Tíminn - 04.04.1962, Blaðsíða 8

MINNING:
Jóhann Þorfinnsson
Fyrir tæpum tveimur árum rit-
aði ég hér í blaðið stutta afmælis-
kveðju til Jóhanns Þorfinnssonar,
fyrTv. lögregluþjóns í Siglufirði í
tilefni af sextugsafmæli hans. Þar
sagði ég m.a..:
„Jóhann Þorfinnsson ólst upp í
Siglufirði á þeim tíma, sem Siglu-
fjörður tók hvað mestum breyting-
um. Þó Si'glufjörður væri friðsæll,
lítill staður á veturna á fyrstu
tugum aldarinnar gerbreytti hann
um svip á'sumrin þessi ár. Út
lendingar í hundraðatali tóku sér
þá bólfestu þar. Þessir „gestir“
voru að sjálfsögðu velkomnir, en
fóru ekki jafnan að lögum. Fyrir
því varð ag ráða gott lögreglulið
í Siglufirði. Til þess staifa þurfti
helzt hraustmenni. Það varð því
engin tilviljun, að Jóhann Þor-
finnsson gerðist lögreglumaður i
Siglufirði og starfaði að löggæzlu-
málum þar í aldarfjórðung.
Jafnframt löggæzlumannsstarf-
inu sinnti Jóhann Þorfinns. öðru
starfi, sem ég vil sérstaklega gera
að umtalsefni hér. Hann var sjálf-
kjörinn leiðsögumaður leitarflokka
og fór hvenær sem kallað var um
fjöll og fjörur Siglufjarðar og.
næsta nágrennis, ef nauðleit
þurfti að gera að mönnum, skepn-
umum eða bátum. Hann var sjálf-
boðaliðinn, sem jafnan var leitað
til, þegar mest á reið. Sjaldnast
var talað um borgun.
Á þessum ferðalögum kom sér
vel, að hann þekkti vel Dalatá og
Sauðanes og hafði gengið á Hóls-
hyrnu, Nesnúp og Hestfjall sér til
ánægju áður fyrr.
Árið 1948 varð Jóhann alvarxega
veikur. Það' duldist e agum, I að
hann hafði ofreynt sig og furðaði
það fáa, sem fylgzt höfðu með
ferli hans. Hann hafði aldrei hlíft
sér.
Jóhann flutti til Eiaykjavíkur
árið 1952. Hann fék hér vinnu
sem hentaði honum, en heilsan
var á bláþræði og síðustu 5 árin
hefur hann ekki, vegna heilsu-
brests, getað' sinnt neinni vinnu.
En í veikindum sínum hefur
hann virzt mér hvað herðabreið-
astur, sterkastur og stærstur,
þrátt fyrir allt. Hann var fyrir-
mynd, er hann kleif fjöllin,
þeystist áfram á skíðum, var
forsvarsmaður björgunarleiðangra,
en hann var það ekki síður nú, er
hann er veikur — kvartar aldrei.“
Nú er þessi dugmikli maður og
góði drengur látinn.
Hann andaðist að heimili sínu,
Miklubraut 18, að morgni 26. marz
s.l. Hans er sárt saknað, ekki ein-
gcjr.gu af hans nánustu, heldur
öllum þeim, er höfðu af honum
einhver kynni.
Jóhann Þorfinnsson var fæddur
18. júlí árið 1900 að Neðri-Skútu,
austan Siglufjarðar, sonur hjón-
anna, sem þar bjuggu, Marzibilar
Ólafsdóttur og Þorfinns Jóhanns-
sonar, skipstjóra.
Jóhann missti föður sinn, er
hann var aðeins 3ja mánaða gam-
all. Afi hans og amma Jóhann Þor-
finnsson og Petra Jakobsdóttir,
tóku hann þá til fósturs og ólu
hann upp, en þau bjuggu skammt
frá Neðri-Skútu.
19. apríl 1925 kvæntist Jóhann
Aðalbjörgu Björnsdóttur frá A í
Unadal. Hún flutti ung með for-
Skyndihjálp í sveitum
Þegar Búnaðarþlng var að ræða
vlnnuhjálp f sveitum, skrífaðl ég
stutta grein og afhenti Tímanum
hana tll blrtingar. En einn ritstjóri
hans segir nú að greinin hafi tapazt.
Efni hennar var helzt ábendlng, að
þjóðráð myndi vera að taka upp
vinnuhjálp svipaða og Norðmenn
hafa gert til þess að baeta úr hinum
geigvænlega kvennaskorti í sveitum
í landi sínu, En það er VARA-HÚS-
MÆÐRA skipulagið. Þegar húsmæð
ur veikjast, fara I ferðaiiig, eða
þurfa á annan hátt að fara frá starfi
sínu, þá koma varahúsmæður I stað
þeirra.
Þar sem þessi félagsskapur, með
styrk frá hlnu opinbera, er orðinn
reyndur og'- ber-góðan árangur í
E-’SSiSI
eldrum sínum til Siglufjarðár, frú
Stefaníu Jóhannesdóttur og Birni
Guðmundssyni.
Frú Aðalbjörg og Jóhann áttu
fallegt heimili í Siglufirði, enda er
frú Aðalbjörg listhneigð og hög
í veikindum Jóhanns var hún
jafnan hans hægri hönd og oft
báðar.
Börn þeirra eru:
Sigurlaug, gift Skarphéðni
Björnssyni, Siglufirði.
Þorfinnur, búsettur í Hafnar-
firði, kvæntur Ingibjörgu
Karlsdóttur, og
Björn, búsettur í Reykjavík,
kvæntur Ellen Júlíusdóttur.
Jóhann Þorfinnsson er ekki leng
ur meðal okkar, en meðal Siglfirð-
inga og annarra, sem þekktu hann,
mun lengi verða minnzt karl-
mennsku hans og dirfsku, hjálp-
semi og hjartahlýju.
Blessuð sé minning hans.
Jón Kjartansson
Noregi, þá er ekki ólíklegt að hann
gefist vel hér I hlnni tilfinnanlegu
kvennafæð, sem virðist alltaf vera
að aukast hér á landl. — Nú hlttlst
svo á, að ein efnileg íslenzk stúlka
er slík vara-húsmóðlr — og hefur
verið alllengi — I elnnl byggð Harð
angurs. Og stakk ég upp á þvl I
grein mlnni, að reyna að fá hana
hingað heim — eða einhverja góða
norska konu — til þess að skipu-
leggja hér vara-húsmóðurstarfið,
eftir norskri fyrirmynd, til þess að
bæta úr hinni miklu kveneklu, sem
nú er farin að ama að Islenzkum
sveltum. — VII ég aftur gera tll-
raun að vekja athygli manna á hvort
þetta sé ekki vert athugunar.
V.G.
Þuríður sundafyllir, og Völu-
Steinn, son hennar, fóru af
Hálogalandi til íslands, og
námu Bolungarvík, og bjuggu
í Vatnsnesi. Hún var því kölluð*
sundafyllir, að hún seiddi til
þess í hallæri á Hálogalandi að
hvert sund var fullt af fiskum.
Hún setti og Kvíarmið á ísa-
fjarðardjúpi, og tók til á koll-
ótta af hverjum bónda á ísa-
firði.
Svo segir Landnámabók frá
landnámi Bolungarvíkur. Þann-
ig er helgisagan um konuna,
sem fyrst festi byggð í einni
hans daga var dauft yfir Bol-
ungarvík. Fólki fækkaði mjög
í þorpinu. Áður var íbúatalan
yfir þúsund en fækkaði niður
í 700 eða tæplega það.
Bolungarvík liggur fyrir opnu
hafi. Norðansjóinn leggur beint
upp á víkina. í norðvestan haf-
róti er li'ka brimasamt í Bol-
ungarvík, þó að hlíðin fyrir ut-
an veiti nokkurt var. Og vind-
bárar. austan yfir Djúpið getur
verið nokkuð hávaxin, þegar
hún veltist að landi, óðbær og
kröpp.
Um brimbrjótinn í Bolungar
vík mætti skrifa langa sögu og
merka. Hann mun vera að
stofni til elzti hafnargarður á
ísl., sem byggður er fyrir opnu
hafi og engum hafnargarði hér
við land mun vera ætlað meira
BOLUNGARVIK
merkustu verstöð á íslandi. —
Þetta er ein þeirra undrasagna,
sem fylgt hafa þessari þjóð f^i
upphafi íslandsbyggðar. Fæstir
myndu nú festa trúnað á helgi-
söguna um öndvegissúlur fyrsta
landnámsmannsins ef ekki væri
vitað með öruggri vissu að sag
an sú var fest á bók löngu áður
en Reykjavík varð höfuðstaður
landsins. Hitt er nú allt óviss-
ara hvern hlut Þuríður sunda-
fyllir átti í blessun Kvíarmiðs
eður hvers vegna hún tók til
kollótta á af hverjum bónda.
En hitt er vist að alla tíð hefur
afli borizt á land í Bolungarvík.
Þegar fiskur fór að verða
eftirsótt útflutningsvara á
heimsmarkað á fjórtándu öld,
hófst vegur Bolungarvíkur. —
Hóll í Bolungarvík varð fram
af því girnilegt höfðingjasetur.
Margir sóttust eftir uppsátri á
Bolungarvíkurmölum. Þaðan
kom þeim, sem átti Hól, drjúg-
ar tekjur, auk þess, sem honum
var hægt um vik, að gera sjálf
ur út skip.
Hér verður ekki rakin at-
vinnusaga Bolungarvíkur. Um
verstöðina Bolungarvík eins og
hún var á síðustu öld og um síð
ustu aldamót, eru til bækur.
Sömuleiðis um athafnamanninn
sem mest bar á í Bolungarvík,
þegar áraskipin breyttust í vél-
báta, Pétur Oddsson kaupmann.
Um þetta má lesa í bókum Jó-
hanns Bárðarsonar, Áraskip og
brimgnýr. Mikill auður safnað-
ist í faendur Péturs Oddssonar,
þó að heimskreppan mikla eftir
1930 kæmi honum á kné. Eftir
hlutverk eða torveldara varnar-
starf en honum.
Brjóturinn hefur frá upphafi
þótt gott mannvirki. Lengi vel
var því trúað, að ekki þýddi að
sækja sjó frá Bolungarvík á
stærri skipum en svo, að þeim
yrði ráðið til hlunns og sett
upp á kamb, þegar komið væri
úr róðri. Við landtökuna þótti
strax bót að garðinum, sem
braut hafsjóana, enda þótt
hann væri stuttur og engin
slétt höfn innan til við hann.
Það er sandbotn í víkinni. Löng
um hefur þótt ótryggt að byggja
á sandi. Það hefur líka sannazt
á brimbrjótnum í Bolungarvík.
Þegar holskeflumar hvolfast
yfir þennan hafnargarð verður
ærið sog og dráttur meðfram
veggnum og þá er hætt við að
sandurinn komist á hreyfingu.
Þannig hefur fyrr og síðar graf
izt undan garðinum svo að
hann hefur sigið, skekkzt og
snarazt.
Fyrir um það bil 25 árum
litu ýmsir svo á, að Bolungar-
vík ætti sér litla framtið, sem
útgerðarbær. Það viðhorf er
nú orðið breytt. Að vísu er
höfnin engan veginn góð enn
þá. Bátunum er ekki óhætt þar
í verstu veðrunum. Þegar sjó-
menn annarra verstöðva eiga
báta sína í öruggum höfnum og
geta rólegir hvílt sig og notið
lífsins meðan náttúruöflin fara
hamförum, verða sjómennirnir
í Bolungarvík að halda sjó eða
færa skip sín inn á ísafjarðar-
poll. Ráðgert er að lengja hafn
argarðinn að utanverðu —
gamla brjótinn — og byggja
nýjan hafnargarð að innan til
varnar kvikunni úr Djúpinu og
fá svo lokaða höfn. En það er
mikið mannvirki og dýrt.
í Bolungarvík starfar nú eina
útgerðarfyrirtækið, sem veru-
lega kveður að á Vestfjörðum
í einkarekstri. Það er verzlun
Einars Guðfinnssonar. Fáir
munu kunna að telja öll faluta-
félög þeirra feðga, en að mestu
hvílir atvinnulíf Bolungarvikur
á þeirra rekstri. Þeir eiga frysti
hús og er nýlokið stækkun þess
og fullkomnun, enda mun það
vera í fremstu röð eins og sak
ir standa. Auðvitað eiga þeir
fiskimjölsverksmiðju og lifrar-
bræðslu, og vélsmiðju faafá þeir
á sínum vegum.
f vetur gera þeir feðgar út
3 stóra báta frá Bolungarvík,
en fjórði stóri báturinn seni
þaðan gengur er eign Benedikts
Bjarnasonar, sem er tengdason-
ur Einars Guðfinnssonar. Hann
tók við verzlun og útgerð eftir
föður sinn og heldur því áfram
með myndarbrag.
Einar Guðfinnsson hefur um
allmörg ár haft skip í förum
milli Reykjavíkur og Vest-
fjarðr.. Nú er togskipið Guð-
mundur Péturs í þeim flutn-
ingum. Auk þess eiga þeir feðg
ar tvo austur-þýzka togara aðra,
Jón Trausta og Bjarnarey. Þeir
eru á síldveiðum syðra, enda
hafa Bolvíkingar nóg annað að
gera en sinna afla þeirra.
Bolungarvík hefur eins og
ýmsir staðir aðrir, hlotið sára
■ Framhalp s 1:1

' ' ' ti
miðvikudaginn 4. apríl 1962