Tíminn - 14.06.1962, Blaðsíða 7

Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjóri: Tómas Árnason. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb), Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Indriði
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson. Auglýs-
ingastjóri: Sigurjón Davíðsson Ritstjórnarskrifstofur í Eddu-
húsinu; afgreiðsla, auglýsingar og aðrar skrifstofur í Banka-
stræti 7. Símar: 18300—18305. Auglýsingasími: 19523. Af-
greiðslusími 12323. — Áskriftargjald kr. 55 á mánuði innan-
lands. í lausasölu kr. 3 eintakið. — Prentsmiðjan Edda h.f. —
Áfurðaián bænda
í skýrslu þeirri, sem Erlendur Einarsson, forstjóri
SÍS, lagði fyrir nýlokinn aðalfund þess um starfsemi þess
á síðastliðnu ári, minntist hann m.a. á eitt mál, er sér-
staklega snertir landbúnanðinn og bændastéttina.
í skýrslunni segir um þetta á þessa leið:
„S.l. haust lánaði Seðlabankinn út á landbúnaðaraf-
urðir sömu heildarupphæð og haustið 1959. Þrátt fyr-
ir mikla framleiðsluaukrtingu og hærra verð eru land-
búnaðarafurðalánin óbreytt s.l. 3 ár. Þetta þýðir, að
haustiánin út á landbúnaðarafurðir hafa á tveimur
árum lækkað úr 67% af heildsöluverði í 50—54%.
Þessi lækkun á afurðalánum landbúnaðarins kemur
mjög hart niður á samvinnufélögunum og bændum
landsins. Samvinnufélögin hafa yfirleitt greitt bænd-
um meira fyrir afurðirnar fyrir áramót en nemur af-
urðalánum og sölu. En lækkunin gerir það að verk-
um, að bændur verða að bíða lengur eftir tekjum sín-
um, og er þetta ástand, vægast sagt, að verða óvið-
unandi fyrir bændastéttina. Á sama tíma, sem afurða-
lánin hafa stórlækkað hefur rekstrarfjárþörf bænda
stóraukizt. Miðað við sjávarútveginn, eru bændur mun
verr settir. Sjávarútvegurinn fær nú 70—75% lán út
á birgðir sjáarafurða. Er hér um að ræða „automatisk"
lán úr Seðlabankanum og viðskiptabönkunum. Land-
búnaðarlánin eru hins vegar'rúm 50%. Það væri
vissulega æskilegt, að samvinnufélögin gætu almennt
aukið það mikið við afurðalánin, að unnt yrði að greiða
bændum fyrir áramót mestan hluta af haustinnleuo-
inu. Því miður hafa þau ekki slíka fjárhagsgetu. Það
hefur líka komið í þeirra hlut að byggja upp dýrar
vinnslustöðvar fyrir landbúnaðinn, án þess að naegjan-
leg stofnlán fengjust til þeirra framkvæmda. í þess-
um framkvæmdum hefur bundizt mikið af fjármagni
félaganna."
Það óréttlæti, sem bændur eru hér beittir, liggur í
augum uppi. Sjávarútvegurinn fær 70—75% lán út á
birgðir sínar, og telur það þó of lítið. Landbúnaðurinn
fær hins vegar ekki nema 50%.
Af hálfu Framsóknarflokksins hefur hvað eftir ann-
að verið reynt að fá því framgengt á Alþingi, að úr þessu
væri bætt, en ríkisstjórnin hefur jafnan risið gegn þeim.
Bændur verða að herða baráttuna fyrir því, að þessu
misrétti verði ekki unað til frambúðar. Annars verður
gengið meira á þetta lagið og það ekki aðeins á þessu
sviði, heldur líka öðrum.
Hræsnisskríf
Það mætti ætla, að a.m.k. heill mannsaldur væri
síðan, að forkólfar Sjálfstæðisflokksins hefðu haft mök
við forsprakka kommúnista og síðan hefðu þeir ekki
komið nálægt þeim á neinn hátt. Svo ákaft fordæmir
Morgunblaðið allt samstarf við þá.
En í reyndinni er þessu allt öðru vísi varið. Enn er
ekki liðinn mánuður síðan Sjálfstæðisflokkurinn hjálp-
aði Einari Olgeirssyni í Sogsstjórnina og ekki hálft ár
síðan hann hjálpaði Einari í Norðurlandaráð. Enn eru
ekki þrjú ár síðan, að Sjrlfstæðisfl. kaus Einar forseta í
r.eðri deild Alþingis og ekki fjögur ár síðan, að Einar og
Bjarni Benediktsson stóðu hlið við hlið í verkfallsbaráttu.
Allt þetta eru foringjar Sjálfstæðisflokksins tilbún-
ir til að leika aftur, ef þeir telja sér einhvern hag að
því. Hér getur hæglega verið komin ,.nýsköpunarstjórn“
eftir eitt ár, þótt svona þjóti í tálknum Mbl. nú. Öll
skrif Mbl. um kommúnista eru ekkert annað en hræsn-
isskrif. Það er reynslan svo oft búin að sýna og sanna.
tRLbNf YtlkUT’-
Bretland og Efnahagsbandalagið
Forusfumenn Verkamannaflokksins gera grein fyrir afsiöðu sinni
í SÍÐASTLIÐINNI VIKU fór
fram tveggja daga umræða í
brezka þinginu um fyrirhugaða
aðild Breta að Efnahagsbanda
lagi Evrópu. Umræða þessi fór
fram að ósk Verkamanna-
flokksins og fluttu aðalræðum
ar af hálfu hans Hugh Gait-
skell, formaður flokksins, og
Harold Wilson, sem er nú
helzti talsmaður flokksins í ut-
anríkismálum. Af hálfu ríkis-
stjórnarinnar töluðu Edward
Heath, sem er aðalfulltrúi
Breta í viðræðunum við Efna-
hagsbandalagið, og Duncan
Sandys samveldisráðherra.
Umræður þessar vöktu veru
lega athygli og þykja líklegar
til að styrkja aðstöðu Breta '
viðræðunum við Efnahags-
bandalagið. Ástæðan er sú, að
afstaða Verkamannaflokksins
kom nú að ýmsu leyti fram
greinilegar en áður, en hingað
til hefur afstaða hans aðallega
verið sú, að bíða átekta.
ÞAÐ VAR Hugh Gaitskell,
sem flutti aðalræðuna af hálfu
Verkamannaflokksins. í ræðn
sinni lagði hann sérstaklega
áherzlu á, að hann teldi það
hvorki þýða efnahagslega
björgun að ganga í bandalagið
né efnahagslegt hrun að vera
áfram utan þess. Þeir. sem
væru með aðildinni, gerðu
alltof mikið úr ávinninsjnum
en þeir, sem væru á móti að
ildinni, gerðu líka ofmikið úr
pólitísku hættunni, sem gæti
hlotizt af henni. Sennilega
væri efnahagslegi ávinningur
inn enginn eða minna en eng
inn til að byrja með, en gæti
hins vegar orðið nokkur, þeg-
ar frá liði. Allt væri þetta þó
háð því, að nauðsynlegum skil
yrðum Breta yrði fullnægt, en
þau taldi Gaitskell vera þessi:
1. Efnahagsbandalagið tæki
réttmætt tillit til hagsmuna
brezks landbúnaðar, samveldis-
land.a Breta og til bandalags-
ríkja þess í Fríverzlunarbanda-
lagi EVrópu, EFTA.
2. Bretar réðu eftir sem áð-
ur utanríkismálastefnu sinni.
3. Bretar réðu eftir sem áð-
ur efnahagsmálastefnu sinni
eða m. ö. o. sagt: Bandalagið
leggi ekki neinn stein í götu
þess, að þeir geti tekið upp
áætlunarbúskap og beitt þjóð
nýtingu, þar sem hún þykir
henta.
GAITSKELL lagði mikla
áherzlu á, að samveldislöndin
fengju hagsmuni sína tryggða,
og einnig hlutlausu löndin
EFTA, þ. e. Svíþjóð, Austur-
ríki og Sviss. Vafasamt væri
t. d., að Danmörk og þó sér-
staklega Noregur gengju
Efnahagsbandalagið, ef Svíþjóð
yrði haldið utan við Norskir
stjórnmálamenn hefðu skýrt
honum frá því, að vel gæti far-
ið svo, að ekki fengist nægur
stuðningur við aðild Noregs
væntanlegri þjóðaratkvæða
greiðslu, ef Svíum yrði neitað
um eðljleg tengsli við banda
lagið. Án þátttöku Noregs o :
Danmerkur yrði Bretum örð
ugra að ganga í bandalagið en
ella.
Gajtskell lagði alveg sér-
staka áherzlu á, að Efnahags-
bandalagið yrði ekki gert
HUGH GAITSKELL
HAROLD WILSON
meira að pólitísku bandalagi
en þegar væri orðið. Starf þess
ætti fyrst og fremst ag vera
bundið við efnahagsmál Eg
vil ekki heyra talað neitt meira
Um pólitískt bandalag á þessu
stigift sagði Gaitskell og hlutu
þau ummæli hans góðar undir-
tektir bæði meðal stjórnarand-
stæðinga og margra stjórnar-
sinna.
HAROLD WILSON var á ýms-
an hátt enn gagnrýnni á störf
og stefnu Efnahagsbandalags-
ins en Gaitskell. Hann hélt því
fram, að þingið missti að
miklu leyti vald sitt og að
stjórn landsins myndi færast að
verulegu leyti til Brussel, ef
Bretar undirrituðu Rómarsamn-
inginn óbreyttann. Hann útilok
aði t.d. það, að hægt væri að
framkvæma áætlunarbúskap. —
Senr. ta krefðist hann þess
EDWARD HEATH
einnig, að Bretar breyttu trygg
ingalöggjöf sinni í íhaldssamari
átt.
Wilson gerði lítið úr þeirri
efnahagslegu hættu, sem fylgdi
því að standa utan Efnahags-
bandalagsins. Áfram væru
möguleikar til að skipta við
Bandaríkin, Auslur-Evrópu og
öll löndin í Asíu, Afríku og Suð
ur-Ameríku. Það færi allt eftir
stefnu Efnahagsbandalagsins,
hvort það yrði til góðs eða ekki.
Efnkhagsbandalag, sem lokaði
sig inni með háum tollum, yrði
jafnt Evrópu sem öðrum hlut-
um heims til ógagns. Allt öðru
máli gegndi um efnahagsbanda-
lag, sem hefði mjög lágan ytri
toll og sæktist eftir vaxandi
viðskiptum um allan heim.
Wilson lýsti sig mjög andvíg-
an því, að Efnahagsbandalagið
yrði pólitískt bandalag.
AF HÁLFU beggja ráðherr-
anna, sem töluðu. Heath og
Sandys, var það áréttað, að
Bretland myndi ekki gerast að-
ili að bandalaginu, nema full- ,
nægt yrði þeim skilyrðum, sem §
stjórnin hefði sett í upphafi, í§
þ.e. að fullt tillit yrði tekiö til Q
hagsmuna brezks landbúnaðar, '«
samveldislandanna og EFTA-
landanna.
Ráðherrarnir drógu í efa, að ]
Rómarsamningurinn útilokaði á jj
ætlunarbúskap og þjóðnýtingu.
Af hálfu frjálslynda flokksins
talaði formaður flokksins, Jo
Grimond. Hann taldi mikil-
vægt, að samkomulag gæti
náðst um aðild Bretlands, því
að hún væri líkleg til að hafa
góð áhrif á framþróunina í Ev-
rópu. Hann varaði mjög við
þeim áróðri, að Efnahagsbanda-
lagið væri sett á laggirnar sem
mótvægi gegn kommúnisma. —
Efnahagsbandalagið mætti ekki
á neinn hátt standa í vegi þess, c
að sættir gætu náðst milli Vest- |
ur-Evrópu og Austur-Evrópu. I
ÞEGAR umræður þessar fóru
fram, voru staddir í London for-
sætisráðherra Ástralíu og vara-
forsætisráðherra Nýja-Sjálands.
Erindi þeirra beggja var að
hvetja Breta til að halda fast á
málum samveldislandanna í við
ræðunu.n v'J Efnahagsbandalag
ið. Líklegt er, að för þeirra, á- H
samt þessum umræðum í þing- i
inu, verði til þess að hvetja |
samningamenn Breta til að %
halda enn fastara fram skilyrð |
um þeirra en áður. Þetta getur
orðið til þess að draga viðræð- |!
urnar meira á langinn en búizt 1
hefur verið við, en ætlunin hef- i
ur verið sú, að þeim yrði lokið $
í meginatriðum fyrir 10. sept- |
ember, er brezka samveldisráð- i
'efnan kenmr saman. S
Raunverulega munu þessar |
umræður ekki aðeins skera úr ,
um það, hvort Bretar verða að- [
ilar að Efnahagsbandalaginu, •
heldur munu þær skera úr um
það, hvaða mynd Efnahags-
bandalagið tekur, hvort það
verður heldur eins og Wilson
sagði, þröngt og íhaldssamt
bandalag, sem lokar sig inni
met háum ytri tolli og stefnir
að pólitíakri eipip£<i7 eða banda
lag á breiðum grundvelli, sem
hefur lágan ytri toli og sækist
eftir viðskiptum um allan heim,
en lætur hin pólitísku má]
minna til sín taka. Þ. Þ.
z
T í MIN N, fimmtudaginn 14. júní 1962