Tíminn - 17.10.1961, Qupperneq 7

TÍMINN, þrigjudaginn 17. októbcr 1961
7
nn er söluskatturinn framlengdur
í efri deild kom til 1. umr.
„frumvarp um bráðabirgða-
breytingu og framlengingu
nokkurra laga." Gunnar Thor-
oddsen f jármálaráðherra,
fylgdi þessu frumvarpi stutt-
lega úr hlaði.
Gunnar Thoroddsen sver fyrir það á alþingi, að hafa
gefið fyrirheit um að þessi skattur skyldi vera til
hráðahirgða og gilda aðeins til ársloka 1960
Ólafur Jóhannesson kvaddi sér
hljóðs að máli ráðherra loknu.
Ólafur sagði, ag þetta frumvarp
væri að vísu gamal! kunningi, en
þó væri eitt atriði nýtt í þessu
frumvarpi, það er 8% viðbótar-
söluskatturinn. Hann hefur ekki
verið þar áður.
Þag má heita orðin föst og und
antekningarlaus venja hin síðari
ár, að á hverju reglulegu Alþingi
sé lagt fracn og afgreitt frumvarp
sem þetta, um áframhaldandi
heimild til þess að heimta inn
á komandi fjárhagsári þar til
tekna skatta og gjöld með við-
auka. Þessi venja er orðin svo rót-
gróin, að almennt mun nú litið
á þessa skattviðauka sem varan-
lega skatta, enda eru þeir það,
þrátt fyrir það sérstæða form sem
á þeim er haft.
Varanlegir skattar
* Þó að segja megi, að þessi ár-
lega lagasetning skapi óþarfa um-
svif, þar sem raunverulega er
um fasta og varanlega skatta að
ræða, vil ég ekki finna að þeim
starfsháttum, að árlega sé að
formi leitað álagningarheimildar
alþingis, en ég vil hins vegar und-
irstrika, að í reynd og í vitund
almennings er þarna um að tefla
varanlega skatta.
Saga viíbótar-
söluskattsins
Um þetta frumvarp hefði því
ekki verið ástæða til að ræða, ef
ekki hefði komið inn í það mikils
vert nýmæli, þ.e. 8% viðbótar
söluskatturinn í tolli. Það er full
Gvlfi hoðar
skemmtana-
skaflsb'reyt-
Við 1. umr. um skemmtana-
íkattsviðauka i efri deild í gær.
sagði Gylfi Þ. Gíslason. mennta-
málaráðherra, að í athugun væri
að breyla lögunum um skemmt-
anaskatt, þannig að skemmtana
skattur yrði heimtur af skemmt-
unum þeirra húsa. sem nú kom-
ast undan að greiða skattinn.
Þessi tekjustoín hefur rvrnað við
það, að veitingahús i Reykjavík
eru hætt að selja aðgangseyri
Sagði Gylfi að í athugun væri að
krefja skattinn af þeim húsum
sem opið hafa til kl 11.30 og
skemmtiatriði hafa og enn fremur
ef dansað er eftir kl 11,30. þótt
ekki sé seldur aðgangur. Enn
fremur ætti, sagði Gylfi. að
heimta skattinn af öllum skemm'
unum. en þau byggðarlöa. sem
hafa færri en 1500 íbúa hafs
notið undanþágu. Gylfi taldi tð
þetta hefð: leitl af sér þa broiin
að skemmtánirnar væru haldna’
steinsnar frá kaupstöðunum i
hreppum með undir 1500 íbúa t:l
að komast hjá skattinufn Þá sagði
Gylfi að fyrirhugað væri að Leik
félas Reykjavíkur n.vti undan
þágu frá skemmtanaskattsgreiðslu
aí leiksýmngum sínum eða nyti
jafnréttis við Þjóðleikhúsið.
ástæða til að rifja upp stuttlega
tilurðarsögu þessa söluskattsvjð-
auka. Það var vitað, er löggjöfin
um efnahagsmál var sett 1960, að
í kjölfar hennar myndi sigla alm.
söluskattur og enn fremur að hald
ast myndi sá innflutnings^ sölu-
skattur, sem verið hafði. í fjár-
lagafrumvarpinu þá var gert ráð
fyrir 280 milljóna króna tekjum
af söluskatti og í greinargerð fjár
lagafrumvarpsins sagðj orðrétt:
„Ekki er áformað að breyta nú-
gildandi söluskatti á innflutningi.
en liann er áætiaður 154 milljón-
ir króna með híiðsjón af reynslu
s.l. árs og áhrifum væntanlegra
efnahagsaðgerða.“
í athugasemdum og umræðum
um efnahagsimálafrumv. á sínum
tíma var hvergi að því vikig að
áformað væri að breyta söluskatti
af innflutningi.
Til bráSabirgÖa á
árinu 1960
í áróðursriti ríkisstjórnarinnar,
„Viðréisn", sem gefin var út á
ríkisins kostnað, sem frægt er orð
ið, var sagt frá því, að nýr almenn
ur söluskattur yrði lagður á allar
nauðsynjar landsins barna — frá
vöggu til grafar — en jafnframt
tilkynnt, að innflutningssöluskatt
inum yrði ekki breytt. Þrátt fyrir
yfirlýsingar ríkisstjórnarinnar um
að hún ætlaði sér ekki ag hækka
skattinn, kom í ljós, að hún meira
en tvöfaldaði hann, hækkaði hann
úr 7,7% í 16,5%. f greinargerð
með söluskattsfrumvarpinu sagði
m.a„ að af því að hinn almenni
3% söluskattur kæmi ekki til fram
kvæmda fyrr en nokkuð væri liðið
af árinu 1960, væri fyrirsjáanlegt
að meg lionum einum saman feng-
izt ekki sú fýárhæð, sem fjárlaga-
frumvarpið gerði ráð fyrir og síð-
an sagði orðrétt: „Hefur því verið
horfið að því til bráðabirgða að
afla þess, sem á vantar með við-
bótarsöluskatti á innfluttar vörur.
Er áætlað ag til þess þurfi að
hækka núgildamli innflutnings-
skatt um 8% eða úr 7% í
15% og er lagt til-að sú hækkun
gíldi til ársloka J960.“
Þegar verið var að lögfesta
þennan bráðabirgðaskatt, véfengdi
ég og ýmsir aðrir. að hann myndi
aðeins gilda til loka ársins eins
og lýst var yfir, heldur myndi
hér verða um varanlega skatt-
heimtu að ræða. Stjórnarsinnar
voru bá ákaflega hneykslaðir yfir
slíkum getsökum o-g var marg
itrekað af þeim að hér yrði alls
ekki um varanlega skattheimtu að
ræða, heldur væri þetta gert
'■esrna þess. að 3% almenni smá-
söluskatturinn kæmi aðeins á þrjá
ársfiórðunea og byrfti að vega
bar upp á móti
Oir bar Hietí vir draum-
* L '■
»rr»rn
Svo leið ti’mirm i ..draumalandi
fn.áhP3snð're."^anna“ máske nokk
Dagsktp albingis
sameinaðs Aíþingis þriðjudaginn 17.
nkt 1961, kl S siðdegis
Fjárlög 1962, frv. — 1 umr. (út-
varpsumræða).
uð fljótt, í góðri trú og áhyggju-
leysi, en svo var vaknað upp við
vondan draum á jólaföstu. Og viti
menn, þá er lagt fram frumvarp
um breyíingu á bráðabirgðaákvæði
söluskattslaganna á þá lund, að í
stað orðanna „til ársloka 1960“
komi „til ársloka 1961“ — eða
með öðrum orðurn bráðabirgða-
söJuskatturinn skyldi innheimtur
allt árið 1961. — Og nú er svo
komið, að viðaukasöluskatturinn,
sem aðeins átti að gilda til árs-
loka 1960, er kominn inn i þetta
árlega og fasta framlengingarfrum
va-rp og þar með er það viður-
kennt og undirstrikað af ríkis-
stjórninni, ag þessum skatti er ætl
að varanlegt gildi til frambúðar.
Blekkingarhringurinn í sambandi
við þetta ríiál er lokaður.
Óréttlátur skattur
Eins og nú er komið málum
eftir „viðreisnarstjórnina“ skal ég
ekki draga í efa, að ríkissjóður
þurfi þær tekjur, sem þessi við-
aukaskattur felur í sér, en ég
álít að hægt væri að finna álögur,
sem betur koma við almenning
en þessi skattur. í annan stað
ætti að vera hægt að spara. í
, viðreisnarbókinni“ frægu var
heitið. algerri endurskoðun á fjár-
málum’ ríkisins og að framkvæma
ætti' stórfelldan sparnað. Efnd-
irnar eru þær, að fjárlögin hafa
hækkað um hundruð milljóna og
stærri hluti af ríkistekjunum en
áður fer í reksturskostnað og
rekstursgjöld, en minna til stuðn-
ings atvinnuvegunum og uppbygg-
ingarinnar.
3% vísitöluhækkun
í skýrslu norska hagfræðingsins
Per Dragland, sem stjórnarflokk-
arnir fengu til að athuga ástandið,
segir:
.. „er hækkun söluskatts í
innflutningi úr 7,7% í 16,5%
skoðuð sem bráðabirgðaráðstöf-
un. Þegar hægt verður að lækka
skattinn aftur, mun það eftir
þeim upplýsingum, sem ég hef
fengið, hafa í för með sér 3%
sparnað fyrir vísitölufjölskyld-
una. Slík Iækkun ætti að mínum
dómi að ganga fyrir jafnskjótt
og hægt er að framkvæma hana,
ekki sízt vegna þess, að eftir
gengislækkunina situr ísland
uppi með óvenju háa tollvernd,
sem ekki aðeins gerir vörurnar
dýrari, heldur getur einnig hvatt
til framleiðslu og atvinnurekst-
urs, sem hvorki í bráð né lengd
er hagkvæmur fyrlr hcildina. Á
sama tíma sem bæði útgerðin
og fiskvinnslustöðvarnar skortir
vinnuafl ber að forðast eins og
unnt er að opna leiðir fyrir at-
vinnurekstur, sem aðeins getur
þrifizt í skjóli hárra tollmúra.“
Með þessu frumvarpi hefur rík-
isstjórnin viðurkennt að það er
„frambúðarnauðsyn" fyrir þessari
skattlagningu að hennar dómi.
Ríkisstjórnin ætti því að sýna
þann manndóm, að meinleg reikn-
ingsskekkja hafi verið í „viðreisn-
arútreikningunum" í stað þess að
halda áfram sífelldum blekking-
um og berja höfði við steininn.
Gunnar sver af sér
Gunnar Thoroddsen tók til máls
að nýju. Sagði hann það stað-
lausa stafi að um reiknings-
skekkju hefði verið að ræða og
fjarri lagi að nokkrar blekkingar
hefðu verið hafðar í frammi varð
andi 8% viðbótarsöluskattinn.
Það hefði reyndar staðið í grg.
með fjárlagafrumvarpnu, að engar
breytingar á innflutningssölu-
skattinum væru áformaðar, en
hins vegar hefði komið í ljós, þeg-
ar verið var að setja „viðreisnar-
lögin“, að 3% söluskatturinn í smá
sölu aflaði ekki nægilegs fjár í
fyrsta lagi vegna þess, að undan-
þágur frá honum voru auknar frá
því sem upphaflega var áformað,
— m.a. öll mannvirkjagerð, —
3 mánuðir væru liðni.r á árið, þeg-
ar hann kæmi ti.1 framkvæmda og
svo hefði hann ekki reynzt nógu
hár. Fjármálaráðherra neitaði því
algerlega, að rikisstjórnin hefði
nokkurn tíma lofað eða gefið fyrir
heit um það, að bráðabirgðasölu-
skatturínn í tolli yrði aðeins til
bráðabirgða og myndi aðeins gilda
á árinu 1960. — Taldi hann Ólaf
Jóhannesson ekki farast að vera
að finna að því að skatturinn væri
framlen-gdur enn. Eysteinn Jóns
son, flokksbróðir Ólafs, hefði
manna mest gert af því að fram-
lengja skatt.a. Sagði ráðherrann.
Bráðabirgðalögin
• ' / j
um flugið til 1. umr.
Bráðabirgðalög ríkisstjórn-
arinnar um bann við stöðvun
millilandaflugs var til 1. umr.
í neðri deild i gær Ingólfur*
Jónsson samgönguniálar'ð-
herra fvlgdi frumvarpinu úr
blaði. Sagði hann. að lögin
hefðu verið sett til að koma
í veg fvrir eialdbrot flugfé-
iaganna og álitshnekki þeirra
erlendis.
Eðvarð Sigurðsson deildi mjög
á ríkisstjórnina fyrir þessa laga-
setningu Taldi lögin ofbeldislög
Engin brýn nauðsyn hefði knúið
til þessarar lagasetningar. Laun
þeirra verkamanna sem hjá flug-
félögunum vinna eru aðeins ör-
lítið broí af rekstrarútgjöldum
þessara milljónafyrirtækja og
þeim hefði verið f lófa lagið að
semja við þessa verkamenn og
halda fluginu áfram. án þess að
ríkisstjórnir ryddist fram og
skerti helgasta rétl verkamanna.
I verkfallsréttinn.
að lokurn, að æis'kilegt væri að
sameina hi.na mörgu innflutnings-
skatta í einni tollskrá og væri þag
mál í athu-gun.
Ólafur Jóhannesson sagði að ráð
herrann hefði ekki getað rengt
eitt einasta atriði í ræð'u hans.
Hann hefði viðurkennt, að því
hefði verið beitt sem rökum fyrir
álagningu viðbótarsöluskattsins I
tolli, að 3% almenni smásöluskatt
urinn kæmi aðeins á 3 í stað 4 árs
fjórðunga 1960. Um undanþá-gurn-
ar sagðist Ólafur ekki vita, hvað
ríkisstjórnin hefði verið að hugsa
í ársbyrjun 1960, en ráðherrann
hefði gefið í skyn, að ætlunin
hefði verið, að skattleggja jafnvel
líka með þessum illræ-mda skatti
alla mannvirkjagerg í landinu. —
Ólafur sagðist ekki muna orðrétt,
hvag rágherrann sagði er hann
var ag lögfesta skattinn í fyrsta
sinni, en hann hefði ótvírætt gefið
það i skyn, að skatturinn ætti að-
eins að gilda út árið 1960 og ráð-
herrann hefði hneykslast á get-
sökum Framsóknarmanna um að
svo kynni að fara að hann yrði
látin giJda lengur. Málgögn
stjórnarflokkanna tóku af allan
vara um hVer ætti að vera gildis-
tímalen-gd þessa illræmda skatts,
og væri ótrúlegt að þar gæti verig
um misskilning blaðanna á orða-
lagi ráðherrans á þi-ngi að ræða.
Skyttur villtust
(Framhald at 1 síðu).
að gerð yrði Jeit að þeim, og lögðu
þá af stað í þá átt sem þeim þótti
líklegust.
Þegar þeir voru ekki komnir til
byggða klukkan Í2 í gærkvöldi,
tók Gunnar bóndi i Fornahvammi
að óttast um þá. Bað hann um að-
stoð lögreglunnar í Borgarnesi og
átti von á leitarflokki þaðan. 10—
15 leitarfærir menn voru staddir
í Fornahvam-mi, og boð gengu um
sveitina að koma til leitar. Fjórir
bílar óku fram og aftur um heið-
ina.
Ók upp á heiði
Meðan beðið var eftir að geta
|agt af stag í skipulagða leit, ók
Gunnar í Fornahvammi upp á
heiði. Þá ók hann fram á skytt-
urnar tvær, sem voru þá komnar
á veginn. Höfðu þær séð til bU-
ijósa og þannjg komizt a veginn.
En svo voru þeir villtir, að þeir
héldu, að Gunnar væri á suður-
leið, þótt hann væri í rauninni á
leig norður af. — Leið þeim báð-
um vel, enda vanir skotmenn og
mjö-g vel útbúnir. Kváðust þeir
mundu hafa haldjð kyrru fyrir um
nóttina og látið fara /vel um sig
í útbúnaði sínuim. hefði hræðslan
við leit ekki knúig þá sporurn.
Lítið virtist vera um rjúpu víð-
ast hvar á Holtavörðuheið'i um
bessa helgj. Þeir sem fóru í
'Tröllakirkju fengu sáralítið, en
þrír menn, sem voru í Snjófjalla-
hiíðum fengu 30—40 rjúpur hver
vfir daginn Annar þeirra manna.
sem villtust, sagði, að mörg ár
væxu síðan hann hefði séð jaf»-
nikið af rjúpu og'var í Snjófjalla-
hljiðurn- er þeir félagar komu
þangað. — Smalar sáu talsvert
mikið af rjúpu á Holtavörðuheiðí
i haust. en ekki er hægt að segja
neitt ákveðið unt fuglafjölda á
heíðinni. þrátt fyrír að lítið fannst
þar núna, nema á þessum eina
stað. þvj á laugardaginn og föstu
daginn var slæmt veður þar. en
bá fer rjúpan að jafnaði og lætur
ekki sjá sig fvrr en eftir tvo til
brjá daga. En í Snjófjallahlíðum
er mikil veðursæía í öllum- átt
u.m. og er þrí líklegt. að rjúpan
hafi haldið sig þar. brátt fyrir
’óveðrið.
JE—GG.