa hann
meðan hann var á samningastigi. í stað þess var málið
látið dragast, unz allt var komið í óefni. Á seinustu stundu
grípur ríkisstjórnin svo til harkalegustu aðgerða, sem
vart munu auðvelda lausn málsins.
Af hálfu ríkisstjórnarinnar er málið sett þannig upp,
að læknar krefjist 100% kauphækkunar á sama tíma og
aðrir hafa fengið 13—27%. Hér er mjög reynt að villa
um fyrir fólki. Sjúkrasamlagslæknar eru búnir að búa
við óbreyttan taxta í miklu lengri tíma en aðrir og kref j-
ast þess vegna tiltölulega meiri beinnar kauphækkunar.
Auk þess hefur svo allur námskostnaður og rekstrarkostn-
aður í sambandi við læknisstörfin margfaldazt á þessum
tíma af völdum „viðreisnarinnar“. Þá hafa læknar óskað
eftir að fá breytta starfstilhögun, þar sem vinnutími þeirra
sé óhæfilega langur nú, en það er ekki síður hagsmuna-
mál sjúklinga en lækna, að læknar séu ekki ofreyndir við
störf sín. Þrátt fyrir þetta hefðu læknar vafalaust verið
fáanlegir til að draga- verulega úr kröfum sínum, ef sann-
gjarnlega hefði verið tekið á þeim. í stað þess lætur fé-
lagsmálaráðherra bjóða þeim 13% taxtahækkun á sama
tíma og hapn semur við yfirmenn á strandferðaskipum
og varðskipum um 27% kauphækkun Engar óskir lækna
um bætta starfstilhögun eru teknar til greina. Þetta heilti
vitanlega olíu á eldinn og ekki drógu svo bráðabirgðalögin
úr því.
Af hálfu stjórnarblaðanna er reynt að ráðast gegn
Tímanum fyrir það, að hann hefur rætt sanngjarnlega
um mál lækna. T. d. er sagt, að Tíminn hafi tekið undir
100% kauphækkunarkröfu þeirra. í Tímanum hefur þvert
á móti verið oft sagt, að hér væri of langt gengið. Hins
vegar hefur blaðið jafnframt sagt, að ekki hafi verið
gengið til móts við lækna eins og sanngjarnt væri, og það
hefði orðið til að auka stífni og óbilgirni. Ríkisstjórnin
hefur beitt sinnuleysi og þvermóðsku, eins og svo oft
áður. Vafalaust á þetta líka eftir að enda hjá henni eins
og jafnan áður með verri málalokum en fáanleg hefðu
verið, ef strax hefði verið beitt sanngirni og skynsemi.
Ríkisstjórnin og
tóbakssalarnir
Það er eitt af nýjustu afrekum ríkisstjórnarinnar að
leyfa smásölum að hækka álagningu á tóbaksvörum úr
16% i 20%. Þessi hækkun mun nema samanlagt um 7—8.
millj. kr., ef miðað er við svipaða tóbakssölu og í fyrra.
Ríkisstjórnin hefur þannig lagt 7—8 millj. kr. nýiar
álögur á landsmenn og stungið þeim þegjandi og hljóða-
laust í vasa kaupmanna.
Þess má geta. að viðast erlendis mun smásöluálagning
á tóbaksvörum vera í kringum 10%
Það er með þessum hætti, sem ríkisstjórnin berst
raunverulega gegn dýrtíðinni.

)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
/
/
/
t
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
t
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
r
)
)
)
)
^ —— — — ERLENT YFIRLIT
/
Sýrland skilur við Egyptaland i
Mikil óvissa ríkir um það, hvað tekur við í Sýrlandi \
DRAUMUR Nassers hins eg-
ypzka um stórt arabiskt ríki
virðist nú farinn út um þúfur.
Fyrir þremur og hálfu ári tókst
honum að sameina Egyptaland
og Sýrland undir eina stjórn.
Nokkru seinna voru horfur á,
að írak myndi ganga inn í
þessa ríkjasamsteypu. Ríkishug
mynd Nassers átti öflugt fylgi
þar.fyrst eftir byltinguna. Kass
em ákvað hins vegar að fai'a
aðra leið, og hefur síðan verið
kalt milli þeirra Nassers. Um
seinustu helgi gerðu s\ro Sýr-
lendingar uppreisn og þeir
menn náðu þar yfirtökunum,
sem bersýnilega ætla að slíta
öll sértengsli við Egyptaland og
gera Sýrland að sjálfstæðu ríki
að nýju. Þetta er mikið áfall
fyrir Nasser, sem hér eftir
verður að láta sér nægja að
vera einræðisherra í Egypta-
landi einu. Þar virðist hann
hins vegar svo traustur í sessi,
að þetta áfall muni ekki veikja
hann neitt að ráði. Utan Eg-
yptalands mun þetta hins veg-
ar draga úr áhrifum hans.
ENN hvílir mikil hula yfir
þeim atburðum, sem hafa gerzt
í Sýrlandi og enn ekki full-
reynt hverjir það eru, sem raun
verulega hafa náð völdum.
Sennilegt þykir þó, að það séu
íhaldssinnaðir fésýslumenn, er
á sínum tima studdu Shishakly,
er var einræðisherra í Sýrlándi
á árunum 1951—’54. Sá maður,
sem er forsætisráðherra þeirr-
ar stjórnar, sem sett hefur ver-
ið á laggirnar, Mamoun al-
Kuzbari, er a. m. k. úr hópi
fylgismanna Shishakly, en sjálf
ur hefur hann dvalið erlendis
síðan hann var hrakinn frá
völdum. Sá orðrómur hefur ver
ið á kreiki undanfarið, að fylg-
ismenn Shishakly héldu uppi
leynisamtökum í Sýrlandi. Svo
virðist sem þeir hafi náð veru-
legri fótfestu innan hersins og
því getað framkvæmt byltlng-
una jafn skyndilega og raun
varð á. Sennilega hefur hún
verið ákveðin fyriivaralítið, því
að talið er fullvíst, að hvorki
njósnarar Egypta, Rússa eða
Vesturveldanna hafi vitað um
hana. Með slíkum hætti fram-
kvæmdi Nasser líka byltinguna
í Egyptalandi á sínum tíma.
ÞAÐ er hins vegar eftir að
sjá, að þeim, sem nú hafa náð
völdum í Sýrlandi, haldist á
þeim til langframa. Óvissan
varðandi það er svo mikil, að
jafnvel mestu andstæðingar
Nassers fagna áfalli hans hóf-
lega. Þótt íhaldssamir menn
hafi nú náð völdum í Sýrlandi.
þykir vafasamt, að íhaldsstjórn
geti haldizt þar lengi í sessi
Fyrir sameiningu Sýrlands og
Egyptalands 1958. var and-
kommúnistískur sósíalistaflokk-
ur, Baathflokkurinn, einna
sterkasti flokkurinn þar, og
átti hann mestan þátt í sam-
einingunni Kommúnistar voru
einnig mjög sterkir. og þótt
Nasser væri þá ekki vei látinn
af Vesturveldunum. fögnuðu
margir vestrænir leiðtogar því.
er Sýrland sameinaðist Egypta-
landi Þeir óttuðust, að annars
gætu kommúnistar náð völdum
þar Af tvennu illu voru yfirráð
Nassers betri.
Það má telja víst. að báðir
þessir flokkar, Baathflokkurinn
og kommúnistar. muni nú
reyna að láta til sín taka að
nýju og sennilega eigi þeir báð-
ir meira fylgi en hægri menn.
Baathflokkurinn stendur hins
vegar höllum fæti vegna þess,
að hann átti mestan þátt í sam-
einingunni við Egyptaland, sem
reyndist allt annað en vinsæl.
Kommúnistar unnu hins vegar
gegn henni og þeir urðu mjög
fyrir barðinu á stjórn Nassers.
Moskvublöðin hafa í seinni tíð
haldið uppi hörðum árásum á
Nasser fyrir það, að hann hafi
látið banna starfsemi kommú-
nista í Sýrlandi og haldið sum
um foringjum þeirra í fangelsi,
án undangengins dóms.
KUZBARI
í vestrænum blöðum kemur
mjög fram sá ótti, að vel geti
svo farið, að kommúnistar eigi
eftir að græða mest á bylting-
unni í Sýrlandi. Hún auki deil-
ur meðal Araba og veiki Nass-
er, sem á margan hátt hefði
getað veitt traustasta vörn gegn
framsókn kommúnista í Aust-
urlöndum nær, enda hafa Rúss-
ar hert mjög áróður gegn hon-
um í seinni tíð. í Sýrlandi geti
kommúnistar líka brátt reynzt
hættulega sterkir. Athyglisvert
er, að Rússar forðast að iáta
uppi nokkurt álit á atburðun-
um í Sýrlandi, en þó eins og
hálfhlakkað yfir ósigri Nassers.
AF MÖRGUM ástæðum kem-
ur það ekki á óvart, þótt sam-
eining Egyptalands og Sýrlands
rofnaði Hún var meira byggð
á hugsjón en raunveruleika
Þeir, sem tóku völdin eftir að
brottrekstur Shishaklys 1954
voru flestir þjóðernissinnaðir
vinstri menn. sem voru hrifn-
ir af hugsjón Nassers um stórt
arabískt samveldi. Þeir beittu
sér og fyrir sameiningunni í )
þeirri trú, að Sýrlendingar \
myndu verða áhrifameiri en Eg \
yptar í hinu nýja ríki. Þótt Sýr- \
lendingar væru miklu fámenn- \
ari, eða um 4 millj. á móti 25 \
millj. Egypta höfðu þeir ýmis •
skilyrði til að verða áhrifa- •
meiri. Þeir eru yfirleitt dug- •
meiri, eiga miklu athafnameiri ■
og menntaðri millistétt, og land •
þeirra er tiltölulega auðugra en (
Egyptaland. Nasser tók sambúð .
armálin hins vegar þeim tök- (
um, að öll yfirráð í Sýrlandi (
færðust meira og meira til Ka- (
iro og Egyptar þokuðu Sýrlend (
ingum víða til hliðar í þeirra (
landi. Nýlega var hann búinn (
að gera nýjar, víðtækar ráðstaf (
anir í þessa átt. Frá sjónarmiði (
ríkisheildarinnar voru þær rétt (
mætar, en þær gengu hins veg- )
ar á hlut Sýrléndinga. Sá valda )
maður Sýrlendinga, sem átti )
mestan þátt í sameiningunni (
og fastast hafði fylgt Nasser, (
Seiraj ofursti, lagði því nið- )
ur völd í mótmælaskyni og hélt (
heim til Damaskus. Tveimur )
dögum síðar hófst byltingin )
þar. Margir héldu í fyrstu, að )
hún væri runnin undan rifjum )
Serraj, en svo reyndist ekki. )
Hún var gerð af andstæðingum )
hans, er hafa hann nú í haldi. )
)
HIN nyja stjórn Sýrlands hef )
ur heitið frjálsum kosningum )
innan fjögurra mánaða. Því er )
tæplega trúað, að það loforð )
verði efnt, og því jafnvel enn )
síður, að staifhæf stjórn verði )
mynduð á grundvelli þeirra, ef )
þær færu fram með frjálsum )
hætti. Sýrlendingar hafa löng- )
um verið miklir flokkadráttar- )
menn, enda landið byggt tals- •
vert mismunandi ættflokkum ■
og rígur mikiU milli landshluta, •
t. d. milli borganna Damaskus •
og Apollo. Sýríendingar hafa •
um aldaraðir lotið erlendum •
valdhöfum. Frakkar tóku þar (
við stjórn eftir fyrri heimsstyrj /
öldina, en þá voru Tyrkir lengi •
búnir að ráða þar. Frakkar •
veittu Sýrlandi sjálfstjórn 1930 •
og upp úr seinni heimsstyrjöld- •
inni fengu þeir fullt sjálfstæði. •
Frá þeim tíma og þangað til •
Sýrland sameinaðist Egypta- (
landi í febrúar 1958, urðu þar (
margar stjórnarbyltingar og (
stjórnarskipti, miklir flokka- (
drættir og lélegt stjórnarfar Ef (
aftur sígur í sama horf í Sýr- (
landi, getur vel svo farið, að (
lítii ástæða reynist til að fagna (
þvi. að sameining Sýrlands og (
Egyptalands hafi farið út um (
þúfur. Þ. Þ. )
• «v .N.-v.VN.*
,.v- V- v*v*v*