Tíminn - 04.10.1961, Blaðsíða 9

9
T.ÍMINN, miSvikudaginn 4. október 1961.

landbúnaðarmál
*• Hin stórvirka sláttu- og þreskivél að uppskerustörfum á Stórólfsvelli á þessu hausti, þar sem 80 ha eru
*. undir byggi.
Sú kornyrkja, sem lengst hef-
ur verið stunduð á norrænum
slóðum er vafalaust byggrækt-
un. Á sænskri tungu heitir
byggið KORN og engin önnur
korntegund heitir því nafni
þar. Aðrar tegundir, svo sem
rúgur' og bókhveiti, hafa þó
■verið ræktaðar um langt skeið
í Skandinavíu, en haframir eru
ný tegund, samanborið við þær
fyrr greindu og hveitið hefur
nýlega numið land á svo norð-
lægum slóðum.
Með landnemunum barst
hingað til lands kunnátta í þvi
að beita arði og sá korni og
uppskera það, en hve umfangs-
mildar þær athafnir hafa verið
hér eru litlar upplýsingar um.
Örnefnin segja okkur þó, að
akrar hafi verið hér og þar,
því að varla efast nokkur um,
að bæjarnöfnin, sem bera ak-
urheitið, annaðhvort' heil eða
samtengd, hljóti að eiga upp-
runa sinn í þeirri staðreynd,
að á þeim stöðum hafi akrar
verið og þar ræktað korn, eða
KORNYRKJA
hvað skyldi það hafa verið ann
að?
Brauðkorn var ein af höfuð-
nauðsynjum fólks í fyrri daga.
Þá voru ekki til kartöflur, þær
fluttust ekki hingað fyrr en eft
ir miðja átjándu öld. Hversu
m'ikið korn hefur verið upp
skorið á íslandi á hverjum
tíma, eða hversu víðáttumiklir
akrarnir hafa verið á ýmsum
öldum, því getur sennilega eng
inn svarað. Hitt er víst, sem
við þekkjum öll, að á fyrstu
tugum þessarar aldar, var ekk
ert korn ræktað hér á landi,
og svo lítið kvað að kornyrkj-
unni frá 1930—1960, utan til-
raunastöðvarinnar á Sámsstöð-
um, að varla getur búnaðar-
saga okkar skráð verið og þessa
efnis getið, nema tilraunanna.
En um 1960 gerast þáttaskil
og vonandi verða þau upphaf
þess, að ræktun korns reynist
í framtíðinni traustur liður og
fastur í íslenzkum búskap. Af-
urðagóðar skepnur þurfa gott
fóður — þær þurfa kjarnfóður
— og sá kjarni verður vonandi
íslenzkt bygg, sem í vaxandi
mæli verður upp skorið hér ár-
lega. Mundi ekki ástæða til að
ætla, að kornyrkja geti orðið
jafn örugg búgrein og kartöflu
ræktin?
Við skulum vona, að því megi
svara játandi og að reynslan
sýni okkur, að þetta muni stand
ast.
Um undanfarin ár hefur það
viljað brenna við í ýmsum ár-
um, að víst hefur korn þrosk-
azt vel, eða sæmilega að
minnsta kosti, en það hefur
verið svo seint fyrir, að haust-
vindarnir hafa slegið kjamann
úr axinu og það af þeirri á-
stæðu eigi bjargast, eða haust-
rigningarnar hafa gert það ó-
kleift að bjarga því fyrr en
seint, eða sumu af því aldrei,
og hafa þannig orðið tilfinnan-
leg afföll enda þótt þroski þess
hafi verið viðunandi.
Með þeirri tækni nútímans,
sem þegar hefur verið reynd
hér og virðist hæfa við okkar
skilyrði eins og annar's staðar,
er staðið við þröskuld nýs tíma
bils, það verðum við að vona,
þess tímabils, sem hér mætti
kalla kornyrkjuskeiðið, þegar
haustvindarnir og hreggviðrin
hafa lítil eða engin áhrif af því
að með nýtízku vélum er hægt
að vinna nótt og dag og bjarga
á fáum góðum dögum síðla í
september því magni korns,
sem að áður þekktum leiðum
þurfti langan tíma og mikið erf
iði til að bjarga, og aldrei varð
bjargað ef um nokkurt magn
var að ræða. Afköst síórvirkra
uppskeruvéla eru geysileg, og
þegar uppskerunni er bjargað
með þeirra hjálp taka við önn-
ur hjálpargögn til þess að gera
vöruna geymsluhæfa. Hrað-
þurrkun er þá næsti áfanginn,
nauðsynlegur og óaðskiljanleg-
ur þáttur í vel kerfuðu starfi
til þess að ná endanlegu marM.
Á stuttum tima má brjóta
mikið land þegar traktorinn er
hafður sem dráttarafl. Það er
hægt hér, eins og meðal ná-
grannaþjóða vorra, að plægja
og herfa nótt og dag, og það er
hægt að dreifa áburði og sá að
nóttu sem degi í apríl, rétt eins
og hjá frændum vorum austan
við Atlantshafið, og þá er hægt
að koma útsæðinu í jörð um
leið og gróðraveðrin ná til okk-
ar, jafnan í byrjun maí. Þessa
þarf, vaxtartíminn og hitamagn
ið þarf að fást og nást sem fyrst
að vori, svo að vaxtarskeiðið
þurfi ekki að ná allt of langt
fram í september.
Þetta læra menn. Þetta hefur
m. a. sýnt sig í tilraununum,
sem eiga nú um 30 ára sögu
hér á landi, og koma nú að
góðu gagni þegar loks er haf-
izt handa fyrir alvöru. En að
svo sé verður maður nú að
telja. í fyrr'a voru það Sveinn
bóndi á Egilsstöðum, synir
hans og fáeinir aðrir, sem rækt
uðu nokkra tugi ha lands og
uppskáru af þeim bygg á haust
nóttum. í ár má telja í hundruð
um hektara akra, sem kornupp
skera er tekin af. .Og auðvitað
koma fleiri í kjölfarið. Árið
1961 verður líklega talið eigi
yfir meðallag til vaxtar korns-
ins og laklegt til björgunar
þess. Þó fæst uppskera, sem
telja má vei viðunandi og að
magni, ekki minni en gerist
sums staðar annars staðar á
miklu suðrænna breiddarstigi.
Austan Atlantshafsins hefur
korn verið ræktað slitlaust um
árhundruð. Hjá frændum okkar
í Noregi er kornyrkja í örri
þróun einmitt þessi árin. Að-
eins síðan 1950 hefur kornrækt
Norðmanna aukizt svo, að
42% stærra landssvæði var
notað til kornræktar 1960 en
árið 1950. Fyrrum lögðu Norð-
menn kapp á að rækta brauð-
korn, en þeir telja nú að sjálf-
sagt sé að leggja allt kapp á að
rækta fóðurkorn en kaupa held
ur brauðkornið, af því að ör-
yggi hveitiræktar sé svo lítið
á svo norðlægri slóð, og hafrar
eru svo lítill liður í manneld-
inu.
Hér á landi kemur naumast
til greina að rækta annað en
bygg til fóðurs, ef til vill hafra
til gamans eða í tilraunum, en
ekki er óhugsandi að kynbóta-
stöðvum, hérlendis og erlend-
is, takizt að búa til ný afbrigði,
sem geta látið sér nægja lægra
hitastig og styttra vaxtarskeið
en hingað til hefur verið hæfi-
legt til fulls þroska þeim af-
brigðum, sem í ræktun eru.
Annað eins hefur skeð. Suðræn
ar jurtir hafa orðið „hagvan-
ar“ á norðlægum slóðum, með
sæmilegum eða góðum árangri.
Má í því sambandi minna á kart
öfluna, sem er upp runnin úr
Andesfjöllum Suður-Ameríku.
Við skulum vona, að á kom-
andi árum verði íslenzkir akr-
ar þúsundir ha, sem góð og
mikil uppskera verður fengin
af árlega, og að tilraunastöðv-
unum takist að skapa afbrigði
byggs og hafra, er gefi örugg-
ari eftirtekju í venjulegu ár-
ferði. Með því móti fengi bú-
skapur okkar traustan hlekk í
öryggiskeðju afkomu sinnar og
búmenning efldist vonanóji
verulega í þessu og öðrum
hlutverkum.
wv*.*,
Flóttamannabúðir í Evrópu
eiga að tæmast
Felix Sehnyder, sem fer með
málefni flóttamanna á vegum S.Þ.
fullyrðir, að takast megi að tæma
' P
Þetta er teikning af kafbát, ^
sem nú er í siníðum, og á að 0
geta kafað miklu dýpra en fyrri 0
kafbátar, eða allt niður í 15 0
þús. fet. Þó verður kafbátur 0
þessi, sem nú er verið að hefja 0
smíði á hjá Reynolds Metals ^
Company by General Dynamics 0
Corporation Boat Division í 0
Connecticut í Bandaríkjunum, 0
byggður úr aluminium. Talið 0
er að kafbátur þessi muni 0
valda byltingu i neðansjávar- 0
ferðum og opna ótal leiðir til 0
nýrrar könnunar á hafsbotni, 0
bótt sleppt sé gildi hans eða 0
innarra svipaðra sem vopna. 0
flóttamannabúðir í Evrópu á ár-
inu 1962. Flestum flóttamannabúð
um í Austurríki verður lokað á
þessu ári, en þær sem eru á Ítalíu
og í Þýzkalandi, eiga að tæmast á
næsta ári.
í byrjun þessa árs voru enn 13
þúsund flóttamenn í þessum lönd-
um, sem bjuggu í sérstökum hverf
um, en þar að auki voru 60 þús-
und, sem bjuggu í mjög lélegu hús
næði utan sjálfra búðanna.
Slakað hefur verið á innflytj-
endalöggjöf margra landa í sam-
bandi við „flóttamannaárið", sem
nú er að líða, þ.e. hafinn var áróð
ur hvarvetna fyrir því, að leysa
vanda þessa flóttafólks til fulln-
ustu. Sömu lög um innflutning
fólks verða að gilda áfram næsta
ár, ef takast á að ná settu marki
og skapa öllum þessum mann-
fjölda skilyrði til að lifa eðlilegu
lífi.